Abbasilerde Halifelik
Halifelik: Merkeziyetçi bir idarî yapının
var olduğu Abbâsîlerde, bu yapının en üst noktasında devlet başkanı sıfatıyla yer
alan kişi halife idi. Halife, her çeşit kuvvet ve kudretin kaynağı sayılırdı. Abbasî
halifeleri kendilerini sadece hükümdar olarak değil, Allah’ın yeryüzündeki
temsilcileri olarak da görüyorlardı. Mansûr, kendisini “Sultanullah” (Taberî,VIII,89)
yani “Allah’ın otoritesi” olarak
nitelendirirken, hilâfetin bu anlamına
vurgu yapıyordu.
Halifeler, bazı yetkilerini kadı, vezir, komutan gibi kişilere verseler de
hükümetle ilgili bütün işlerde daima son hakem ve son söz sahibi kişilerdi ve siyasi otoriteleri mutlaktı. Ancak, Sâmarrâ
dönemi ile birlikte halifenin mutlak
otoritesi kalmamıştı ve bu otorite halifenin üzerinde nüfuz kuran kişiler tarafından
kullanılıyordu. Halifelik büyük ölçüde
sembolik bir anlam taşımaya başlamıştı.
