1
Düşük Asgari Ücret Sağlığa Zararlıdır!
Azınlığın Ücretinden Çoğunluğun Ücretine Dönüşen “Asgari Ücret”
(Aralık, 2021)
(Özgün Millioğulları Kaya, Emirali Karadoğan)
Türkiye’de asgari ücret ile geçinen çalışan sayısı oldukça fazla. AKP Hükümetinin ekonomiyi iyi yönetememesi nedeniyle ortaya çıkan ekonomik krizde pandemiye yakalanan Türkiye’de yaşam koşulları daha da ağırlaşırken, gelir kayıpları arttı ve yoksulluk derinleşti.
Gıdaya, doğalgaza, benzine, konuta, elektriğe her geçen gün gelen zamlar asgari ücretin alım gücünü günden güne düşürdü. Son bir yıl içerisinde “TÜİK enflasyonu”
yıllık %21,31 bulurken, temel gıdalardaki yıllık enflasyon oranı ise %27,11’e yükseldi (TÜİK, 2021). Türk Lirasının yabancı paralar karşısında erimesi ve ithalata dayalı üretim sektöründe girdi fiyatlarının pahalılaşmasına bağlı olarak, ara mal ve mamul madde fiyatlarının artması işçilerin alım gücünü ve ücretlerini eritti. TÜİK Gelir, Yaşam ve Yoksulluk araştırmasına göre nüfusun yüzde 58,3’ü borçlu hale gelmiş (konut alımı dışında borçlar), yüzde 37,3'ü gıda ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelmiş (et, tavuk ve balık alamadığını), yüzde 20,3'ü de evin ısınma ihtiyacını karşılayamaz hale gelmiştir. Temel ihtiyaçları bile karşılamakta sorun yaşayan toplum kesimleri yoksulluğa mahkûm edildi. Türkiye’de 2019 yılında 17,2 milyon (yüzde 21,3) olan yoksul sayısı, 2020 yılında 17,9 milyona (yüzde 21,9) yükseldi.
Asgari ücreti nedir?
Mevzuatımızda, Asgari Ücret Yönetmeliğinde yapılan tanıma göre “Asgari ücret: İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti” ifade etmektedir.
ILO, asgari ücret kavramını “belirli bir süre içinde yapılan iş için bir işverenin ücretlilere ödemesi gereken, toplu sözleşme veya bireysel sözleşme ile azaltılamayan ücret” olarak tanımlamaktadır (ILO, 2014: 33).
Asgari ücret, işçiye emeği karşısında ödenecek, işçinin kendisinin ve ailesinin ülkenin ekonomik ve sosyal koşullarına uygun geçinmesini sağlayacak en az ücret
2
olduğunu da söyleyebiliriz. Ancak mevzuatımızdaki tanımın kapsam bağlamında dar tutulduğu, işçinin ailesini dışarda tutarak sadece işçiyi tanımladığı açıkça görülmektedir.
Asgari ücretin yasal olarak ulusal düzeyde belirlendiği ilk ülke Yeni Zelanda. Yeni Zelanda’da bu yöndeki ilk yasal düzenleme 1894 yılında yapılıyor. Ardından Avustralya ve İngiltere, asgari ücrete dair düzenleme yapan ilk ülkeler oluyorlar (Kaplıca, 2016).
Türkiye’de asgari ücrete dair ilk uygulamalar
10 Eylül 1921 tarihinde kabul edilen 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun’un 11. maddesi maden ocaklarında uygulanacak asgari ücretin üç kişilik bir komisyon tarafından belirlenmesini öngörüyordu.
1923 yılında İzmir’de toplanan Türkiye İktisat Kongresi’nde “Madde 11, Bilûmum işçi gündeliklerinin memleket maişetiyle mütenasib olarak hadd‐i asgari miktarının her üç ayda bir defa dernekler teşekkül edinceye kadar işçi mümessilleri hazır olduğu halde belediye meclislerince tayiniyle müesseseler tarafından vacîb‐ül‐ittibâ olmak üzere neşir ve ilanı.” Hükmü ile asgari ücretin belirlenme süre ve yöntemi ifade edilmiştir.
8.6.1936 gün ve 3008 sayılı İş Kanununda asgari ücret hükmü yer almasına karşın, 25.1.1950 tarihinde 5518 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ve ardından 13 Ocak 1951 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Asgari Ücretlerin Tesbitine Müteallik Yönetmelik ile mahalli komisyonlar tarafından asgari ücret tespitleri yapılmaya başlandı (Koç, 2009). Asgari ücretin mahalli komisyonlarca tespiti uygulaması 1967 tarih ve 931 sayılı İş Kanununun kabulüyle son buluyor.
Ulusal düzeyde kabul edilen asgari ücret oranlarının seyri aşağıdaki tabloda görülmektedir.
Tablo 1. Asgari Ücret Gelişim Seyri (1975-2021)
Yıllar Brüt Net
3
1 Ocak 1975 1.200 849
1 Haziran 1976 1.800 1.222
1 Ocak 1978 3.300 2.102
1 Mayıs 1979 5.400 3.259
1 Mayıs 1981 10.000 7.378
1 Ocak 1982 10.000 7.405
1 Ocak 1983 16.200 10.958
1 Nisan 1984 24.525 16.421
1 Ekim 1985 41.400 28.000
1 Ocak 1986 41.400 28.038
1 Temmuz 1987 74.250 49.095
1 Ocak 1988 74.250 50.595
1 Temmuz 1988 126.000 81.876
1 Ocak 1989 126.000 82.431
1 Ağustos 1989 225.000 141.975
1 Ocak 1990 225.000 146.475
1 Ağustos 1990 414.000 261.954
1 Ocak 1991 414.000 266.454
1 Ağustos 1991 801.000 502.911
1 Ocak 1992 801.000 511.911
1 Ağustos 1992 1.449.000 907.839
1 Ocak 1993 1.449.000 922.839
1 Ağustos 1993 2.497.500 1.563.473
1 Ocak 1994 2.497.500 1.713.435
1 Haziran 1994 2.497.500 1.711.437
1 Eylül 1994 4.173.750 2.759.429
1 Ocak 1995 4.173.750 2.834.429
1 Eylül 1995 8.460.000 5.514.192
1 Ocak 1996 8.460.000 5.739.193
1 Ağustos 1996 17.010.000 11.084.652
1 Ocak 1997 17.010.000 11.422.152
1 Ağustos 1997 35.437.500 22.943.025
4
1 Ocak 1998 35.437.500 24.518.025
1 Temmuz 1998 35.437.500 25.533.900 1 Ağustos 1998 47.839.500 33.808.514
1 Ocak 1999 78.075.000 57.620.790
1 Temmuz 1999 93.600.000 68.631.120 1 Eylül 1999 93.600.000 68.518.800 1 Ocak 2000 109.800.000 80.550.900 1 Temmuz 2000 118.800.000 86.922.900 1 Ocak 2001 139.950.000 102.369.600 1 Temmuz 2001 146.947.500 107.323.830 1 Ağustos 2001 167.940.000 122.186.520 1 Ocak 2002 222.000.750 163.563.537 1 Temmuz 2002 250.875.000 184.251.938 1 Ocak 2003 306.000.000 225.999.000 1 Ocak 2004 423.000.000 303.079.500 1 Temmuz 2004 444.150.000 318.233.475
1 Ocak 2005 488,70 350,15
1 Ocak 2006 531,00 380,46
1 Ocak 2007 562,50 403,02
1 Temmuz 2007 585,00 419,15
1 Ocak 2008 608,40 481,55
1 Temmuz 2008 638,70 503,26
1 Ocak 2009 666,00 527,13
1 Temmuz 2009 693,00 546,48
1 Ocak 2010 729,00 576,57
1 Temmuz 2010 760,50 599,12
1 Ocak 2011 796,50 629,95
1 Temmuz 2011 837,00 658,95
1 Ocak 2012 886,50 701,13
1 Temmuz 2012 940,50 739,79
1 Ocak 2013 978,60 773,01
1 Temmuz 2013 1.021,50 803,68
5
1 Ocak 2014 1.071,00 846,00
1 Temmuz 2014 1.134,00 891,03
1 Ocak 2015 1.201,50 949,07
1 Temmuz 2015 1.273,50 1.000,54
1 Ocak 2016 1.647,00 1.300,99
1 Ocak 2017 1.777,50 1.404,06
1 Ocak 2018 2.029,50 1.603,12
1 Ocak 2019 2.558,40 2.020,90
1 Ocak 2020 2.943,00 2.324,71
1 Ocak 2021 3.577,50 2.825,90
1 Ocak 2022* 5.004,00 4.253,40
*1 Ocak 2022 tarihinde itibaren geçerli olacak asgari ücret 17 Aralık 2022’de Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Kaynak: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2021)
Asgari ücrete dair durum tespiti:
1. Dünya Genelinde Çalışanların Yüzde 19’u Asgari Ücret Düzeyinde Veya Daha Altında Ücret Almaktadır.
Asgari ücretin uygulama alanları ve hesaplama yöntemleri ülkeden ülkeye değişmekle birlikte birçok ülkede asgari ücret uygulaması vardır. Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) üye devletlerin yüzde 90’ında asgari ücret uygulaması bulunmaktadır. Ancak dünya genelinde tahmini 327 milyon kişinin yani tüm çalışanların yüzde 19’unun ücreti, asgari ücret düzeyinde veya daha altında ödenmektedir (ILO, 2021).
Danimarka, İtalya, Kıbrıs, Avusturya, Finlandiya ve İsveç gibi bazı ülkelerde ise asgari ücret bulunmuyor (https://tr.euronews.com, 2021). Bu ülkelerde asgari ücret uygulaması yerine toplu sözleşme rejimi ile farklı sektörlerde alt ücretler belirlenmektedir.
2. Türkiye, Asgari Ücretin En Düşük Olduğu Ülkelerden Biridir!
6
Türkiye, 2021 yılının başlarında Avrupa ülkeleri içerisinde Arnavutluk, Bulgaristan ve Karadağ’dan sonra asgari ücretin Euro (€) bazında en düşük olduğu ülkeydi. Ancak 2020 ve 2021 yıllarındaki asgari ücret tutarını Euro (€) bazında karşılaştırdığımızda birçok ülkede artış olurken, sadece Türkiye’de asgari ücret düşmüştür. 2020 yılında Türkiye’de asgari ücret Euro (€) bazında 383,4 iken, 2021 yılında yaklaşık 237 Euro’ya (02 Aralık 2021 tarihi itibariyle) düşmüştür (Her geçen gün de düşmeye de devam etmektedir). 2022 yılı için asgari ücret brüt 5004,00 TL olarak tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda 2021 verileri çerçevesinde oluşturulmuştur. (2022 ücreti üzerinden değerlendirdiğimizde de yaklaşık 333,60
€’ya karşılık gelmektedir. (21 Aralık 2021, € kuru 15,00 TL olarak alınmıştır).
Tablo 2. Avrupa Ülkelerinde Yıllara Göre Asgari Ücret (€) Euro/Ülkeler 2020 Brüt
Asgari Ücret (€)
2021 Brüt Asgari Ücret (€)
Türkiye* 383,4 237
Arnavutluk 209,1 244,56
Karadağ 331,33 331,33
Bulgaristan 311,89 332,34
Sırbistan 344,43 366,13
Macaristan 451,51 476
Letonya 430 500
Hırvatistan 546,07 567,32
Çek Cumhuriyeti 546 596,36
Polonya 583,48 619,46
Yunanistan 758,33 758,33
İspanya 1.108,33 1.108,33
Fransa 1.539,42 1.554,58
Almanya 1.544,00 1.585,00
Belçika 1.625,72 1.625,72
Hollanda 1.680,00 1.701,00
İrlanda 1.706,90 1.723,80
Lüksemburg 2.141,99 2.201,93
İngiltere 1.583,31 -
Kaynak: Eurostat, ilgili yılların 2. yarı verileridir.
7
Grafik 1 - Brüt asgari ücret (2021 ikinci yarı)-Euro
Kaynak: Eurostat
1999 yılında Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip olan ülkelerdeki asgari ücretin gelişimi 2017 yılına kadar paralel bir seyir izlediği Grafik 2 ve Grafik 3’te de
0 500 1000 1500 2000 2500
Türkiye (02.12.2021) Arnavutluk Karadağ Bulgaristan K.Makedonya Sırbistan Romanya Macaristan Letonya Hırvatistan Estonya Çekya Polonya Slovakya Litvanya Yunanistan Portekiz Malta Slovenya İspanya Fransa İngiltere Almanya Belçika Hollanda İrlanda Lüksemburg
237 245
331 332 359 366
467 476 500
567 584
596 619 623 642
758 776
785 1024
1108
1555 1583 1585 1626
1701 1724
2202
Euro (Brüt)
8
görülmektedir. Ancak 2017 yılından itibaren bu ülkelerdeki asgari ücretin artış hızının pozitif seyri devam ederken, Türkiye’de ise bu durum tersine dönmüş ve 23 Kasım 2021 itibari ile asgari ücret gelişim hızı negatif bir ivme kazanmıştır.
Grafik 2- Seçili Ülkelerde Brüt Asgari Ücretin Değişim Durumu (1999-2021)
9
3. Türkiye’de Asgari Ücretle Çalışanların Oranı Yüzde 57’dir!
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde asgari ücret civarında (yüzde 10 altı ve yüzde 10 üstü) bir ücretle çalışanların oranı ortalama yüzde 9 düzeyindedir. 2021 yılı ücretleri çerçevesinde Türkiye’de ise asgari ücretlilerin oranı AB ortalamasının yaklaşık 6 katından fazladır. Buna göre asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 57’dir ve yaklaşık 10 milyonun üzerinde işçinin asgari ücret ile çalıştığı tahmin edilmektedir1. 1 Ocak 2022 tarihinden asgari ücrete gelen zam oranı kadar diğer emek gelirlerine zam yapılmaz ise (net % 50) bu asgari ücret ve civarında çalışanların oranı daha da artacaktır.
AB ülkelerinde ise asgari ücret ile çalışanların oranı oldukça düşüktür. Asgari ücret civarında ücret alanların oranı Hollanda ve Belçika gibi ülkelerde yüzde 3 iken Yunanistan ile Çekya’da yüzde 4 ve İspanya, Slovenya ile Almanya’da yüzde 5’tir.
AB ülkeleri arasında asgari ücretlilerin en yoğun olarak yaşadığı üç ülke ise yüzde 21
1Asgari ücretle çalışanların oranı, DİSK-AR Asgari Ücret Raporundan alınmıştır ve asgari ücretin +/- yüzde 10’u ücretle çalışanlara ait veriler 2017 yılın aittir.
10
ile Romanya ve yüzde 20 ile Macaristan ve Portekiz’dir. Avrupa’da asgari ücret düzeyinde ücret alanların çok sınırlı bir oran oluşturmasının temel nedeniyse sendikalaşma ve toplu iş sözleşmelerinin teşmil edilmesidir. Avrupa’da teşmil nedeniyle asgari ücretle çalışanların sayısı sınırlı kalmakta ve bu da dolaylı olarak genel ücret düzeyinin düşmesini engellemektedir.
Tablo 3. Avrupa Ülkelerinde Asgari Ücretle Çalışanların Oranı
Euro/Ülkeler
Asgari Ücret Civarında
Çalışanların Oranı (Yüzde)*
Türkiye* 57
Romanya 21
Macaristan 20
Portekiz 20
Portekiz 20
Polonya 17
Bulgaristan 14
Litvanya 13
Hırvatistan 10
Letonya 9
Fransa 8
Lüksemburg 8
Estonya 7
Malta 6
Slovenya 5
İspanya 5
Almanya 5
Çekya 4
Yunanistan 4
Belçika 3
Hollanda 3
Kaynak: DİSK-AR
4. Asgari Ücret, Açlık ve Yoksulluk Sınırının Altında!
11
Asgari ücret tespit süreci Türkiye’nin en büyük ücret pazarlığıdır. Türkiye gibi sendikal örgütlülüğün kısıtlı olduğu ülkelerde, asgari ücretin tespiti doğrudan veya dolaylı yoldan çok sayıda çalışanı etkilemektedir.
Türkiye’de sendikalaşma istatistiklerine baktığımızda işçilerin yüzde 14,13’ü sendikalı görünmekte, bu orana kayıt dışı işçileri de dâhil ettiğimizde yüzde 10’un altına düşmektedir. Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçi sayısı ise bu oranın daha altında olup yüzde 7 ila 8 seviyelerindedir. Bu da demektir ki; Türkiye’de sendikalar işçilerin ancak yüzde 7’sinin ücretlerini doğrudan belirleyebilir ya da etkileyebilir bir duruma sahiptir. Bir diğer açıdan ise Türkiye’de sendikalı olmayı etkileyen durum toplu iş sözleşmesi kapsamında olma durumudur. Örneğin AB ülkelerinde sendikalaşma oranı düşük bile olsa toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçi oranı teşmil yöntemi ile yüzde 90’ları bulmaktadır. Türkiye’de ise toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçi oranı yüzde 10’nun altındadır.
Türkiye’de sendikalaşmanın ve TİS kapsamında işçi sayısının düşük olması, asgari ücretin tutarının belirlenmesi, ülke çapında genel ücret düzeyindeki artışları doğrudan etkilemektedir. Ancak son yıllarda AKP Hükümeti’nin siyasi ve ekonomik açıdan yıpranması, salgın ile birlikte ekonomik kriz ve hayat pahalılığın devasa bir noktaya gelmesi nedeniyle Hükümet asgari ücret artış oranını son yıllarda artırmıştır.
Ancak bu yine de bu yeterli değildir. 2021 Ocak ayı itibariyle net asgari ücret 2.825,90 TL iken, dört kişilik bir aile için açlık sınırı 3 bin TL’nin üzerinde, yoksulluk sınırı ise 10 bin TL’nin üzerine çıkmıştır.
Tablo.3. Açlık ve Yoksulluk Araştırmaları
Dört kişilik aile için yoksulluk sınırı
Dört kişilik aile için açlık sınırı
Türk-İş Araştırması (Ekim 2021)
10,076 TL 3,093 TL
Birleşik Metal-İş Araştırması 10,221 TL 3,100 TL
5. Asgari Ücret Tespit Komisyonunun oluşumu çoğulcu ve demokratik değil
12
Asgari ücretin tespiti, her yıl Aralık ayında toplanan ve işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Asgari ücret Tespit Komisyonunca belirlenmektedir. Komisyon 15 üyeden oluşmaktadır. Asgari Ücret Yönetmeliğine (M.8) göre bu komisyon:
“Madde 8 — Komisyon; Bakanlığın tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında;
a) Bakanlık Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı,
b) Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı,
c) Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, (İşgücü, Hizmetler, Fiyat İstatistikleri ve İndeksler Dairesi Başkanlığı)
d) Hazine Müsteşarlığı temsilcisi,
e) Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli,
f) Bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilci,
g) Bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden, kurulur”
Komisyonun yapısına baktığımızda en çok üyeye sahip en üst işçi sendikasından katılan –ki Türk-İş en çok üyeye sahip- 5 temsilcinin dışında kalan 10 üye işveren ve işveren vekili niteliğinde ve hatta işçi statüsünde olmayan kişilerdir.
Karaların işçi lehine alınmasının güçlüğü buradan açıkça görülmektedir.
Kondisyonun yapısına ilişkin bir diğer eleştiri de işçi temsilcilerin sadece Türk-İş’ten oluşmasına yöneliktir. Bu yöndeki eleştiri özellikle diğer işçi sendikaları konfederasyonlarından gelmektedir.
6. Asgari ücret tespit edilirken, işçiyi ailesi ile değil, yalnız olarak dikkate almaktadır
Asgari ücretin belirlenmesinde bir işçinin günlük yevmiyesi tespiti edilmektedir. Bu durumda ailenin diğer üyeleri kapsam dışı bırakılmış olmaktadır.
Bu yöntemle sadece bir işçinin geçim düzeyinin alt sınırı dikkate alınmakta, ailesi ile birlikte insan onuruna yakışır bir ücret tespiti yapılmamaktadır. ILO Anayasasının giriş bölümünde de “işçinin ve ailesinin yalnızca geçimini temin eden ücret, insanca
13
yaşamaya yeterli bir ücret değildir. Hâlbuki işçinin insanca yaşaması için yeterli ücrete sahip olması gerekir” ifadesine yer verilmiştir
.
Bu yıl komisyon toplantısı öncesinde bir araya gelen DİSK, Hak-İş ve Türk- İş yaptıkları ortak açıklamada da (Türk-İş, 2021) “Asgari ücret, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücrettir. Bu yönüyle asgari ücret, insanın yaşaması ve varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan asgari gelir kaynağıdır.” İfadeleri ile asgari ücretin sadece işçinin değil, ailesi ile birlikte düşünülmesi gerektiğine vurgu yapmışlardır.
7. Asgari ücret oranı ücretin dışında farklı alanlardaki ödeme ve primleri de etkilemektedir
Asgari ücret oranını sadece bir ücret olarak düşünmek hatalı olacaktır.
Şöyleki; Asgari geçim indirimi,
İşsizlik ödeneği,
Kısa çalışma ödeneği,
Engelli ve yaşlılık aylığı ile bakım yardımı,
Genel sağlık sigortası,
Bireysel emeklilik,
Sosyal güvenlik borçlanması,
Sosyal güvenlik alt ve üst primlerinin belirlenmesi,
gibi birçok prim, ödeme, yardım vb. kamusal işlemde asgari ücrete atıf yapılmaktadır:
Taleplerimiz;
Asgari ücretin tespitinde uluslararası standartlara uyulmalıdır, işçinin kendisi ve ailesi birlikte dikkate alınarak asgari ücret hesaplanmalıdır.
Türkiye’de asgari ücret açlık ve yoksulluk sınırının altındadır; asgari ücretin tespitinde bu durum göz ardı edilmemeli ve asgari ücret geçim ücreti olmalıdır.
Asgari ücret sadece döviz karşısında değil altın ve tüketim malları karşısında da değer kaybetmiştir. Yüksek enflasyonun yanında asgari ücretten kesilen
14
vergiler nedeniyle de hanelerin alım gücü düşmüştür. 2022 yılından geçerli olacak asgari ücretten ve diğer ücretlerin asgari ücret kısmından gelir ve damga vergisi kaldırılmıştır. Ancak bu da yeterli değildir. Asgari ücretin brütü net olarak ödenmelidir. Daha sonraki ücret miktarına uygulanacak gelir vergisi oranı yüzde 10’dan başlamalı ve vergi dilimlerinin arası açılmalıdır.
Asgari ücret tespitinde geçim koşulları ve milli gelir artışı dikkate alınarak refah payı eklenmelidir.
İşverenin sosyal güvenlik priminde yapılan indirimler, işçilerin sosyal güvenlik primlerine de uygulanmalıdır.
Asgari ücret bütün işçi ve memurlar için ortak saptanmalıdır. En düşük emekli aylığı asgari ücretin altında olmamalıdır.
Sonuç olarak, asgari ücrette yapılacak olan görece yüksek artış oranı, işçiler ve emekçilerin insanca yaşayabilmeleri için tek seçenektir. Çünkü ülkemizde asgari ücretle geçinen milyonlarca insan açlık ve yoksulluğa terk edilmiş durumdadır. Diğer yandan asgari gelebilecek artış ne olursa olsun, enflasyonist baskılar ve etkiler sonucunda kısa zamanda emekçilerin gelirlerinin kısa zamanda eriyeceğini söylemek hatalı olmayacaktır. Bu bağlamda da asgari ücret tartışmalarının ve artışlarının nominal ücret üzerinden değil reel ücretler üzerinden yapılmasının daha uygun olacağı görüşündeyiz. Ekonomik göstergelerin sürekli negatifte olması asgari ücret düzeyinin emekçi kitleler açısında ne kadar hayati öneme sahip olduğunun bir göstergesidir. Bu noktada da asgari ücreti temel vatandaşlık geliri (Evrensel Temel Gelir vb.) gibi mekanizmalardan bağımsız düşünmemek gerektiği açıktır.
Kaynakça:
15
https://tr.euronews.com, (2021), Asgari ücret Türkiye ve Avrupa’da son 20 yılda nasıl değişti?, https://tr.euronews.com/2021/11/24/asgari-ucret-turkiye-ve-avrupa- da-son-20-y-lda-nas-l-degisti (Erişim tarihi: 02.12.2021).
ILO, (2020). Global Wage Report 2020–21. Wages and minimum wages in the time of COVID-19, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/--- publ/documents/publication/wcms_762534.pdf (Erişim tarihi, 22.11.2021).
ILO, (2014) . Minimum Wage Systems: General Survey of the Reports on the Minimum Wage Fixing Convention, 1970 (No. 131), and the Minimum Wage Fixing
Recommendation, 1970 (No. 135). ILC.103/III/1B.
https://www.ilo.org/ilc/ILCSessions/previous-sessions/103/reports/reports-to-the- conference/WCMS_235287/lang--en/index.htm (Erişim Tarihi: 25.11.2021).
Kaplıca, K. (2016). Asgari Ücretin 45 Yıllık Seyri, https://www.dogrulukpayi.com/bulten/asgari-ucretin-45-yillik-seyri (Erişim tarihi:
03.12.2021).
Koç, Y. (2009). İzmir İktisat Kongresi ve İşçiler, Egiad Yarın Dergisi, http://www.yildirimkoc.com.tr/usrfile/1323204775a.pdf (Erişim tarihi: 25.11.2021)
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2021), Asgari Ücret, https://www.hmb.gov.tr/bumko-maas-istatistikleri-verileri (Erişim tarihi:
02.12.2021).
TÜİK, (2021), Tüketici Fiyat Endeksi: Kasım 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Kasim-2021-
37389&dil=1 (Erişim tarihi: 03.12.2021).
Türk-İş, (2021), ÜÇ İŞÇİ KONFEDERASYONU’NUN ORTAK GÖRÜŞÜ: ‘“ASGARİ ÜCRET İNSANCA YAŞAMAYA YETECEK ÜCRET OLMALIDIR” https://www.turkis.org.tr/uc-isci- konfederasyonundan-asgari-ucrete-iliskin-ortak-aciklama/ (Erişim tarihi: 03.12.2021)
