DAVALARINDA İDARİ DAVA AÇMA SÜRESİ
Ş e v k i D a v u t * Ş e n o l Coşkun**
I- GİRİŞ
Süre t e r i m i , soyut b i r k a v r a m o l a n zamanın s o m u t b i r k e s i m i n i ifade eder. B u a n l a m d a süreler, b e l i r l i o l a r a k sınırlandırılmış veya önceden saptana
bilir z a m a n kesimleridir. H u k u k u n değişik dalları, b u z a m a n k e s i m l e r i n i , dü
zenledikleri h u k u k s a l ilişkilerde, çeşitli h u k u k s a l sonuçların doğmasını sağla
y a c a k biçimde kullanırlar.1 B u bakımdan h u k u k t a süreler hakların ve yetkile
r i n kazanılması, kullanılması ve y i t i r i l m e s i yönünden önem taşırlar.2 B u açıdan bakıldığında dava açma süreleri, i l g i l i n i n h a k a r a m a hürriyeti kapsamında dava açabilme hakkını k u l l a n a b i l m e s i bakımından getirilmiş z a m a n sınırlama
sını ifade e t m e k t e d i r k i ; ilgili, söz k o n u s u z a m a n d i l i m i içerisinde dava açma hakkını kullanmadığı t a k d i r d e b u hakkını yitirmiş olmaktadır. N i t e k i m i d a r i yargılama açısından olaya bakıldığında, i d a r i işlemlere karşı i d a r i yargı yerine başvurmak isteyenlerin, davalarını i d a r i yargı y e r i önüne götürebilmesi, k a m u h i z m e t i n i n aksamaması ve i d a r e n i n işlemlerinin u z u n b i r süre dava açılma t e h d i d i altında kalmaması için z a m a n yönünden sınırlandırılmıştır.
İdari yargıda dava açma süresi3 k a m u düzenine ilişkindir. Davanın süre
sinde açılmamış olduğu iddiası davanın h e r aşamasında taraflarca ileri sürüle
bileceği g i b i ; davanın tarafları süre itirazında b u l u n m a s a d a h i , davanın süre
sinde açılıp açılmadığına yönelik inceleme, gerek dava açılırken i l k inceleme safhasında ve gerekse i l k incelemeden s o n r a k i tüm yargılama safhalarında
* İstanbul İdare M a h k e m e s i H a k i m i
** İstanbul İdare M a h k e m e s i H a k i m i
1 M i t h a t S a n c a r , "İdari Yargılama Usul Kanunu 'ram 10 ve 11. Maddeleri Bağlamında İptal Davalarında Süre", A m m e İdaresi D e r g i s i , C.23, S . l , M a r t 1 9 9 0 , s. 7 0 .
2 Mualla Öncel/Ahmet K u m r u l u / N a m i Çağan, Vergi Hukuku, T u r h a n Kitabevi, A n k a r a 1999, s. 109.
3 İdari yargıda d a v a açma süreleri k o n u s u n d a geniş b i l g i için b k z . Gürsel K a p l a n , İdari Yargıda Dava Açma Süreleri, T u r h a n K i t a b e v i , A n k a r a 2 0 0 9 ;A. Şeref Gözübüyük/Turgut T a n , İdare Hukuku 2 İdari Yargılama Hukuku, T u r h a n Kitabevi, A n k a r a 2 0 0 8 , s. 9 4 3 vd.;Turgut C a n d a n , İdari Yargılama Usulü Kanunu, Adalet Yay.
A n k a r a 2 0 0 9 , s. 3 1 9 v d . ; Y a h y a Zabunoğlu, "İdari Yargıda Dava Açma Süresi", 1. U l u s a l İdare H u k u k u Kongresi, A n k a r a 1-4 Mayıs 1 9 9 0 , s. 187-207;Yıldırım Uluer, "Yönetsel Yargıda Dava Açma Süresf, 1. U l u s a l İdare H u k u k u Kongresi, A n k a r a 1-4 Mayıs 1 9 9 0 , s. 2 0 9 - 2 6 2 .
1 2 1 0 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFM C. LXIX, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
mahkemece re'sen yapılır. Dava açma süresi geçmiş ise, dava süre aşımı nede
niyle reddedilir (İYUK m d . 14-3-e, 15/ 1-b).
İdari işlem nedeniyle m e n f a a t i i h l a l edilenler, özel k a n u n d a söz k o n u s u uyuşmazlık için ayrı b i r dava açma süresi öngörülmemişse genel dava açma süresi içerisinde dava açabilirler. Genel dava açma süresi Danıştay ve idare m a h k e m e l e r i n d e 60 gün, vergi m a h k e m e l e r i n d e ise 30 gündür (İYUK m d . 7/1).
İmar K a n u n u n d a i m a r planına karşı açılacak davalar yönünden özel b i r dava açma süresi öngörülmediği için, dava açma süresi genel hükümlere göre belir
lenir ve 60 gündür.
İdari Yargılama Usulünde dava açma süresi k u r a l olarak i d a r i uyuşmaz
lığa ilişkin yazılı b i l d i r i m i n4 yapıldığı günü izleyen günden i t i b a r e n başlar(İYUK m d . 7/2). Dolayısıyla, dava açma sürelerinin hesabında, yazılı b i l d i r i m i n yapıl
dığı gün d i k k a t e alınmaz. H e r h a n g i b i r i d a r i uyuşmazlıkla ilgili olarak, i d a r i dava açma süresinin işleyebilmesi için, uyuşmazlığa k o n u i d a r i işlemin ilgili
sine usulüne u y g u n olarak tebliğ edilmesi gerekmektedir. Dava açma süresine esas alınacak usulüne u y g u n yazılı b i l d i r i m i n ise, 7 2 0 1 sayılı Tebligat K a n u n u hükümlerine göre ve PTT idaresi aracılığı ile yapılması gereklidir (İYUK m d . 6 0 ) .5 İdari yargıda dava açma süresinin yazılı b i l d i r i m ile başlamasının s o n u c u olarak, 2 5 7 7 sayılı K a n u n u n 3.maddesinde dava dilekçesinde davaya k o n u o l a n i d a r i işlemin yazılı b i l d i r i m t a r i h i n i n gösterilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Dava dilekçesinde yazılı b i l d i r i m t a r i h i n i n gösterilmemiş olması dilekçenin r e d d i sebeplerinden b i r i d i r (İYUK m d . 14/3-g ve 15/3-d).6
İlanı gereken düzenleyici ve genel işlemlerde ise dava açma süresi, i l a n t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n başlar (İYUK m d . 7/4). 7 B u i t i b a r l a , düzenle
y i c i işlemin yayımlanmasından, başka b i r ifadeyle ilanın s o n gününden i t i b a r e n genel dava açma süresi olan altmış gün geçtikten sonra açılacak olan davalar süre aşımı nedeniyle reddedilecektir. F a k a t anılan yasa maddesinde, düzenle
y i c i işlemlerle ilgili o l a r a k i s t i s n a i b i r düzenleme m e v c u t t u r . Şöyle k i , ilanını izleyen altmış gün içerisinde dava k o n u s u edilmemiş b i r düzenleyici işlemin uygulanmasına ilişkin olarak b i r işlem tesis edilmesi h a l i n d e ; ilgili, gerek u y g u l a m a işlemi ve gerekse u y g u l a m a işleminin dayanağı niteliğindeki düzenleyici işleme (düzenleyici işleme karşı ilanını izleyen altmış gün içerisinde dava k o n u s u edilmemiş olsa bile) karşı ayrı ayrı y a d a h e r ikisine b i r l i k t e dava açabile-
4 B i l g i için b k z . C i h a n Kanlıgöz, "İdari İşlemlerde Yazılı Bildirim", A n k a r a Üniversitesi H u k u k Fakültesi D e r g i s i , C:40, S. 1-4, 1 9 8 8 , s. 173-192.
5 T e b l i g a t ve tebliğ u s u l l e r i hakkında geniş b i l g i için b k z . Timuçin Muşul Tebligat Hu
kuku, O n İki Levha Yay., İstanbul 2 0 1 0 ; Prof. Dr. E j d e r Yılmaz - Av. T a c a r Çağlar, Tebligat Hukuku, Y e t k i n Yay., A n k a r a 2 0 0 7 ; A h m e t C e m a l R u h i , Tebligat Hukuku, Seçkin Yay., A n k a r a 2 0 0 8 .
6 İdari yargıda dilekçe r e t sebepleri hakkında geniş b i l g i için b k z . Şenol Coşkun/Şevki D a v u t , "Yargı Kararları Işığında İdari Yargıda Dilekçe Ret Sebepler?, İstanbul B a r o s u D e r g i s i , C.84, 2 0 1 0 / 4 , s. 2 1 7 3 - 2 2 1 7 .
(http: / / w w w . i s t a n b u l b a r o s u . o r g . t r / Y a y i n l a r / B a r o D e r g i l e r i / i b d 2 0 1 0 4 . p d f ) .
7 "...Düzenleyici işlemlerin zaten i l a n e d i l m e s i gerektiğinden m a d d e m e t n i n d e y e r a l a n
"ilanı gereken" i b a r e s i gereksizdir." Oğuz S a n c a k d a r , Belediyenin İmar Planını Yap- ması-Değiştirmesi ve İptal Davası, Y e t k i n Yay., A n k a r a 1 9 9 6 , s. 186; Mustafa Yılmaz, İmar Yaptırımları ve Yargısal Korunma, Seçkin Yay., A n k a r a 2 0 0 2 , s. 184.
Dava Açma Süresi
çektir. Başka b i r deyişle, düzenleyici işlemin ilanını izleyen günden i t i b a r e n altmış gün içerisinde dava açmayan veya dava açma süresini kaçıran ilgililere, söz k o n u s u düzenleyici işleme bağlı olarak b i r u y g u l a m a işleminin tesis edilmiş olması h a l i n d e , düzenleyici işleme karşı i d a r i dava açma süresi canlanmış ola
caktır.
Tüm b u h u s u s l a r l a b i r l i k t e b e l i r t m e k gerekir k i i d a r i yargılama u s u lünde, i d a r i davaya k o n u olabilecek n i t e l i k t e k i i d a r i uyuşmazlıklarla ilgili ola
r a k ilgililere, söz k o n u s u i d a r i uyuşmazlık hakkında i d a r i dava açma hakkı tanındığı g i b i ; anılan i d a r i uyuşmazlıktan ötürü dava açmadan evvel i d a r i m a k a m l a r a başvuru hakkı d a tanınmıştır. B u n a göre; ilgililer tarafından i d a r i dava açılmadan önce, i d a r i işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya y e n i b i r işlem yapılması üst m a k a m d a n , üst m a k a m y o k s a işlemi yapmış o l a n m a k a m d a n , idari dava açma süresi içinde istenebilecek ve b u başvuru, işle
meye başlamış o l a n i d a r i dava açma süresini durduracaktır. Başvurudan i t i b a r e n altmış gün içinde b i r cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılacaktır (İYUK m d . l l ) . Söz k o n u s u madde hükmü, i d a r i başvuru neticesine bağlı o l a r a k açı
l a n i p t a l davalarında, i d a r i dava açma süresinin hesaplanmasında büyük b i r öneme sahiptir. Z i r a , yapılan i d a r i başvuru ile b i r l i k t e , i d a r i işlemin yazılı b i l d i r i m i üzerine işlemeye başlayan dava açma süresi d u r m a k t a , i d a r e n i n başvuru üzerine vereceği o l u m s u z yanıt y a d a başvuru üzerine altmış gün içerisinde yanıt v e r m e m e s i s o n u c u oluşan zımni ret ile b i r l i k t e dava açma süresi kaldığı y e r d e n işlemeye başlamaktadır.
İdari işlem niteliğindeki i m a r planları ile ilgili hükümler i h t i v a eden özel k a n u n niteliğindeki 3 1 9 4 sayılı İmar K a n u n u n u n 8. M a d d e s i n i n (b) bendinde ise "İmar Planlarının; Nazım İmar Planı ve U y g u l a m a İmar Planından m e y d a n a geldikleri, m e v c u t ise bölge planı ve çevre düzeni p l a n kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde k a l a n y e r l e r i n nazım ve u y g u l a m a i m a r planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı ve b u planların bele
diye meclisince o n a y l a n a r a k yürürlüğe gireceği, planların onay t a r i h i n d e n i t i b a r e n belediye başkanlığınca tespit edilen i l a n yerlerinde b i r ay süre ile i l a n edileceği, bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebileceği ve belediye baş
kanlığınca belediye meclisine gönderilen i t i r a z l a r ve planların belediye mecli
since o n beş gün içinde incelenerek k e s i n k a r a r a bağlanacağı" kuralına y e r v e r i l m e k suretiyle, i d a r i dava açmadan evvel i d a r i başvuruda b u l u n a b i l m e hakkını düzenleyen 2 5 7 7 Sayılı K a n u n ' u n 1 1 . maddesine paralel olarak ilgili
lere, i m a r planlarına karşı i d a r i dava açmadan evvel i d a r i b i r başvuruda b u l u n m a hakkı tanınmıştır. A n c a k , i d a r i başvuruda b u l u n m a y a yönelik olarak her i k i k a n u n hükmünde y e r a l a n ifadeler paralel o l m a k l a b i r l i k t e , başvuru süreleri açısından b i r farklılık m e v c u t t u r k i , 2 5 7 7 sayılı K a n u n i d a r i dava aç
m a d a n önce yapılacak i d a r i başvurularda, başvuruda b u l u n m a süresini i d a r i dava açma süresi, altmış gün olarak belirlemiş olmasına rağmen, 3 1 9 4 Sayılı K a n u n , i m a r planları açısından b u süreyi 1 ay olarak belirlemiştir. Peki, i d a r i işlem niteliğindeki i m a r planlarına karşı i d a r i b i r dava açmadan evvel i d a r i m a k a m l a r a yapılacak başvurular ile ilgili olarak, başvuru süresinin hesabında h a n g i k a n u n hükmü d i k k a t e alınacaktır?
B u n o k t a d a genel k a n u n - özel k a n u n ilişkisi bağlamında b i r değerlen
d i r m e yapılarak, i m a r planları açısından 3 1 9 4 Sayılı K a n u n özel k a n u n n i t e l i ğini haiz olduğundan, i m a r planlarına karşı i d a r i dava açmadan evvel yapılacak
1 2 1 2 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFM C. LXDÎ, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
o l a n 2 5 7 7 Sayılı K a n u n kapsamındaki i d a r i başvurularda, 3 1 9 4 sayılı Yasanın 8/b m a d d e s i n d e k i b i r aylık özel itiraz süresi baz alınacaktır.
İmar K a n u n u ile düzenlenmiş o l a n i m a r planları,8 belde halkının sosyal ve kültürel g e r e k s i n i m l e r i n i karşılamayı, sağlık ve güvenli b i r çevre oluştur
mayı, yaşam k a l i t e s i n i artırmayı hedefleyen ve b u amaçla b e l d e n i n e k o n o m i k , d e m o g r a f i k , sosyal, kültürel, t a r i h s e l , fiziksel özelliklerine ilişkin araştırmalara ve verilere dayalı o l a r a k hazırlanan, k e n t s e l yerleşme ve gelişme eğilimlerini a l t e r n a t i f çözümler oluşturmak s u r e t i y l e belirleyen, a r a z i kullanımı, k o r u m a , kısıtlama kararları ve örgütlenme ve u y g u l a m a i l k e l e r i n i içeren pafta, r a p o r ve n o t l a r d a n oluşan b i r belgelerdir(İmar K. md.5).
İmar planını hazırlamak,onaylamak y e t k i s i ve görevi belediyelere a i t t i r . İmar planları bizzat i l g i l i belediyesi tarafından yapılabileceği g i b i , başka k u r u m y a d a kişilere de y a s a l prosedüre u y g u n şekilde yaptırılabilir.9 A n c a k yargı
kararıyla idare i m a r planı yapımına z o r l a n a m a z .1 0
İmar planlarına karşı açılacak i p t a l davalarında i d a r i yargı organları, planların ne şekilde ve h a n g i amaçla yapılabileceğine ilişkin o l m a k kaydıyla, planların yukarıda aktarılan h u s u s l a r a u y g u n o l a r a k yapılıp yapılmadıkları noktasında planın pafta ve raporları ile b i r l i k t e p l a n notlarını1 1 d a i n c e l e m e k s u r e t i y l e d a v a dilekçesindeki taleple bağlı o l a r a k1 2 yargısal d e n e t i m i gerçekleştirirler.
8 İmar planlarının çeşitleri, tanımları ve özellikleri k o n u s u n d a geniş b i l g i için b k z . Oğuz S a n c a k d a r , "Belediyenin İmar Planını...", s. 1 6 - 4 2 ; F e r r u h Yıldız, İmar Bilgisi, Nobel Yay., A n k a r a 2 0 0 9 , s. 104-125;Cafer E r g e n , İmar Planları, Seçkin Yay., A n k a r a 2 0 0 6 , s. 17-29.
9 "...Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait Muğla, Bitez Beldesi, ... Mevkiinde bulunan ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin plan değişikliği isteminde bulunulduğu, dava konusu işlemle, plan değişikliği teklifinde plan müellifinin görüşünün bulunmadığı gerek
çesiyle istemin reddedildiği anlaşılmaktadır.
imar planını hazırlamak ve onaylamak yetkisi ve görevi belediyelere ait olduğundan, plan yapımına ilişkin bütün aşamaların ilgili belediyelerce yerine getirilmesi, bu bağ
lamda plan değişikliği için gerekli olan müellif görüşünün de belediyesince temin edilmesi gerekmekte olup, idarenin yerine getirmekle yükümlü olduğu hususların değişiklik iste
minde bulunanlardan istenilmesinde hukuka ve kamu yararına uyarlık bulunmamakta
dır..." D. 6. D., 6 . 2 . 2 0 0 9 , E . 2 0 0 7 / 2 4 9 6 , K . 2 0 0 9 / 9 4 9 sayılı kararı D . D . , S. 1 2 1 , 2 0 0 9 , s.
2 5 2 - 2 5 4 .
10 "...yargı kararının uygulanmamasının nedeni 1/5000 ölçekli nazım imar planının bulun
maması olduğundan ve yargı kararı ile büyükşehir belediyesi 1/5000 ölçekli planı yap
maya zorlanamayacağından davalı ilçe belediyesinin hizmet kusurunun bulunmaması karşısında anılan belediyenin manevi tazminat ödemesine hükmedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı..." hakkında b k z . D . 6. D . , 1 9 . 1 1 . 2 0 0 8 , E . 2 0 0 6 / 4 3 0 4 , K . 2 0 0 8 / 7 9 8 7 sayılı kararı D . D . , S. 1 2 1 , 2 0 0 9 , s.255-256.
11 "...Düzenleyici işlem niteliğindeki imar planları, plan hükümlerini açıklayıcı nitelikteki plan notları ile bir bütün olduğu gibi bu plan notları planın ayrılmaz bir parçası konu
munda bulunması nedeniyle imar plan notu ile getirilen hükümlerin de imar planı gibi kesin ve yürütülmesi zorunlu bir düzenleyici işlem olarak idari davaya konu edilebileceği açıktır..." D. 6. D . , 1 9 . 0 1 . 2 0 0 0 , E . 1 9 9 8 / 7 4 2 2 , K . 2 0 0 0 / 2 2 6 (yayınlanmamıştır).
12 "... Planın parsel yönünden iptalinin istenildiği halde, İdare Mahkemesince, davacı tarafından daha önce açıldığı belirtilen iptal davalarının olduğu öne sürüldüğü halde bu
Dava Açma Süresi
Düzenleyici işlem niteliğindeki i m a r planlarına karşı açılacak i p t a l dava
sında, planın üst ölçekli p l a n l a r a u y g u n o l u p olmadığı1 3 noktasında yapılacak b i r inceleme ile y a d a d u r u m a göre m a h a l l i n d e yapılacak b i r keşif ve bilirkişi incelemesi ile planın i m a r mevzuatına u y g u n o l u p olmadığı i d a r i yargı organla
rınca yargısal denetime t a b i tutulacaktır. A n c a k b u h u s u s l a r ; i m a r planına karşı açılan i p t a l davasının şekli yönden örneğin ehliyet, k e s i n ve yürütülmesi gerekli işlem veya süre g i b i k o n u l a r d a b i r p r o b l e m arz etmemesi h a l i n d e i d a r i yargı mercilerince incelenebilecektir. Başka b i r ifadeyle, yukarıda aktarılan h u s u s l a r a ilişkin inceleme, i m a r planına karşı açılan davanın esasına yönelik o l a r a k yapılacak yargısal d e n e t i m ile ilişkilidir. Oysa u y g u l a m a d a , i m a r p l a n l a rına karşı açılan davaların büyük b i r kısmının şekli açıdan p r o b l e m l e r içerdi
ğine ve genel o l a r a k i m a r planlarına karşı açılan davaların şekle ilişkin eksik
l i k l e r nedeniyle esas yönünden incelenemediğine şahit olunmaktadır.
Öncelikle b e l i r t m e k gerekir k i ; i p t a l davasında, i d a r i yargı organından dava k o n u s u edilen işlemin iptal e d i l m e s i n i n i s t e n i l m e s i gerekir. İmar planının i p t a l i istemiyle dava açılıyorsa, uyuşmazlığın h a n g i parsel veya parsellere iliş
k i n olduğu, davanın m a l i k sıfatıyla mı, semt s a k i n i (komşuluk h u k u k u ) sıfa
tıyla mı, y o k s a başka b i r sıfatla mı açıldığının, planın ve/veya p l a n notlarının davacının m e n f a a t l e r i n i nasıl etkilediğinin, planın o n a m a t a r i h l e r i n i n ,1 4 askı t a r i h l e r i n i n , varsa p l a n a itiraz t a r i h i n i n açıkça ortaya konulmasının, bunları kanıtlayan belgelerin dilekçeye e k l e n m e s i n i n , sağlıklı b i r yargılama açısından h e r parsel için ayrı dilekçelerle1 5 (özellikle de i m a r planında ayrıldığı f o n k s i y o n l a r d a farklı ise) dava açılmasının önemi yadsınamaz.
İptal davası, i d a r i işlem nedeniyle m e n f a a t i i h l a l edilenler tarafından açı
lır. İptal davalarında öznel ehliyet (sübjektif ehliyet) o l a r a k k a b u l edilen m e n faat i h l a l i1 6 i m a r planlarına karşı açılan davalarda oldukça önemlidir. Menfaat
davaların niteliği ve sonucu araştırılmadan ve uyuşmazlık konusu parsele yönelik dava dilekçesindeki somut iddialar yargısal incelemeye konu edilmeden, ... alanın tümüne yö
nelik genel değerlendirmelere dayalı olarak, davacının dava dilekçesindeki istemini aşar şekilde planın tümü hakkında iptal hükmü kurulduğu..." D . 6. D . , 0 2 . 0 2 . 2 0 0 9 , E . 2 0 0 7 / 1 7 3 0 , K . 2 0 0 9 / 8 1 3 sayılı kararı (yayımlanmamıştır.)
13 "...Alt ölçekli planların üst ölçekli planlara aykırı olamayacağı..." D . 6. D., 2 2 . 1 2 . 2 0 0 6 , E . 2 0 0 6 / 1 5 3 5 , K . 2 0 0 6 / 6 5 2 9 ( h t t p : / / w w w . d a n i s t a y . g o v . t r ) .
14 "...İzmir ...pafta, ...ada, ...parsel sayılı davacının paydaşı olduğu taşınmazı kapsayan Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali iste
miyle açılan davada ; ...Herhangi bir onaylama tarihi belirtilmeksizin Bayındırlık ve İs
kan Bakanlığınca onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali talep edildiğinden, davanın konusu nazım imar planının hangi plan olduğu açıkça anlaşılamamıştır. ...
Açıklanan nedenlerle 2577 sayılı Yasanın 3. maddesi hükmüne uygun olmayan dava dilekçesinin reddine..." k a r a r verilmiştir. D . 6. D . 2 5 . 1 0 . 2 0 0 4 , E . 2 0 0 3 / 7 2 3 6 , K . 2 0 0 4 / 5 1 3 2 (Coşkun/Davut, age., s.2189).
1 5 İdari yargıda t e k dilekçe ile d a v a açılması h a l i hakkında geniş b i l g i için b k z . Oğuz S a n c a k d a r , "İdari Yargıda Tek Dilekçe ile Dava Açma (Karşılaştırmalı Hukuki Analizf, D o k u z Eylül Ü. H.F.D., C.9, S.2, 2 0 0 7 , s. 2 2 3 - 2 6 9 .
1 6 M e n f a a t i h l a l i k o n u s u n d a geniş b i l g i için b k z . Şenol Coşkun, "İptal Davalarında Men
faat İhlali Koşulu (Danıştay ve AYİM Kararları Işığında)", T e r a z i H u k u k Dergisi , S. 4 6 , H a z i r a n 2 0 1 0 , s. 1 3 9 - 1 5 8 ;Tufa n Erhürman, "İdari Yargıda Özel Yetenek (Menfaat) Ko
şulu", 2 0 0 0 yılında İdari Yargı S e m p o z y u m u , Danıştay Yayını, A n k a r a 2 0 0 0 , s. 3 7 - 5 1 .
1 2 1 4 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFM C. LXDÎ, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
i h l a l i , h e r k e s i n dava açma hakkının olması (actio popularis) anlamına gelme
mektedir. İptali istenilen p l a n ile davacı arasında c i d d i ve m a k u l b i r ilgi b u l u n malıdır. Danıştay, t a r i h i ve kültürel mirası ilgilendiren konuların yanı sıra çevre ve i m a r g i b i k o n u l a r d a dava açma e h l i y e t i n i ve menfaat i h l a l i n i geniş17 yorumlamaktadır.1 8 Her s o m u t olayda ve davada, i p t a l i istenilen i m a r planı ile davacı arasında menfaat i l g i s i n i n b u l u n u p bulunmadığı i d a r i yargı mercilerince değerlendirilip t a k d i r edilecektir.
Yukarıda aktardığımız g i b i i m a r planları ile ilgili o l a r a k ilgililere, i m a r planına karşı i p t a l davası açmadan evvel, i d a r i başvuruda b u l u n m a hakkı t a nınmış o l u p ; 3 1 9 4 Sayılı K a n u n ' u n 8. maddesi uyarınca i d a r i başvuru süresi 1 aydır. Açıkça ifade etmek gerekirse u y g u l a m a d a , i m a r planları ile ilgili o l a r a k açılmış olan i p t a l davalarında şekli açıdan en sık karşılaşılan p r o b l e m , davanın süresinde açılmamış olması h a l i d i r .
Biz de b u çalışmamızda i m a r planlarına karşı açılacak i p t a l davalarında dava açma süresini detaylı b i r biçimde incelemek adına, i m a r planına askı süresi içerisinde itiraz olması ve olmaması d u r u m u n a göre i m a r planlarına karşı dava açma sürelerinin nasıl hesaplanacağını, 2577 sayılı Yasanın 10. ve
1 1 . m a d d e l e r i n i n i m a r planlarındaki uygulamasını, i l g i l i n i n p l a n a 1 aylık i l a n süresi içerisinde yaptığı itiraza s o n r a d a n yanıt verilmesi d u r u m u n d a , u y g u l a m a işlemi üzerine y a d a p l a n değişikliği talep edilmesi h a l i n d e dava açma süresinin i h y a edilip edilemeyeceği hususlarını Danıştay'ın ve i l k derece yargı y e r l e r i n i n örnek kararları ışığında açıklayacağız.
Askı Süresi İçerisinde İmar Planına İtiraz Edilmiş Olması H a l i
Belediye meclisince o n a y l a n a r a k yürürlüğe giren i m a r planları y a d a p l a n değişiklikleri belediye başkanlığı tarafından u y g u n görülen yerde 1 ay süre ile i l a n edilir. İmar planı veya i m a r planı değişikliği yapıldıktan sonra b i r m a n a d a aleniyeti ve h a l k katılımını sağlayacak olan ilanın, özellikle de i l a n y e r i n i n seçimi k o n u s u önemlidir. Plan y a d a p l a n değişikliği gözden u z a k t a ve d i k k a t çekmeyen b i r şekilde aşılmamalıdır. Basın, internet, radyo-televizyon araçları kullandırılmak ve b u sayede bilinçli b i r k a m u o y u oluşturulmalıdır. A k s i t a k dirde dava açma süresinin kaçırılmasına ve h a k kayıplarının m e y d a n a gelme
sine neden o l u n u r .1 9
Yasa k o y u c u tarafından, i l a n edilen i m a r planına karşı ilgililere itiraz etme hakkı tanınmıştır. B u itiraz z o r u n l u b i r başvuru niteliği taşımamaktadır.
Oğuz S a n c a k d a r , İdare Hukuku Yönüyle Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korun
ması ve Yargısal Denetimi, Seçkin Yay., A n k a r a 2 0 1 0 , s. 4 5 8 - 4 5 9 .
A k s i yönde b k z . "...davacının 1924 yılından beri süregeldiği belirtilen kiracılık ilişkisini devam ettirmek amacıyla mülkiyet bağı da bulunmayan taşınmaza yönelik olarak bu davayı açtığı kanaatine ulaşıldığından ve söz konusu taşınmazın kiracısı olan davacının, asıl malik tarafından uygulanmak istenen ve koruma kurulunca da uygun bulunan res
torasyon projesinin iptalini isteme konusunda meşru bir menfaati bulunmadığından idare mahkemesince verilen kararda isabet görülmediğine... "D. 6. D., 19.7.2006, E . 2 0 0 5 / 7 1 1 3 , K . 2 0 0 6 / 3 9 2 8 (Coşkun, "İptal Davalarında..", s. 145). Danıştay'ın k i r a cılar bakımından davacı o l m a e h l i y e t i n i d a r y o r u m l a y a n kararları öğretide eleştiril
m e k t e d i r , b k z . S a n c a k d a r , "İdari Yargıda ...", s. 2 4 4 . S a n c a k d a r , "Belediyenin İmar Planını...", s. 184.
Dava Açma Süresi
K a n u n d a "... itiraz edilebilir..." ibaresi kullanılmıştır (İmar K. md.8/b). B u r a d a 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında b i r başvuru söz k o n u s u d u r .2 0
İhtiyari olan b u başvuru y o l u n u k u l l a n m a y a n ilgili i l a n d a n sonra d a genel dava açma süresi içerisinde davasını açabilir.
Plana yönelik itiraz belediye meclisine 2 1 yapılır. İdare tarafından p l a n a yapılan itirazın o l u m l u karşılanması halinde, i m a r planı i l g i l i s i n i n itirazı doğ
r u l t u s u n d a değiştirebilir. B u d u r u m d a i m a r planı, itirazla sınırlı ve i l g i l i n i n talebine yönelik olarak değişikliğe uğramış olur.
İlgili, 1 aylık i l a n (=askı) süresinde i h t i y a r i i d a r i başvuru hakkını k u l l a n a r a k p l a n a itiraz etmiş ise, b u d u r u m d a belediye m e c l i s i n i n i l a n t a r i h i n i izle
y e n günden i t i b a r e n altmış gün içinde itiraza cevap v e r m e s i n i bekleyecektir.
Eğer idare b u altmış gün içinde cevap vermez ise, altmışıncı günün b i t i m i ile b i r l i k t e zımni ret işlemi2 2 oluşmuş olacaktır. B u t a k d i r d e ilgili, zımni ret işle
m i n i t a k i p eden altmış günlük genel dava açma süresi içerisinde i m a r planının i p t a l i istemiyle davasını açmalıdır. B u şekilde açılmış b i r dava süresi içerisinde açılmış b i r dava olacağı için dilekçede başka b i r e k s i k l i k y o k ise i d a r i yargı mercilerince dosya tekemmül ettirilerek işin esasına geçilebilecektir. F a k a t ilgili, zımni ret işlemini t a k i p eden altmış günlük süreyi geçirdikten s o n r a i m a r planına karşı i p t a l davasını açarsa, b u t a k d i r d e dava süre aşımı nedeniyle red
d e d i l e c e k t i r .2 3
Örneğin, 16.06.2010-16.07.2010 t a r i h l e r i arasında askıya çıkarılarak i l a n edilen i m a r planına ilgilisi tarafından i l a n (=askı) süresi içerisinde, örneğin 18.06.2010 t a r i h i n d e itiraz edilmişse, planın ilanının s o n gününü, 16 T e m m u z
20 "... imar planlarına karşı, 2577 sayılı Yasanın 11. Maddesi kapsamında yapılacak bir başvuru için, 3194 sayılı Yasanın 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11. Maddesi kapsa
mında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç ta
rihi olan son ilan tarihinden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedil
miş sayılması halinde, bu tarihi izleyen 60 günlük dava açma süresi içinde ... idari dava açılabileceği..." D. 6. D., 2 1 . 5 . 2 0 0 8 , E . 2 0 0 6 / 4 2 5 6 , K . 2 0 0 8 / 3 2 5 7 (yayınlanmamıştır).
2 1 Belediye ve mücavir a l a n dışında k a l a n y e r l e r i n i m a r planları i l özel idaresince y a d a ilgilisince yapılmakta ve i l genel meclisince (5302 s k m d . 10) u y g u n görülmesi h a l i n d e o n a y l a n a r a k yürürlüğe g i r m e k t e d i r . İmar K a n u n u n d a yerel planları hazırlayacak k u r u m l a r gösterilmiş, a n c a k b u k u r u m l a r (belediye ve i l özel idareleri) içinde, söz k o n u s u planları k a r a r a bağlayacak y e t k i l i o r g a n ve m a k a m l a r gösterilmemiştir. K a n u n k o y u c u , planların kararlaştırılması yerine onaylanmasına önem vermiş o l a b i l i r . B u o r g a n y a d a makamları P l a n Yapımına A i t E s a s l a r a D a i r Yönetmelik ile 5302 sayılı K a n u n göster
m e k t e d i r . Söz k o n u s u yönetmeliğe göre, p l a n l a r belediye ve mücavir a l a n sınırları içinde belediye, dışında ise 5302 sayılı K a n u n uyarınca il genel meclisi tarafından k a r a r a bağlanacaktır. H a l i l Kalabalık, İmar Hukuku (Planlama, Arsa, Yapı, Koruma), Seç
k i n Yay., A n k a r a 2 0 0 5 , s. 158-159.
2 2 İdari işlemlerin türleri ve zımni r e t işlemi hakkında geniş b i l g i için b k z . Meti n Günday, İdare Hukuku, İmaj Yay., A n k a r a 2 0 0 4 , s. 109-123.
23 "...davacının ilan süresi içerisinde yapmış olduğu itiraz üzerine son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek istek reddedilmiş sayıldığından, bu tarihi izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresi geçirildikten sonra açılan da
vada süre aşımı bulunmaktadır..." D . 6. D., 7 . 2 . 2 0 0 0 , E. 1 9 9 9 / 1 0 3 , K . 2 0 0 0 / 5 8 6 (ya
yınlanmamıştır) .
1 2 1 6 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFM C. LXDÎ, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
2010 t a r i h i n i izleyen gün o l a n 17.7.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış gün içinde i d a r e n i n itiraza cevap vermesi beklenir. Altmış gün içinde cevap verilmez ise 60. günün b i t i m i n d e zımni ret işlemi oluşur. 15 Eylülden i t i b a r e n altmış gün
lük dava açma süresi içinde ve e n geç 14 Kasım günü mesai b i t i m i n e k a d a r y e t k i l i i d a r i yargı merciinde davayı açılmalıdır.
İdare, i l g i l i n i n p l a n a yönelik itirazının reddine ilişkin cevabı p l a n askı
d a y k e n , henüz 1 aylık i l a n süresi d o l m a d a n ilgiliye tebliğ eder ise, y a n i yukarı
d a k i örneğe göre p l a n a yönelik itirazın reddine ilişkin i d a r i işlem örneğin 13 T e m m u z 2 0 1 0 t a r i h i n d e ilgilisine tebliğ edilmişse, dava açma süresi ne z a m a n başlayacaktır? B u i h t i m a l d e dava açma süresi ilanın s o n gününü izleyen gün o l a n 17.07.2010 t a r i h i n d e n başlayacaktır. B u n a göre ilgili ilanın s o n gününü izleyen 17.07.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış günlük dava açma süresi içinde ve en geç 14.09.2010 günü mesai bitimine kadar plana yönelik davayı açmalıdır.
İdare tarafından, i l g i l i n i n talebi reddedilir ve b u ret işlemi ilanı izleyen günden i t i b a r e n altmış gün içinde (örneğin 10. gün) ilgiliye b i l d i r i l i r s e , b u t a k dirde dava açma süresi nasıl hesaplanacaktır? B u d u r u m d a ilgili, i d a r e n i n ret cevabının kendisine tebliğ edildiği t a r i h i izleyen günden i t i b a r e n altmış gün içinde davasını açmalıdır.
Yukarıdaki örnekte olduğu g i b i 16.6.2010-16.7.2010 t a r i h l e r i arasında i l a n edilen i m a r planına i l a n (=askı) süresi içerisinde yaptığı itirazın reddine ilişkin cevap örneğin 2 6 . 7 . 2 0 1 0 günü ilgiliye tebliğ edilmiş ise, i l g i l i n i n 27.7.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış günlük dava açma süresi içinde i p t a l da
vasını açması gerekmektedir.
S o n r a d a n V e r i l e n Yanıt D a v a Açma Süresini İhya E d e r m i ?
U y g u l a m a d a i m a r planı ile m e n f a a t i etkilenen ilgili veya v e k i l aracılığıyla açılan davalarda yapılan h a t a l a r d a n b i r i de, belediye başkanlığınca belirlenen yerde asılmak suretiyle i l a n edilen i m a r planına 1 aylık i l a n süresi içerisinde yapılan itiraza, ilgili idare tarafından verilecek cevabın u z u n b i r müddet bek
lenmesidir. İmar planları ile ilgili itiraz prosedürü yavaş işlemekte olduğu için ilgililerin p l a n a karşı yapmış oldukları i d a r i başvurulara, idarelerce k i m i z a m a n 1 yıl g i b i çok u z u n süreler geçtikten s o n r a a n c a k yanıt verilebilmektedir. B u nedenle i m a r planlarına karşı açılan i p t a l davalarında dava açma süresinin kaçırılması ve b u n a bağlı o l a r a k h a k kayıplarının oluşmasında, u y g u l a m a d a en sık karşılaşılan d u r u m p l a n a yapılan itiraz üzerine, idare tarafından verilecek yanıtın u z u n c a b i r süre beklenmesi h a l i olmaktadır.
İlgililerin yanılgıya düştükleri h u s u s , askı süresi içerisinde p l a n a itiraz edilmesi üzerine i d a r e n i n vereceği cevabın, ilgiliye ne z a m a n tebliğ edildiğine bakılmaksızın, m u t l a k surette dava açma süresini canlandıracağı noktasındaki düşünceleridir. Oysa k i , i l g i l i l e r i n i l a n süresi içerisinde p l a n a yönelik o l a r a k yapmış oldukları i d a r i başvuru, ilgili makamın onayı ile yürürlüğe girmiş ve h u k u k aleminde sonuçlar doğurmaya başlamış o l a n b i r i d a r i işlemin (=imar planı), d u r u m a göre kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya y e n i b i r işlem yapılmasına ilişkin 2 5 7 7 Sayılı K a n u n ' u n 1 1 . maddesi anlamında ve i h t i y a r i i d a r i n i t e l i k t e k i b i r başvurudur. Dolayısıyla, i l a n süresi içerisinde i m a r
planına itiraz edilmişse, b u t a k d i r d e i d a r e n i n yanıtını bekleme süresi i l a n süre
s i n i n s o n gününü izleyen günden i t i b a r e n altmış günü geçmemelidir.
Dava Açma Süresi
İlgilisi tarafından i m a r planına ilişkin olarak, i l a n süresi içerisinde y a pılmış olan itiraz başvurusuna idarece, planın askıdaki s o n gününü izleyen altmış gün içerisinde b i r yanıt verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi h a l i n d e , ilgilisi tarafından b u yanıttan i t i b a r e n altmış gün içerisinde i p t a l davasının açılması g e r e k i r .2 4
Örneğin, 16.6.2010-16.7.2010 t a r i h l e r i arasında askıya çıkarılarak i l a n edilen i m a r planına ilgilisi tarafından i l a n süresi içerisinde, örneğin 18.06.2010 t a r i h i n d e itiraz edilmişse; b u d u r u m d a ilgili, ilanın s o n gününü izleyen gün olan 17.07.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış gün süreyle i d a r e n i n yanıtı bekleye
cektir. İtiraz üzerine planın ilanının s o n gününden i t i b a r e n altmış gün içeri
sinde, mesela 10.09.2010 t a r i h i n d e idarece b i r yanıt verilmişse, i l g i l i n i n b u t a r i h t e n i t i b a r e n altmış gün içerisinde ve en geç 0 9 . 1 1 . 2 0 1 0 günü mesai b i t i m i n e k a d a r i m a r planına karşı i p t a l davasını açması gerekmektedir.
İlgilisi tarafından i m a r planına ilişkin olarak, askı süresi içerisinde y a pılmış olan itiraz başvurusuna idarece, planın askıdaki s o n gününü izleyen altmış gün içerisinde b i r yanıt verilmemişse b u d u r u m d a zımni ret işlemi o l u şacağı için, b u süreyi t a k i p eden altmış gün içerisinde i l g i l i l e r i n davasını aç
ması gerekmektedir.
Örneğin, 16.6.2010-16.7.2010 t a r i h l e r i arasında askıya çıkarılarak i l a n edilen i m a r planına ilgilisi tarafından askı süresi içerisinde, 18.06.2010 t a r i h i n d e itiraz edilmişse; b u d u r u m d a ilgili, s o n i l a n gününü izleyen gün olan 17.07.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış gün süreyle i d a r e n i n yanıtını bekleye
cektir. Eğer planın ilanının s o n gününden i t i b a r e n altmış gün içerisinde idarece b i r yanıt verilmemişse, b u d u r u m d a 14.09.2010 t a r i h i n d e zımni ret işlemi o l u şacağından; i l g i l i n i n b u t a r i h t e n i t i b a r e n 60 gün içerisinde ve e n geç 13.11.2010 günü mesai b i t i m i n e k a d a r i m a r planına karşı i p t a l davasını aç
ması gerekmektedir.
Zira, i d a r i yargı organları yerleşik içtihatları ile i m a r planlarına süresi içerisinde yapılan itiraz üzerine, ilgili i d a r e n i n altmış gün içinde cevap verme
mesi h a l i n d e i l g i l i l e r i n i s t e m l e r i n i n reddedilmiş sayılacağı ve b u a n d a n i t i b a r e n altmış günlük dava açma süresinin işlemeye başlayacağını, b u şekilde işlemiş ve sona ermiş dava açma süresinin, b u süreler geçtikten çok s o n r a k i b i r t a r i h t e başvuruya ilişkin olarak idarece verilecek cevapla i h y a edilemeyeceği h u s u s u n u k a b u l etmişlerdir.2 5 B u n a göre altmış günlük dava açma süresi geçtikten s o n r a
2 4 D . 6. D . , 1 5 . 1 0 . 1 9 9 8 , E. 1 9 9 7 / 5 2 7 9 , K. 1 9 9 8 / 4 5 9 2 (http://www.danistay.gov.tr).
25 "Dosyanın incelenmesinden, 1/50.000 ölçekli ... planın... 5.8.2001 tarihinde Han için anılan belediye başkanlığında askıya çıkarıldığı, davacı belediye başkanlığının ilan sü
resi içerisinde 4.9.2001 gününde plana itiraz ettiği, 13.12.2001 günlü, ... sayılı Bakanlık işlemiyle itirazın reddedilmesi üzerine davanın 26.2.2002 gününde açıldığı anlaşılmak
tadır.
Bu durumda, davacı idarenin ilan süresi içerisinde yapmış olduğu itiraz üzerine son ilan tarihi olan 4.9.2001 gününü izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek istem reddedilmiş sayılacağından, bu tarihi izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresi içerisinde imar planı üe yapılan itirazın cevap verilmemek suretiyle reddi yolundaki işleme karşı dava açılması gerekirken, belirtilen süreler geçtikten sonra dava açma süresini yeniden başlatmayan itirazın reddi yolundaki 13.12.2001 günlük bakan
lık işleminin tebliği üzerine 26.2.2002 gününde açılan davada süre aşımı bulunduğun-
1 2 1 8 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFM C. LXDC, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
idare tarafından verilen cevap üzerine açılan dava i d a r i yargı organları tarafın
d a n süre aşımı nedeniyle r e d d e d i l m e k t e d i r .2 6
Askı Süresi Geçtikten S o n r a İmar Planına İtiraz E d i l e b i l i r m i ? İmar planları açısından özel k a n u n niteliğindeki İmar K a n u n u ' n d a tanı
n a n 1 aylık i l a n süresi içerisinde p l a n a itiraz etme hakkı ilgili tarafından k u l l a - nılmadıysa, askı süresi geçtikten s o n r a İYUK m d . 11 uyarınca i m a r planına veya p l a n değişikliğine i t i r a z etmek pekala mümkündür. İlgili, planın değişti
r i l m e s i n i , düzeltilmesini veya kaldırılmasını üst m a k a m d a n , üst m a k a m yoksa, işlemi yapmış o l a n m a k a m d a n i d a r i dava açma süresi içinde isteyebilir. Dolayı
sıyla b u seçeneğin kullanılabilmesi için, dava açma süresinin işlemeye başla
mış olması gerekmektedir. K a n u n m e t n i n d e ifade edilen üst m a k a m d a n kasıt, hiyerarşik a n l a m d a üst makamdır. Başka b i r ifadeyle, işlemi tesis eden m a k a mın en yakın üstü o l a n hiyerarşik m a k a m a başvuruda bulunulması gerek
mektedir. B u nedenle, vesayet makamına yapılan başvuruların, dava açma süresine e t k i s i bulunmamaktadır.2 7 Aynı şekilde başka b i r belediye y a d a ida
reye yapılan başvurular d a işlemeye başlamış o l a n dava açma süresini d u r d u r m a z l a r .2 8
İmar planlarına karşı yapılacak itiraz başvuruları açısından olaya bakıl
dığında, k a m u tüzel kişiliğine haiz o l a n ve hiyerarşik a n l a m d a üstü b u l u n m a y a n belediyeler tarafından i m a r planlarına yapılacak itirazın, i m a r planını k a r a r a bağlayan belediyeye yapılması gerekmektedir. Şu h u s u s u d a b e l i r t m e k gerekir k i , İYUK m d . l l ' d e y e r a l a n başvuru y o l u b i r defaya m a h s u s olarak işletilebilir, aynı n i t e l i k t e k i b i r d e n fazla yapılan başvurular ilgililere y e n i b i r dava açma süresi hakkı sağlamaz.
İlgili tarafından, i m a r planı askıdan i n d i k t e n s o n r a ilanın s o n gününü t a k i p eden günden i t i b a r e n altmış günlük dava açma süresi içerisinde 2 5 7 7 sayılı Yasanın 1 1 . m a d d e s i kapsamında başvuruda bulunulması h a l i n d e işle
meye başlamış o l a n dava açma süresi d u r u r .2 9 Altmış gün içinde cevap verilme-
dan incelenme olanağı bulunmamaktadır..." D . 6. D., 1 0 . 7 . 2 0 0 2 , E . 2 0 0 2 / 8 6 0 , K . 2 0 0 2 / 3 7 5 6 (yayınlanmamıştır).
26 "...Dosyadaki bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden; dava konusu edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planının 14.3.2005-14.4.2005 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, davacının askı süresi içerisinde 12.4.2005 tarihinde plana itiraz ettiği, buna göre son ilan tarihinden itibaren 60 gün içinde idarece bir yanıt verilmediği ve 13.6.2005 tarihin
den isteğin zımnen reddedildiği, bu tarihten itibaren 60 gün içinde dava açılması gere
kirken, idarece 7.11.2005 günlü işlemle isteğin reddedilmesi nedeniyle 14.12.2005 tari
hinde açılan davada süre aşımı bulunduğu..." İstanbul 2. İdare M . 17.5.2006 gün, E . 2 0 0 5 / 3 4 4 6 , K . 2 0 0 6 / 1 0 5 2 sayılı kararı, D . 6 . D . , 0 9 . 1 0 . 2 0 0 8 , E . 2 0 0 6 / 7 6 5 0 , K . 2 0 0 8 / 6 3 6 9 sayılı kararı ile onanmıştır, (yayınlanmamıştır)
2 7 Kalabalık, age., s. 2 7 2 .
28 " ... İlçe belediyesince kabul edilen ıslah imar planına karşı büyükşehir belediye nez- dinde itiraz edilmesinin dava açma süresini kesmeyeceği..." D . 6. D., 3 . 6 . 1 9 9 1 , E . 8 9 / 2 9 6 8 , K . 9 1 / 1 3 3 9 sayılı kararı (Sancakdar, "Belediyenin İmar Planını...", s. 188).
29 "...Dosyanın incelenmesinden, dava konusu planın 5.5.2003-5.6.2003 günleri arasında ilan edildiği, dava idarenin bu plana dava açma süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11.
maddesi kapsamında 26.6.2003 gününde itiraz etmesi nedeniyle son askı tarihini izle-
Dava Açma Süresi
m e s i h a l i n d e istek zımnen reddedilmiş sayılır. İhtiyari nitelikteki bu idari başvu
runun açık veya zımni o l a r a k r e d d i n d e n i t i b a r e n d a v a açma süresi k a n u n i ifa
deye göre " y e n i d e n " a n c a k d a h a doğru ifade ile "kaldığı y e r d e n " işlemeye başlar ( İ Y U K m d . 11/3).30
Altmış günlük b e k l e m e süresinin s o n gününe k a d a r cevap v e r i l m e s i d u r u m u n d a ise, cevabın tebliğini izleyen günden i t i b a r e n k a l a n dava açma süresi işlemeye başlar. B u süre geçtikten s o n r a cevap v e r i l m e s i h a l i n d e , v e r i l e n b u cevabın işlemeye başlamış o l a n dava açma süresine başlangıç yönünden b i r e t k i s i bulunmamaktadır.3 1 T o p l a m o l a r a k altmış günlük d a v a açma süresi içinde i m a r planının i p t a l i istemiyle d a v a açılabilir.3 2 3 3
yen günden itibaren başlayan dava açma süresinin durduğu..." D . 6. D . , 3 . 1 0 . 2 0 0 7 , E . 2 0 0 5 / 3 2 9 5 , K . 2 0 0 7 / 5 3 5 5 (yayınlanmamıştır).
3 0 H e r ne k a d a r geçmiş o l a n sürenin h e s a b a katılacağı anılan m a d d e d e b e l i r t i l m e k l e b i r l i k t e söz k o n u s u ifade zaafının giderilmesinde fayda vardır. S a n c a k d a r , "İdare Hu
kuku Yönüyle Taşınmaz Kültür...", s. 473.
3 1 D . 5. D . , 6 . 2 . 1 9 9 2 , E . 1 9 9 1 / 3 1 4 2 , K . 1 9 9 2 / 2 2 6 , D . D . , S. 8 6 , s. 3 0 2 v d . (Kalabalık, age., s. 2 7 1 - 2 7 2 ) .
3 2 "Danıştay 6. D a i r e s i , k a r a r d a 3 1 9 4 sayılı Yasanın 8 / b ile 2 5 7 7 sayılı Yasanın 1 1 . m a d d e s i n e y e r v e r d i k t e n s o n r a "...imar planlarına karşı, 2577 sayılı Yasanın 11. mad
desi kapsamında başvuru için, özel bir Kanun olan 3194 sayılı Yasanın 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi kapsamında başvu
ruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedil
mesi halinde bu cevap tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği gibi; planlara karşı askı süresinin son gününü izleyen günden itibaren 60 günlük yasal idari dava açma süresi içinde 2577 sayılı Yasanın ll.maddesi kapsamında başvuruda bulunulması halinde ise, işlemeye başlayan idari dava açma süresinin duracağı ve 60 gün içinde cevap verilmemesi halinde istek redde
dilmiş sayılacağından, 60 günlük yasal idari dava açma süresinin kaldığı yerden işle
meye başlayacağı, bu sürenin son gününe kadar cevap verilmesi halinde ise bu tarihi izleyen günden itibaren yine kalan sürenin işlemeye başlayacağı ve toplam olarak 60 günlük bu süre içinde idari dava açılabileceği sonucuna varıldığına.." hükmetmiştir. D . 6. D . , 1 0 . 1 2 . 2 0 0 1 , E . 2 0 0 0 / 5 6 9 2 , K . 2 0 0 1 / 6 2 4 8 ( h t t p : / / w w w . d a n i s t a y . g o v . t r ) .
33 "...Dosyanın incelenmesinden, ... parseli de kapsayan 4.10.2007 onanlı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının 17.10.2007-17.11.2007 tarihleri arasında askıya çıkarılmak suretiyle ilan edildiği, davacı tarafından askı süresi geçtikten sonra 19.11.2007 tari
hinde itiraz edildiği, davalı idarece itirazın reddine ilişkin işlemin 30.1.2008 tarihinde tebliğ edildiği, 29.2.2008 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yukarıda belirtilen mevzuat uyarınca askı süresi geçtikten sora 2577 sayılı Yasanın 11. Maddesi uyarınca askı süresinin son gününü takip eden 17.11.2007 gü
nünde işlemeye başlayan dava açma süresi içinde 19.11.2007 tarihinde itiraz edildiğin
den, bu tarihe kadar işlemiş olan dava açma süresinin duracağı, 60 gün içinde cevap ve
rilmemesi halinde takip eden günden itibaren kalan dava açma süresi içerisinde dava açılabileceğinden, 29.02.2008 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmadığı..." gerek
çesiyle İdare M a h k e m e s i n i n davanın süre aşımı yönünden r e d d i n e ilişkin k a r a r b o z u l muştur. D . 6. D., 6 . 3 . 2 0 0 9 , E . 2 0 0 9 / 1 6 1 2 , K . 2 0 0 9 / 6 6 8 0 (yayınlanmamıştır).
1 2 2 0 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFMC. LXDÎ, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
Örneğin, 16.6.2010-16.7.2010 t a r i h l e r i arasında askıya çıkarılarak i l a n edilen i m a r planına ilgilisi tarafından askı süresi b i t t i k t e n s o n r a k i i d a r i dava açma süresi içinde o l m a k kaydıyla ve 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e itiraz edilmiş ise, b u d u r u m d a İYUK 1 1 . maddeye göre, askının s o n günü o l a n 16.07.2010 t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n işlemeye başlayan dava açma süresi itiraz başvu
r u s u n u n yapıldığı 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e durmuş olur. Fakat, dava açma süre
s i n i n işlemeye başladığı 17.07.2010 t a r i h i n d e n ( b u gün d a h i l o l m a k üzere), itiraz başvurusunun yapıldığı 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n e ( b u gün d a h i l o l m a k üzere) k a d a r geçmiş olan 7 günlük süre, d a h a sonra i d a r e n i n vereceği ret yanıtı3 4 üzerine işlemeye başlayacak o l a n dava açma süresinin hesabında d i k k a t e alı
nır. Başka b i r deyişle i d a r e n i n ret yanıtı üzerine y e n i d e n b i r dava açma süresi işlemeye başlamaz, dava açma süresinin işlemeye başladığı t a r i h ile itiraz edi
len t a r i h arasındaki geçmiş o l a n süre, dava açma süresinden düşülmek sure
tiyle dava açma süresi hesaplanır. B u n a göre, 17.07.2010 t a r i h i n d e n 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r geçmiş o l a n 7 günlük süre, d a h a s o n r a i d a r e n i n vereceği ret yanıtı üzerine işlemeye başlayacak o l a n dava açma süresinden düşülecektir. Örnekteki i l g i l i n i n dava açma süresi altmış gün değil, 5 3 gün kalmış olacaktır. D u r u m u alternatifler ışığında inceleyecek o l u r s a k ;
aa. Zımni R e t Hali; Eğer itiraz başvurusunda b u l u n u l a n idare 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış gün içerisinde ve en geç 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r yanıt vermemişse, b u d u r u m d a 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e zımni ret işlemi oluşur ve b u t a r i h t e n i t i b a r e n 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h l i itiraz başvurusu ile durmuş o l a n dava açma süresi kaldığı y e r d e n işlemeye başlar. B u d u r u m d a ilgili, zımni ret işleminin oluştuğu 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n dava açma süresinden geriye k a l a n 53 günlük süre içerisinde ve e n geç 2 0 . 1 1 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r y e t k i l i i d a r i yargı merciinde davayı açmalıdır. İlgili, 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n dava açması için yegane süre o l a n 53 gün yerine, b u süreyi aşacak şekilde altmış günlük genel dava açma süresi bulunduğunu düşünerek örneğin 5 5 . gün dava açarsa, b u t a k d i r d e dava açma süresini kaçırmış o l u r ve dava süre aşımı nedeniyle reddedilir.
bb. R e t Hali; Eğer itiraz başvurusunda b u l u n u l a n idare 23.07.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış gün içerisinde ve en geç 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r k i süreçte o l m a k kaydıyla, örneğin 14.09.2010 t a r i h i n d e ilgiliye tebliğ edilen b i r ret yanıtı vermişse, b u d u r u m d a 14.09.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h l i itiraz başvurusu ile durmuş olan dava açma süresi kaldığı y e r d e n işle
meye başlar. B u n a göre ilgili, 14.09.2010 t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n dava açma süresi için geriye k a l a n 53 gün içerisinde ve en geç 0 6 . 1 1 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r y e t k i l i i d a r i yargı organında i p t a l davasını açmalıdır. İlgili, 14.09.2010 t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n dava açması için yegane süre o l a n 53 gün ye
rine, b u süreyi aşacak şekilde altmış günlük genel dava açma süresi b u l u n d u ğunu düşünerek örneğin 58.gün dava açarsa, b u t a k d i r d e dava açma süresini kaçırmış olacaktır.
B u r a d a k i " i d a r e n i n vereceği r e t yanıtı" ifadesi, gerek başvurudan i t i b a r e n 6 0 gün içeri
sinde yanıt v e r i l m e m e s i suretiyle oluşan zımni r e t yanıtı ve gerekse başvurudan i t i b a r e n 6 0 gün içerisinde verilmiş o l a n r e t yanıtını kapsamaktadır.
Dava Açma Süresi
c c . S o n r a k i T a r i h l i R e t Yanıtı; Eğer itiraz başvurusunda b u l u n u l a n idare 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış gün içerisinde ve en geç 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r yanıt vermesi g e r e k i r k e n örneğin 3 0 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e ilgiliye tebliğ edilen b i r ret yanıtı vermişse, b u d u r u m d a ne olacaktır?
İlgilinin dava açma süresinden geriye k a l a n 53 günlük süresi 3 0 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e n i t i b a r e n m i başlayacaktır? Öncelikle b e l i r t m e k gerekir k i , itiraz başvu
r u s u ile 2 3 . 0 7 . 2 0 1 0 t a r i h i n d e d u r a n dava açma süresi, zımni ret işleminin oluşabilmesi açısından s o n t a r i h o l a n 2 1 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n i izleyen günden itiba
r e n t e k r a r işlemeye başlamıştır. B u yüzden, i l g i l i n i n geriye k a l a n 53 günlük dava açma süresinin başlangıcında 2 2 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i esas alınacaktır. B u i t i b a r l a i l g i l i n i n e n geç 2 0 . 1 1 . 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r y e t k i l i i d a r i yargı organında i p t a l davasını açması gerekecektir. İlgili, dava açma süresinin başlangıcı açı
sından 2 2 . 0 9 . 2 0 1 0 t a r i h i n i değil de, i d a r e n i n s o n r a k i t a r i h l i ret yanıtı niteliğin
d e k i 3 0 . 0 9 . 2 0 1 0 tebliğ t a r i h l i yanıtı baz alarak, geriye k a l a n 5 3 günlük dava açma süresini b u n a göre hesaplarsa, b u t a k d i r d e dava açma süresini kaçırmış olacaktır.
Askı Süresi İçerisinde İmar Planına İtiraz Edilmemiş Olması H a l i K a n u n k o y u c u , h e r ne k a d a r askıya çıkarılmak suretiyle i l a n edilen i m a r planına karşı ilgilisine 1 aylık i l a n süresi içerisinde belediye meclisine itiraz etme hakkı tanımış ise de; b u n u n i h t i y a r i i d a r i b i r başvuru y o l u olduğundan yukarıda söz etmiştik. B u nedenle 1 aylık i l a n süresi içerisinde ilgilisi tarafın
d a n belediye meclisine yapılacak itirazın, i m a r planına karşı açılacak davanın ön şartlarından b i r i olmadığını söyleyebiliriz.
Örneğin, 16.6.2010-16.7.2010 t a r i h l e r i arasında askıya çıkarılarak i l a n edilen i m a r planına i l a n süresi içerisinde ilgili tarafından itiraz edilmemiş ise;
ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, i l a n t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n başlayacağı yönündeki k u r a l gereği (İYUK m d . 7 / 4 ) ,3 5 i l g i l i n i n son i l a n t a r i h i n i izleyen günden i t i b a r e n 6 0 gün içinde ve e n geç 14.09.2010 günü mesai b i t i m i n e k a d a r i m a r planının i p t a l i istemiyle dava açması gerek-
"...üan gereken düzenleyici işlem niteliğinde bulunan imar planına karşı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7'nci maddesi hükmü uyarınca son ilan tarihini izle
yen günden itibaren 60 gün içerisinde dava açılmasının mümkün olduğu..." D.İ.D.D.K., 1 7 . 1 . 1 9 9 7 , E. 1 9 9 5 / 1 3 6 , K. 1997/3 ( h t t p : / / w w w . d a n i s t a y . g o v . t r ) .
1 2 2 2 Ş. Davut - Ş. Coşkun (ÎÜHFMC. LXDÎ, S.l -2, s. 1209-1242, 2011)
m e k t e d i r .3 6 Z i r a , b u süre geçirildikten s o n r a açılan davanın esasına girilemeye
cek ve d a v a süre yönünden r e d d e d i l e c e k t i r .3 7
İdari yargıda d a v a açma sürelerinin hesabında t a t i l günleri sürelere d a h i l d i r . A n c a k altmış günlük d a v a açma süresinin s o n günü t a t i l gününe r a s t l a r s a , süre t a t i l gününü izleyen çalışma gününün b i t i m i n e k a d a r uzamaktadır (İYUK m d . 8/2). D a v a açma süresinin s o n günü a d l i t a t i l e3 8 (çalışmaya a r a v e r m e zamanına) r a s t l a r s a b u süreler, a d l i t a t i l i n s o n a erdiği günü izleyen t a r i h t e n i t i b a r e n y e d i gün uzamış sayılır (İYUK m d . 8/3).
A d l i t a t i l i n s o n gününün 4 Eylül mü y o k s a 5 Eylül mü olduğu tartışma
lıdır. Danıştay İdari D a v a D a i r e l e r i K u r u l u a d l i t a t i l i n s o n gününün 4 Eylül olduğuna k a r a r vermiştir. B u n a göre dava açma süresi, 1 1 Eylül çalışma s a a t i b i t i m i n e k a d a r u z a r .3 9 11 Eylül t a r i h i n i n t a t i l gününe d e n k g e l m e s i h a l i n d e ise,
K a s t a m o n u , . . . M a h . , ... a d a , ... p a r s e l sayılı taşınmazın akaryakıt satış i s t a s y o n u alanı o l a r a k b e l i r l e n m e s i y o l u n d a k i 1/5000 ölçekli nazım i m a r planı değişikliğine ilişkin ...
günlü, ... sayılı belediye m e c l i s i kararının i p t a l i istemiyle açılan d a v a d a 2 5 7 7 sayılı Ya
sanın 7 ' i n c i , 3 1 9 4 sayılı Yasanın 8 / b m a d d e l e r i n e y e r v e r d i k t e n s o n r a Danıştay 6. D a i r e s i "...Uyuşmazlık konusu olayda ...günlü ...sayılı belediye meclisi kararıyla yapılan nazım imar planı değişikliğinin 5.2.2002-5.3.2002 tarihleri arasında ilan edildiği anlaşıl
dığından, belediye meclisi kararının son ilan tarihini izleyen günden itibaren 60 günlük yasal dava açma süresi içinde davanın açılmaması nedeniyle davanın süre aşımı yö
nünden reddi yolundaki idare mahkemesi kararında isabetsizlik görülmediği gerekçe
siyle idare m a h k e m e s i kararım onamıştır. D . 6. D . , 1 9 . 4 . 2 0 0 4 , E . 2 0 0 2 / 6 0 3 0 , K . 2 0 0 4 / 2 4 6 8 (yayınlanmamıştır).
"...dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 04.09.2008-04.10.2008 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, davacının askı süresi içinde plana yönelik herhangi bir itirazda bulunmadığı, buna göre davacının son ilan tarihinden itibaren dava açma sü
resi olan 60 gün içinde olmak kaydıyla en geç 03.12.2008 tarihinde dava açması gere
kirken, askı tarihleri dışındaki 04.03.2009 kayıt tarihli dilekçesiyle plana yönelik yaptığı itirazlarının zımnen reddi üzerine, 29.06.2009 tarihinde açılan davada süre aşımı bulun
duğundan davanın esasının incelenme olanağı bulunmamaktadır..." İstanbul Nöb. İdare M . 2 6 . 8 . 2 0 0 9 , E . 2 0 0 9 / 1 1 2 3 , K . 2 0 0 9 / 1 4 0 1 sayılı kararı, Danıştay 6. D . n i n , 0 9 . 0 3 . 2 0 1 0 gün, E . 2 0 0 9 / 1 4 5 2 8 , K . 2 0 1 0 / 2 3 5 4 sayılı kararı ile onanmıştır, (yayınlanmamıştır)
Bölge idare, idare ve vergi m a h k e m e l e r i h e r yıl ağustosun b i r i n d e n eylülün beşine k a d a r çalışmaya a r a verirler. A n c a k , yargı çevresine d a h i l olduğu bölge idare m a h k e m e s i n i n bulunduğu i l m e r k e z i dışında k a l a n idare ve vergi m a h k e m e l e r i çalışmaya a r a v e r m e d e n y a r a r l a n a m a z l a r . B u m a h k e m e l e r , 6 2 n c i m a d d e d e k i sınırlamaya t a b i o l maksızın görevlerine d e v a m ederler (İYUK m d . 61). Danıştay d a i r e l e r i h e r sene ağusto
s u n b i r i n d e n eylülün beşine k a d a r çalışmaya a r a v e r i r l e r (Danıştay K. m d . 86).
Davacıya i d a r i p a r a cezası verilmesine ilişkin Rekabet K u r u l u ' n u n 9.3.2006 günlü, 06¬
1 8 / 2 1 2 - 5 3 sayılı işleminin i p t a l i istemiyle açılan d a v a d a , Danıştay Onüçüncü D a i r e since v e r i l e n ve davanın r e d d i n e ilişkin 2 5 . 3 . 2 0 0 8 günlü, E : 2 0 0 6 / 2 1 4 9 , K : 2 0 0 8 / 3 3 5 7 sayılı kararı, davacı t e m y i z i üzerine Danıştay İdari D a v a D a i r e l e r i K u r u l u , " ...2575 sa
yılı Danıştay Yasası'nın 86. maddesinin, 1.1.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5219 sayılı Yasa'yla değişik 1. fıkrasında ise, Danıştay dairelerinin her sene Ağustosün birinden Eylülün beşine kadar çalışmaya ara vermesi öngörülmüş; böylece ara vermenin son günü Eylülün dördü olarak belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyiz edilen kararının 5.8.2008 günü davacı vekiliyle sürekli çalışan kişiye tebliğ edildiği, otuz günlük temyiz süresinin bitiminin çalışmaya ara verme zamanına rastladığı, bu nedenle sürenin ara vermenin sona erdiği günü, yani Eylülün dördünü izleyen tarihten itibaren 11.9.2008
Dava Açma Süresi
t a t i l gününü t a k i p eden i l k iş gününün çalışma saati b i t i m i n e k a d a r dava açı
labilecektir. Söz k o n u s u kuralın, i m a r planlarına karşı açılacak i p t a l davala
rında d a uygulanacağı h u s u s u n d a tereddüt b u l u n m a m a k l a b i r l i k t e Danıştay 6.
D a i r e s i n i n b u k o n u d a k i uygulaması K u r u l ' a göre farklılık arz e t m e k t e d i r .4 0 Esasında y a s a l değişikliğe gidilerek a d l i t a t i l i4 1 düzenleyen k a n u n m e t n i n e "5 Eylüle k a d a r " i b a r e s i n d e n s o n r a parantez içinde (5 Eylül dahil) ibaresi eklene
rek s o r u n çözüme kavuşturulabilir ve yıllardır süren istikrarlı u y g u l a m a d a göz ardı edilmemiş olur.
Örneğin, 16.5.2010-16.6.201 0 t a r i h l e r i arasında askıya çıkarılmak sure
tiyle i l a n edilen p l a n a ilgilisi tarafından i l a n süresi içinde itiraz edilmediyse, 17.6.2010 t a r i h i n d e n i t i b a r e n altmış günlük dava açma süresi içinde i p t a l da
vası açılmalıdır. A n c a k altmış günlük dava açma süresinin s o n gününün a d l i tatile rastlaması nedeniyle y a s a l düzenlemeye göre i d a r i dava açma süresi a d l i t a t i l i n s o n gününü (İdari Dava D a i r e l e r i K u r u l u ' n a göre, 4.9.2010) izleyen gün
d e n i t i b a r e n y e d i gün uzayacağından, 11 Eylül 2 0 1 0 t a r i h i n e k a d a r dava açıl
malıdır. F a k a t 11 Eylül 2 0 1 0 t a r i h i n i n de t a t i l gününe (=Cumartesi) d e n k gel
m e s i nedeniyle ilgili, i m a r planının i p t a l i istemiyle açacağı davasını e n geç t a t i l gününü t a k i p eden i l k mesai günü o l a n 13.09.2010 Pazartesi günü mesai b i t i m i n e k a d a r açmalıdır.
Askıya Çıkarılmayan v e y a Askı Süresi T a m a m l a n m a y a n İmar Pla
nına D a v a Açılabilir m i ?
İptal davaları,4 2 i d a r e n i n h u k u k a u y g u n hareket edip etmediğinin deneti
m i n i esas a l a n , yargısal d e n e t i m i n icrasına h i z m e t eden ve h u k u k d e v l e t i n i n b i r idealden öte gerçek a n l a m d a h a y a t a geçirilmesi bakımından önemli b i r işlev görmektedirler. İptal davaları, i d a r e n i n k a m u gücüne d a y a n a r a k k a m u h u k u k u alanında tesis ettiği h u k u k i sonuç doğuran k e s i n ve yürütülmesi z o r u n l u n i t e -
perşembe günü çalışma saati bitimine kadar uzadığı; ancak davacının bu süre geçtikten sonra, 12.9.2008 gününde kayda geçen dilekçeyle temyiz isteminde bulunduğu anlaşıl
maktadır.
Bu durumda, Yasa'da öngörülen süre geçirildikten sonra yapılan temyiz başvurusunun incelenmesi olanağı bulunmadığından, davacının isteminin süre aşımı nedeniyle RED
DİNE, 19.2.2009 gününde oy çokluğu ile karar" vermiştir. D.İ.D.D.K. 1 9 . 2 . 2 0 0 9 , E . 2 0 0 9 / 2 7 6 , K . 2 0 0 9 / 5 2 ( h t t p : / / w w w . d a n i s t a y . g o v . t r ) . K u r u l , b u kararı ile 1 Ağustosta başlayan a d l i t a t i l i n Eylülün 4'ünde biteceğine, d a v a açma süresinin s o n gününün a d l i tatile rastlaması d u r u m u n d a ise 11 Eylül m e s a i b i t i m i n e k a d a r d a v a açma süresinin uzayacağına hükmetmiştir.
4 0 " . . . 2 5 7 7 sayılı Yasanın 6 1 . m a d d e s i n i n 5 2 1 9 sayılı Yasanın 11-A m a d d e s i ile değişik b i r i n c i fıkrasına göre, Çalışmaya A r a V e r m e Süresi, h e r yıl Ağustos ayının b i r i n d e baş
layıp Eylül ayının beşinci günü s o n a ererek Eylül ayının altıncı gününün a d l i yılın i l k günü olması karşısında, b u y a s a d a yazılı sürelerin b i t i m i çalışmaya a r a vermeye r a s t l a y a n l a r için b u süreler Eylül ayının o n i k i s i n e k a d a r uzamış bulunmaktadır..." D . 6.D., 0 1 . 1 2 . 2 0 0 8 , E . 2 0 0 8 / 1 1 8 2 8 , K . 2 0 0 8 / 8 4 4 8 (yayınlanmamıştır).
4 1 Bilgi için bkz. Orha n Yılmaz, "Adli Tatil Süresi Kısaldı Mı?" İstanbul B a r o s u Dergisi, C.84, 2010/4, s. 2217-2224 (http://www.istanbulbarosu.org.tr/Yayinlar/ BaroDergileri/ ibd20104.pdf).
4 2 Geniş bilgi için b k z . Şevki Davut , "Hukuk Devletinin Olmazsa Olmazı: İptal Davası", İstanbul B a r o s u Dergisi, C.84, 2 0 1 0 / 3 , s. 1 4 5 7 - 1 4 7 6 ( h t t p : / / w w w . i s t a n b u l b a r o s u . o r g . t r / Y a y i n l a r / B a r o D e r g i l e r i / i b d 2 0 1 0 3 . p d f ) .
