İ Ç İ N D E K İ L E R
<Parentez içindeki sayılar sahifeleri gösterir.)
Sahife
‘80. Giriş. Özel borç ilişiklerinin konusu ve sözleşme tiplerine
genel bakış ... 1
I. Genel olarak (1). II. Borçlar kanunumuzun ve özel ka
nunların düzenlediği sözleşme tipleri (1). 1) Borçlar kanunu
muzun düzenlediği sözleşme tipleri (1). 2) Özel kanunların dü
zenlediği sözleşme tipleri (2). 3) Borçlar Kanunumuz ile Ticaret Kanunumuz arasındaki ilgi (3). III. Borçlar Kanunumuzun dü
zenlemediği sözleşme tipleri (5). 1) Borçlar Kanunumuzun ve özel kanunların düzenlemediği tek sözleşme tipleri (adsız söz
leşmeler). (5). a. Satış için bırakma sözleşmesi (6). b. Sulh 'sözleşmesi (8). 2) Borçlar Kanunumuzun ve özel kanunların dü
zenlemediği geniş anlamda karma sözleşme tipleri (9). a. ikiz sözleşme (tiplerin birleştirilmesi sözleşmesi) (10). aa) Açıklan
ması (10). bb) Hükümleri (10). b. İki tipli sözleşme (melez söz
leşme) (11). aa) Açıklanması (11). bb) Hükümleri (12). c. Çeşitli tipleri bir arada toplamış sözleşme (dar anlamda karma sözleş
me) (13). aa) Açıklanması (13). bb) Hükümleri (13). V. Borçlar Kanunumuz yönünden elden sözleşme (aynî sözleşme) ile borç
landın« sözleşme (taahhüt sözleşmesi) arasındaki ilişik (14). 1)
Elden sözleşme ve borçlandırıcı sözleşme ayırımı (14). 2) Bu ayırımın faydasızlığı (14). V. Borçlar Kanunumuzun ikinci kıs
mının başlığı ve sistematiği (15). 1) Başlık (15). 2) Sistema
tik (16). a. Devir borcu doğuran sözleşmeler (16). b. Kullandır
ma borcu doğuran sözleşmeler (16). c. İş yapma borcu doğuran -sözleşmeler (16). d. Bir tehlike yüklenme borcu doğuran sözleş-
¿aıeler (16).
B İ R İ N C İ K I S I M
DEVİR BORCU DOÜURAN SÖZLEŞMELER
B İ R İ N C İ B Ö L Ü M SATIM SÖZLEŞMESİ
B i r i n c i F a s ı l
SATIM SÖZLEŞMESİNE GENEL BAKIŞ
Saliifc
§ 81. Satım sözleşmesinin doğurduğu mes’eleler ... 17.' I. Satım sözleşmesinin önemi (17). II. Satım sözleşmesi ile ilgili hükümlerin (satım hukukunun) yayılması (18). 1) Satım hukukunun genel kaideleri meydana getirmesi (18). 2) Satım hukukunun eşya satımı dışına yayılması (18). III. Satım sözleş
mesi ve devir muamelesi arasındaki ilişik (20). 1) Alman Huku
kundaki durum (20). 2) Fransız Hukukundaki durum (23).. 3) İsviçre/Türk Hukukundaki durum (25). 4) Mes’elelerin hukuk politikası yönünden takdiri (26). IV. Borçlar Kanunumuzun satışı düzenleyen hükümlerine toplu bakış (28).
İ k i n c i F a s ı l EŞYA SATIMI SÖZLEŞMESİ
§ 82. Satım sözleşmesinin meydana gelmesi ve tehlike ile yararın
(hasar ve nef’iıı) alıcıya geçişi ...
I. Genel olarak (29). II. Satım sözleşmesinin meydana gelmesi (30). 1) Eşya (satılan - mebi) (30). 2) Fiat (bedel - semen) (31). a. Yabancı para ile fiat tesbiti (32). b. Fiatm belirli olması (33). c. Fiatm yüksekliğini serbestçe tayin ser- bestîsi (36). d. Eşyanın değeri ile satış bedeli arasında uygun
luk gerekmemesi (36). 3) Değiştirme (Mübadele) taahhüdü (37).
a. Taahhüdün şekli (37). b. Değiştirme taahhüdünün borçlân- dırıcı mahiyeti (38). III. Satım sözleşmesinin doğurduğu borç
lara toplu bakış (38). 1) Satım sözleşmesinin doğurduğu kar
şılıklı borçlar (38). a. Satıcının borçlan (39). b. Alıcının borçla
rı (39). 2) Satım sözleşmesinden doğmuş borçların ifa sırası (39)..
IV. Satım sözleşmesinde tehlike ve yararın (Hasar ve nefin) alıcıya geçmesi (40). 1) Tehlike (Hasar) kavramı (40). 2) Teh
likenin, alıcıya geçişi konusunda uygulanan başlıca sistemler- (42). a. Çeşitli sistemler (42). b. Çeşitli sistemlerin, hukuk.
Sahife politikası yönünden tenkidi ve sonuç (43). 3) Borçlar Kanunu
muza göre satım sözleşmesinde tehlikenin (Hasarın) alıcıya geçmesi (44). a. Tehlikenin alıcıya geçmesi için gerekli şartlar
(45). aa. Satım sözleşmesinin tamamlanmış olması (45). bb.
Tehlikenin meydana gelmesi (45). cc. Satılanın belirli bir eşya olması (46). aaa. Özel vasıfları ile belirtilmiş eşya satımında
(46). bbb. Cinsi ile belirtilmiş (nev’en muayyen) eşya satı
mında (47). ccc. Mesafeli satımda (uzak satımda - gönderme su
retiyle satımda) (50). bb. Tehlikenin (hasarın) alıcıya geçişi (53). aa. Kaide (53). bb. İstisnaları (55). aaa) Taraf
ların anlaşması (hususî şartlar) (55). bbb) Halin icabı (56).
ccc) Ticaret Kanunumuzun koyduğu istisnalar (57). 4> Borçlar Kanununuza göre tehlike ile birlikte yararın (nef’in) de alı
cıya geçmesi (59).
§ 83. Satıcının satılanı teslim ve satılandaki maddî bozuklukları
sağlama (maddî ayıpları tekeffül) borçları ... 60 I. Satıcının borçlan (60). 1) Genel olarak (60). 2) Satılanı teslim borcu (61) 3) Satıcının yan (fer’î) borçları (62). a. Sa
tılanı gönderme borcu (62). b. Satılanı muhafaza borcu (63).
c. Teslim masraflarını ödeme borcu (64). II. Satıcının borçları
nı ifadan kaçınması (temerrüdü) (64). 1) Genel olarak satımda i satıcının (borçlunun) temerrüdü (64). a. Temerrüdün şartları
(65). b. Temerrüdün hükümleri (66). 2) Vâdeli ticarî satım sözleşmesinde satıcının temerrüdü (66). a. Temerrüdün şart
ları (67). aa) Satım sözleşmesinin ticarî mahiyet taşıması (67).
bb) Satım sözleşmesinde belirli bir teslim süresinin kararlaş
tırılması (68). cc) Satıcının belli süre içinde satılanı teslim et
memiş olması (68). b. Temerrüdün hükümleri (68). aa) Kesin vâdeli muamele karinesi (68). bb) Gecikmiş ifanın reddolunmuş sayılması karinesi (69). aaa) Tazminatın genel hükümlere gö
re hesaplanması (71). bbb) Tazminatın BK. 188’deki özel hük
me göre hesaplanması (71). III. Satıcının satılandaki bozukluk
ları sağlama (maddî ayıpları tekeffül) borcu (73). 1) Genel olarak (73). 2) Gerekli vasıfların bulunmamasından doğan sağlama (kanundan doğan sağlama - kanunî tekeffül) (74). a.
Hukukî mahiyeti (74). b. Şartları (74). aa) Satılanın he
nüz tehlike geçmeden bozuk! (ayıplı) olması (74). bb) Satılandaki bozukluğun önemli olması (78). cc) Satılan
daki bozukluğun gizli olması (79). aaa) Alıcının bildiği bozukluklar (79). bbb) Alıcının bilmesi gerekli bozukluklar (80). dd) Satılanın muayene edilmiş ve bozuklukların satıcıya bildirilmiş (ihbar edilmiş) olması (80). aaa) Alıcının satılanı muayene etmiş olması (81). bbb) Alıcının bozukluğu satıcı
ya bildirmesi (ihbarı) (83). ccc) Alıcının mesafeli satımlar
daki ek görevleri (86). 3) Bildirilmiş (garanti edilmiş) vasıf
lardan doğan sağlama (89). a. Vasıf bildirmenin hukukî ma
hiyeti (90). b. Vasıf bildirmenin şekli (91). c. Vasıf bildirme
nin konusu (93). 4) İsbat yükü (94). 5) Gerekli veya bildiril
miş vasıfların bulunmamasından doğan sağlamanın hükümleri (95). a. Alıcının parça (özel vasıflarıyla belirtilmiş eşya) satı
mındaki haklan (95). aa) Alıcının seçim hakkı (96). bb) Alıcının sözleşmeden dönmesi (fesih) (96). aaa) Sözleşmeden dönmenin özellikleri (96). bbb) Dönmenin (feshin) câiz bulunmaması (98). ccc) Sözleşmeden dönmenin (yani feshin) sonuçları (100). cc) Satış bedelinin indirilmesi (semenin tenzilini) iste
me hakkı (103). aaa) Hukukî mahiyeti (103). bbb) İndirme
nin hesaplanması tarzı (104). b) Alıcının cins (eşya) satımın
daki hakları (105). aa) Satılanın değiştirilmesini istemek hak
kı (105). bb) Fesih veya satış bedelinin indirilmesini isteme hakkı (106). c) Alıcının genel hükümlerden faydalanabilme hakkı (106). aa) Alıcının irade bozukluğuna dayanarak söz
leşmeyi iptal edebilmesi (106). aaa) Alıcının temelde yanıl
maya dayanabilmesi, bbb) alıcının aldatmaya (hileye) daya
nabilmesi (108). bb) Alıcının eksik ifaya dayanarak tazminat isteyebilmesi (108). 6) Sağlamadan (Tekeffülden) doğan hak
larda yıllanma (109). a) Yıllanma (müruru zaman) süresi (109). aa) Bir yıllık süre (109). bb) Bir yıldan uzun süre (110).
aaa) Tarafların anlaşması ile sürenin uzaması (110). bbb) Al
datma (hile) sonucu sürenin uzaması (110). ccc) Taşınmaz (gayrimenkul) satımında sürenin uzaması (110). cc) Bir yıldan kısa süre (111). b) Yıllanmanın öne sürülememesi (111). c)
Def’i hakkı (111). 7) Sağlamadan (Tekeffülden) doğan sorum
luluğun bir anlaşma ile sınırlanması (112).
§ 84. Satıcının satılan üzerindeki mülkiyeti devir ve haktaki bo
zuklukları sağlama (zapta karşı tekeffül) borçları ... 112
I. Genel olarak (112). II. Satıcının satılan üzerindeki mül
kiyeti devir borcu (113). III. Satıcının hakkı sağlama (zapta karşı tekeffül) borcu (114). 1) Sağlama hükümlerinin genel hükümlerle ilişiği (114). 2) Sağlama hükümlerinin önemi ve uygulama alanı (115). 3) Hakkı sağlama borcunun doğması için gerekli şartlar (116). a. Satılanın alıcıya teslim edilmiş olması (116). b. Satılana üçüncü kişinin el koymuş (zaptetmiş) veya alıcının onun hakkını tanımış olması (117). c. Satım ya
pıldığı zamanda mevcut bir hak sebebiyle satılana el koyulmuş olması (118). d. Alıcının üçüncü kişinin dâvasından (veya id
diasından) satıcıyı haberdar etmesi (118). aa) Alıcının üçüncü kişinin hakkına itiraz etmesi halinde (119). bb) Alıcının üçün
cü kişinin hakkını kabul etmesi halinde (120). 4) Hakkı sağla-
ma borcunun doğurduğu hükümler (Alıcının hakları) (121). a.
Alıcının tamame elkoyma halindeki hakları (121). aa) Sözleş
menin ortadan kalkması (münfesih olması) (121). bb) Tazminat (122). b. Alıcının kısmen elkoyma Halindeki hakları (123). aa) Tazminat (123). bb) Sözleşmeden dönme (fesih) (123). 5) Sağ
lama ile ilgii hükümlerin uygulanamıyacağı haller (124). a. Alı
cının elkoyma tehlikesini bilmesi (124). b. Sağlama borcunu kaldıran bir anlaşmanın bulunması (125). 6) Haktaki bozukluğu sağlamada isbat yükü ve yıllanma süresi (126). a. İsbat yükü
(126). b. Yıllanma (müruru zaman) (126).
§ 85. Alıcının borçları ve alıcının temerrüdü ... 127 I. Genel olarak (127). II. Alıcının borçları (127). 1) Sa
tış bedelini ödeme borcu (127). a. Satış bedelinin tayini (127).
b. Satış bedelinin muacceliyet anı (127). c. Satış bedelinin faizi (128). 2) Eşyayı teslim alma borcu (129). 3) Alıcının yan (fer’i) borçları (130). III. Alıcının satış bedelini ödememede direnmesi (temerrüdü). (130). 1) Peşin satımda alıcının temerrüdü) (130).
a. Şartları (130). aa) Peşin satım bulunması (130). bb) Alıcının satış bedelini ödemede temerrüde düşmesi (130). b. Hükümleri
(satıcının hakları) (131). aa) Fesih (131). bb) Tazminat (131).
2) Satılanın önceden teslim edildiği satımda (132). a. Şartları (132). aa) Satılanın önceden teslim edilmiş olması (132). bb) Alıcının temerrüdü (132). b. Hükümleri (132). aa) Kaide: Taz
minat (132). aaa) Genel olarak (132). bbb) Ticarî satımda (132). bb) İstisnaları: Dönme (fesih) (134).
§ 86. Eşya satımının başlıca çeşitleri ... 134 I. Genel olarak (134). II. Taşınmaz (gayrimenkul) satımı sözleşmesi (135). 1) Satımın konusu (135). a. Arazi (135). b.
Madenler (136). c. Tapu siciline sürekli ve bağımsız olarak kaydedilmiş haklar (136). 2) Taşınmaz satımı sözleşmesinin şekli (137). a. Satım sözleşmesinin resmen tanzimi (137). b.
Satım sözleşmesinin resmen düzenlenecek kısımları (138). c. Ta
şınmaz satımı için verilmiş vekillik sözleşmesinin şekli (140). d.
Tapuya kayıtlı olmayan taşınmaz satımında şekil (140). e. Şekle uyulmamış olmanın sonucu (142). 3) Tapuya tescil (yazım) (143).
4) Satıcının bozuklukları sağlama (maddî ayıpları tekeffül) borcu (144). 5) Tehlike ve yararın (hasar ve nef’in) alıcıya geçişi (146). III. Taşınmaz (gayrimenkul) satım vaadi sözleşmesi ve satım hükümleri doğuran diğer sözleşmeler (147). 1) Taşınmaz satım vaadi sözleşmesi (147). a. Konusu (147). b. Şekli (149). 2)
Satım hükmü doğuran diğer sözleşmeler (150). a. Geri alım sözleşmesi (bey’i bilvefa) (150). aa) Konusu (150). bb) Şekli
Sayfa (151). b. Alım sözleşmesi (iştira mukavelesi (151). aa) Konu
su (151). bb) Şekli (151). c. Ön alım sözleşmesi (şüf’a muka
velesi (151). aa) Konusu (151). bb) Şekli (153). IV. Nümune üzerine satım sözleşmesi (153). 1) Açıklanması (153). 2) Hü
kümleri (154). V. Deneme veya sınama ile satım (tecrübe veya muayene şartı ile satım) (155). 1) Açıklanması (155). 2) Hü
kümleri (156). a. Satılanın satıcıda bulunması halindeki du
rum (156). b. Satılanın alıcıya teslim edilmiş olması halinde durum (157). VI. Taksitle satım (158). 1) Açıklanması (158)
2) Hükümleri (160). a. Satıcının seçim hakkı (160). b. Satıcının sözleşmeden dönme (fesih) hakkı (161). aa) Sözleşmeden dö- nebilme için gerekli şartlar (161). aaa) Sözleşmeden dönme hakkının saklı tutulması (161). bbb) Alıcının ödemede temer
rüde düşmesi (161). ccc) Son süre tayini (161). bb) Sözleşme
den dönmenin hükümleri (162). aaa) İfa edilmiş edimlerin kar
şılıklı olarak geri verilmesi (162). bbb) Satıcının ek talepleri (162). cc) Sözleşmeden dönmenin (feshin) sonuçlarını düzenle
yen hükmün emrediciliği (162). VII. Arttırma (müzayede) (162).
1) Genel olarak (162). 2) Arttırmanın çeşitleri (163). a. Özel art
tırma (hususî müzayede) (163). aa) Açıklanması (163). bb)
Satım sözleşmesinin meydana gelmesi (163). 3) İhtiyarî açık arttırma (ihtiyarî alenî müzayede) (164). a. Açıklanması (164).
b. Arttırma yolu ile satımın meydana gelmesi (164). aa) Tek
lif (164). bb) İhale (165). c. Arttıranın hukukî durumu (165).
aa) Arttıranın teklifi ile bağlılığı (165). bb) Arttıranın iha
le bedelini ödeme borcu (166). d) Arttırmayı yaptıranın hu
kukî durumu (sağlama borcu) (167). e) Arttırma yolu ile sa
tımın hükümleri (167). aa) Taşınır arttırmasında mülkiyetin geçiş anı (168). bb) Taşınmaz arttırmasında mülkiyetin geçiş anı (168). f) Arttırmanın iptali (müzayedenin butlanı) (169).
aa) İptalin şartları (169). bb) İptale yetkili olan ve iptal sü
resi (170). cc) İptalin hükmü (170). 4) Cebrî açık arttırma (cebrî müzayede) (171). a) Açıklanması (171). 6) Mülkiyeti ge
çiren muamelenin meydana gelmesi (171). c) Sağlama (Tekef- fü) (171. d) Mülkiyetin geçiş anı (172).
Ü ç ü n c ü F a s ı l HAKLARIN SATIMI SÖZLEŞMESİ
§ 87. Hakların ve diğer maddî olmayan konuların satımı sözleşmesi 173 I. Genel olarak (173). II. Hakların satımı (174). 1) Satım sözleşmesinin konusu (174). 2) Satım sözleşmesinin doğurduğu borçlar (174) a. Satıcının sağlama (tekeffül) borcu (174). aa)
Hakkın varlığından sorumlu buunma (174). bb) Borçlunun öde
me gücünden sorumlu bulunma (175). b) Satıcının eşyanın zil
yetliğini sağlama borcu (175). III. Diğer maddî olmayan konu
ların satımı (176).
İ K İ N C İ B Ö L Ü M TRAMPA SÖZLEŞMESİ
§ 88. Trampa sözleşmesi ... 177
I. Trampa kavramı (177). 1) Genel olarak (177). 2) Benzer sözleşmelerden ayrılması (178). II. Trampa sözleşmesine uygu
lanacak hükümler (178). 1) Satıcı ve ahcinın borçları ile ilgili satım hükümlerinin kıyasen uygulanması (179). 2) Sağlama ile ilgili satım hükümlerinin kıyasen uygulanması (179). a. Maddî bozuklukları sağlama (maddî ayıpları tekeffül) (179). b. Hak- taki bozukluklar yüzünden sağlama (zapta karşı tekeffül) (180).
Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M BAĞIŞLAMA SÖZLEŞMESİ
§ 89. Bağışlama sözleşmesinin tarifi, meydana gelmesi ve çeşitleri 181 I. Genel olarak (181). II. Tarifi ve unsurları (182). 1) Bir malvarlığın tevcihi (182). 2) Malvarlığı tevcihinin karşılıksız (ivazsız) olması (184). 3) Tarafların anlaşması (185). III. Ba
ğışlama sözleşmesinin meydana gelmesi için gerekli şartlar (186). 1) Tarafların ehil olması (186). a) Bağışlayanın ehliyeti (186). b) Bağışlananın ehliyeti (187). 2) Bağışlamanın bağış
lanan tarafından kabulü (187). 3) Bağışlamada uyulması gerek
li şekil (188). a) Elden bağışlamada (188). b) Bağışlama vaadin
de (189). IV. Bağışlama sözleşmesinin çeşitleri (190). 1) Şartlı ve yükümlü (mükellefiyetli) bağışlama (190). a) Yüküm (mükel
lefiyet) kavramı (190). b) Yükümün ifası (191). aa) Yükümün ifasını istemeğe yetkili olanlar (191). bb) yükümü yerine ge
tirmek zorunda olan (192). 2) Ölüme bağlı bağışlama (192).
a) Bağışlayanın ölümü halinde hüküm doğuran bağışlama (192). b) Dönme şartıyla yapılmış bağışlama (vahibe rücu şartıyla hibe) (193). 3) Karma (muhtelit) bağışlama (194).
§ 90. Bağışlama sözleşmesinin hükümleri ve sona erimesi ... 194 I. Bağışlama sözleşmesinin hükümleri (194). 1) Bağışla
yanın ifa etmeme yüzünden sorumluluğu (195). 2) Bağışlaya
nın maddî bozukluk (ayıp) ve haktaki bozukluk (zapta karşı tekeffül) sebebiyle sorumluluğu (195). II. Bağışlama sözleşme
sini sona erdiren sebepler (196). 1) Bağışlama sözleşmesinden dönme (rücu) (196). a) Elden bağışlama ve ifa edilmiş bağış
lama vaadinden dönme (196). aa) Dönme sebepleri (196). bb) Dönmeyi öne sürmeye yetkili olanlar (197). cc) Dönme (rücu) beyanının hukukî mahiyeti (197). b) Bağışlama vaadinden dön
me (199). aa) Dönme sebepleri (199). bb) Dönmenin hükmü (199). 2) Bağışlayanın ölümü (200).
İ K İ N C İ K I S I M
KULLANDIRMA BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER
B İ R İ N C İ B Ö L Ü M
EŞYAYI KULLANDIRMA BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER
B i r i n c i F a s ı l
KARŞILIK MUKABİLİNDE KULLANDIRMA BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER
§ 91. Alelâde kira sözleşmesi kavramı, meydana gelmesi ve hü
kümleri ... 201
I. Genel olarak (201). II. Kira sözleşmesinin tarifi ve un
surları (203). 1) Bir eşyanın bulunması (203). 2) Eşynm kulla
nılmasının terkolunması (203). 3) Eşyanın kullanılması için bir karşılık (ivaz) tayin olunması (204). a) BK. muza göre ki
ranın yüksekliği (205). b) Hâlen yürürlükteki sisteme göre ki
ranın yüksekliği (205). 4) Tarafların anlaşması (207). a) Şekil (207). b) Tarafların ehliyeti (208). III. Alelâde kira sözleşmesi
nin hükümleri (209). 1) Kiralayanın borçları ve kiracının hak
ları (209). a) Kiralayanın borçları (210). aa) Kiralananı söz
leşme uyarınca kullanmağa everişli durumda teslim (maddî bozuklukları sağlama - maddî ayıpları tekeffül) borcu. (210).
bb) Kiralananı kira süresince sözleşme uyarınca kullanmağa elverişli durumda bulundurma borcu (211). cc) Haktaki bo
zuklukları sağlama (zapta karşı tekeffül borcu) (212). dd) Ver
gi ve tamir masraflarını ödeme borcu (212). b) Kiracının hak-
Sahife lan (213). aa) Kiracının, kiralananın gerektiği şekilde teslim edilmemesi halindeki hakları (213). aaa) Bozukluğun gideril
mesini isteme (213). bbb) Kira sözleşmesinden dönme (rücu).
(214). ccc) Kira bedelinin indirilmesi (214). ddd) Tazminat (215).
eee) Kiracının bu haklarından vazgeçmesi (215). bb) Kiracının kira konusuna üçüncü kişinin elkoyması halindeki hakkı (216).
2) Kiracının borçları ve kiralayanın hakları (216). a) Kiracının borçları (216). aa) Kiralananı özenle kullanma borcu (216). bb) Kiralanandaki bozukluğu ve üçüncü kişinin iddialarım bildirme
(ihbar) borcu (218). cc) Kira bedelini ödeme borcu (218). aaa)
Genel olarak (218). bbb) Kullanmanın imkânsızlığına rağmen kira bedelini ödeme (220). dd) Kiralananın tamirine katlanma borcu (221) ee) Temizlik ve küçük tamir masraflarını ödeme bor
cu (221). ff) Kiralananı zarardan koruma borcu (222). b) Ki
ralayanın hakları (222). aa) Kiralayanın kira konusunu özenle kullanmayan kiracı karşısındaki hakları (222). aaa) İfa ve tazminat hakkı (222). bbb) Sözleşmeden dönme (rücu) ve taz
minat hakkı (222). bb) Kiralayanın bildirme borcunu ifa et
meyen kiracıdan tazminat isteme hakkı (223). cc) Kiralayanın kiranın ödenmemesi sebebiyle sözleşmeyi fesih hakkı (224).
dd) Kiralayanın kirayı ödemeyen kiracının eşyasını hapis hak
kı (224). aaa) Şartları (224). bbb) Hükümleri (228). ccc) Sona ermesi (229). ee) Kiralayanın zarurî tamirata izin vermeyen kiracısını boşaltma hakkı (229). 3) Kiracının kira hakkını de
vir yetkisi (229). a) B.K. muza göre (229). aa) Alt (ikinci) kira sözleşmesi (230). aaa) Alt kiralayan (kiracı) ve alt kiracı ara
sındaki ilişik (230). bbb) Kiralayan ile alt kiralayan (kiracı) arasındaki ilişik (231). ccc) Kiralayan ile alt kiracı arasındaki ilişik (231). bb) Kiranın devri (231). aaa) Kiracı ile devro- lunan arasındaki ilişik (232). bbb) Kiralayan ile kiracı arasın
daki ilişik (232). ccc) Kiralayan ile devrolunan arasındaki ili
şik (232). b) GKK. na göre (232). 4) Kiracının kiracılık hak
kının korunması (234). a) BK. muza göre (234). aa) Kiralana
na el koyulması (zapt) halinde (234). bb) Kiralananın satımı halinde (234). aaa) Kiralanan üzerindeki mülkiyetin üçüncü kişiye geçmesi halleri (235). bbb) Kiralanan üzerindeki mül
kiyetin üçüncü kişiye devrinin doğurduğu hukukî sonuçlar (236). ccc) Taşınmaz kirasındaki özel durum (237). ddd) Ta
şınmaz kirasının tapu siciline şerhi (238), cc) Kira sözleşmesi
nin yenilenmesi halinde (239). b) GKK. na göre (240). aa) Ki
ralayanın satımı halinde (240). bb) Kiranın yenilenmesi ha
linde (241).
§ 92. Alelade kira sözleşmesinin sona ermesi ... 242 I. Genel olarak (242). II. Borçlar kanunumuza göre kira sözleşmesini sona erdiren sebepler (242). 1) Sürenin bitmesi
(242). 2) Sözleşmenin feshi ihbarı (243). a) Feshi ihbar sü
resi (243). aa) Sürenin uzunluğu (243). bb) Süreye uymama
nın sonuçları (244). aaa) Vaktinden önce yapılmış feshi ihbar (245). bbb) Geciktirilmiş feshi ihbar (245). cc) Feshi ihbara yetkili olanlar (245). 3) Kira sözleşmesinin kiranın ödenme
mesi sebebiyle feshi (246). a) Feshin şartları (246). aa) Kira bedelini ödememe (246). bb) Kira sözleşmesinin fesholunacağı tehdidi altında süre tayini (246). b) Hükümleri (247). 4) Kira sözleşmesinin muhik sebepler yüzünden feshi (247). a) Şart
ları (247). aa) Kira sözleşmesinin belirli süreli olması (247). bb) Kiralananın taşınmaz olması (247). cc) Haklı (muhik) bir se
bebin ortaya çıkması (247). b) Hükümleri (248). 5) Kiracının iflâsı (249). a) Kiralayanın teminat isteme hakkı (249). b) Kiralayanın sözleşmeden dönme (fesih) hakkı (250). 5) Kira
cının ölümü (250). a) BK. na göre (250). b) GKK. na göre (251). III. GKK.’na göre kira sözleşmesini sona erdiren sebep
ler (252). 1) Kiracının borca aykırılıkta bulunmamasına rağ
men kiralayana boşaltma (tahliye) hakkı veren sebepler (253).
a) Konut ihtiyacı (253). aa) Konut (ikametgâh) kavramı (253).
bb) Konut ihtiyacının çevresi (253). cc) Konut ihtiyacının ger
çek olması (256). b) İşyeri ihtiyacı (256). aa) İş yeri kavramı (256). bb) İş yeri ihtiyacının çevresi (257). cc) İş yeri ihtiyacı
nın gerçek olması (257). c) Sonradan edinilmiş taşınmazlarda konut ve iş yeri ihtiyacı (258). d) ^Yeniden inşa ve tamir ihtiyacı (261). aa) Yeniden inşa veya esaslı tamir kavramı (261). bb) Yeniden inşa ve esaslı tamir ihtiyacının gerçek olması (262). e)
Kiracı veya eşinin aynı belediye hudutları içinde oturabileceği bir yerinin bulunması (263). aa) Kiracı veya eşinin aynı belediye hudutları içinde bir yerinin bulunması (263). bb) Kiracı veya eşine ait olan bu yerin konut olarak kullanılmaya elverişli olma
sı (264). 2) Borca aykırılık bulunmamasına rağmen çıkarılmış kiracıyı korumak amacı güden hükümler (265). a) Kiracının boşalttığı yeri öncelikle kiralama hakkı (265). b) Kiracının öncelikle kiralama hakkını kullanmasını engelleyen kiralaya
nın sorumluluğu (266). aa) Cezaî sorumluluğu 266). bb) Hu
kukî sorumluluğu (267). 3) Borca aykırılıktan ötürü kirala
yana boşaltma dâvası açma hakkı veren sebepler (267). a) Ki
racının yazılı boşaltma (tahliye) vaadinde bulunması (267), aa) Boşaltma vaadini bizzat kiracının yapması (268). bb) Bo
şaltma vaadinin yazılı olması (269). b) Kiracının kira bedelini ödememesi (269). aa) Kiracının kirayı zamanında ödemekten kaçınması (269). aaa) Kira bedelinin ödenmemesi (269). bb)
Bir kira yılı içinde iki haklı ihtar çekilmesi (271). aaa) İhta
rın haklı olması (271). bbb) Bir kira yılı içinde iki defa çe
kilmesi (271). cc) İhtarın yazılı ve açık olması (272). c) Ki
racının kiralananı yetkisiz başkasına kiralaması (272). 4) Bo-
şaltma dâvasında usulle ilgili hükümler (273). a) Görevli mah
keme (273). b) Dâva açma zamanı (274). IV. Kira sözleşmesi
nin sona ermesinn doğurduğu hükümler (276). 1) Geri ver
menin konusu (276). 2) Geri verme zamanı (277). 3) Geri ver
me yeri (277).
§ 93. Ürün (hasılat) kirası sözleşmesi ...
I. Genel olarak (277). II. Ürün kirası sözleşmesinin tarifi, unsurları ve benzerlerinden ayrılması (278). 1) Tarifi ve unsur
ları (278). a) Ürün veren bir eşya veya hakkın bulunması (278). b) Eşya veya haktan ürün toplamanın birine bırakılma
sı (280). c) Eşya ve hak terkinin bir karşılık mukabilinde ya
pılması (282). d) Tarafların anlaşması (283). 2) Ürün kirası sözleşmesinin benzerlerinden ayrılması (284). a) Alelâde kira ve ürün kirası (284). b) Satım ve ürün kirası (285). III. Ürün kirası sözleşmesinin hükümleri (285). 1) Kiralayanın borçları (285). a) Kiralananı sözleşme uyarınca kullanmaya elverişli durumda teslim borcu (285). b) Kiralanandaki bozuklukları sağlama (zapta karşı tekeffül) borcu (286). c) Esaslı tamir mas
raflarını ödeme borcu (286). d) Yüküm ve vergileri ödeme borcu (287). 2) Kiracının borçları (287). a) Kiralananı iyi işletme borcu (287). b) Kiralananı iyi halde muhafaza borcu (288). c) Kirala
nandaki bozukluğu ve üçüncü kişinin iddialarını bildirme bor
cu (288). d) Kira bedelini ödeme borcu (289). aa) Genel ola
rak (289). bb) Kullanmanın imkânsızlığına rağmen kira bede
lini ödeme borcu (289). cc) Kiracının kira bedelinde indirim isteme hakkı (290). aaa) Şartları (290). bbb) Hükümleri (291).
3) Kiralananın satımı (292). a) Genel olarak (292). b) Taşın
maz üzerinde yapılmış ürün kirasının tapu siciline şerhi (292).
4) Kiranın devri (292). IV. Ürün kirasını sona erdiren sebepler (293). 1) Sözleşmenin feshi ihbarı (293). 2) Sözleşmenin haklı (muhik) sebepler yüzünden feshi (294). 3) Sözleşmenin kira bedelinin ödenmemesi yüzünden feshi (294). 4) Sözleşmenin kira bedeli dışındaki hükümlerine aykırılık yüzünden dönme
(fesih) (294). 5) Kiracının iflâsı (295). 6) Kiracının ölümü (295). V. Ürün kirasının sona ermesinin doğurduğu sonuçlar (296). 1) Kiracının borçları (296). 2) Kiralayanın borçları (296).
Sahife
277
İ k i n c i F a s ı l
KARŞILIKSIZ KULLANDIRMA BORCU DOĞURAN SÖZLEŞME
Sahife
§ 94. Ariyet sözleşmesi ... 298 I. Ariyet sözleşmesinin tarifi ve unsurları (298). 1) Bir eş
ya veya hakkın bulunması (298). 2) Eşya veya hakkı kullan
manın birine terki (299). 3) Kullanma terkinin parasız (kar
şılıksız) olması (299). 4) Tarafların anlaşması (299). II. Ariyet sözleşmesinin hükümleri (300). 1) Ariyet alanın (müsteîrin) borçları (300). a) Ariyet konusunu (müstearı) sözleşme uyarın
ca kullanma (300). b) Ariyet konusunu muhafaza etme (301).
c) Birlikte ariyet alanların sorumluluğu (301). 2) Ariyet verenin (muîrin) borcu (301). III. Ariyet sözleşmesinin sona ermesi
(302). 1) Ariyet sözleşmesini sona erdiren sebepler (302). a) Sü
renin dolması (302). b) Feshi ihbar (302). c) Dönme (rücu)
(303). d) Ariyet alanın ölümü (303). 2) Ariyet alanın geri verme borcu (303).
İ K İ N C İ B Ö L Ü M
SERMAYEYİ KULLANDIRMA BORCU DOĞURAN SÖZLEŞME
§ 95. Ödünç (karz) sözleşmesi ... 304 I. Genel olarak (304). II. Ödünç sözleşmesinin benzer hu
kukî ilişiklerden ayrılması (305). 1) Ödünç sözleşmesi ve mis
li eşyayı saklama (usulsüz tevdi) sözleşmesi (305). 2) Ödünç sözleşmesi ve bankaya para yatırma (mevduat) sözleşmesi (306). 3) Ödünç sözleşmesi ve tasarruf sandıklarına para ya
tırma sözleşmesi (307). 4) Ödünç sözleşmesi ve kredi açma sözleşmesi (307). 5) Ödünç sözleşmesi ve resmî istikraz tahvili alma (308). III. Ödünç sözleşmesinin tarifi ve unsurları
(308). 1) Bir miktar para veya mislî şeyin bulunması (308). 2)
Bir miktar para veya mislî eşyanın mülkiyetini terketmeyi vaad etme (309). 3) Ödünç alman para veya mislî eşyayı ge
ri vermeyi vaad etme (309). 4) Bir miktar para veya mislî eş
yanın mülkiyetini karşılıksız veya bir karşılık için terketme (309). a) Para veya eşya terkinin karşılıksız yapılması (309).
b) Para veya eşya terkinin bir karşılık için yapılması (310).
aa) Faiz kavramı (310). bb) Faizin yüksekliği (311). aaa) Ale- lâde ödünç sözleşmesinde faiz miktarı (311). bbb) Ticarî ödünç sözleşmesinde faiz miktarı (312). 5) Tarafların anlaşması (314).
IV. Ödünç sözleşmesinin hükümleri (315). 1) Ödünç verenin (mukrizin) borçları (315). a) Ödünç konusunu teslim borcu
xvn
Sahife (315). aa) Genel olarak (315). bb) Ödünç alanın borç ödeye
mez duruma düşmesi halinde (316). b) Sağlama borcu (316).
c) Temerrüt faizi ödeme borcu (317). 2) Ödünç alanın (müs- takrizin) borçları (317). a) Ödünç konusunu geri verme borcu (317). aa) Genel olarak (317). bb) Geri verme borcunun mislî eşyanın teslimi anındaki borsa veya piyasa fiyatına göre ta
yini (318). cc) Geri verme zamanı (319). b) Faiz ödeme borcu (319). c) Masrafları ödeme borcu (319). d) Ödünç konusunu teslim alma borcu (319). 3) Yıllanma (320). V. Ödünç sözleş
mesinin sona ermesi (320). 1) Sona erdiren sebepler (320). a)
Sürenin bitmesi (320). b) Feshi ihbar (320). 2) Ödünç alanın geri verme borcu (321).
Ü Ç Ü N C Ü K I S I M
BAŞKASININ HİZMETİNDE VEYA ÇIKARI İÇİN ÇALIŞMA BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER
B İ R İ N C İ B Ö L Ü M HİZMET (İŞ) SÖZLEŞMESİ
§ 96. Hizmet (iş) sözleşmesi kavramı ve hükümleri ... 322 1. Genel olarak (322). 1) Konuya giriş (322). 2) Uygulama alanı (324). 3) Terim (326). II. Hizmet sözleşmesinin tarifi ve unsurları (326). 1) Bir hizmet ediminin bulunması (326). 2)
Hizmet ediminin bir süre için vaad olunması (328). 3) Hizmet ediminin bir karşılık (ivaz) için vaad olunması (329). a) Kar
şılığın çeşitleri (329). b) Karşılığın hesaplanması (333). c) Kar
şılık ödeme niyeti (333). 4) Tarafların anlaşması (335). a) Ta
rafların ehliyeti (335). b) Şekli (336). c) Konusu (338). d) Toplu iş sözleşmesi yapılması halinde konunun tesbiti (339).
III. Hizmet sözleşmesinin benzerlerinden ayrılması (340). 1)
Hizmet sözleşmesi ve eser (istisna) sözleşmesi (340). 2) Hizmet sölzeşmesi ve vekâlet sözleşmesi (341). IV. Hizmet sözleşmesi
nin hükümleri (342). 1) İşçinin borçları (342). a) İşçinin ka
nunda açıkça belirtilmiş borçları (342). aa) Şahsen ifa borcu i342). bb) Özenle (htimamla) ifa borcu (344). aaa) Özenle ifa kavramı (344). bbb) Özenle ifa etmemeden ötürü tazminat bor
cu (345). cc) Götürü hizmet sözleşmesinde işçinin borçları (346). dd) Fazla iş yükleme borcu (347). b) İşçinin hizmet sözleşmesinin mahiyetinden çıkan borçları (349). aa) İş verene ait eşyayı saklama borcu (349). bb) İşverenin talimatını din-
xvrıı
leme ve denetimine katlanma borcu (349). cc) Sır saklama bor
cu (350). dd) Bilgi ve hesap verme borcu (351). ee) Tehlike anında yardım borcu (351) 2) İşverenin borçları (351). a) İşi bizzat kabul borcu (351). b) Ücret ödeme borcu (352). aa) Üc
retin yüksekliği (352). bb) Götürü hizmet sözleşmesinde ücret (352). cc) İş sahbinin kabulde temerrüdü halinde ücret (354).
aaa) Kabulde temerrüdün şartları (355). bbb) Kabulde temer
rüdün hükümleri (357). ccc) İş K.’na tâbi hizmet sözleşmele
rinde kabulde temerrüdün hükümleri (360). dd) İşi yapma imkânsızlığına rağmen ücret (361). aaa) Şartları (361). bbb)
Hükümleri (363). ee) Fazla iş yapma halinde ücret (364).
ff) Ücreti ödeme (365). aaa) Ödeme günü (365). bbb) Ödeme yeri (366). ccc) Ödemeyi kabule yetkili olan (367). ddd) Öde
menin isbatı (367). gg)) Ücretin bir kısmının avans verilmesi (367). hh) Ücretin teminat altına alınması (368). aaa) İşçinin hapis hakkı (368). bbb) İşçinin işverenin mallarının haczi ve iflâsı halindeki imtiyazlı durumu (368). ccc) Ücretin mahsup edilmezliği (369). ddd) Ücretin bir kısmının alıkonması (370).
c) Çırağa san’atı öğretme borcu (371). d) İşçiye âlet ve mal
zeme verme borcu (372). e) İşçiyi koruyucu tedbirleri alma borcu (373). aa) Başlıca koruyucu tedbirler (374). bb) Koru
yucu tedbirleri almayan işverenin sorumluluğu (375), cc) BK.
332 ile işçiyi koruyucu kamu hukuku hükümleri arasındaki ilişik (377). f) İşçiye serbest zaman bırakma borcu (377). aa)
İşçiye mutad serbest zamanı bırakma borcu (378). bb) iş bul
ma için zaman verme borcu (379). g) İşçiye hizmet belgesi (şe- hadetname) verme borcu (380). h) Keşif yapan işçiye bir kar
şılık ödeme borcu (381). V. Rekabet yasağı sözleşmesi (383). 1)
Rekabet yasağının kuruluş şartları (384). a) İşçinin işverenin müşteri çevresi ve sırlarına nüfuz etmesi (384). b) İşverenin re
kabet halinde önemli bir zarara uğrayacak olması (385). c) Ta
rafların anlaşması (387). aa) Ehliyet (387). bb) Şekil (387). cc)
Rekabet yasağının sınırlanması (388). dd) Rekabet yasağının devri (389). 2) Rekabet yasağının hükümleri (390). a) İşverenin cezaî şartsız rekabet yasağındaki hakkı (390). b) İşverenin cezaî şarta bağlanmış rekabet yasağındaki hakları (390). 3) Rekabet yasağının sona ermesi (391). a) Çıkarın kalmaması (391). b) İşverenin haksız olarak sözleşmeyi ortadan kaldırması (392). c)
İşçinin haklı bir sebeple sözleşmeyi feshetmesi (393).
§ 97. Hizmet (iş) sözleşmesinin sona ermesi ... 394
I. Genel olarak (394). II. Hizmet sözleşmesini sona erdiren sebebler (394). 1. Sürenin dolması (394). a) Süreli sözleşme kav
ramı (394). b) Süreli hizmet sözleşmesinde süre dolmasının hük
mü (395). c) Süreli hizmet sözleşmesinin zımnen yenilenmesi
Sahife (396). aa) Sözleşme süresinin dolması (396). bb) Feshi ihbarda bulunmama (396). 2) Feshi ihbar (397). a) Belirsiz süreli hizmet sözleşmesinin feshi ihbarı (397). aa) Feshi ihbar beyanı (398).
bb) Feshi ihbar süresi (400). aaa) Sürenin anlaşma ile tesbiti (400). bbb) Sürenin BK.’na göre tesbiti (401). ccc) Feshi ihbar hakkının kullanılmasının sınırlanması (402). b) Belirli süreli sözleşmelerin feshi ihbarı (403). aaa) Deneme (tecrübe) süreli hizmet sözleşmesi (403). bb) Hayat süresince veya on yıldan faz
la için yapılmış hizmet sözleşmesi (404). c) Feshi ihbarın hüküm
leri (405). aa) Geçerli bir feshi ihbarın hükümleri (405). aaa)
Hizmet sözleşmesinin sona ermesi (405). bbb) Birikmiş ücretin istenmesi (406). ccc) Kıdem tazminatı (406). bb) Geçerli olma
yan bir feshi ihbarın hükümleri (408). cc) Kötüye kullanılmış bir feshi ihbarın hükmü (408). 3) Haklı (muhik) sebeble fesih (409). a) Mahiyeti (410), b) Şartları (410). aa) Bir haklı se
bebin bulunması (410). aaa) Feshedilenin (karşı tarafın) şah
sından doğan sebebler (412). bbb) Feshedenin şahsından do
ğan sebebler (416). ccc) Objektif sebebler (416). bb) Haklı se
bep yüzünden hizmet ilişiğine devamın imkânsızlaşması (417).
cc) Fesih beyanı (418). c) Hükümleri (420). aa) Geçerli bir haklı sebeble feshin hükümleri (420). aaa) Hizmet sözleşmesi
nin sona ermesi (420). bbb) Tazminat (421).
oû
Haklı sebebin sözleşmeye aykırı bir davranıştan ibaret olması (421). jj) Haklı sebebin sözleşmeye aykırılık dışında kalan bir olaydan doğması (422). y) I§ K.’na tâbi hizmet sözleşmelerinde tazminat (kıdem tazminatı) (423). bb) Geçersiz bir haklı sebeble feshin hükümleri (423). 4) Ücretin tehlikeye düşmesinden ötürü fesih (424).
a) İşverenin ödeme güçsüzlüğüne düşmesi halindeki durum
(424). aa) Şartları (424). bb) Hükümleri (425). aaa) Teminat verilinceye kadar işi yapmaktan kaçınma (425). bbb) Hizmet sözleşmesini fesih (425). ccc) İşverenin iflâsı halindeki özel durum (425). b) İşçinin ödeme güçsüzlüğüne düşmesi halin
deki durum (426). 5) Ölüm (426). a) İşçinin ölümü (426). b) İşverenin ölümü (427).
İ K İ N C İ B Ö L Ü M ESER (İSTİSNA) SÖZLEŞMESİ
g 98. Eser (İstisna) sözleşmesi kavramı ve hükümleri ... 427 I. Genel olarak (427). II. Tarifi ve unsurları (428). 1) Bir eser meydana getirme (428). a) Eser kavramı (428). b) Mey
dana getirme (imal) (430). 2) Eser için bir karşılık (ücret) vaadetme (431). 3) Anlaşma (433). a) Ehliyet (433). b) Şe
kil (433). III. Eser sözleşmesinin benzerlerinden ayrılması (435). 1) Eser sözleşmesi ve satım sözleşmesi (435). 2) Eser söz
leşmesi ve vekâlet sözleşmesi (436). IV. Eser sözleşmesinin hü
kümleri (438). 1) Ismarlananın (müteahhidin) borçları (438).
a) Eseri hazırlama borcu (438). aa) Özen gösterme borcu (438). aaa) Özen gösterme kavramı (438). bbb) Özen göster
meme halindeki sorumluluk (440). bb) Şahsen ifa ve şahsen yürütme (sevk) borcu (440). aaa) Şahsen ifa ve şahsen yü
rütme (sevk) (440). bbb) Şahsen ifa vera şahsen sevk etme
menin doğurduğu sorumluluk (442). cc) Çalışma araçları ve âletleri sağlama borcu (442). aaa) Çalışma araçları ve âlet kavramı (442). bbb) Yetersiz çalışma araçları ve âletleri kul
lanmadan doğan zararlardan sorumluluk (443). dd) İyi mal
zeme kullanma borcu (444). aaa) Malzemeyi ısmarlananın ver
mesi halinde (444). bbb) Malzemeyi ısmarlayanın vermesi halinde (445). ccc) Genel ihbar borcu (446). ee) İşe zamanın
da başlama ve sözleşmeye uygun surette imal borcu (447).
aaa) işe zamanında başlama borcu (447). bbb) Eseri sözleşme
ye uygun surette imal borcu (448). b) Eseri teslim borcu (449). aa) Teslim kavramı (449). bb) Eserdeki bozuklukları sağlama borcu (450). aaa) Şartları (450). cc) Eserin teslim edil
miş olması (450). ¡3) Eserin bozuk olması (450). y) Muayene ve ihbarın yapılmış olması (451). g) Eserin kabul edilmemiş olması (454). bbb) Hükümleri (455). cc) Sözleşmeyi fesih (ka
bulden kaçınma) (456). ^) Ücretin indirilmesini veya eserin tamirini isteme hakkı (458). y) Tazminat (459). ccc) Sağ
lama borcunun düşmesi (459). ddd) Yıllanma süresi (460).
cc) Teslimden evvel eserin yok olması (463). aaa) Eserin ku
sursuz yokolması (tehlikenin geçişi) (463). bbb) Eserin ıs
marlayanın kusuru ile yokolması (465). 2) Ismarlayanın borç
ları (465). a) Ücreti ödeme zamanı (muacceliyeti (466). b) Ücret tayini biçimleri (467). aa) Götürü ücret (467). aaa)
Götürü ücret kavramı (467). bbb) Götürü ücretin hükmü (468). ccc) Götürü ücretin yükseltilmesi (veya sözleşmenin feshi) (469). a) Şartları (469). ¡3) Hükümleri (471). bb) Tak
ribi gider tayini veya birim fiyatlarına göre tayin edilmiş üc
ret (473). cc) İşin değerine ve ısmarlananın yaptığı giderlere göre belirtilmiş ücret (474). c) Ücreti ödememenin sonuçları
(425). aa) Sözleşmeyi fesih ve tazminat (475). bb) Ücret ala
cağı için icra veya mahkeme yolu ile takip (475).
g 99. Eser sözleşmesini sona erdiren sebebler ve ısmarlananın kanunî ipotek lıakkı (inşaatçı ipoteği) ... 476
I. Genel olarak (476). II. Eser sözleşmesini sona erdiren se
bebler (477). 1) Ismarlayanın sözleşmeyi feshetmesi (477). a)
Ismarlayanın takribi gider miktarının çok aşılması sebebiyle feshi (477). aa) Şartları (477). bb) Fesih ve diğer hükümler (478). aaa) Genel olarak (478). bbb) Ismarlayanın arsası üze
rine yapılmış inşaatta (479). b) Ismarlayanın tazminat karşı
lığında feshi (480). aa) Ismarlayanın fesih hakkı (480). bb) Ismarlayanın tazminat ödeme borcu (481). 2) Ismarlayan yü
zünden ifanın imkânsızlaşması (481). a) Kusursuz imkânsızlık (482). bb) Kusurlu imkânsızlık (483). 3) Ismarlanan yüzün
den ifanın imkânsızlaşması (483). aa) Şartları (484). bb) Hü
kümleri (484). III. Ismarlananın kanunî ipotek hakkı (inşaat
çı ipoteği) (485). 1) Anlamı (485). 2) Kanunî ipoteğin tescili için gerekli şartlar (486). a) Taşınmaz inşaatla ilgili bir ala
cağın bulunması (486). b) Alacağın tanınmış olması (488).
c) Kanunî süresi içinde tescilin istenmesi (489). aa) İpoteğin tescilinde süre (489). bb) İpoteğin tescili (491). aaa) Kesin tescil (491). bbb) Geçici (muvakkat) tescil (492). 3) Hüküm
leri a) Kesin tescilin hükümleri (495). aa) İnşaatçı ipote
ğinin sırası (495). bb) İnşaatçı ipoteği sahiplerinin alacakla
rını tahsil yönünden eşit hakka sahip bulunmaları (495). cc) İnşaatçı ipoteği sahibinin önceki sıradaki rehinli alacaklılar karşısındaki hakları (imtiyazları) (495). aaa) Şartları (496).
bbb) Hükümleri (496). b) Geçici tescilin hükümleri (497).
§ 100. Yayın (neşir) sözleşmesi ...
I. Genel olarak (498). II. Yayın sözleşmesinin tarifi ve unsurları (499). 1) Bir edebiyat ve sanat eserinin bulunması (499). 2) Edebiyat veya sanat eserinin üzerindeki yazar hak
kının devri (500). a) Yazar hakkının hukukî mahiyeti (500).
b) Yazar hakkının devri meselesi ve yayın hakkı (501). 3) Tarafların anlaşması (502). a) Sözleşmenin tarafları (502).
b) Sözleşmenin şekli (503). c) Sözleşmenin konusunun kanun ve ahlâka aykırı olmaması (504). III. Yayın sözleşmenin ben
zerlerinden ayrılması ve özellikleri (505). 1) Yayın sözleş
mesinin benzerlerinden ayrılması (505). a) Gerçek yayın söz
leşmesi ve gerçek olmayan yayın sözleşmesi (505). b) Yayın sözleşmesi ve komisyon yolu ile yayın sözleşmesi (506). c)
c) Yayın sözleşmesi ve satım sözleşmesi (506) d) Yayın söz
leşmesi ve eser (istisna) sözleşmesi (507). e) Yayın sözleşmesi ve vekâlet sözleşmesi (507). f) Yayın sözleşmesi ve âdi or
taklık (şirket) sözleşmesi (507). 2) Özellikleri (508). IV. Ya
yın sözleşmesinin hükümleri (509). 1) Yayınlatanın borçları ve hakkı (509). a) Eseri yayınlayana teslim borcu (509). b) Yazar hakkını devretme ve bu hakkın varlığını sağlama bor
cu (510). c) Eseri başka suretle çoğaltma ve yaymadan kaçın
ma borcu (511). d) Eserin kusursuz yok olması halinde ikinci
Sahit'e
49«
ı
Sahife nüshasını verme veya yeniden yazma borcu (512). e) Düzelt
me ve değişiklik yapma hakkı (513). 2) Yayınlayanın borç
ları (515). a) Eseri çoğaltma borcu (515). b) Yayma borcu (516). c) Yokolmuş nüshaları yeniden basma borcu (517).
d) Eserin yeni baskısını yapma borcu (518). e) Eser metnini geri verme borcu (519) f) Yazarlık ücreti ödeme borcu (520).
V. Yayın sözleşmesinin sona ermesi (522). 1) özel sona eriş sebepleri (522). a) Maddî sona eriş sebepleri (522). aa) Eser metninin yokolması (522). b) Kişisel sona eriş sebepleri (524).
aa) Yazarın şahsından doğan sona eriş sebepleri (524). bb) Ya
yınlayanın şahsından doğan sona eriş sebepleri (525). c) Söz
leşmenin konusu ile ilgili sona eriş sebepleri (526). aa) Söz
leşme amacının ortadan kalkması veya tayin edilmiş sürenin dolması (526). bb) Sözleşmenin feshi (cayma) (526). 2) Genel sona eriş sebepleri (528).
