/ Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi / Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi

(1)

2021 - 2022 / 9201066202020 - Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi / Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi

GENEL TANIM / GENERAL DESCRIPTION

Ders Adı / Course Name Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi / Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi Ders Kodu / Course Code 9201066202020

Ders Türü / Course Type

Ders Seviyesi / Course Level Third Cycle / Third Cycle

Ders Akts Kredi / ECTS 6.00

Haftalık Ders Saati (Kuramsal) / Course Hours For Week (Theoretical)

3.00

Haftalık Uygulama Saati / Course

Hours For Week (Objected) 0.00 Haftalık Laboratuar Saati / Course

Hours For Week (Laboratory) 0.00 Dersin Verildiği Yıl / Year 1

Öğretim Sistemi / Teaching System Face to Face / Face to Face Eğitim Dili / Education Language Turkish / Turkish

Ön Koşulu Olan Ders(ler) /

Precondition Courses Yok

Amacı / Purpose Bu dersin amacı eski toplumlarında üretilen seramiklerin yapısal özelliklerinin incelemek ve

seramik üretim zincirinin oluşumu ve gelişimi hakkında bilgi edinmektir. This course will aim to introduce technical, methodological traits of producing pottery and to understand the production chain of pottery of ancient societies.

1 / 9

(2)

İçeriği / Content Arkeolojik arazi çalışmaları sırasında çalışılan alandaki kültürü tanımlamada temel buluntuların başında seramik gelmektedir. Çanak çömlek sadece arkeolojik obje değil insan aklını, kil ile insan arasındaki bağ, teknoloji ve insanoğlunun gereksinimlerinin bir yansımasıdır. Arkeolojik seramik çalışmaları, çanak çömleğin form, renk, hamur katkı veya bezemelerinin tanımlanması üzerine yapılmakta, tipolojik sınıflandırma, diğer türlerle kıyaslama ve coğrafi yayılımının tespit edilmesi arkeoloji için önemlidir. Bu yaklaşımlar söz konusu seramiğin üretildiği toplum hakkında önemli bilgi kaynağı sağlamaktadır. Ancak seramik çalışmaları bunlarla sınırlı değildir. Belirli bir seramik grubunun üretim aşamaları, teknikleri ve teknolojisi cevap verilmesi gereken daha zor sorular ve bunlar için üretilecek cevaplar söz konusu kültürü anlamamızı ve tarihsel süreç içindeki yerini

konumlandırmamıza katkı sağlayacaktır. Her kültürün doğduğu ve geliştiği bölgenin kendine ait bir toprak özellikleri ve kil yapısı vardır. Seramik üretiminde kullanılacak kilin özellikleri, yapısı, plastikliği, içeriği seramik üretim tekniklerini de şekillendirmektedir. Kilin ocaklardan çıkartılması, dövülmesi, suda dinlendirilmesi, şekillendirme sürçleri, bunlar için kullanılan yapılar ve aletler; çekilen kabın kurutulması, perdah, astar bezeme gibi yüzey uygulamalarının yapılması üretimin önemli aşamalarıdır. Kilin özelliklerine ve kültürün geleneklerine uygun şekilde pişirilmesi, fırın atmosferi, pişirme derecelerinden fırının türüne kadar tüm aşamalar çanak çömleğin kullanım alanına göre şekillenecektir. Ayrıca bezeme unsurları da bölgeden bölgeye, kültürden kültüre değişim göstermektedir.

Yüzyıllar içinde üretim şablonları ve teknolojisine bağlı olarak seramiğin yapısal özellikleri de değişime uğrayacaktır. Bu derste eski kültürlerin çanak çömlek üretimine ilişkin yukarıda sunulan araştırma konuları üzerinde araştırma yapılacak ve derste tartışılacaktır.

Bunun amacı öğrencinin seramik ile ilgili kaynak araştırma, veri toplama ve sunma becerisi geliştirilmeye katkı sağlamak olacaktır.

Pottery is one of the primary studying area for understanding and defining the cultures.

Pottery itself is not only an archaeological object but a reflection of the human mind, interaction of the clay, technology and human necessity. General methods of ceramic analysis describe the characteristics of the pottery, such as its form, colour, paste, inclusions, and ornamentation; classify it typologically, compare it with other types, and evaluate its geographical distribution. These approaches provide important information about the culture in which the pottery was created. Nevertheless, questions about the techniques and stages of production of a specific type of ceramic (or any material cultural element) are harder to answer. Furthermore, variability is an issue for pottery-making societies and important theory-based area for

anthropologists, ethnoarchaeologists. This course will aim to get important information about the sequences of the production stages such as procuring raw materials, preparing the paste, throwing and shaping the vessels, obtaining the slip for them and ultimately firing them. These sequences provided a reference model for understanding the production of the ancient pottery. The purpose is to improve ability of collecting reading material and data, evaluating and comparing the production processes and presenting all these.

Önerilen Diğer Hususlar / Recommended Other Considerations

Yok

Staj Durumu / Internship Status Yok

(3)

Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar / Books / Materials / Recommended Reading

Temel Kaynak

Santacreu D. A. 2014, Materiality, Techniques and Society in Pottery Production: The Technological Study of Archaeological Ceramics Through Paste Analysis.

Yardımcı Kaynaklar

Arnold, D. E. 1989, Ceramic Theory and Cultural Process. Cambridge, Cambridge University Press.

Arnold, D. E., 2011, Ceramic theory and cultural process after 25 years, Ethnoarchaeology, 3(1) (Spring 2011), 63–98.

Ashmore, W. and Sharer R. J., 2000, Discovering our past: a brief introduction to archaeology. Mayfield Publishing Company, Mountain view, California.

Costin C., L., 2000, The Use of Ethnoarchaeology for the archaeological study of ceramic production, Journal of Archaeological Method and Theory, 7(4), 377–403

Hegmon, M. 2000, Edvences in ceramic ethnoarchaeology, Journal of Archaeological Method and Theory, 7(3), 129¬–137

Horejs, B., Jung R. and Peter Pavúk, P. 2010, Analysing pottery: Processing,

classification, publication, Studia Archaeologica Et Medievalia, X, Comenius University, Bratislava.

Kapmeyer, H. 2005, Zur Herstellung urartäischer Palastkeramik, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan, Band 35-36 (2003-2004), pp.313–333.

Kapur, S., Sakarya, N., and FitzPatrick, E.A. 1991, Mineralogy and micromorphology of Chalcolithic and Early Bronze Age İkiztepe ceramics. Geoarchaeology,Vol.7, pp.327–337.

Knappett, C., Kilikoglou, V., Steele, V. and Stern, B. 2005, The circulation and consumption of red lustrous wheelmade Ware: petrographic, chemical and residue analysis. Anatolian Studies, Vol.55, pp.25–59.

Longacre, W. A. 1991, Ceramic ethnoarchaeology: An introduction. In Longacre, W.A.

(ed.) Ceramic Ethnoarchaeology, University of Arizona Press, Tucson, 1-10.

Orton, C. and Hughes, M. 2013. Pottery in archaeology: Second edition, Cambridge Manuals in Archaeology, Cambridge University Press.

Ökse, T. 2002, Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri.

Ökse, T. 2012, Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek.

Picon, M., Vichy, M. and Meille, E. 1971, Composition of the Lezoux, Lyon and Arezzo Samian Ware. Archaeometry, Vol.13, No.2, pp.191–208.

Picon, M., Carre C., Cordoliani M. L., Vichy M., Hernandez J. A. and Mignard J. L. 1975, Composition of the La Graufesenque, Banassac and Montans Terra Sigillata.

Archaeometry, Vol.17, No.2, pp.191–199.

Tite M. S., Bimson M., and Freestone I. C. 1982, An examination of the high gloss surface finishes on Greek Attic and Roman Samian Wares. Archaeometry, Vol.24, No.2, pp.117–

126.

Santacreu D. A. 2014, Materiality, Techniques and Society in Pottery Production: The Technological Study of Archaeological Ceramics Through Paste Analysis.

Arnold, D. E. 1989, Ceramic Theory and Cultural Process. Cambridge, Cambridge University Press.

Arnold, D. E., 2011, Ceramic theory and cultural process after 25 years, Ethnoarchaeology, 3(1) (Spring 2011), 63–98.

Ashmore, W. and Sharer R. J., 2000, Discovering our past: a brief introduction to archaeology. Mayfield Publishing Company, Mountain view, California.

Costin C., L., 2000, The Use of Ethnoarchaeology for the archaeological study of ceramic production, Journal of Archaeological Method and Theory, 7(4), 377–403 Hegmon, M. 2000, Edvences in ceramic ethnoarchaeology, Journal of Archaeological Method and Theory, 7(3), 129¬–137

Horejs, B., Jung R. and Peter Pavúk, P. 2010, Analysing pottery: Processing, classification, publication, Studia Archaeologica Et Medievalia, X, Comenius University, Bratislava.

Kapmeyer, H. 2005, Zur Herstellung urartäischer Palastkeramik, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan, Band 35-36 (2003-2004), pp.313–333.

Kapur, S., Sakarya, N., and FitzPatrick, E.A. 1991, Mineralogy and micromorphology of Chalcolithic and Early Bronze Age İkiztepe ceramics. Geoarchaeology,Vol.7, pp.327–337.

Knappett, C., Kilikoglou, V., Steele, V. and Stern, B. 2005, The circulation and consumption of red lustrous wheelmade Ware: petrographic, chemical and residue analysis. Anatolian Studies, Vol.55, pp.25–59.

Longacre, W. A. 1991, Ceramic ethnoarchaeology: An introduction. In Longacre, W.A.

(ed.) Ceramic Ethnoarchaeology, University of Arizona Press, Tucson, 1-10.

Orton, C. and Hughes, M. 2013. Pottery in archaeology: Second edition, Cambridge Manuals in Archaeology, Cambridge University Press.

Ökse, T. 2002, Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri.

Ökse, T. 2012, Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek.

Picon, M., Vichy, M. and Meille, E. 1971, Composition of the Lezoux, Lyon and Arezzo Samian Ware. Archaeometry, Vol.13, No.2, pp.191–208.

Picon, M., Carre C., Cordoliani M. L., Vichy M., Hernandez J. A. and Mignard J. L.

1975, Composition of the La Graufesenque, Banassac and Montans Terra Sigillata.

Archaeometry, Vol.17, No.2, pp.191–199.

Tite M. S., Bimson M., and Freestone I. C. 1982, An examination of the high gloss surface finishes on Greek Attic and Roman Samian Wares. Archaeometry, Vol.24, No.2, pp.117–126.

3 / 9

(4)

Öğretim Üyesi (Üyeleri) / Faculty

Member (Members) Doç Dr. Atilla Batmaz

ÖĞRENME ÇIKTILARI / LEARNING OUTCOMES

1 Seramiğin yapısını anlama. Learning structure of the ceramic.

2 Seramik üretim metodlarını kavrama. The ability to understand methodology of pottery production.

3 Seramik üretim aşamaları hakkında bilgi edinebilme. The ablity to get diverce production processes of pottery.

HAFTALIK DERS İÇERİĞİ / DETAILED COURSE OUTLINE

(5)

Hafta / Week

1

Teorik Dersler / Theoretical Öğretim Yöntem ve

Teknikleri/Teaching Methods Techniques

Ön Hazırlık / Preliminary

Uygulama Lab

Tanışma, dersin amacı içeriği, kapsamı ve amaçları hakkında bilgi verilmesi

Introduction: aim of the course and its content

2

Arkeolojide seramik: Anlamı, önemi ve temel çalışma yöntemleri (Ökse 2002)

Ceramic in Archaeology: Meaning, importance and principle studying methods(Ökse 2002)

3

Seramik teknolojisi ve analitik metotlar (Santacreu: 2014: 11-43)

Ceramic technology and analytical methods (Santacreu: 2014: 11-43)

4

Materyal, teknikler ve uygulama yöntemleri Kil seçimi ve kil çıkartılması(Santacreu: 2014: 52-65)

Pottery production: Material, technics and chaîne opératoire (applications). (Santacreu: 2014: 52-65)

5

Seramik hamurunun hazırlanması: Aşamalar(Santacreu: 2014: 67-75)

Raw material, its selections and procuration. Paste preparation (Santacreu: 2014: 67-75)

5 / 9

(6)

6

Şekillendirme: Tezgah türleri ve diğer şekillendirme yöntemleri

Forming, throwing pottery: Types of wheel and other shaping methods

7

Seramik yüzey uygulamaları, kurutma işlemi (Santacreu: 2014: 80- 87)

Surface treatments and drying (Santacreu: 2014: 80-87)

8

Ara Sınav

Midterm Exam

9

Fırınlama süreci ve fırınlama sonrası uygulamaları (Santacreu: 2014:

87-101)

Firing methods and post firing applications (Santacreu: 2014: 87-101)

10

Seramik Üretiminde Sosyal Organizasyon ve İş bölümü (Santacreu:

2014: 245-256)

Social organisation and labour division of pottery production (Santacreu: 2014: 245-256)

11

Etnoarkeoloji ve deneysel arkeolojinin seramik çalışmalarındaki önemi (Santacreu: 2014: 112-123)

Importance of ethnoarchaeology and experimental archaeology for ceramic studies (Santacreu: 2014: 112-123)

(7)

12

Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri- Prehistorik Toplumlar

Pottery production methods in ancient cultures- Prehistoric societies

13

Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri I

Pottery production methods in ancient cultures I

14

Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri II

Pottery production methods in ancient cultures II

15

Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri III

Pottery production methods in ancient cultures III

7 / 9

(8)

DEĞERLENDİRME / EVALUATION

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri / Term (or Year) Learning Activities Sayı /

Number

Katkı Yüzdesi / Percentage of Contribution (%)

70 1

Makale Kritik Etme / Criticising Paper

30 1

Bireysel Çalışma / Self Study

Toplam / Total: 2 100

Başarı Notuna Katkı Yüzdesi / Contribution to Success Grade(%): 40

Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri / End Of Term (or Year) Learning Activities Sayı /

Number

Katkı Yüzdesi / Percentage of Contribution (%)

100 1

Final Sınavı / Final Examination

Toplam / Total: 1 100

Başarı Notuna Katkı Yüzdesi / Contribution to Success Grade(%): 60

Etkinliklerinin Başarı Notuna Katkı Yüzdesi(%) Toplamı / Total Percentage of Contribution (%) to Success Grade: 100

Değerlendirme Tipi / Evaluation Type:

(9)

İŞ YÜKÜ / WORKLOADS

Ara Sınav / Midterm Examination 1 2.00 2.00

Final Sınavı / Final Examination 1 2.00 2.00

Derse Katılım / Attending Lectures 13 6.00 78.00

Laboratuvar / Laboratory 1 7.00 7.00

Seminer / Seminar 1 14.00 14.00

Makale Kritik Etme / Criticising Paper 1 14.00 14.00

Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma / Individual Study for Final Examination 4 6.00 24.00

Okuma / Reading 13 3.00 39.00

Sayı / Number

Süresi (Saat) / Duration

(Hours)

Toplam İş Yükü (Saat) / Total

Work Load (Hour) Etkinlikler / Workloads

Toplam / Total: 35 54.00 180.00

Dersin AKTS Kredisi = Toplam İş Yükü (Saat) / 30.00 (Saat/AKTS) = 180.00/30.00 = 6.00 ~ 6.00 / Course ECTS Credit = Total Workload (Hour) / 30.00 (Hour / ECTS) = 180.00 / 30.00 = 6.00 ~ 6.00

PROGRAM VE ÖĞRENME ÇIKTISI / PROGRAM LEARNING OUTCOMES

Öğrenme Çıktıları / Learning Outcomes Program Çıktıları / Program Outcomes

1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.1.5 1.1.6 1.1.7 1.1.8 1.1.9 1.1.1 1.1.1

1.Seramiğin yapısını anlama. / Learning structure of the ceramic. 2 2 2 1 1 4 3

2.Seramik üretim metodlarını kavrama. / The ability to understand

methodology of pottery production. 4 3 4 4 2 2 3 2 5

3.Seramik üretim aşamaları hakkında bilgi edinebilme. / The ablity

to get diverce production processes of pottery. 4 3 4 2 3 4 5

Katkı Düzeyi / Contribution Level : 1-Çok Düşük / Very low, 2-Düşük / Low, 3-Orta / Moderate, 4-Yüksek / High, 5-Çok Yüksek / Very high

9 / 9