e-Fatura & e-Defter
Genel Açıklamalar ve Güncel Gelişmeler
Sunum Planı
e-Fatura Uygulaması
e-Defter Uygulaması
1 ve 2 Sıra No’lu Elektronik Defter Genel Tebliğleri
421 Sıra No’lu VUK G.T.
Kayıt Saklama Gereksinimleri
Temel Sorun
VUK Genel Tebliğ Taslağı
e-Fatura
Genel Açıklamalar ve e-Fatura Uygulaması
Fatura
Faturanın Tarifi (VUK 229 )
“Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”
Ticari hayatta değişime konu edilen en önemli doküman
Gönderen ve alan açısından hukuki sonuç doğurma özelliği
Katma Değer Vergisi uygulaması açısından temel belge niteliğinde
Kağıt Fatura-Dezavantajlar
Bütün işletmeler için değişmez faturalama süreçleri
Manuel kontrol ve onay süreçleri
Oluşturma veya kayıt sırasında yüksek hata oranı
Yüksek operasyonel maliyetler (baskı, posta, saklama vb)
Sınırlı entegrasyon imkanı
Süreçte oluşan zaman kaybı ve verimlilik azalışı
...
Elektronik Fatura (e-Fatura)
Kağıt faturanın oluşturduğu zorluklara karşı bir çözümdür.
Kısaca faturalama ve ilgili süreçlerin elektronik yöntemler ile yapılması şeklinde ifade edilebilir.
Alıcı ile satıcı arasındaki faturalama sürecinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesidir.
Fatura bilgisi akışının otomasyona alınması sonucunu doğurur.
Kağıt fatura gönderilmesini ve alınmasını ortadan kaldırır.
e-Fatura-Tercih Nedenleri
İçeriğindeki bilgilerin kolay işlenebilmesi
Süreçlerde bilgi ve iletişim teknolojileri desteği
Müşterilere hızlı ulaştırabilme
Düşük maliyette ve merkezi saklama
Tahsilatta hız ve etkinlik
İşletme içi veya dışı entegrasyon imkanları
Çevresel Faktörler
e-Fatura Kullanımını Etkileyen Faktörler
Ülke ölçeği (küçük ülkelerin yüksek kullanım oranı yakalaması daha kolay)
Teknoloji kullanım alışkanlıkları
Kamu otoritesinin politikaları
Küçük ve orta ölçekli firmalara erişim kanalları
Tedarik zincirini elektronik ortamda entegre eden kullanıcılar
On-line bankacılık kullanım oranı
....
e-Fatura İş Modelleri
Basitten bütünleşik B2B uygulamalarına kadar kullanılan farklı iş modelleri söz konusudur.
İfade edilen iş modelleri, oluşturulacak çözümlerde tek başına veya karma olarak kullanılabilmektedir.
e-Fatura İş Modelleri
Tarama Yoluyla Faturalaşma
Dar Kapsamlı Elektronik Fatura
Satıcı Doğrudan Model
Alıcı Doğrudan Model
Ülkemizde e-Fatura
Başlangıç Adımı • Elektronik Fatura Kayıt Sistemi
397 Sıra No’lu VUK G.T.
• e-Fatura Uygulaması ile ilgili temel belirlemeler
• UBL 2.0 (Evrensel İş Dili-Universal Business Language) standardının özelleştirilmesi sonucu elde edilen UBL-TR Fatura Formatı yasal fatura formatı olarak kabul edildi.
• e-Fatura Portali ve entegrasyon olmak üzere iki temel kullanım yöntemi tanımlandı.
• e-Fatura Uygulamasının tüzel kişiler tarafından kullanımı ile ilgili olarak Mali Mühür kullanımı zorunlu kılındı.
Ülkemizde e-Fatura - Devam
416 Sıra No’lu
VUK G.T. • Gerçek kişi mükelleflerde uygulamadan yararlanabilir hale geldi.
421 Sıra No’lu VUK G.T.
• Bazı mükelleflere e-Fatura kullanma ve e-Defter tutma zorunluluğu getirildi.
• e-Fatura Uygulamasının kullanım yöntemleri arasına «Özel Entegrasyon» adı altında servis sağlayıcılığı alternatifi de dahil edildi.
• Mükelleflere ait elektronik faturaların üçüncü kişilere ait bilgi sistemlerinde de saklanması imkanı getirildi.
• Başvuru süreçlerinin tanımı kılavuzlara taşındı.
e-Fatura Uygulaması-Genel
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği standartlara uygun mesajların, taraflar arasında güvenli bir şekilde aktarılması imkanını sunan uygulamanın genel adıdır.
e-Fatura Uygulamasında geçerli iki temel prensip;
Oluşturulan e-Fatura dokümanları belirlenen standartlara uygun olmak zorundadır.
Oluşturulan dokümanlarına ilişkin gönderme ve alma işleminin e- Fatura Uygulaması aracılığı ile yapılmalıdır.
Standartlara uygun olmayan, uygun olsa bile e-Fatura
Uygulaması aracılığı ile gönderilmeyen herhangi bir döküman e-Fatura olarak kabul edilemez.
e-Fatura Tanımı (397 VUK G.T.)
«2. Tanımlar ve Kısaltmalar Bu Tebliğde geçen;
….
Elektronik Fatura (e-Fatura): Bu tebliğde yer alan şartlara uygun olan ve elektronik belge biçiminde oluşturulmuş faturayı,
…
ifade eder.
3. Genel Olarak e-Fatura
…
Bu Tebliğde düzenlenen e-Fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt fatura ile aynı
Örnek e-Fatura
Uygulamadan Yararlanacaklar
Vergi Usul Kanunu’nun 232 nci maddesi uyarınca fatura
düzenlemek zorunda olan mükelleflere e-Fatura gönderme ve/veya alma izni verilebilmektedir.
397 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği uyarınca e-Fatura
Uygulamasından yararlanmak ihtiyarı olmakla birlikte 421
Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile bazı mükelleflere zorunluluk getirildi.
e-Fatura Uygulaması Kullanım Yolları
• Yeterli imkanı olmayan mükelleflerin, herhangi bir yatırıma gerek kalmaksızın e-Fatura Uygulamasından yararlanmaları amacı ile geliştirildi.
e-Fatura Portali
• Bilgi işlem kapasiteleri yeterli kullanıcıların, e-Fatura Uygulamasını kendilerine ait bilgi sistemleri
üzerinden kullanmaları imkanını veriyor.
Entegrasyon
• e-Fatura ile ilgili hizmetlerin, yetkilendirilmiş 3 üncü kişiler tarafından sunulması şeklindedir. Bu alanda uzmanlaşmış kurumların oluşması hedeflenmektedir.
Özel
Entegrasyon
(Servis Sağlayıcı)
e-Fatura Portali
Entegrasyon – Kılavuz ve Paketler
Entegrasyon yazılımı geliştirme sürecinde dikkate alınacak kılavuz ve paketler;
e-Fatura Test Planı
e-Fatura Paketi
e-Fatura Uygulaması Entegrasyon Kılavuzu
Ek:1 e-Fatura Uygulaması Zarf Şema Yapısı
Ek:2 e-Fatura Uygulaması Sistem Yanıtı Şema Yapısı
Ek-3 e-Fatura Uygulaması Yazılım Standartları ve Nesne Yapısı
Ek-4 UBL-TR Kılavuzları
Ek-5 UBL TR Paketi
Özel Entegrasyon – Servis Sağlayıcı
Uluslararası literatürde «e-Fatura Servis Sağlayıcı» olarak nitelendiriliyor.
e-Fatura Uygulamasına ilişkin hizmetlerin sunulmasında uzmanlaşmış kurumların oluşturulması hedefleniyor.
Mali mührünü ürettiren mükellefler, Başkanlıktan özel entegrasyon izni almış kurumlara başvurarak e-Fatura Uygulamasına dahil olabiliyor.
Özel entegratörler (servis sağlayıcıları), www.efatura.gov.tr internet sitesinden duyuruluyor.
Özel Entegrasyon – Servis Sağlayıcı
Kullanım Yöntemlerinin Karşılaştırılması
e-Fatura Portali Entegrasyon Özel Entegrasyon Temel Amaç Temel e-Fatura
fonksiyonlarının
kullanımını sağlamak
Bilgi işlem
kapasiteleri yeterli kullanıcılara yönelik özel çözüm
e-Fatura
hizmetlerinin uzmanlaşmış
kurumlar tarafından verilmesini
sağlamak İmkanlar Basit faturalama ara
yüzlerinin kullanımı
Tüm fonksiyonların kullanımı
Tüm fonksiyonlar + katma değerli
hizmetler Yazılım
Geliştirme
Gelir İdaresi Başkanlığı
Kullanıcı Özel Entegratör
e-Faturanın Muhafazası ve İbrazı
e-Fatura dokümanlarının kağıt ortamında saklanması mümkün değildir.
e-Fatura dokümanları, mali mühür veya elektronik imza değeri ile birlikte saklanmak zorundadır.
e-Fatura dokümanları, mükelleflere ait bilgi işlem
sistemlerinde saklanabileceği gibi «Elektronik Fatura Saklama Hizmeti» verme konusunda yetki almış mükellefler nezdinde de saklanabilir.
Muhafaza ve ibraz ile ilgili yasal sorumluluk her hal ve taktirde mükellefin kendisine aittir.
Mali mühür veya e-imza Değeri
UBL-TR standartları çerçevesinde mali mühür veya elektronik imza değeri
<ext:UBLExtensions>...</ext:UBLExtensions> elemanı içerisine yazılmaktadır.
Örnek mali mühür değeri
T5mhrzX2GwaUW4Ti1wdSYj06dqBm65svHsUEHaJaaA/YZTqVGoy/xt 2DrvHd8iWsRGcmH5R72GUsIbd4xzbZC2mK/wTqRpcsmJUPLTJzWaa bwECHJUQciMS66C8KGTmJtTnU2DxFJnFx7zgQ4YnU2UghHsiUdtRU cNFx4bVtCD28WbzVd9FREetye/AL5676SbxWaDZHE47YdGu/BfgtuW lPllPwc01rcUdv4Do1Rl6hdB0MUObkQjaOpKnUMoc+ChljJb018ZvWG WM2ZpoaFXW/Y69yMRQbKUtOVFoHlgT85bLPSdNDQ4KMzwogOG
e-Fatura & Ödeme Entegrasyonu
Fatura, aynı zamanda bir ödeme isteği olduğu için, ödeme sistemleri ile faturalama süreçleri arasında açık bir sinerji bulunmaktadır.
Avrupa’da ödeme ile fatura
süreçlerinin entegre olduğu birden fazla çözüm örneği bulunmaktadır.
Nordik ülkeleri, Belçika, Avusturya ve İsviçre başlıca örneklerdir.
Bankaların ödeme ağını işletmedeki tecrübeleri, elektronik fatura
hizmetleri için bir fırsattır. * E-invoicing 2008 European market description and analysis, EBA & Innopay, Syf 27
www.efatura.gov.tr
Elektronik fatura uygulamasına ait en temel bilgi kaynağı
İlgili düzenlemeler
Teknik mimari
Entegrasyon kılavuzları
E-Fatura Test Portali
Online başvuru
Kayıtlı kullanıcı listesi
Özel entegrasyon izni alan firmalar
Sık sorulan sorular
Demo
e-Fatura Görüntüleyici ve Örnek Bir e-Fatura Dökümanı
e-Defter Uygulaması
e-Defter Uygulaması
Gerçek ve tüzel kişi mükelleflerin elektronik defter (yevmiye ve büyük defter) oluşturabilmeleri amacı ile getirilen
uygulamanın adı.
13 Aralık 2011 Tarih ve 28141 Sayılı Resmi Gazete’de Maliye Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından
yayımlanan tebliğ ile uygulamaya konuldu.
Yevmiye ve büyük defter için elektronik defter formatı olarak XBRL-GL (eXtensible Business Reporting Language-Global Ledger) taxonomisi esas alındı.
XBRL’in ülkemizde uygulanması ile ilgili, kamu otoritesi tarafından yapılmış genel nitelikli ilk düzenlemedir.
Elektronik Defter -Tanımı
Şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanununa ve/veya Türk Ticaret Kanununa göre tutulması zorunlu olan defterlerde yer
alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünüdür.
Yararlanma Koşulları (2 No’lu Tebliğ Sonrası)
Gerçek kişiler için,
Elektronik imza (5070 sayılı kanun çerçevesinde) veya Mali Mühür temin etmiş olmak,
Onaylı bir e-defter yazılımına sahip olmak.
Tüzel kişiler için,
Mali mühür sertifikasına sahip olmak,
Onaylı bir e-defter yazılımına sahip olmak.
İfade edilen şartları taşıyan gerçek ve tüzel kişiler, başvuru kılavuzuna uygun olarak başvuruda bulunurlar.
Alınan izin sonrasında e-Defter oluşturulmaya başlanır.
e-Defter Oluşturma Adımları – 2 No’lu Tebliğ Sonrası
1) Mükellefe ait e-Defterler aylık dönemler itibari ile hazırlanır.
* 2) e-Defter Dosyaları, mali mühür veya elektronik imza ile imzalanır.
* 3) Mühür veya imza değeri alınır.
* 4) Mühür veya imza değerini
e-Defter Oluşturma Adımları-Devam
* 5) e-Defter Beratı imzalanır.
* 6) e-Defter Beratı e-Defter Uygulamasına yüklenir.
* 7) GİB e-Defter Beratını onaylar.
* 8) Onaylı e-Defter Beratı indirilir ve e-Defterler ile birlikte saklanır.
Örnek Büyük Defter
Örnek Büyük Defter-XML
Örnek Yevmiye Defteri
Örnek Yevmiye Defteri-XML
Örnek e-Defter Beratı
Örnek e-Defter Beratı-XML
e-Defter Paketi İçeriği
Açıklama ve örneklere ilişkin klavuzlar,
Yevmiye ve Büyük defter oluşturma kuralları,
Schematron kuralları,
Örnek defter ve berat dosyaları (xml),
Uygulamada kullanılan XBRL-GL taxonomisi ve diğer şemalar (xsd),
Örnek xslt dosyaları.
e-Defter XBRL-GL Klavuzları
Teknik Klavuz,
XBRL GL Genel Açıklamalar,
XBRL-GL Büyük Defter Klavuzu,
XBRL-GL Yevmiye Defteri Klavuzu.
e-Defter : Önemli Hususlar
e-Defterlerin aylık oluşturulması, takip eden üçüncü ayın son gününe kadar onaylanması
Aylık dönem ve önceki ay kayıtları
e-Defter Beratının İçeriği
e-Defter oluşturma sürecinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın rolü
Yazılım uyumluluğu
Ticari bir ürün olarak üretilen yazılımların onaylanması
Muhafaza ve İbraz
e-Defterler, ilgili oldukları beratları ile birlikte muhafaza edilmek zorundadır.
Veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağın inkar edilmezliği güvenli elektronik imza veya mali mühür ile garanti altına alınmaktadır.
Doğrulama işleminin elektronik ortamda yapılabilmesi nedeni ile e-Defterler ile beratların kağıt ortamında saklanması mümkün değildir.
Muhafaza ve İbraz – 4.1.ç
«Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, elektronik defterlerin ve beratların doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin olan (elektronik imza ve mali mühür değerleri dâhil) her türlü elektronik kayıt ve veri ile doğrulama ve görüntüleme araçlarının tümünü kapsamakta olup, elektronik defterlere istenildiğinde kolaylıkla erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde görüntüleyebilmeyi ve okunabilir kâğıt baskılarını üretebilmeyi sağlayacak biçimde yerine getirilmelidir.»
Muhafaza ve İbraz- 4.1.d
«Elektronik defterler ve beratların elektronik defter izni verilenlerin kendilerine ait bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edilmesi mecburi olup, üçüncü kişiler nezdinde ya da yurt dışında muhafaza işlemi Başkanlık ve Genel Müdürlük açısından herhangi bir hüküm ifade etmemektedir. Muhafaza yükümlülüğünün Türkiye Cumhuriyeti
sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarının geçerli olduğu yerlerde yerine getirilmesi zorunludur.»
421 Sıra No’lu VUK G.T.
e-Fatura Kullanma ve e-Defter Tutma Zorunluluğu
421 Sıra No’lu VUK G.T. - Kapsam
e-Defter tutma ve e-Fatura kullanma zorunluluğu kapsamı;
a) 04.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,
b) 06.06.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar.
Madeni yağ lisansına sahip olanlar ve III sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler 58 No’lu VUK Sirküleri ekinde yer alıyor.
5018 Sayılı Kanun kapsamındaki idareler kapsam dışında kalıyor.
421 Sıra No’lu VUK G.T. - Geçiş
Zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin;
e-Fatura Uygulamasına 2013 takvim yılı (01.09.2013 tarihi itibari ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurulması gerekiyordu.)
e-Defter Uygulamasına ise 2014 takvim yılı (Elektronik defter
yazılımlarını kendi geliştiren mükelleflerin 01.09.2014 tarihi itibari ile test süreçlerini başarı ile tamamlamaları gerekiyor.)
içerisinde geçmeleri zorunludur.
Kayıt Saklama Gereksinimleri
VUK Genel Tebliğ Taslağı
Temel Sorun
Vergi incelemelerin temelini oluşturan yasal defterler, inceleme sürecine yeterli bilgi sunamamaktadır.
Vergi mükelleflerinin konular itibari ile elektronik ortamda veri muhafaza ve ibrazına ilişkin bir yükümlülükleri
bulunmamaktadır.
Bu nedenle mükelleflere ait temel veriler VUK 148’inci maddesi (Bilgi verme) uyarınca isteniyor.
148’inci madde uygulaması ise gerek bilgilerin hazırlanması gerekse cezai müeyyide nedeni ile etkin değildir.
VUK Genel Tebliğ Taslağı
Temel amaç, inceleme ile ilgili verilerin hızlı bir şekilde alınmasını sağlamak.
Gelir İdaresi internet sitesinde görüşe açıldı.
Bazı ÖTV mükelleflerine yönelik belirlemeleri içeriyor.
Mal ve hizmet hareketinin hızlı bir şekilde kontrol edilmesi hedefleniyor.
SAF-T (Standard Audit File – Tax) veya XBRL-GL gibi standart bir dosya
tanımı yok.
Çalışmalar devam ediyor.
Her türlü görüş ve öneri için 48
Tebliğ Taslağında Yer Alan Konular
Tebliğ taslağında kayıt saklama gereksinimi belirlenen konular;
Satış Kayıtları,
Alış Kayıtları,
Dönem Başı ve Dönem Sonu Mal Stoklarına İlişkin Envanter Kayıtları,
İthalat Kayıtları,
İhracat Kayıtları,
Üretim Kayıtları,
Kayıt Saklama, e-Fatura ve e-Defter
e-Fatura ve e-Defter uygulamaları, kayıt saklama gereksinimi ihtiyacını ortadan kaldırmaz.
e-Fatura uygulamasında dolaşıma konu olan UBL-TR fatura dokümanı, muhasebeye yönelik bir bilgi taşımamaktadır.
e-Defter uygulamasında benimsenen XBRL-GL (case c-b)
taksonomisi, tasarlanan raporun verisini taşımak amacındadır.
Bir verinin taşınması için onun öncelikle mükellef veritabanında oluşturulması gerekir.
Kayıt saklama gereksinimi, verinin (muhasebe dışı veriler dahil) taşınması ile değil oluşturulması ile ilgilenir.
Kayıt Saklama Gereksinimleri
Kayıt Saklama Gereksinimleri
Denetim Sürecine Etkin
Veri Sunumu Sürekli
Gözetim &
Denetim
de Standartlaşma İşgücü ve Zaman Kayıpları
Teşekkürler
Arif YILDIRIM
Vergi Başmüfettişi
arif.yildirim.24@gmail.com