DİN, FELSEFE VE BİLİM IŞIĞINDA
ENGELLİ OLMAK VE
SORUNLARI SEMPOZYUMU
BİLDİRİLERİ
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanı
BİLDİRİ
YEREL YÖNETİMLERDE ÖZÜRLÜ HİZMETLERİ
Sayın misafirler;
Özürlü bireylerin yaşadığı sorunların tartışılması ve yeniden düşünülmesi için düzenlenen bu sempozyumda aranızda bulunmaktan onur duyuyorum. Öncelik- le belirtmek gerekir ki, ‘Din, Felsefe ve Bilim Işığında’ üst başlığıyla çağrıldığımız bu sempozyumun ismi bile bizi heyecanlandırıyor. Bu başlığın bizde uyandırdığı ilk intiba;Türkiye’de özürlü bireylerin yaşadığı sorunların günlük problemler ve çözüm- ler ekseninde değil, günlük ve dönemsel sorunların bile daha geniş bir perspektifle ma- saya yatırılacağı yönündeydi. Bugün tarihsel mirasımızın, toplumsal kültürümüzün ve temel ahlaki değerlerin merkeze alınacağı bu sempozyumda, özürlü bireylerin sorun- larına daha kalıcı kültürümüz – değerlerimizle daha uyumlu çözüm perspektiflerine yol alınacağını ümit ediyorum. İcracı bir kamu kurumunun temsilcisi olarak, değerli bi- lim adamlarının ortaya koyacağı önerileri ciddi olarak düşüneceğimizi ve yetki sınırla- rımız içinde uygulamaya aktarmaya çalışacağımızı şimdiden belirtmek isterim.
Değerli misafirler; İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak özürlü bireylerle ilgili ilk çalışmalarımız 1994 yılında başladı. 1993 seçimleri sonrasında şekillenen yeni be- lediyecilik algısı, sosyal sorunlara da çözüm geliştirmek, merkezi hükümete ve top- luma bu sorunların çözümü için katkı da bulunmak gerektiğini yöneticilerimize his- settirdi. Toplumdan gelen talepler; sosyal sorunların yaşandığı bölgelerde, en yakın- da ve rahatça ulaşılabilen kamu aktörü olarak belediyelerin etkin olmasını gerektiri- yordu. 90’larda siyasetin sınırlarının gelişmesi ve toplumun demokratik taleplerinin daha hızlı dile geliyor olması da bu süreci tetiklemişti.
Elbette tahmin edebileceğiniz gibi İstanbul; nüfus yoğunluğu, yoğun göç dalga- ları, buna eşlik eden toplumsal yapı değişimleri, özellikle geçim ekonomisinin değişi- mi ile geleneksel geniş akrabalık ilişkilerinin ve mahalle örgütlenmesinin zayıflama- sı gibi nedenlerle ilk elde halledilmesi zorlaşan yeni sosyal sorunlarla yüklü bir şehir
Din, Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu
haline geldi. Bu nedenle İstanbul’da belediyecilik deneyimi de diğer Anadolu şehirle- rinden çok farklı özellikler gösterdi. Bu sosyal sorunlar karşısında özürlü bireyler için özel çalışmalar yapma ihtiyacı oluşmuştu. 1994’te İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Özürlü Koordinasyon Masası bu ihtiyaca karşılık olarak kurulmuştu.
Merkezi örgütlenmenin sosyal hizmet teşkilatlarının özellikle İstanbul ölçeğinde ki bir şehir için yetersizliği ve 90‘lı yılların başından itibaren toplumsal taleplerin sa- dece merkezden değil yerel yönetimlerden de talep edilebileceği yönünde bir algının ortaya çıkması, Belediye yönetimlerinin özellikle de bir misyon duyguları da var ise hareket alanlarını genişletti. Bu süreç sosyal sorunların çözülebileceği aracı kurum- lardan biri olarak belediyelerin belirmesini sağladı. Özürlü hizmetlerini planlamak için kurulan koordinasyon masası sonrasında bir Özürlüler Merkezine dönüştüğün- de şehrin mekansal genişliği ve nüfus dağılımı nedeniyle önce Kağıthane, Fatih ve Bağcılarda üç Özürlüler Merkezi hizmete açıldı. Bu süreçte önce Sirkeci’de ilk prati- ği yapılan sonra Çağlayan’a taşınan Zihinsel Özürlüler Eğitim ve Beceri Kazandırma Merkezi de çalışmalarına başladı. Geldiğimiz noktada; 10’u Zihinsel Özürlüler Eği- tim ve Beceri Kazandırma Merkezi olarak da çalışan, 1’i şu anda otizmle ilgili çalış- malar yapmak üzere düzenlenen, ayrıca ailelerin tatil ihtiyaçlarına yönelik oluşturu- lan Florya Yaz Kampı ile birlikte 22 ayrı Özürlüler Merkezi ile İstanbul’un her ilçesin- de müracaatçıların talepleri ile doğrudan karşılaşabileceğimiz bir yaygınlığa ulaştık.
Bu merkezlerin tamamında ilk olarak Danışmanlık ve Destek Hizmetleri yürü- tülmektedir. Her merkezin çatısını bir Psiko-Sosyal Servis üzerine kurarak ailelerin ve bireylerin yaşadıkları sorunların ve bu sorunlara çözüm üretebilecek aktörlerin bilgisini bu servislere tutuyoruz. Psiko-Sosyal Servisler hem mahalle mahalle geze- rek hem merkez binalarında müracaatçıları karşılayarak, yerinde bilgilendirme yap- maktadırlar. Temelde bir sosyolog, bir psikolog, bir hemşire ve bir kayıt personelin- den oluşan bu servisler, özürlü bireyler ve ailelerin sorunlarına çözüm olabilecek ilk psiko-sosyal rehberliği yapmakta ve sorun sahiplerinin ihtiyaç duyduğu destek türü- ne göre ilgili kamu kurumlarının uygulamalarına ulaşmaları yönünde planlama yap- makta ve hizmete ulaşması için birebir yardımcı olmaktadır. Özellikle bilgi kirlenme- sinden şikayet edilen günümüzde, ailelerin ve bireylerin kendileriyle ilgili en doğru bilgiye bir kamu kurumunda hızlı bir şekilde ulaşmaları ve destek bulmaları güçlü bir moral destek olmaktadır.
Tahmin edilebileceği gibi özürlü birey ve aileler çoğu zaman birden fazla destek tarzına ihtiyaç duymaktadırlar. Psiko-sosyal rehberlik ve destek yanında, iyi bir eği- tim planlaması ve takibi, sağlık temelli kontrol ve bakım desteği, mesleki eğitim ve is- tihdam desteği, sosyal rehabilitasyon çalışmaları, ulaşım ve fizik çevre iyileştirmeleri, ayrımcılık ve dışlanma riski karşısında hukuki-kamusal destek, sosyal hak ve asgari
yaşam standartlarına erişim konusunda gelir desteği gibi ilk başta birbirinden fark- lı görünecek birçok alanda çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Bu çalışmaların tama- mını birbiri ile uyumlu ve birbirini destekleyecek tarzda ilerletmek bütün kamu ku- rumlarının temel ödevidir. Bizde kurum olarak, İstanbul’da aynı alanda çalışan bü- tün kamu kurumları ile irtibatlı olarak, uyumlu bir eşgüdüm temelinde özürlü bireyi ve ailesini güçlendirmeyi hedef edinmiş durumdayız.
İzninizle İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bünyemizde bulunan Özürlüler Müdürlüğü (İSÖM) kontrolünde yürütülen çalışmaları sırasıyla aktaralım.
1- SOSYAL DESTEK HİZMETLERİ
Sosyal destek hizmetleri kapsamında, özürlülerin sosyal hayata aktif katılımları- nı sağlayacak sosyal ve mesleki rehabilitasyon çalışmaları yapılır. Özürlü kişinin ya- şam boyu desteklenmesi için aile dayanışması ile sosyal bağları güçlendirecek ve sos- yal çevre dinamiklerini aktifleştirecek çalışmalar gerçekleştirilir. Ayrıca, özürlü bi- reylerin toplum içinde hareketliliğini sağlayacak sosyal aktiviteler düzenlenmekte- dir. Sosyal rehabilitasyon kapsamında düzenlenen sosyal aktiviteler, şu başlıklar al- tında toplanmaktadır.
a) Kültür-Sanat Festivalleri: Kültür-sanat festivalleri kapsamında el sanatları, re- sim sergileri, halk oyunları yarışmaları, koro ve tiyatro gibi faaliyetler düzenlenmek- tedir.
b) Gezi ve Eğlence Programları: Özürlülere ve ailelerine yönelik olarak yıl bo- yunca tarihi ve turistik mekânlara gezi programları düzenlenmektedir. Bu program- lar sayesinde özürlü bireyler, daha önce görme fırsatı yakalayamadıkları tarihi ve tu- ristik mekanları yakından inceleme imkanı bulmaktadırlar.
c) Spor Etkinlikleri: Özürlüler Müdürlüğü, her yıl geleneksel olarak görme, işit- me ve ortopedik özürlülere yönelik turnuvalar, müsabakalar düzenlemekte, özel ant- renman programları ile özürlü bireyleri bölgesel ve ulusal yarışmalara hazırlamak- tadır.
d) Kuaförlük – Kişisel Bakım Hizmetleri: Evinden çıkamayacak derecede ağır özrü bulunan özürlülere İSÖM tarafından ücretsiz kuaförlük ve kişisel bakım hizme- ti verilmektedir. Bu çalışmayla özellikle ailede, özürlü bireyin bakım standartlarına ilişkin bir deneyiminin oluşması amaçlanmaktadır.
2- PSİKOLOJİK DESTEK HİZMETLERİ
Psikolojik destek hizmetleriyle, özürlü ve ailesinin toplumsal hayata katılımını arttırmak, bireysel ve çevresel sorunlarla başa çıkma becerileri kazandırmak amaç-
Din, Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu
lanmaktadır. Bu hizmet kapsamında, özürlü bireylerin eğitsel, mesleki, duygusal ve sosyal gelişimlerinin desteklenmesine yönelik çalışmalar yürütülür. Gerektiğinde aile üyelerinin psikolojik yönden güçlendirilmesi sağlanır. Psikolojik destek kapsa- mında verilen hizmetler şunlardır:
a) Bireysel ve Grupla Psikolojik Danışmanlık: Bireysel ve grupla psikolojik da- nışmanlık çalışmalarıyla, özürlü birey ve ailelerinin yaşadıkları ruhsal sorunların çö- zümüne destek olunmaktadır.
b) Aile Eğitim ve Seminer Çalışmaları: İSÖM tarafından ailelerin, çocuklarına doğru ve sağlıklı bir yaklaşım geliştirmeleri ve özürlülük konusunda bilgi sahibi ol- malarını sağlamak amacıyla eğitim programları ve seminerler düzenlenmektedir.
c) Konuşma Terapisi : Ağız ve dil kaslarındaki gelişim bozukluğu olan, konuşma güçlüğü çeken çocuklar için rehabilitasyon çalışmaları yapılmaktadır.
d) Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı: Küçük Adımlar Erken Eğitim Prog- ramı, 0–6 yaş arası gelişimsel geriliği olan çocukların ailelerine yönelik hazırlanmış bir erken eğitim programıdır. Üniversitelerle işbirliği halinde yürütülen proje; 0-4 yaş arasında normal gelişim sürecinde edinilen becerileri kapsamakta, ailenin eğitilerek çocuğun tedavisi sağlanmaktadır.
3- SAĞLIK DESTEK HİZMETLERİ
a) Fizyoterapi Hizmetleri: Tıbbi rehabilitasyon etiği çerçevesinde, özürlülerin fiziksel kapasitelerini geliştirerek günlük yaşam aktivitelerinde, maksimum bağım- sızlığa ulaşmalarını sağlamak amacıyla çalışmalar yürütülmektedir. Fizyoterapi bi- riminde, fizik tedaviye ihtiyacı olan özürlülerin değerlendirmesi yapılmakta, ev eg- zersiz programı hazırlanmakta, kurum içi ve dışı yönlendirmeler gerçekleştirilmekte, danışmanlık ve eğitim hizmetleri verilmektedir.
b) Hippoterapi (Atla Terapi): İSÖM Tarafından “Hippoterapi“ adı ile bilinen at üstünde terapi yöntemi ile özürlü çocukların kişisel gelişimine katkıda bulunulmak- tadır. Atın çok boyutlu hareketlerinden faydalanılarak, özürlü çocukların duygusal, zihinsel ve fiziksel gelişimleri için destekleyici bir terapi yöntemi uygulanmaktır.
c) Medikal Malzeme Desteği: Özürlülerin bağımsız yaşam becerilerini arttırmak amacıyla sosyal güvencesi olmayan özürlülere ücretsiz medikal yardım yapılmakta- dır. Özürlüler Müdürlüğünde 2011 yılının sonuna kadar beyaz baston, tekerlekli san- dalye, akülü araç, koltuk değneği, işitme cihazı, hasta altı bezi dağıtımı düzenli ola- rak gerçekleştirilmekteydi. Bu medikal destekler 2012 yılı içinde yeniden yapılandırı- lan SGK uygulamalarıyla uyumlu şekilde devam ettirilmektedir.
d) Ortez – Protez Atölyesi: Özürlü bireylerin gerek fiyat yüksekliği ve gerekse kaliteli üretim yetersizliği nedeniyle büyük ölçüde sorun yaşadıkları ortez ve protez gereksinimleri, uluslararası standartlarda üretim yapan “İSÖM Rami Ortez-Protez Atölyesi” tarafından karşılanmaktadır.
e) Sporla Rehabilitasyon: Sporla rehabilitasyon desteği için başvuran özürlü bi- reyler, fizyoterapist, psikolog ve alanında uzman spor eğitmenlerince değerlendir- meye alınmakta, kendisine uygun spor dalı tespit edilerek spor tesisine yönlendi- rilmektedir. Her özür grubuna, teşhisin özelliğine göre alanında uzman eğitmenler- ce bireysel ve takım sporlarında eğitim sunulmaktadır. Değişik branşlarda verilen spor eğitimleriyle özürlü bireylerin özgüven ve yaşama sevinçleri arttırılmakta, ta- kım sporlarıyla iletişim becerileri kazanmaları sağlanmaktadır. Yıl içerisinde, ulusal ve uluslar arası nitelikte spor organizasyonları tertip edilerek özürlü bireye, hedef bi- linci ve kararlılık kazandırılmaktadır.
f) Hidroterapi: Ortopedik veya zihinsel özürlülere su içinde egzersiz yaptırıla- rak kişilerin bedensel ve zihinsel gelişimlerine destek olunmaktadır. İSÖM, Avrupa ve Amerika’da Watsu adıyla bilinen özürlünün psikolojik ve fizyolojik rahatsızlıkla- rının giderilmesi için uygulanan rehabilitasyon yöntemini Türkiye’de ilk olarak hiz- mete koymuştur. İBB Spor komplekslerinde, yüzme antrenörlerince ücretsiz yüzme dersleri, hidroterapi ve Watsu terapisi özürlü bireylere sunulmaktadır.
4- YASAL HAKLAR DANIŞMANLIĞI
Özürlü ve özürlü yakınlarına, sahip oldukları yasal haklar konusunda bilgilen- dirme ve yönlendirme hizmetleri yapılmaktadır. İSÖM Yasal Haklar Danışmanlığı Biriminde görevli avukatlar tarafından İSÖM Merkezlerinde gerçekleştirilen yasal haklar seminerleri, telefonla ve yüz yüze yapılan görüşmeler ile özürlü ve yakınla- rına hukuki danışmanlık hizmeti verilmektedir. İSÖM Hukuki Danışmanlık servi- sine başvuran özürlü ve yakınları, özürlü raporu çıkarılması, özürlü maaşı, bakım hizmetleri, özel eğitim, istihdama ilişkin haklar, emeklilik, özürlü aracı alımı, özürlü kimlik kartı, beyazkart ve refakatçi kartlarının alımı vb. konularda bilgi desteği alır- lar. Ayrıca İstanbul’un farklı yerlerinde düzenlenen ‘Özürlülerin Yasal Hakları’ semi- nerleriyle toplu bilgilendirmeler yapılmaktadır.
5- İSTİHDAM DESTEK HİZMETLERİ
İSÖM, Özürlü bireyleri iş hayatına hazırlayarak ve özürlü bireyin iş bulmasında aracı olarak bireyin sahip olduğu engelleri aşması sağlanmaktadır. İSÖM Sosyal Ser- vislerinde görevli sosyologlar tarafından çalışma hayatına katılmak isteyen özürlüle- rin özgeçmiş bilgileri alınıp, İSÖM Kariyer Geliştirme ve İstihdama Destek Birimine
Din, Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu
iş takibi yapılmak üzere ulaştırılmaktadır. İSÖM Kariyer Geliştirme ve İstihdam Des- tek Birimince özürlünün fiziksel ve psiko-sosyal özellikleri dikkate alınarak kendisi- ne uygun iş olanakları araştırılmakta; kriterlere uygun işler bulunmasıyla işverenler- le temasa geçilmektedir. Periyodik olarak toplu halde yapılan mülakatlar vasıtasıyla işveren ve özürlü bir araya getirilmekte, özürlü bireyin istihdamına aracı olunmak- tadır. Ayrıca İSÖM Kariyer Geliştirme ve İstihdama Destek Birimince, İSÖM Sosyal Servislerle koordinasyon içinde, çalışabilecek özürlülerin çalışma hayatına katılımı için gerekli danışmanlık ve eğitim hizmetleri yürütülmektedir.
6- EĞİTİM DESTEK HİZMETLERİ
a) Zihinsel Özürlüler Beceri Kazandırma ve Mesleki Rehabilitasyon Merkez- leri: Bu merkezlerde zihinsel özürlü bireylerin mesleki becerilerinin artırılması ve ye- teneklerinin geliştirilmesi amacıyla özel eğitim programları uygulanmaktadır. Eği- tim programları kapsamında özürlü bireyin sosyal becerileri, öz bakım becerileri ve el becerilerini arttıran eğitimler verilmektedir. Herhangi bir eğitim alma olanağı bu- lunmayan, 17-35 yaş aralığında bulunan, eğitilebilir ya da öğretilebilir durumda olan, hafif veya orta düzeyde zihinsel özürlülere, şu eğitimler verilmektedir:
1) Spor
2) Takı Tasarım 3) Makrome/Süsleme 4) Ebru
5) Ahşap
6) Okuma Yazma 7) Resim
8) Müzik 9) Bahçıvanlık 10) Halk Oyunları 11) Temizlik
12) Ev Ekonomisi
b) Karma Eğitim Hizmetleri: Zihinsel özürlüler için düzenlenen eğitim çalışma- ları dışında İSÖM Merkezlerinde ayrıca diğer özürlülerin yararlanabileceği eğitim grupları da oluşturulmaktadır. Eğitim grupları dahilinde özür durumu nedeniyle ör- gün eğitimden yeterince yararlanamayan bireylere destek eğitimleri verilir. Karma eğitimlerin amacı, özürlü bireylere mesleki bilgi ve beceri kazandırarak üretkenlik- lerini arttırmaktır. Özürlü bireylerin, özür durumu, vasıf ve yetenekleri göz önüne
alınarak düzenlenen kurslarda, başarılı olan bireylerin Milli Eğitim Bakanlığı onay- lı mesleki sertifikalar alması sağlanmaktadır. Ayrıca sosyal rehabilitasyon amacıyla kültürel ve sanatsal yetenekleri destekleyen eğitim grupları oluşturulmaktadır.
c) Yaz Okulu Hizmetleri: Örgün eğitime devam etmelerine rağmen çeşitli ne- denlerle yeterli eğitim desteği alamamış olan 8-13 yaş arası çocuklar ve gençlere des- tek eğitimleri verilir. Bu yaş aralığındaki özürlülerin örgün eğitim kurumlarında, ak- tif katılımcı bireyler olması amacıyla sosyal rehabilitasyonlarını destekleyecek kültü- rel çalışmalar yapılmaktadır
d) Türk İşaret Dili Eğitimleri: İşitme özürlü bireylerle sağlıklı iletişim kurulma- sı amacıyla İSÖM bünyesinde çalışan alanında uzman eğitmenlerce Türk İşaret Dili eğitimleri verilmektedir. Hızlandırılmış 1 aylık eğitim programlarından 3 aylık eği- tim paketlerine değin uygulanan Türk İşaret Dili Eğitimi Kurslarında, Türk İşaret Dili Alfabesi, Türk İşaret Dilinin gramer yapısı ve günlük işaret dili konuşma teknikleri üzerine eğitimler gerçekleştirilmektedir.
7- ULAŞIM HİZMETLERİ VE ÇAĞRI MERKEZİ
a) Ulaşım Hizmetleri: Alo 153–3 Özürlü ve Yaşlı Ulaşım Servisi’ni hayata geçi- ren İSÖM, yaşamını İstanbul’da sürdüren ve toplu taşıma araçlarını kullanamayan özürlü ve kimsesiz yaşlılara ücretsiz ulaşım hizmeti sunmaktadır. Özürlülerin sosyal hayata katılımını gerçekleştirmek amacıyla hizmet veren Alo 153-3 Ulaşım Servisi, özürlü ve yakınlarının rahatça sokağa çıkmalarını ve ihtiyaçlarını kolaylıkla temin et- melerini sağlamaktadır. Bu servis sayesinde evinden çıkamayan özürlü ve yakınları, Alo 153-3 servisini önceden arayıp rezervasyon yaptırmak kaydıyla, Alo 153-3 Özür- lü ve Yaşlı Ulaşım Servisi’nden yararlanabilmektedir.
b) Çağrı Merkezi ( ALO 153 -3 ) : İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin çağrı mer- kezi olarak çalışan ALO 153’ü arayan herkes, 3’ü tuşladıktan sonra özürlülerle ilgili servislere ulaşabilmekte ve sağlanan tüm hizmetlerden kolaylıkla faydalanabilmek- tedir.
8- TOPLUMUN BİLİNÇLENDİRİLMESİ (ÖSHA)
Özürlülerin Sosyal Hayata Adaptasyonu ya da Toplumun Özürlülere Adaptasyonu Pro- jesi ÖSHA Projesi
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 2000 yı- lında imzalanan bir protokolle hayata geçen ÖSHA, ilk ve ortaöğretim öğrencileri- ne özürlülük bilincini kazandırmayı ve özürlülerin genç nesil tarafından daha iyi an- laşılmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Proje kapsamında oluşturulan gönüllü ekip,
Din, Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu
üniversite ve ilköğretim kurumlarına giderek ya da öğrencileri Özürlüler Müdürlü- ğüne davet ederek eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapmaktadır.
9- FLORYA ÖZÜRLÜLER YAZ KAMPI
İSÖM, özürlü birey ve yakınlarının ücretsiz tatil yaparak dinlenmesi ve sosyalle- şebilmesi için Florya sahilinde toplam 60 bin m² alan üzerine yayılan İSÖM Yaz Kam- pını özürlü ve ailelerinin hizmetine sunmuştur. Her yıl Mayıs ile Ekim ayları arasın- da faaliyet gösteren kampta, yıllık ortalama 5 bin 300 özürlü ve yakını ücretsiz tatil yapmaktadır. Televizyon, klima, 24 saat sıcak su imkânı, telefon, çardak ve çiçek bah- çesine sahip 55 müstakil evin bulunduğu kampta, özürlü ve özürlü yakınları birer hafta süreyle ücretsiz olarak dinlenmektedir.
10- ERİŞİLEBİLİRLİK ÇALIŞMALARI
İSÖM erişilebilirlik ile ilgili olarak, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait açık/ka- palı tüm fiziksel alanların, işletmesi ve denetimi altında ki her türlü ulaşım sistem- lerinin ve her türlü iletişim araçlarının ulusal ve uluslar arası standartlar çerçevesin- de; herkesin erişimine ve kullanılmasına olanak verecek şekilde düzenlenmesini ko- ordine etmektedir. Ayrıca isteyen bütün kurumlara erişilebilirlik ile ilgili danışman- lık vermekte ve fiziksel çevre ve sistemlerin yeniden yapılandırılmasına destek ver- mektedir.
11- MANEVİ BAKIM ÇALIŞMALARI
Toplumda hasta, özürlü ve bakıma muhtaç yaşamlarını idame ettiren kişilerin kendi istek ve arzuları doğrultusunda manevi telkin ve terbiye yöntemlerini göster- mek ve bu yolla ruh gönül ve kalbin güçlenmesine yardıma ve kişinin manevi teka- mülüne destek veren nitelikte bir hizmet birimi bulunmaktadır.
Kişisel ve toplumsal boyutuyla manevi değerler, insanların sosyal barış içinde te- mel değerler etrafında birlik içinde yaşamalarını sağlar. İstikrar ve güven içinde ma- nevi değerlerini rahatlıkla yapabilen insanların harici sosyal ve manevi faydaları da yüksek olacaktır. Maneviyatı yüksek olan insanlar ( kronik depresif, özürlü hastalar) emsallerine göre inançlı, aktif, enerjik, güçlü, azimli, sabırlı, hatta üretken olurlar. Yıl- mayan, karşısına çıkan her engeli aşmak için hayatın her türlü şartlarıyla mücadele eden, bu mümkün değilse engellerle birlikte yaşamayı kabul eden maneviyat odak- lı insanlar, geniş görüşlü, ferah yürekli, uyumlu hasletleriyle hem kendileriyle, hem de toplumla barışık olabilmeleri itibariyle çalışmalarımızdan beklediğimiz uzun, orta vadedeki olumlu sonuçlardır.
İSÖM, özürlülerin manevi ihtiyaçlarının giderilmesi ve özürlüye hizmet veren diyanet personelinin özürlüyü tanıyıp onunla rahat iletişim kurabilmesi için çeşitli hizmetler verilmiştir:
a) Manevi bakım seminerleri: Özürlüler Merkezlerimizden yönlendirilmiş özür- lü ve yakınlarına müftülük tarafından görevlendirilmiş vaizler düzenli aralıklarla se- minerler vermektedirler.
b) İşaret Diliyle Hutbe: Tophane Kılıç Ali Paşa Camiinde işitme engellilere işa- ret diliyle hutbe verilmektedir.
c) Din görevlilerine İşaret Dili Kursu: Müftülük görevlilerine işaret dili eğitim- leri verilerek, vaiz ve imamların işitme engellilerle iletişim kurmaları amaçlanmıştır.
d) Din görevlilerine ÖSHA sunumu: Din görevlilerinin özürlü bireylerin dene- yimlerine aşina olması için İl Müftülüğü ile yürütülen ortaklık temelinde imam, vaiz ve diyanet görevlilerine ÖSHA projesi kapsamında sunumlar yapılmıştır.
Yukarıda aktardığım çalışmaları yerine getirirken çeşitli dönemlerde bilim adam- larının ve sivil toplum aktörlerinin desteğine ihtiyaç duymaktayız. Elbette ki yaptığı- mız çalışmaların özürlü bireylere ve toplumumuza katkısını ölçecek ve değerlendi- recek bilim adamlarının çalışmaları bizim için hayati önemdedir. Bunun yanı sıra çe- şitli çalışmaların niteliklerinin arttırılarak erişiminin yaygınlaştırılması yolunda sivil toplum aktörlerinin desteği ve katkıları önem arz etmektedir. Yine de yapılan bütün çalışmaları şekillendirecek olan şey, en sonunda toplumumuzun manevi vicdanıdır.
Bugün burada bulunan insanları sadece bilim insanları olarak değil toplumun vicda- nını şekillendiren mimarlar olarak da görüyoruz. Bu nedenle bu ve benzer toplantı- larda belirginleşecek perspektiflerin toplumda temel ahlaki değerlerin, fedakarlığın, dayanışmanın, paylaşmanın öne çıkmasına katkı sağlayacağını düşünüyorum. Bütün çalışmaların ötesinde en çok ihtiyaç duyduğumuz şeyin bu perspektif olduğunu dü- şünüyorum. Saygılarımla..
