OECD Rehberi Hakkında Genel Bilgiler
Rehberde Yer Alan İlke ve Öneriler
Türkiye’de Kamu Sermayeli İşletmelerin Mevcut Durumu
Sunum Planı
OECD Rehberi Hakkında Genel Bilgiler
Rehberde Yer Alan İlke ve Öneriler
Türkiye’de Kamu Sermayeli İşletmelerin Mevcut Durumu
Sunum Planı
• OECD Kurumsal Yönetişim İlkeleri
1999
• Kamu Sermayeli İşletmeler İçin OECD Kurumsal Yönetişim Rehberi
2005
• G20 Süreci ve Revize Rehberin Yayımlanması
2015
OECD Rehberi Hakkında Genel Bilgiler
Rehber ile amaçlanan,
Kamu sermayeli işletmelerin kurumsal yönetişimine ilişkin olarak,
Ø Uluslararası alanda ortak bir platform oluşturmak
Ø Ülke tecrübelerinin tüm paydaşlarla paylaşımını sağlamak ve
OECD Rehberi Hakkında Genel Bilgiler
Ø Bir OECD dokümanıdır: OECD üyesi ülkeler Rehber’de yer alan önerileri hayata geçirebilmek için çaba harcamalıdır. Yeni üye olacak ülkelerin kurumsal yönetişim çerçevesi de bu tavsiyelerle uyumlu olmalıdır.
Ø Kamu sermayeli işletmelerin pay sahiplerine yönelik öneriler içerir.
Ø Bağlayıcı değildir.
Ø Sadece OECD üyesi ülkelerin değil isteyen tüm ülkelerin yararlanabileceği ve katkı sağlayabileceği bir dokümandır.
OECD Rehberinin Statüsü
OECD Rehberi Hakkında Genel Bilgiler
Rehberde Yer Alan İlke ve Öneriler
Türkiye’de Kamu Sermayeli İşletmelerin Mevcut Durumu
Sunum Planı
A. Kamu Pay Sahipliğinin Gerekçeleri
B. Pay Sahibi Olarak Devletin Rolü
C. Piyasada Kamu Sermayeli İşletmeler
D. Hissedarlar ve Diğer Yatırımcıların Eşit Muameleye Tabi Tutulması
E. Paydaşlarlaİlişkiler ve Sorumlu İş Yapma Yaklaşımı F. Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık
G. Yönetim Kurullarının Sorumlulukları
Rehberde Yer Alan Konu Başlıkları
Toplum için yaratılan değerin maksimize edilmesi
Pay sahipliği politikasının belirlenmesi,
Genel sahiplik gerekçesi
Devletin yönetimdeki rolü
Politikaların uygulanma usulü
Paydaşların sorumluluklarının tanımlanması
A. Kamu Pay Sahipliğinin Gerekçeleri
Sade, standart ve özel sektör uygulamaları ile uyumlu mevzuat düzenlemesi
Şirketlere operasyonel özerklik sağlanması
Pay sahipliği haklarını kullanan birimin hesap verebilir kılınması
Pay sahipliği haklarının tek bir merkezi otorite tarafından yönetilmesi
B. Pay Sahibi Olarak Devletin Rolü
Ø Devletin düzenleyici ve pay sahipliği rollerinin ayrıştırılması Ø Sektördeki rekabet ortamının iyileştirilmesi
Ø Genel devlet politikasının daha etkin uygulanması Ø YK üyeliği aday havuzu oluşumu
Ø Tüm sistemin etkin takibi ve raporlanması
Ø İyi şirket uygulamalarının portföy geneline yaygınlaştırılması
Neden Merkezi Pay Sahipliği?
y Bakanlık:
y Hâlihazırda var olan ve sektör düzenleme yetkisi bulunmayan bir kamu kurumu
y Pay Sahipliği Birimi:
y Pay sahibi özerk bir kurum oluşturulması
y Holding:
y Sermayesi Devlete ait bir holding şirketinin kurulması
y Kâr odaklı şirketlerin bu yapı altında toplanması
Merkezi Pay Sahipliği Modelleri
Maliye
Bakanlığı İlgili Bakanlık
İlgili B-1
İlgili B-2 İlgili B-3
Merkezi Birim
Dünya Nereye Gidiyor?
Dağınık Pay
Sahipliği İkili Pay Sahipliği Merkezi Pay Sahipliği
Merkezi Pay Sahipliği Birimi Örnekleri
Ülke Pay Sahipliği Birimi
Finlandiya Başbakanlığa bağlı pay sahipliği birimi (2007)
Norveç Ticaret Bakanlığı (2002)
İsveç Ticaret Bakanlığı
Singapur Holding (1974)
Pay sahipliği haklarının etkin kullanımı
Genel kurulda temsil
Genel hedeflerin belirlenmesi
Takip ve raporlama sistemi kurulması
Yönetim kurulu üye seçim süreçlerinin şeffaf ve liyakat esaslı yapılandırılması
Yönetim kurulu için etkin ücret politikası oluşturulması
Kamuoyu ile paylaşım kanallarının ve niteliğinin belirlenmesi
Bağımsız denetçi ile etkin iletişim halinde olunması
Pay sahipliği hakları nasıl kullanılır?
Rehbere Göre Devlet - Kamu Sermayeli Şirket İlişkisi
• Hedefler çerçevesinde strateji belirlenmesi
• İcranın izlenmesi
• Stratejik hedefler çerçevesinde operasyonların
yönetilmesi
• Hakların kullanımı
• Hedef tespiti ve takibi
• Operasyonel işlere müdahale edilmemesi
• Genel politikaların belirlenmesi
Devlet Pay
Sahipliği Birimi
Yönetim Kurulu Şirket
İcracı Birimleri
Piyasalarda eşit şartlarda rekabet için devletin pay sahipliği ile düzenleyici fonksiyonlarının birbirinden ayrıştırılması
Kamusal politika hedeflerinin Devlet tarafından finanse edilmesi ve bunun şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılması
Mevzuat ve düzenleme tarafsızlığı
C. Piyasada Kamu Sermayeli İşletmeler
Pay sahiplerine adil muamele
Ulusal kurumsal yönetişim ilkelerine uyum
Kurumsal bilgilere eşit erişim
Kamusal politika hedefleri hakkında gerekli tüm bilgilerin pay sahiplerine sağlanması
D. Hissedarların ve diğer yatırımcıların
eşit muameleye tabi tutulması
Paydaşlara karşı sorumluluk
Paydaş haklarına saygı
Siyasi faaliyetlerden arınma
Yolsuzluk ihtimaline karşı etik kuralların belirlenmesi ve yeterli düzeyde iç kontrol sistemlerinin geliştirilmesi
E. Paydaşlarla İlişkiler ve Sorumlu İş
Yapma Yaklaşımı
Finansal ve finansal olmayan konularda şeffaflık ve kamuoyunu aydınlatma standartları
Bağımsız dış denetim
Pay sahipliğini üstlenen birimin düzenli olarak toplulaştırılmışverileri içeren bir rapor yayımlaması
F. Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık
Stratejik yönlendirme
İcrayı izleme
İşletme performansından sorumlu olma
Dış müdahaleyi engelleyecek şirket içi mekanizmalar kurma
Etkin iç denetim mekanizması geliştirme
Denetim, risk yönetimi ve ücretlendirme politikalarına ilişkin komite kurma
Yönetim kurulu başkanı ile genel müdürü farklılaştırma
G. Yönetim Kurullarının Sorumlulukları
OECD Rehberi Hakkında Genel Bilgiler
Rehberde Yer Alan İlke ve Öneriler
Türkiye’de Kamu Sermayeli İşletmelerin Mevcut Durumu
Sunum Planı
Hazine Portföyü
233 s. KHK’ya tabi KİT’ler (17 KİT ve 3 BO)
TÜRKSAT, PTT, AOÇ,TRT
Kamu Sermayeli Bankalar
(5 Adet)
ÖİB Portföyü
İşletmeci Kuruluşlar (10 Adet)
Finansal Kuruluşlar (Halkbank)
TMSF Portföyü
7 Adet Kuruluş
Mahalli İdare İşletmeleri
İl Özel İdarelerine ait şirketler
Büyükşehir Belediyelerine ait şirketler (128 Adet)
Belediyelere ait şirketler
Diğer
Vakıfbank, İller Bankası
TOKİ, TSKGV iştirakleri
Milli Piyango İdaresi, Spor Toto Teşkilatı
Kamu Sermayeli İşletmelerin Dağılımı*
Pay Sahipliğine İlişkin Hususlar
y Dağınık Pay Sahipliği
y Hazine Müsteşarlığı (Sermayedar),
Sektör Bakanlıkları (Sektörel Politikalar),
Kalkınma Bakanlığı (Yatırımlar, OVP Süreci)
y Hazine adına temsil hakkının sektör bakanlıklarınca kullanılması (PTT, Türksat)
Pay Sahipliği Hakları ve Sorumlu Taraflar
ŞİRKET
Yönetim Kurulu HKK
Sayıştay
Bakanlık Teftiş Başbakanlık Teftiş
Gerektiğinde DDK Denetim
Hazine Müsteşarlığı Bakanlar Kurulu
Başbakanlık
İlgili Bakanlık Ortak Karar
TBMM
Pay Sahipleri Hakları Kullanan Birimler
Yüksek Planlama Kurulu Cumhurbaşkanlığı
TTK’da Şirket Yapılanması ve GK Sorumlulukları
Bağımsız dış denetim
Genel Kurul
Yönetim Kurulu
y Esas Sözleşmenin Onaylanması
y Faaliyet konusu,
y Sermayesi,
y YK üyesi sayısı, şartları vs.
y YK üyelerinin seçimi, ibrası, ücretleri
y Bağımsız Denetçi Seçimi
y Temettünün Belirlenmesi
Rekabeti Kısıtlayan Düzenlemelere Tabi Olunması
y Kamu ihale mevzuatına tabiiyet
y Esnek olmayan istihdam yapısı
y Kısıtlayıcı diğer mevzuat (Taşıt Kanunu, Harcırah Kanunu vs.)
y Hasılat Payı, KOSGEB payı
Sonuç olarak,
Eşit Olmayan Şartlarda Rekabet
Uluslararası kurumsal yönetişim ilkeleri ile uyumsuz yapılanma
REFORM İHTİYACI
64. Hükümet 2016 Yılı Eylem Planı, Eylem 67:
KSŞ Yönetişim Reformu
Kamu sermayeli kuruluşların açık, şeffaf ve hesap verebilir bir yapıda çalışmalarını sağlayacak, uluslararası kurumsal yönetim ilkeleri ile uyumlu olacak şekilde mevzuat düzenlemesi yapılacak.
Ø 2004 – Kamu işletmelerinin resmi internet sitelerinin oluşturulması
Ø 2004 – KİT İzleme Sisteminin kurulması
Ø 2007 – Toplulaştırılmış bilgileri içeren yıllık rapor hazırlanması (KİR)
Ø 2007 – İstatistiklerin Resmi İstatistik Programı kapsamında yayımlanmasına başlanması Ø 2007 – 5 yıllık iş planlarının hazırlanması
Ø 2008 – Stratejik planlar ve yıllık raporların hazırlanmasına başlanması
Ø 2009 – Kamu İşletmelerinin Faaliyetlerinin İzlenmesi ve Raporlanmasına Dair Tebliğin yayımlanması
Ø 2014 – İç denetim biriminin ve iç kontrol sisteminin kurulmasına yönelik sürecin başlatılması
Ø 2015 – KİT’lerin bağımsız denetime tabi hale gelmesi
Ø 2015 – Pay Sahipliği Politika Belgesinin hazırlanması ve yayımlanma sürecinin başlatılması Ø 2016 – Reform çalışmaları (Devam etmektedir)
Kamu Sermayeli İşletmelerde Kurumsal
Yönetişim Açısından Yaşanan Gelişmeler
İLGİ VE KATKILARINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER.
