Serbest Radikaller ve Antioksidanlar 2

Serbest Radikaller ve Antioksidanlar 2

Serbest Radikaller nasıl Tepkime Gösterir?

2 Radikal karşılaşırsa, kovalan bağ oluşturmak üzere çiftleşmemiş e^_ larını birleştirebilirler.

Ancak serbest radikal, bir nonradikalle

reaksiyonagirerse yeni bir radikal oluşur ve zincir reaksiyonları gelişebilir:

1) Bir radikal diğer bir moleküle ilave olabilir.

2) Bir radikal redükleyici bir ajan olabilir, nonradikale 1 e ^_ verebilir

3) Radikal oksidleyici ajan olabilir, nonradikalden 1 e ^_ kabul eder.

4. O

yokluğunda C radikalleri çapraz

bağlanabilir.

Reaktif O

2

türlerinin oluşumu ve kimyasal özellikleri

• Moleküler O

hem benign hem de

maligndir.

Tablo 3. Reaktif O

2 türlerinin tahmini yarı ömürleri

• Radikaller Reaktif O₂ türleri Yarı ömrü (saniye)

• OH^. Hidroksil radikali 10^-9

• RO ^. Alkoksi radikali 10^-6

• ROO ^. Peroksi radikali 7

• NO ^. Nitrik oksit radikali 1-10

• O₂ ^._ Süperoksid anyon radikali Enzimik*

• Nonradikaller

• ¹O₂ Singlet O₂ 10^-5

• ONOO- Peroksinitrit 0.05-1

• H₂O₂ Hidrojen peroksid Enzimik*

• * Özel enzimlerle temizlenirler, yarı-ömürleri bu enzimlerin varlığına bağlıdır.

• Reaktif oksijen türleri terimi (ROT) sadece serbest radikaller için değil aynı zamanda nonradikaller olan HOCl,

O

, ONOO

,

H

O

ve O

için kullanılmaktadır

Oksidatif stres

Oksidatif stres terimi reaktif oksijen türlerinin üretimi ve antioksidan savunma aktivitesi

arasındaki dengesizlik için kullanılmaktadır.

Süperoksid anyon radikali

O₂ + e ^_ O₂ ^{. _}

O₂ ^._ oluşturan bütün sıvı sistemlerde dismutasyon reaksiyonu ile sonuçda H₂ O₂ oluşur.

2H+

O₂ ^._ + O₂ ^._ H₂O₂ + O₂

O₂^._ ferritin gibi metalloproteinlerdeki Fe³+ ü redükleyebilir:

ortamda yeterli H₂O₂ de vardır

fenton reaksiyonu gelişecek ve fazlaca reaktif ^.OH oluşacaktır.

O

ve H

O

in toksisitesinin çoğu

OH

oluşturması yolu iledir.

.

OH bütün proteinler, DNA, membranlarda

çok doymamış yağ asitleri ve diğer birçok

biyolojik moleküllere atak yapar.

H

O

2

• Pek çok çeşitli enzim H

O

üretir.

• H

O

genellikle zayıf reaktivite gösterir

Singlet O₂

• 2 dış e- nun farklı spinleri vardır

• Tanım olarak singlet oksijen serbest radikal değildir.

• Ancak eğer singlet oksijen biyolojik

sistemlere salınırsa birçok molekülü hızla

oksitleme kapasitesine sahiptir.

Reaksiyonları

• Ya kimyasal olarak reaksiyona girer ya da eksitasyon enerjisini diğer bir moleküle

verir.

Singlet O

• Işığa bağımlı reaksiyonlarla fotosensitizasyonla oluşur.

Fotohassaslaştırma (Phototosensitization) ile oluşan Biyolojik Hasar

• Uzun süre retina yüksek ışığa maruz kaldığında retinal singlet oksijen oluşumunu duyarlı hale

getirebilmektedir, kendine ve çevresindeki lipide hasar oluşturur.

• Çeşitli hastalıklar ve ilaçların in vitro singlet oksijen oluşumuna neden olduğu gösterilmiştir.

Fotosensitizasyon bazen yararlıdır; tedavide kullanılır:

• Prematüre bebeklerde gelişen sarılık, bebekler

güneş lambasından gelen mavi renge maruz

bırakılarak düzeltilebilir.

• Hekimlikte fotohassaslaştırıcı reaksiyonların Hekimlikte fotohassaslaştırıcı reaksiyonların uygulanmasına diğer bir örnek psoralenlerdir, uygulanmasına diğer bir örnek psoralenlerdir,

psoriasis gibi cilt hastalıklarının tedavisinde psoriasis gibi cilt hastalıklarının tedavisinde

kullanılırlar.

kullanılırlar.