GİRİŞİMCİLİK YAKLAŞIMLARI VE TEŞVİK EDEN FAKTÖRLER
Girişimcilik, içerisinde pek çok faktörü bulundurması sebebiyle çok yönlü ele alınması ve incelenmesi gereken bir olgudur. Girişimcilik, doğrudan girişimcinin kendisiyle, onun kurduğu veya devam ettirdiği örgütle ve hem girişimcinin hem de firmanın içerisine bulunduğu sosyal, ekonomik, kültürel, fiziki, vb. çevre ile bir bütündür.
Girişimcilikle ilgili yapılan ilk çalışmalar girişimcinin
kişisel özelliklerine yoğunlaşırken, daha sonraları firma
ve çevre ile etkileşimi ele alacak şekilde genişlemiştir.
Bireysel yaklaşım
Bireysel yaklaşım,
büyük ölçüde, girişimcinin bireysel özelliklerine ve yeteneklerine dayalı olan çalışmaları içerir. Bu yaklaşımı irdeleyen çalışmalar, belirli kişilerin niçin işletme kurdukları ve girişimci olarak gösterdikleri başarı konusu üzerine yoğunlaşmaktadır.
Girişimcilikle ilgili olarak bireylerin kişilik ve psikolojik
özellikleri, girişimcilikte sosyolojik ve psikolojik etkiler
bu yaklaşımın temel araştırma konuları olmuştur.
Çevresel yaklaşım
Çevresel yaklaşım,
bireysel yaklaşımın girişimcilik üzerinde rolünü önemli bulmakla birlikte, girişimciliği, belirli bir çevrenin birey üzerindeki etkileri olarak görmektedir. Bu yaklaşım, çevrenin, girişimci faaliyetle karşılıklı etkileşim içerisinde olduğunu, girişimciliği desteklediği ya da engellediğini belirtmektedir. Aile, kültür, finansal kaynaklar, hükümet politikaları, vb.
girişimci faaliyetleri etkileyen unsurlardır. Aynı zamanda
kültür, ekonomi gibi faktörlerde girişimcinin faaliyet
gösterdiği çevrede fırsatlar ve tehditler oluşturabilir.
Çevresel yaklaşım
Çevresel yaklaşımla ilgili yapılan çalışmalarda en çok dikkate alınan husus kültürel boyuttur. Toplumların kültürü girişimcilik üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
Ekonomik ve politik sistemler de girişimcilik üzerinde
oldukça etkilidir.
Firma yaklaşımı
Girişimcilik, yeni bir işletme kurmanın ötesinde aynı zamanda işletme içerisindeki birimleri harekete geçirmeyi de içermektedir. Bu nedenle, firma yaklaşımı var olan işletmelerdeki faaliyetlere odaklanarak, girişimciliğin yöneticilik boyutu ve işletme faaliyetleri üzerinde yoğunlaşmaktadır.
Firma yaklaşımına göre girişimci kimlik kazanabilmek, hem girişimci hem de yönetici bakış açısına sahip olmakla mümkündür. Geleneksel yöneticiden farklı olarak var olan kaynakların yönetiminin ötesinde önce fırsatlara yönelir.
Girişimciliği teşvik eden faktörler
Girişimcilik çok sayıdaki faktörün belli koşullarda bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir sosyo-ekonomik bir olgudur. Bu faktörler;
• Aile
• Coğrafya
• Küreselleşme
• Kültür
• Eğitim ve güven
• Din
• Siyaset
• Ekonomi ve mevzuat
Aile
Girişimciliğin gelişiminde ailenin önemli ölçüde
etkisi bulunmaktadır. Ailenin çocuklarının kariyer
seçiminde etkili olduğu en önemli alanlardan birisi,
ailenin sosyal yapı içerisindeki yeridir. Ailelerinin
bulunduğu sosyal yapı, bireylerin sonraki
hayatlarında etkili olabilmektedir. Girişimci bir aile
yapısı ve sosyal çevre, serbest girişim kurma, iş yeri
işletme isteğini doğrudan etkilemektedir.
Aile
Ailede bir girişimcinin olması bireyin de girişimci olması yolunda etkilidir. Ailenin bireyi eylemlerinde desteklemesi de bireyin girişimcilik duygusunu geliştirmektedir. Ayrıca ailenin yeterli ekonomik gücünün olması da girişimciliği desteklemektedir.
Ayrıca özel sektörde çalışanların sabit gelirli
çalışanlara nazaran daha fazla gelir elde etmeleri,
toplumda prestij sahibi olmaları, bağımsız
çalışmaları ve aile mesleklerini sürdürmeleri
bireyleri girişimciliğe yönlendirmektedir.
Coğrafya
Girişimciliği teşvik eden faktörler arasında coğrafya ve kentleşme de önemli bir yere sahiptir. Tarımsal alanların elverişsiz olması, bireyin tarım dışı ekonomik faaliyetlere yönelmesine neden olmaktadır.
İçinde yaşanılan bölgenin kentsel alanlar açısından
bulunduğu konum ve kentleşme durumu girişimciliğin
oluşumu açısından önemlidir. Endüstriyel üretim
etkinlikleri yapılan alanlara yakın olma, hem bilgilenme
hem de pazarlama açısından önemli bir avantajdır.
Coğrafya
Kentleşme düzeyi yüksek alanların, nüfus çekim
merkezi olması, bunun sonucu olarak nitelikli iş
gücü ve sermayenin bu alanlara kaymasıyla
girişimsel süreçler açısından insan kaynağı ve
maddi alt yapı oluşmaktadır.
Küreselleşme
Küreselleşme de girişimciliği etkileyen faktörler arasında önemli bir yere sahiptir. Girişimciliği hem zihniyet hem de somut ilişkiler açısından etkiler. Günümüzde üretim ve tüketim değerleri de küreselleşmektedir. Bu durum bireylerin tutum ve davranışlarında önemli değişmelere yol açan teknolojik gelişmelerce de desteklenmektedir.
Küreselleşme ile birlikte uluslararası sınırlar büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Uluslararası alanda var olabilmek, üretilen ürünün miktarına, çeşidine ve niteliğine bağlı olduğundan dolayı uluslararası rekabet kaçınılmaz hale gelmiştir.
Rekabetin artması ise girişimcilik ile mümkündür.
Kültür
İnsanı insan yapan en önemli faktörlerin biri sahip
olduğu kültürdür. Kültür, insanların davranışlarına
parametre oluşturan soyut ya da somut anlam ifade
eden değerlerden oluşan bir bütündür. İnsanların
davranışlarına ve kişiliklerine doğrudan etki eden bir
sistem olarak kültür, sadece birey değil grup
davranışlarını da şekillendirir. Bu nedenle
girişimciliğin de kültürden etkilenmemesi mümkün
değildir.
Kültür
Yeni bir işletme kurma düşüncesi kişinin ait olduğu
kültüre, etkilendiği alt kültürlere, ailesi, arkadaşları
ve öğretmenlerinden gelen ilhama bağlıdır. İşletme
kurarak başarılı olunmasına değer veren bir kültürde
daha fazla girişimcilik faaliyeti olacaktır. Kişinin kendi
patronu olması, başarılı olmak, vb. değerler ön plana
çıkan kültürlerde, girişimcilik fazlasıyla destekleniyor
demektir. Bu değerlerin önemsenmediği kültürlerde
ise girişimcilik örneklerinin görülme oranı azdır.
Eğitim ve güven
Eğitim sistemi de girişimcilik için teşvik edici
olabilir. Girişimciliği önemseyen, müfredatında yer
veren ve yaşayarak öğrenmeyi ezberciliğe tercih
eden eğitim sistemlerinden geçen bireylerin
girişimcilik eylemleri fazla olacaktır. Bilinmeyenin
keşfine önem veren eğitim kurumlarında yetişen
çocuklar daha yaratıcı ve girişimcidirler.
Eğitim ve güven
Toplumun güven seviyesi de girişimciliğin
artmasında önemli derecede etkilidir. Toplumda
güven duyulabilecek insanların fazla olması,
toplumdaki girişimcilik faaliyetlerinin hızla devam
etmesini sağlar. Güvenin yüksek olması,
girişimcilerin başkalarıyla iş birliği yapmalarını,
yetki ve sorumluluk devretmelerini kolaylaştırır.
Din
Toplumsal inanç sistemleri ve geleneksel değerler,
başarı güdüsü ve girişken çabaları teşvik
edebilmektedir. Çoğu dinlerde üretime, çalışmaya
yapılan vurgunun fazla olması, bireyleri tembellik,
miskinlik, faaliyetsizlikten kurtarmaya yönelik
telkinler, kişiyi üretmeye ve çalışmaya yönelten
güdüler olmuştur. Bu güdüler, girişimciliği
desteklemektedir.
Siyaset
Girişimciliğin oluşumunu siyasal sistemin niteliği de
etkilemektedir. Siyasal sistemde özgür girişimciliğe
verilen önem, özel mülkiyete tanınan yasal statü ve
uygulama alanına konulan ekonomik sistem
girişimciliğin oluşumuyla yakından ilişkilidir. Girişim
özgürlüğünün yasal güvenceye kavuşturulması ve
finansal olarak desteklenmesi girişimsel
faaliyetlerin itici gücüdür. Özel mülkiyet hakkının
yasal güvenceyle teminat altına alınması bireyleri
girişimci olma yönünde motive etmektedir.
Ekonomi ve mevzuat
Devlet hukuksal zeminin sağlanmasında olduğu gibi, sağladığı diğer olanaklar çerçevesinde teşvik kredileri, faizsiz ya da düşük faizli ve uzun vadeli iş kurma ve geliştirme kredileri gibi girişimciliğin finansal alt yapısını oluşturan ve girişimcilik açısından yaşamsal öneme sahip sermayenin sağlanmasını da mümkün kılmalıdır. Devlet tüm bunların yanında ayrıca;
•
Siyasal ve ekonomik istikrarı sağlayarak girişimciler
için güven ortamı oluşturmalı,
Ekonomi ve mevzuat
•
Girişimciliği esas alan eğitim programlarını geliştirilerek hataya geçirmeli,
•
Adil rekabet ortamını ve adil bölüşümü sağlamalı,
•
Girişimcilere uygun üretim alanlarını ve bu alanlara yatırım yapılmasının sağlayacağı kısa, orta ve uzun vadeli getirilerin neler olabileceğine ilişkin fizibilite çalışmalarını yapmalı,
•
Yabancı sermayeyi teşvik edici ve ülke yararına hizmet etmesinin sağlayıcı düzenlemeler yapmalı,
•
