KUZEY KIBRIS TA TAŞKIN YÖNETİMİ GÖNYELİ-LEFKOŞA ÖRNEĞİ

(1)

1. Ulusal İnşaat Mühendisliği Sempozyumu 1. National Civil Engineering Symposium

25-26/06/2021 ¹

KUZEY KIBRIS’TA TAŞKIN YÖNETİMİ GÖNYELİ-LEFKOŞA ÖRNEĞİ

Yrd. Doç. Dr. Hasan ZAİFOĞLU

SU/WATER

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KUZEY KIBRIS KAMPÜSÜ

(2)

25-26/06/2021

İçerik

•Sel-Taşkınların nedenleri

•Taşkın yönetim planları (AB taşkın direktifi)

•Kuzey Kıbrıs’ta taşkın modelleme ve yönetimi çalışmaları

•Gönyeli-Lefkoşa Örneği

•Öneriler

2

(3)

25-26/06/2021

Sel-Taşkınlar neden olur?

oAşırı ve şiddetli yağışlar

oİklim değişikliği

oArazi örtüsü değişimleri

3

(4)

Aşırı ve Şiddetli Yağışlar

-Günlük maksimum yağış miktarları-

4

0 50 100 150 200 250

1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013

Günlük Maks Yağış Miktarı (mm)

Su Yılı

Girne

0 20 40 60 80 100 120

1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013

Su Yılı

Güzelyurt

0 20 40 60 80 100 120

1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013

Su Yılı

Lefkoşa

(5)

25-26/06/2021

Aşırı ve Şiddetli Yağışlar

-Günlük maksimum yağış miktarları-

5

0 20 40 60 80 100 120

1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013

Su Yılı

Gazimağusa

0 50 100 150 200 250

1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013

Su Yılı

Karpaz

(6)

Sanayi Devrimi

Sera gazı (CO

₂

) salınımı

Küresel Isınma

İklim Değişikliği

Ekstrem Hava Olayları (Kuraklık, Taşkın, vb.)

İklim Değişikliği

(7)

25-26/06/2021

Arazi Örtüsü Değişimleri

7

1984

2020

(8)

25-26/06/2021

KKTC’de Yaşanan Sel-Taşkınlar

8

(9)

9

(10)

25-26/06/2021

Taşkın Yönetim Planları

AB Taşkın Direktifi (2007/60/EC)

10

Taşkın Risk Ön

Değerlendirmesi

Taşkın Tehlike Haritaları

Taşkın Risk Haritaları

Taşkın Risk

Yönetimi Planları

(11)

25-26/06/2021

KKTC’de Yapılan Taşkın Yönetim Planları

11

YOK!

• İlk olarak Gazimağusa, İskele ve Yeniboğaziçi İmar Planı içerisinde konuşuldu

• Dikmen İmar Planı çerçevesinde çalışılıyor

(12)

25-26/06/2021

Kuzey Kıbrıs’ta taşkın modelleme ve yönetim çalışmaları

• Güzelyurt (Bostancı) Taşkını Modellemesi ve Çözüm Önerileri

• Lefkoşa Sanayi Bölgesinin Sel Sorunlarına Yönelik İyileştirici Tedbirler

• Lefkoşa için Taşkın Yönetim Sistemi Geliştirilmesi

• Gazimağusa, İskele ve Yeniboğaziçi İmar Planı

• 2018 Dikmen Taşkını Analizi ve Çözüm Önerileri (devam ediyor)

12

(13)

25-26/06/2021

Gönyeli-Lefkoşa Taşkın Yönetim Çalışması

13

(14)

25-26/06/2021

Hidrolojik Modelleme

Yağış-Akış Simülasyonları

14

0 5 10 15 20 25

intensity (mm/hr)

time interval (hr)

0 10 20 30 40 50 60 70 80

0 5 10 15 20 25 30

Discharge (m3/s)

Time (hr)

Kanlikoy reservoir Gonyeli reservoir

• Havza alanı

• Nehir uzunluğu

• Eğim

• Toprak özellikleri

• Yüzey kaplama özellikleri

Yağış Havza Akış

(15)

15

Hidrolik Modelleme

(16)

25-26/06/2021 ¹⁶

Hidrolik Modelleme

(17)

17

(18)

18

(19)

25-26/06/2021 ¹⁹

(20)

25-26/06/2021 ²⁰

(21)

25-26/06/2021 ²¹

(22)

25-26/06/2021 ²²

Zaifoglu, H., Yanmaz, A. M., & Akintug, B. (2019). Developing flood mitigation measures for the northern part of Nicosia. Natural Hazards, 98(2), 535-557.

Dere ıslahı

Gönyeli Göleti’nin haznesinin temizlenmes

i ve göletin büyütülmesi

Kanlıköy’e yeni bir Sel

Kapanı yapılması

✓ Tekerrür aralığı 500 yıl olan bir yağışın yaratacağı taşkından bölgeyi korumak için:

(23)

25-26/06/2021

Öneriler

• Ülkenin tamamını kapsayacak taşkın yönetim planlarının oluşturulmalı (bknz. AB Taşkın Direktifi)

• Hazırlanan imar planlarının taşkın bölgeleri ve riskleri gözetilerek oluşturulması sağlanmalı

• Her hanenin risk değerlendirilmesinin yapılması ve Halkın taşkın riskleri konusunda bilgilendirilmesi ve olası bir taşkına hazırlıklı olması sağlanmalı

• Kritik havzalar öncelikli olacak şekilde tüm havzalara otomatik yağış istasyonlarının ve akış ölçüm istasyonları kurulmalı

• Devlet düzeyinde bu tür çalışmalar desteklenmeli ve gerekli bütçe ayrılmalı

23

(24)

25-26/06/2021

TEŞEKKÜRLER…

24