Popüler olmayan

Sanat filmi ile popüler filmler arasındaki farklar nelerdir? Ne tür kavramlar kullanıyoruz,

karşılaştıralım:

Popüler olan için

• Anaakım (mainstream)

• Geleneksel anlatı

• Klasik anlatı

• Ticari sinema

• Türlerden söz ediyoruz

• Yıldızlardan söz ediyoruz

• Auteur’den söz ediyoruz (Türler içindeki auteur’ler, gerilim ustası Hitchcock gibi)

Popüler olmayan

• Sanat sineması

• Karşı sinema

• Modern sinema

• Çağdaş sinema

• Yapıbozumcu/Yıkıcı sinema

• Auteur’den söz ediyoruz (dünya sanat sinemasına

imzasını atmış yönetmenler,

Haneke gibi)

•Aristoteles’in Poetika’sını anımsayalım (Öztürk’ün Sinemada Kadın Olmak kitabından alınmıştır, 2000, s. 40-41):

«Klasik bir anlatı olan tragedyalar ile klasik/popüler sinema arasındaki ilişki hep dikkatleri çekmiştir. Aristoteles Poetika’da tragedyaları, ahlaksal bakımdan ağırbaşlı, başı ve sonu olan, belli bir uzunluğu bulunan bir eylemin (praxisin) taklidi olarak betimler. Bir eylemin taklidi öyküdür. ‘Öykü denince’

olayların örgüsü (Plot) akla gelir. Bir tragedyanın altı unsurundan (öykü, karakterler, dil, düşünceler, dekorasyon ve müzik) en önemlisi ‘öykü’dür;

diğer bir ifadeyle olayların uygun bir biçimde birbirine bağlanmasıdır. Bütün bu adı geçen öğeler yönünden zayıf olan, fakat öyküsü bulunan ve olayların bağlılığına dayanan bir tragedya, öbüründen çok daha üstün olan bir tragedyadır. Tragedyanın temeli ve aynı zamanda ruhu ‘öykü’dür. Öyküden sonra ikinci olarak ‘karakterler’ gelir. Kısaca tragedya tamamlanmış, bütünlüğü olan bir eylemin taklididir. Kuşkusuz her bütünün başı, ortası ve sonu vardır.»

Öztürk, S. Ruken (2000). Sinemada Kadın Olmak. İstanbul: Alan

• Tür filmleri yineleme ve çeşitleme yoluyla, benzer öykü, durum, karakterleri kullanan ticari filmlerdir (bkz. Abisel, 2017)

Herbert Gans’a göre yüksek sanat şunlardan oluşur (aktaran Öztürk, 2000, s. 37)

• Yenilik

• Yaratma

• Biçimde deneme

• Toplumsal, siyasal ve felsefi sorunları derinlikli bir biçimde işleme

• Çeşitli düzeylerde okunabilme

 Öztürk, Semire Ruken (2000). Sinemada Kadın Olmak. İstanbul: Alan

Peter Wollen 1972’de Godard’ın Doğu Rüzgarı (Vent d’Est) üzerine yazdığı yazıda şu karşılaştırmayı

yapar (1986)

Klasik sinema

• Geçişli anlatı (narrative transitivity)

• Özdeşleşme (identification)

• Saydamlık (transparency)

• Tek diegesis (single diegesis)

• Kapalılık (closure)

• Hoşlanma (pleasure)

• Kurmaca (fiction)

Karşı sinema

• Geçişsiz anlatı (narrative intransitivity)

• Yabancılaşma (estrangement)

• Öne çıkma (foregrounding)

• Çoğul diegesis (multiple diegesis)

• Açıklık (aperture)

• Rahatsız olma (unpleasure)

• Gerçeklik (reality)

Wollen, Peter (1986). «Godard and Counter Cinema». Ed. P. Rosen, A Film Theory Reader:

Narrative, Apparatus, Ideology (s. 120-129). NY: Columbia Univ. Press.

Söz edeceğimiz ilk tür güldürü / komedi filmleri

• Romantik komediler Hollywood’da genellikle 1970 öncesi daha muhafazakar, 1980’lerde romantik komediler önemsizleşmiş, ama 1990’larda yükselişe geçmiş.

• Türün yapısında, birçok türde olduğu gibi karşılaşma / engeller / sorunlar / tesadüfler / sorunların aşılması ve kavuşma var.

• Aşk çoğu zaman heteroseksüel ilişkilerde geçerli.

• Ebedi /sonsuz bir aşk masalına, peri masalına inandırdığı için, uzun süreli evlilik ve tek eşliliği işlemesi nedeniyle, kadınların itaatini sağladığı için feministlerce eleştirilen bir tür.

• İzleyici olarak romantik aşkın hazzına yenik düşeriz.

• Romantik komediler gişe garantilidir, mucizevi uzlaşmalar getirir.

Komedinin ve romantik komedinin yıldızları, yönetmenleri, örnekler derste tartışılacak

Klasik Yönetmenler

• Lumière kardeşler

Film: Bahçıvanın sulanışı (L’arroseur arrosé, 1896) https://

www.youtube.com/watch?v=Ul biNuT7EDI

• Charlie Chaplin

• Buster Keaton

Yeni Oyunculara Örnekler

• Julia Roberts

• Hugh Grant

• Rene Zellweger

• Colin Firth

Bu derste türlere «komedi» ile girmiş oluyoruz

Gösterilecek filmler şunlardan biri, film sonrası sınıfta değerlendirmesi, analizi yapılacak:

Dört Nikah Bir Cenaze (Four Weddings and a Funeral, Mike Newell, 1994)

https://www.youtube.com/watch?v=g-HeV8Z6iXcThe

The Best Exotic Marigold Hotel (John Madden, 2011)

https://www.youtube.com/watch?v=BHc_ZTEH0VU

Nilgün Abisel, Popüler Sinema ve Türler, s. 9-76.

David Bordwell & Kristin Thompson, Film Sanatı, s. 328-337.

Zeynep Özarslan, “Sinemada Tür Kuramı”, s. 51-76.

Robert Kolker, Film, Biçim ve Kültür, s.271-279.

Susan Hayward, Sinemanın Temel Kavramları, s. 251-258;501-503;

531-539.

Bu ders için okunacak kaynaklar (kaynakların tam künyesi ilk dersin içinde bulunmaktadır):