Kısa süreli hatırlama

(1)

Kısa süreli hatırlama

(2)

• Atkinson ve Shiffrin; çoklu depo modeli

• Bu modelde kısa süreli bellek sınırlı

kapasite, tekrar, USB’ye aktarım ve üst biliş ile birlikte betimlenir

(3)

• Baddley ve Hitch; Çalışma belleği

• Çalışma belleğinin sözel ve uzamsal

(Görsel mekansal) bilgi için ayrı depoları vardır. Dikkatin kontrolü ve

yönlendirmesini de merkezi yönetici gerçekleştirir.

(4)

Kısa süreli bellek görevleri

• Kısa süreli bellekte hatırlama iki test ile ölçülmektedir; Brown-Peterson oyalama görevi ve Bellek uzamı

• Oyalama görevi, kısa bir gecikme

aralığından sonra, anlık bellekte kalma süresini nicel olarak gösterir. Tekrarlama yokluğu yaratır

(5)

• Katılımcıya üç tane harf ya da kelimeden oluşan maddeler verilir ve kelimeleri

hatırlayacağı sırada da bir oyalama görevi verilir.

• Hatırlanan madde sayısı, oyalama

görevinin süresi 9 saniye olduğunda bile belirgin bir biçimde düşüş göstermektedir

(6)

• Deneme aralıkları ve önceden gelen materyal (ileriye ket vurma) KSB

kapasitesini etkilemektedir

(7)

İleriye dönük bozucu etki

• Deneme sayısı arttıkça

• Maddeler birbirine benzedikçe artmaktadır

(8)

Bellek uzamı

• Kısa süreli bellek uzamı; tek bir sunumdan sonra doğru sırada hatırlanabilen en uzun ardışık madde listesidir. Arada herhangi bir oyalama yoktur.

• Sihirli sayı

(9)

Bellek uzamını etkileyen faktörler

• Uyak

• Uzunluk-sözelleştirme oranı (beş adet tek heceli mi, beş adet beş heceli mi?, Galce mi İngilizce mi)

• Rakam/kelime

• Yazılı isim/çizili resim

(10)

• Bellek kapasitesi ve dünya bilgisi arasındaki ilişki; SAT sınavı

(11)

(12)

Kısa Süreli Hatırlamanın Özellikleri

• İşitsel kodlama,

• Sınırlı kapasite

• Sınırlı süre

• Unutmaya yatkınlık

• USBye aktarım

(13)

İşitsel kodlama

• Kelimeler, normalde tınlandıkları şekilde hatırlanırlar

• Ancak, USB anlamsal kodlama

içermektedir, hatırlanması gereken kelimelerin ta kendisini ya da nasıl

tınlandığını değil anlamı/yorumu hatırlanır

(14)

• Sachs (1967),katılımcılara bazı paragraflar dinletmiş ve bazen paragrafı keserek

katılımcıların belleklerini test etmiştir. Soru en son cümle ise kelimesi kelimesine, 30 saniyeden daha fazla bir süre önce geçen cümle ise cümlenin kelimesi kelimesine ve anlamdaş versiyonları karıştırılmaktadır

(15)

• Sözel /anlamsal ayırımı görev talebinin,

hatırlanması istenen maddelerin ve hatırlama stratejilerinin çeşitli kombinasyonlarını

yansıtmaktadır.

• Eğer görev kelime ve rakamlardan oluşan kısa

listeleri sadece kısa bir süre için hatırlamaktan ve bunu değişik listeler için art arda tekrar etmekten ibaret ise katılımcı konuşma tabanlı kodlar

seçebilir ve pasif tekrar stratejisi kullanabilir.

(16)

• Anlam ifade eden bir materyal

kullanıldığında; materyal uzun süre

hatırlanmak zorunda olduğunda katılımcı anlamsal kodlama seçer ve özümseyerek tekrar stratejisini kullanır

(17)

Sınırlı kapasite

• Gerçekten 5-9 mudur?

• KSB kapasitesi uzun süreli bellekten

destek almaksızın ve içten tekrarlamanın mümkün olmadığı durumlarda ölçülmelidir çünkü “madde” zaten USB’de yer alan bir birimdir

(18)

• Uno

• Due

• Tre

• Quattro

• Cinque

• Sei

• Sette

• Otto

• Nove

(19)

• KSB gerçekten sınırlı bir kapasiteye

sahiptir ve kapasitesindeki artışın kaynağı USB ve ondan yardım alarak yaptığı

düzenlemelerdir (TRTBJKLGS/ TRT BJK LGS)

(20)

UNUTMA VE ENGELLEYİCİLER

• KSB’te unutma bellek izinde silikleşme ve karışma ile açıklanmakta idi. Ancak KSB’İ engelleyen başka faktörler de vardır

• Eklenti etkisi

Hatırlanması gereken bir listenin sonuna hatırlanması

gerekmeyen sabit bir madde eklendiğinde (Tamam, şimdi hatırlayın) en son veya son birkaç maddenin hatırlanma oranı düşer

(21)

• Eğer bu madde aynı modaliteden ise (listenin sonuna eklenen «sıfır» ve «zil sesi»)

(22)

• Ardalan etkisi

Bir bilgiyi kısa süreli bellekte saklamaya çalışırken arka fondan gelen sesler bunu olumsuz

etkileyebilir. Ancak değişken gürültü beyaz

gürültüden daha fazla dikkat dağıtır (bip biiip/ biiip buuup)

(23)

USB’e aktarım

• Tekrar tamam ama??

• Bilgi mutlaka KSB’te tutularak mı USB’e aktarılır?

• Kısa süreli belleğinde işitsel bilgi

tutamayan KF kendisine 4-7 rakamları okunduğunda sadece 1 rakamı aklında tutabilmektedir. 10 maddelik listeyi

USB’inde tutabilir mi?

(24)

• On kelimelik listenin tamamını

ezberleyene kadar tekrar edildiğinde o da listeyi kontrol grubundaki katılımcılar kadar hızlı ezberlemektedir.

(25)

• Öğrenilmesi gereken materyal ile uzun süre yüzyüze kalmak onun USB’e

aktarılmasını sağlar mı?

(26)

(27)