HUKUK BAŞLANGICI 12
İlga edici hukuk kuralları
ÖRNEK 1: 1926 tarihli Medeni Kanunun Tatbiki Hakkındaki Kanunun 43.
maddesindeki «…. Mecelle mülgadır.» düzenlemesi.
ÖRNEK 2: Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 12. maddesindeki aşağıdaki düzenleme yine ilga edici bir kural örneğidir:
Madde 12- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla, a) 26.4.1926 tarihli ve 825 sayılı Ceza Kanununun Mevkii Mer'iyete Vaz'ına Müteallik Kanun,
b) 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu bütün ek ve değişiklikleri ile birlikte,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
Normlar Hiyerarşisi
• Hans Kelsen tarafından dile getirilen normlar hiyerarşisi kavramı,
hiyerarşik sıraya göre altta olan hukuk kuralının üstündeki kurala aykırı olmamasını esas alır. Buna göre, örneğin, Türk hukuk sistemi açısından normlar hiyerarşisinin en üstündeki basamakta anayasa yer almakta, onu kanunlar, tüzükler, yönetmelikler izlemektedir.
Anayasa
Kanun –Kanun Hükmünde Kararnameler-Uluslararası Antlaşmalar Tüzük
Yönetmelik
Anayasa ve bağlayıcılığı
• Devletin şeklini, kişilerin haklarını ve ödevlerini, devlet organlarını ve bu organlar arasındaki ilişkileri düzenleyen anayasa, normlar
hiyerarşisinin en üstünde yer almaktadır.
• MADDE 11- Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı
organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.
Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.
Kanunlar
-Yazılılık, genellik ve süreklilik unsurlarını taşırlar.
-Öneri, görüşme, kabul ve yayın süreçleri sonunda hukuken geçerli hale gelirler.
Anayasanın 88. ve 89. maddeleri kanunların oluşturulmasına ilişkindir.
Kanunlar
• B. Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi
Madde 88 – Kanun teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir.
Kanun tasarı ve tekliflerinin Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülme usul ve esasları içtüzükle düzenlenir.
C. Kanunların Cumhurbaşkanınca yayımlanması (1)
Madde 89 – Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları onbeş gün içinde yayımlar.
Yayımlanmasını kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir. (Ek cümle:
3/10/2001-4709/29 md.) Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulunmama durumunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir. Bütçe kanunları bu hükme tabi değildir.
(1)
Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.
Anayasa değişikliklerine ilişkin hükümler saklıdır.
Hukuk Öznesi
• Tanımı
• Özgürlük
• Özerklik
• Eştilik
Hukuk Öznesi
Sorumluluk
Anlamı ve sorumluluk türleri
