LEFKOŞA’DA İNGİLİZ DÖNEMİ İMAR FAALİYETLERİ YAKIN DOĞU ÜNIVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İÇ MİMARLIK ANA BİLIM DALI

(1)

i

LEFKOŞA’DA İNGİLİZ DÖNEMİ

İMAR FAALİYETLERİ

YAKIN DOĞU ÜNIVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

İÇ MİMARLIK ANA BİLIM DALI

UFUK GAZİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

(2)

ii BİLDİRGE

İlgili tezin akademik ve etik kurallara uygun olarak yazıldığını ve kullanılan tüm literatür bilgilerinin referans gösterilerek ilgili tezde yer aldığını beyan ederim.

(3)

iii ÖZET

Bu çalışmanın amacı Kıbrıs adasının başkenti olan Lefkoşa şehrinde oluşan birçok medeniyetin bıraktığı kalıntılar veya kültürel dokunun zamanla değişen egemenlik statüsüne bağlı olarak aldığı cehrenin son olarak 1878–1960 yılları arası İngiliz Egemenliği süresince yaşanan yeni kültürel yapılaşma esnasında İngilizler tarafından yok edilen, değiştirilen veya eklenen tarihsel, mimarı ve kentsel dokuyu analız edip ortaya koyabilmektir. Bu amaçla başlanan çalışma süresince çeşitli zorluklarla karşılaşılmıştır. Bu zorluklardan en önemlisi farklı arşivlere dağılmış olan özgün kaynaklara ulaşma zorluğudur. Bu zorluğu aşabilmek için çalışma alanının sınırları mevcut malzemenin daha fazla olduğu Lefkoşa tarihsel dokusunun Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kalan kısmi üzerine çoğunlukla yoğunlaştırılmıştır. Bu bağlamda 1878–1960 tarihleri arasında yapılan yeni düzenlemeleri daha iyi anlatabilmek için yıkılan yapılara ilişkin ulaşılabilen kaynaklardan veriler toplanmış ve genel olarak Lefkoşa’nın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti parçasında kalanlar mevcut literatür bilgileri ve arşiv belgeleri doğrultusunda yorumlanmaya çalışılmış, Güney Lefkoşa’da kalan parça ise veri azlığından yeterince değerlendirilmemiştir. Bu eksikliklerin başka çalışmalarla giderileceğini ve elinizdeki çalışmanın ilgilerlere faydalı olacağını ümit ediyorum.

Anahtar kelimeler: İngiliz Egemenliği, sur içi, imar faaliyetleri, yol düzenlemeleri, yıkılan yapılar, yeni inşa edilen yapılar.

(4)

iv SUMMARY

The purpose of this study is to analyse the historical architectural and urban textures demolished, altered or added as a result of new cultural development during the British rule in Cyprus between 1878-1960. The most problematic stage while conducting this study was the difficulty in accessing the sources of information which were spread all over different archives. To overcome this issue Nicosia, which is historically the richest city, was chosen and the buildings within the Turkish Republic of Northern Cyprus boundaries were analyzed. Information regarding the demolished buildings are gathered, and they were used together with literature background and archieve data in order to explain the innovations done between 1878-1960 in a more comprehensive way. Information regarding the buildings left in the South part of Nicosia was not available to be used in this study. Therefore I hope that the future studies will overcome this issue to give a more complete study which I am sure will be the benefit for the future researchers.

Key words: the British period, Nicosia, construction activities, road regulations, demolished buildings, newly built structures.

(5)

v TEŞEKKÜR

Çalışma süresince tüm bilgilerini benimle paylaşmaktan kaçınmayan ve tezimde büyük emeği olan Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık bölümü başkanı ve öğretim üyelerinden danışman hocam, Sayın Prof. Dr. Nuran Kara Pilehvarian’a sonsuz minnet ve teşekkürlerimi sunarım.

Her konuda sabırla yardımcı olan ve çalışma süresince beni hep destekleyen, güvenen aileme ve nişanlıma sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

(6)

vi İÇİNDEKİLER Sayfa No:

BİLDİRGE ... i

ÖZET.. ... iii

SUMMARY ...iv

TEŞEKKÜR ... v

İÇİNDEKİLER ...vi

RESİM LİSTESİ………. ... viii

PLAN LİSTESİ ... xiii

HARİTA LİSTESİ ... xv

BÖLÜM:1 GİRİŞ ... 1

1.1 Tezin Amacı ... 1

1.2 Tezin Kapsamı ... 1

1.3 Tezin Yöntemi ... 2

BÖLÜM: 2 KIBRIS TARİHİNE BİR BAKIŞ ... 3

1.1 Lefkoşa’nın Yeri ve Etimolojisi ... 5

1.2 Başkent Lefkoşa ... 5

BÖLÜM: 3 İNGİLİZ İDARESİ DÖNEMİNDE LEFKOŞA SUR İÇİNDEKİ İMAR HARETLERİ ... 8

3.1 Yeni Yol Düzenlemeleri ... 8

3.1.1 Genişletilen ve Yeni Açılan Yollar ... 8

3.1.2 Yuvarlatılan Yol Köşeleri ... 9

3.2 Suyolları, Çeşmeler ve Kuyular ... 9

(7)

vii

3.3.1 Lüzinyan Sarayı... 53

3.3.2 Büyük Medrese ... 58

3.3.3 Mezarlık ... 62

3.3.4 Akıl hastanesi ... 65

3.4 Dönüştürülen, Ek Yapılan Yapılar: ... 74

3.4.1 Kahvehane... 75

3.4.2 Ordu Önü Mescidi ... 79

3.4.3 Mahkeme (Kadı İkametgâhı) ... 83

3.4.4 Konut ... 88

3.4.5 Bahçe ... 94

3.4.6 Rüştiye ... 97

3.5 Yeni İnşa Edilen Yapılar: ... 101

3.5.1 Posta Dairesi ... 102

3.5.2 Telgraf Dairesi ... 110

3.5.3 Telefon dairesi ... 114

3.5.4 Enformasyon Dairesi / Konut ... 118

3.5.5 Konut ... 122

3.5.6 Okul ... 128

BÖLÜM: 4 DEĞERLENDİRME VE SONUÇ ... 132

KAYNAKLAR ... 135

(8)

viii RESİM LİSTESİ Sayfa No:

Resim: 3.1 Arab Ahmet Suyolu (Altan, 1986) ... 10

Resim: 3.2 Silahtar Suyolu (Altan, 1986) ... 11

Resim: 3.3 Lüzinyan Sarayı’nın iç avlusu (John Thomas,1887)... 53

Resim:3.4 Lüzinyan Sarayı’nın iç avlusu (Stamp, 2013) ... 54

Resim:3. 5 Lüzinyan Sarayı’nın iç avlusu (William Williams,1887, Kıbrıs Arkeoloji Müzesi) ... 54

Resim:3.6 Lüzinyan Sarayı’nın yerine inşa edilen Mahkemeler Binası ... 55

Resim: 3. 7 Mahkeme binasın giriş kapısı ... 56

Resim: 3. 8 Mahkeme binasının cephesindeki revaklar ... 56

Resim: 3. 9 Mahkeme binasının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 57

Resim: 3. 10 Mahkeme binasının pencere ve kapıları ... 57

Resim: 3. 11 Büyük Medrese’nin serbest el çizimi (Evkaf Arşivi, 2012) ... 59

Resim: 3. 12 Dükkânın güney cephe görünümü... 60

Resim: 3. 13 Dükkânın üç giriş kapısından bir tanesi ... 60

Resim:3.14 Dükkânın cephe malzemesi ... 61

Resim:3. 15 Dükkânların çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 61

Resim:3.16 Lefkoşa Polis Müdürlüğü binası ... 63

Resim: 3. 17 Polis Müdürlüğü Binasının Giriş kapısı ... 63

Resim:3. 18 Polis Müdürlüğü Binasının doğu cephesi ... 64

Resim:3. 19 Polis Müdürlüğü Binasının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 64

(9)

ix

Resim:3..21 “B” Bloğunun giriş kapısı ... 71

Resim:3. 22 Çevre ve Kültür Bakanlığının çatısının görünümü ... 71

Resim: 3. 23“A” Bloğunun cephesindeki pencereler ... 72

Resim:3. 24 "B" Bloğunun merdiven kulesindeki pencereler ... 72

Resim: 3. 25 Cephedeki plaster süslemeler ... 73

Resim: 3.26 Vakıflar Bankası’nın kuzey cephesi ... 75

Resim: 3. 27 Vakıflar Bankası’nın giriş kapısı ... 76

Resim:3. 28 Vakıflar Bankası’nın kuzey cephesindeki balkon ... 77

Resim:3. 29 Vakıflar Bankası’nın çatısının kenarında bulunan saçaklar ... 77

Resim:3. 30 Vakıflar Bankası’nın Kuzey cephesinde bulunan pencereler ... 78

Resim:3. 31 Vakıflar Bankası’nın cephesinde bulunan plasterler ... 78

Resim:3. 32 Cami’nin Kuzey cephesi (Sayıl, 2013) ... 79

Resim:3..33 Caminin minaresi ... 80

Resim:3. 34 Caminin giriş kapısı ... 80

Resim:3. 35 Caminin kuzey cephesindeki veranda ... 81

Resim:3. 36 Caminin çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 81

Resim:3. 37 Caminin cephelerindeki pencereler ... 82

Resim:3. 38 Caminin cephesinde plaster ve rozetler ... 82

Resim:3..39 Evkaf Dairesi’nin Doğu cephesi ... 83

Resim:3. 40 Evkaf Dairesi’nin giriş kapısı ... 85

Resim: 3.41 Evkaf Dairesini birinci katındaki pencere ... 86

(10)

x

Resim: 3. 43 Evkaf Dairesinin cephelerinde bulunan pencereler ... 87

Resim:3..44 Köşelerde buluna plasterler ... 87

Resim: 3..45 Kültür Varlıklarını Koruma Merkezi ... 88

Resim:3.46 Yapının giriş kapısı ... 90

Resim: 3. 47 Yapının verandasının sağındaki üç dilimli Gotik kemer ... 90

Resim:3.49 Yapının verandasının ön cephesi ... 91

Resim: 3.4.4.48 Yapının ön cephesindeki sütun ... 91

Resim: 3. 50 Yapının ön cephesindeki pencereler... 92

Resim:3. 51 Yapının arka cephesindeki kapı ve pencereler... 92

Resim: 3.52 Yapının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 93

Resim:3. 53 Samanbahca Evleri (Sayıl,2000) ... 94

Resim: 3.54 Samanbahce evlerinin giriş kapısı ... 96

Resim:3. 55 Halk Sanatları Enstitüsü’nün doğu cephesi ... 97

Resim:3. 56 Yapının avlusundaki çeşme ... 98

Resim:3. 57 Yapının giriş kapısı ... 98

Resim:3. 58 Yapının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 99

Resim:3. 59 Yapının güney cephesindeki pencereler ... 99

Resim:3. 60 Yapının çatısının kenarındaki taş geçişler ... 100

Resim: 3.61 Posta Dairesi’nin kuzey cephesi ... 102

Resim: 3. 62 Girne Caddesinde Evkaf’a ait dükkânlar (Sayıl, 2012) ... 103

Resim:3. 63 Posta Dairesi’nin giriş kapısı ... 107

(11)

xi

Resim: 3.65 Yapının batı cephesindeki pencereler ... 108

Resim: 3. 66 Yapının kuzey cephesindeki balkon çıkış kapısı ... 109

Resim:3.67 ön cephede bulunan sütunlardan bir tanesi ... 109

Resim:3. 68 Taşınmaz Mal Komisyonu Binasının Kuzey cephesi ... 110

Resim: 3.69 Yapının giriş kapısı ... 111

Resim: 3. 70 Yapının birinci katındaki balkon ... 111

Resim: 3. 71 Yapının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 112

Resim:3. 72 Yapının kuzey cephesindeki pencereler ... 112

Resim:3. 73 Yapının doğu cephesindeki kapı ... 113

Resim:3. 74 UBP ilçe binasının kuzey-doğu cephesi ... 114

Resin:3. 75 Yapının giriş kapısı ... 115

Resim:3. 76 Yapının kuzey cephesindeki balkon ... 115

Resim: 3. 77 Yapının kuzey cephesindeki kapı ve pencereler ... 116

Resim:3. 78 Yapının kuzey-doğu cephesindeki silinmiş kitabe yeri ... 116

Resim: 3. 79 Yapının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 117

Resim: 3.80 Konutun güney-doğu cephesi ... 118

Resim: 3. 81 Yapının giriş kapısı ... 119

Resim: 3.82 Yapının köşesindeki balkon ... 119

Resim:3. 83 Yapının damındaki balustratlar ... 120

Resim:3. 84 Yapının güney cephesinde kapı ve pencereler ... 120

Resim:3. 85 Yapının doğu cephesindeki Tudor çıkması ... 121

(12)

xii

Resim: 3. 87 Yapının giriş kapısı ... 125

Resim.3.88 Yapının damının çevresindeki balustratlar ... 125

Resim: 3 .89 Yapının cephelerindeki pencereler ... 126

Resim:3 90 Yapının güney cephesindeki cumba ... 126

Resim:3. 91 Yapının cephelerindeki ve köşelerindeki plasterler ... 127

Resim: 3. 92 Yeni Cami İlkokulu ... 128

Resim: 3. 93 Okul giriş kapısı ... 129

Resim: 3. 94 Okulun ön cephesindeki veranda ... 129

Resim:3. 95 Yapının çatısının görünümü (Google Map,2013) ... 130

Resim:3.96 Okulun cephesindeki pencereleri ... 130

(13)

xiii

PLAN LİSTESİ Sayfa no:

Plan:1 İngiliz idaresi’nin İslam Erkek Lisesi’ni genişletmek için yapılan çalışma

(SA1/401/1936)………...………68

Plan:2 “A”, “B” ve “C” bloklarının vaziyet planı Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ………69

Plan:3 Blok “A” bloğunun zemin katı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ………...…70

Plan:4 Blok “A” bloğunun birinci katı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ……….………70

Plan:5 Blok “B” bloğunun zemin katı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ……….71

Plan:6 Blok “B” bloğunun birinci katı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ……….…71

Plan:7 Blok “C” bloğunun zemin katı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ……….……72

Plan:8 Blok “C” bloğunun birinci katı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012) ………...……..…72

Plan: 9 Evkaf Dairesi’nin zemin kat plan (Evkaf Dairesi arşivi, 2012) ……….…86

Plan: 10 Evkaf Dairesi’nin zemin kat plan (Evkaf Dairesi Arşivi, 2012) …………..…87

Plan: 11 Victoria Kız İlk-Orta Okulu’nun planı (Eski Eserler Ve Müzeler Dairesi arşivi, 2012)……….…………...…………91

(14)

xiv Plan: 13 Posta Dairesi’nın zemin kat planı (Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Arşivi, 2012) ……….………106

Plan: 14 Posta Dairesi’nın birinci kat planı (Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Arşivi, 2012)……….…….107

Plan: 15 Posta Dairesi’nın ikinci kat planı (Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Arşivi, 2012)………..108

Plan: 16 Posta Dairesi’nin çatı çizimi(Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Arşivi,

2012)………...…...…110

Plan:17 K.K.T.C.Avrupa Birliği Koordinasyon Binası’nın zemin katı (Evkaf Arşivi, 2012)……….…….125

Plan:18 K.K.T.C.Avrupa Birliği Koordinasyon Binası’nın birinci katı (Evkaf Arşivi, 2012)……….….126

Plan:19 K.K.T.C.Avrupa Birliği Koordinasyon Binası’nın ikinci katı (Evkaf Arşivi, 2012)………..………126

(15)

xv HARİTA LİSTESİ Sayfa No: Harita 1: 1912 Lefkoşa sur içi haritası (Stanford’s Geographical, 1912)

………...…...…...10 ve 11 numaralı sayfa arası (A3 Boyutunda)

Harita 2: 1950’li yıllarda çizilen Lefkoşa sur içi haritası (K.K.T.C Harita Dairesi, 2012) ………...…10 ve 11 numaralı sayfa arası (A3 Boyutunda)

Harita 3: 1912 ve 1950’li yıllarına ait Lefkoşa sur içi haritalarının karşılaştırılması ………..……….……....10 ve 11 numaralı sayfa arası (A3 Boyutunda)

Harita 4: 1880 ‘li yıllarına ait Lefkoşa şehir içi haritasında Lüzinyan Sarayı’nın

(16)

1 BÖLÜM:1 GİRİŞ

1.1 Tezin Amacı

Kıbrıs adası üzerinde oluşan birçok egemenliğin, adaya kendi kültürlerini yansıttığı kalıntılar adanın geneline dağılmış ve günümüze kadar ulaşmıştır. Kıbrıs’a 1876–1960 yılları arasında egemen olan İngiltere’nin Ortadoğu stratejisinin bir kısmı olan Kıbrıs adası, uyguladığı strateji ile Osmanlı Hükümetinin yanında müttefik olarak

gözükmüştür. Osmanlı imparatorluğunun Rusya ile arasında oluşan gergin savaşlardan dolayı zayıf düştüğünü fırsat bilen İngiltere, uyguladığı Ayastefanos Anlaşması ile adayı Osmanlı Hükümetinden kiralamıştır. 1878 yılından itibaren Kıbrıs’ı sahiplenen İngilizler 23 Temmuz 1923 de Lozan Anlaşması sonucu bunu tamamen

resmileştirmiştir.

Adadaki İngiliz Egemenliği suresince, ilk günden itibaren getirdiği yenilikleri incelemeyi amaçlanan bu araştırmada, İngilizlerin Lefkoşa surları içerisinde

oluşturduğu kentsel planlamalar sonrası meydana gelen yıkımları veya yapılan yeni mimari yapıların önceki egemenliklerden kalan kalıntıların ortadan kaldırılarak İngiliz kültürünün boy gösterdiği yeni bir cehrenin nasıl oluşturulduğunu anlatıyor. Bu

bağlamda İngiliz Dönemi suresince inşa edilen, yıkılan veya eklemeler yapılan ev, bina, yol, su kemerleri ve bunun gibi birçok kalıntının incelenip ele alındığı görülecektir. Sonuç olarak İngiliz yönetimi süresince herhangi bir döneme ait kültürel kalıntının İngiliz kültürel kalıntıları uğruna yok edilip değişikliğe uğrayıp uğramadığı da ortaya konulacaktır.

1.2 Tezin Kapsamı

Araştırılıp yazıya dökülen bu çalışmada Kıbrıs adasına hâkim olan egemenlikleri ve Lefkoşa’da oluşan tarihsel gelişimi ayni zamanda adanın İngiliz idaresine geçene kadarki safhalarını ele alarak özetlenmiştir. Bu maksatla beş aşama halinde

sınıflandırılmış olan İngiliz idaresinin Lefkoşa’da yaptığı imar faaliyetleri, geniş ve kapsamlı bir şekilde araştırılarak 1912 ve 1950’li yıllarına ait Lefkoşa sur içi haritası karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda İngiliz idaresinin yürürlüğe koyduğu “Sokak ve çevre düzenleme kanunu”na göre Lefkoşa’da yaptığı yeni yol düzenlemeleri, önemli su

(17)

2 yıkılan, dönüştürülen, ek yapılan yapılar ve yeni inşa edilen yapılar ayrı ayrı üslup ve mimari yönden analiz edilerek açıklanmaktadır. 82 yıllık İngiliz egemenliği süresince Lefkoşa nasıl bir gelişim süreci içeririne girdiğini ve bu gelişim süreci içerisinde herhangi bir döneme ait kültürel kalıntının İngiliz kültürel kalıntıları uğruna kendi egemenliğine nasıl mal edildiğini kapsamaktadır.

1.3 Tezin Yöntemi

Kıbrıs adası tarihi boyunca birçok egemenliğe ev sahipliği yapmış ve bu egemenlikler kendi kültürlerini yansıttığı kalıntılar burada günümüze kadar ulaşmıştır. Yapılan bu çalışmada Kıbrıs’ın başkenti olan Lefkoşa’nın başta Lüzinyanlilar olmak üzere

Venedikliler Osmanlı İmparatorluğu ve son olarak 1878–1960 yılları arasında Kıbrıs’a egemen olan İngiltere’nin üzerinde bıraktığı tarihi dokunun analizi yapılmıştır. Bu bağlamda son egemen ülke olan İngiltere’nin 82 yıllık hâkimiyet suresince Lefkoşa’da yaptığı imar faaliyetleri geniş ve kapsamlı bir şekilde araştırılarak 1912 ve 1950’li yıllarına ait Lefkoşa sur içi haritasında karşılaştırılmıştır. Karsılaştırma neticesinde elde edilen tarihi birçok resim ve plan incelenip İngiliz dönemi öncesi ve sonrası halini kıyaslayan bir araştırmayı amaçlayan bir tez meydana getirmiştir. Bu araştırma

neticesinde İngiliz idaresinin yürürlüğe koyduğu “Sokak ve çevre düzenleme kanunu”na göre Lefkoşa’da yaptığı yeni yol düzenlemeleri, önemli su kaynakları olan Silahtar ve Arabahmet suyollarının beslediği çeşmeler ile surlar içindeki yıkılan, dönüştürülen, ek yapılan yapılar ve yeni inşa edilen yapılar ayrı ayrı üslup ve mimari yönden incelendiği gözlemlenebilir.

Sonuç olarak gözlemlenen, Kıbrıs’ın başkenti Lefkoşa çoğunlukla herhangi bir döneme ait olan kültürel imarı dokunun İngiliz kültürel kalıntılarının uğruna yok edilip yıkıldığı veya değişime uğratıldığını ispatlamaktır.

(18)

3 BÖLÜM: 2

KIBRIS TARİHİNE BİR BAKIŞ

Kıbrıs adası Akdeniz’in kuzeydoğu köşesinde Sicilya ve Sardunya adalarından sonra 9283 km2’lik yüz ölçümü ile Akdeniz’in üçüncü büyük adasıdır. Kıbrıs adına yapılan araştırmalar neticesinde Kıbrıs ismi birçok tezde farklı oluşumlarla belirtilmiştir. Bu oluşumlardan bazıları da adada bol miktarda yetişen Kına çiçeğinin (Lawsonia alba) İbranice karşılığı olan Kopher aynı zamanda bolca bulunan bakırın Latince karşılığı olan Cuprum dan da geldiği iddialar arasındadır (Çelik, 2012). Kıbrıs’ın Mısır ve Doğu Akdeniz ticaret yolları üzerinde bulunması, tarihin bilinen ilk devirlerinden itibaren Kıbrıs'ın önem kazanmasını ve bu önemin sürekliliğinin devamı olmasına sebep olmuştur (Zia, 1975).

Bu süreç içerisinde Kıbrıs tarihinin kronolojik takvimi şu şekilde oluşmuştur;

MÖ. 1320 - 1200 Hitit Dönemi

MÖ. 1200 - 1000 Eski Mısır Dönemi

MÖ. 1000 - 710 Finikeliler Dönemi / Kıbrıs Şehir Krallıklarının Kurulması

MÖ. 710 - 609 Asurlular Dönemi

MÖ. 609 - 525 Mısır Dönemi

MÖ. 525 - 333 İran Pers Dönemi

MÖ. 411 - 333 Pers ve Eski Yunan (Helen) Dönemi

MÖ. 294- 58 Ptolemiler Dönemi

MÖ. 58 - MS. 395 Roma Dönemi

MS. 395 - 1190 Bizans Dönemi

MS. 1190 - 1191 Haçlılar Dönemi (I.Richard)

(19)

4 Kıbrıs adasının son egemen ülkelerinden olan Lüzinyanlar ada da 1192’den 1489’a kadar süren 3 asırlık hâkimiyetinde adaya sanat ve medeniyet hayalini yükselişe geçirip ilerletmişler ve birçok orta zaman mimarisi tarzında binalar inşa etmiştir. Fakat 1426 yılında Mısır`in Memluk Sultanı Lüzinyan Kralını tahtından düşürüp adayı vergiye tabi tutmaya başlamıştır. Bu süreç içerisinde Kıbrıs adasına ilgi gösteren Venedik

hükümdarlığı, uyguladığı baskıyla adanın hukuki gücünü ele geçirerek adada Venedik hükümdarlığını sağlamıştır. Venediklikler zamanında adada oluşan sanatı rafa

kaldırılmış, medeniyet refah ve saadeti zorlaştırıp geriletmiştir. 1517 yılında Osmanlı İmparatoru Yavuz Sultan Selim’in Mısır`ı fethetmesinin ardından Güney Anadolu, Suriye ve Mısır'a yapılması muhtemel bir düşman saldırısında Kıbrıs adasının üs olarak kullanılması tehlikesi muhtemel olduğundan Kıbrıs Adası Venediklilerin elinden 1571'yılında alınmıştır. Kıbrıs adasının Osmanlı İmparatorluğunun fethinden sonra alınan kararlarla Lefkoşa merkez olmak üzere ada idari yönden bir Beylerbeyilik statüsüne alınmıştır (İpçioğlu, 2013).

Zayıflayan Osmanlı İmparatorluğuna sözde Rusya’ya karsı ittifak olan İngiltere bu bağlamda üst maksadı ile adayı Osmanlından kiralamıştı. Osmanlı Devleti Almanya’nın müttefiki olarak girdiği Birinci Dünya Savaşı’nda zayıf düşmüş ve bu durumu fırsat bilen İngilizler 5 Kasım 1914 tarihinde Kıbrıs’ı tek taraflı olarak ilhak etti (Hakeri, 2009). Fakat Rumların adayı Yunanistan’a bağlama emelleri olduğu ve yıllarca verilen çabalar neticesiz kalınca Rumlar ENOSİS düşüncelerini barışçıl yoldan elde

edemeyeceğini anlamışlardır. 1953 yılında Rumlar, kurdukları EOKA terör örgütü ile iç savaşa neden olup İngilizlerle Türkleri düşman görerek ortadan kaldırma adadan yok etme planlarına girmişlerdir (Zia, 1975). Rumların bu tutumu ile oluşan olaylar

neticesinde İngilizler tarafından yeni bir çözüm yolu olduğu düşünülen adanın Türk ve Rum tarafları ile birlikte Türkiye, Yunanistan ve İngiltere tarafından ortak yönetilmesi teklifini getirerek yürürlüğe koydu.

Sonraki adim olan iki toplumlu bir ülke kurulmak için yapılan girişimlerle "Kıbrıs Cumhuriyeti" ilan edildi. Fakat Rumların içindeki ENOSİS ateşi ve kini sönmediğinden yaptığı saldırılar katliamlar neticesinde Kıbrıs Cumhuriyeti ancak üç yıl sistematik olarak çalışabilmiştir.

(20)

5 1.1 Lefkoşa’nın Yeri ve Etimolojisi

Lefkoşa bilindiği üzere Kıbrıslıların deyimi ile Mesarya ovasının ortasında bulunan ve Kıbrıslı Türklerin Kanlıdere dediği aslında Padias deresi olan ve bu derenin düzlükte doğuya doğru yön değiştirirken oluşan kıvrımın içinde konumlanmış eski bir yerleşim yeriydi (Gürkan, 2006)

Eski bir yerleşim yeri olan Lefkoşa aslında Padias deresinin beslediği yeraltı su

kaynakları ve derenin getirdiği alüvyonlar nedeni ile toprağı verimli oluşu tarih boyunca burada bir biri ardına bazı kentler kurulmasına sebep vermiştir. Kurulan bu kentlerin sonuncusu olan ve Lefkoşa adını almazdan önce Lidra diye bilinen antik kentin bulunduğu alan üzerine kurulduğu ve bu antik kentin devamı olduğu kabul edilmektedir. Yapılan araştırmalar neticesinde oluşan bulgu ve kalıntılar sonucu günümüz sur içi Lefkoşa sinin güney yarısıyla onun güneydoğusundaki alanda bu eski Ledra kentinin yer aldığı sanılmaktadır (Gürkan, 2006).

Bu kentin adada Mısır hâkimiyetinin egemen olduğu Ptolemeus Krallığı döneminde Mısır Kralı Ptolemy Soter’in ( İ.Ö.312–285) oğlu olan Levkon (Levkos) tarafından yeniden inşa edilerek adi da buna uygun olarak Levkonteon’a çevrilmiştir (Gürkan, 2006). Buda bazı tarihçilerin Lefkoşa adinin Levkonteon’dan türemiş olduğu sanılıp zamanla Levkosia adini aldığına inanmıştır. Fakat farklı bakış açısına da sahip olan farklı tarihçiler ise Levkosia’nın Yunancada kavak koruluğu anlamına gelen levkae (levke) den geldiğini ve kentin ilkin Levkusa diye anılıp bunun da zamanla Levkosia veya Kıbrıslı Türkler tarafından Lefkoşa’ya çevrildiği öne sürülüyor (Gürkan, 2006).

1.2 Başkent Lefkoşa

Lefkoşa, Bizans egemenliği sonlarına doğru adada M.S.600 yılında başlayıp 300 yıl suren Arap akınları sonucunda Constantina (Salamis) şehrini terk ederek daha güvenli bir yer arayışına girerler. Bizanslılar, bu sure içerisinde güvenlik acısından tatmin edici olan Lefkoşa’ya taşınırlar. Buda Lefkoşa’nın ileriki yıllarda bir kent olarak önem kazanmasına sebep olmuştur (Gürkan, 2006).

(21)

6 Bizanslıların burada bir yerleşim içerisine girmesi ve öncü olup Kıbrıs’a vali olarak gönderilen Bizans dükleri, Templer Şövalyeleri, Lüzinyan ile Venedik Kralları, Dükleri, Lortları ve son olarak Osmanlı ile İngiliz Valileri de Lefkoşa’yı bir başkent olarak benimsemesine sebep vermiştir.(Çelik, 2012).

Dolayısı ile burayı sonraki egemenliklerinde başkent olarak benimsemesi Lefkoşa’yı bir gelişim sürecine götürmüştür. Lefkoşa tarihi boyunca birçok egemenliğe ev sahipliği yapan ve o yıllarda en parlak dönemini Lüzinyan döneminde yaşamıştır. Lüzinyan egemenliği ülke gelirinin büyük bir kısmını Lefkoşa’nın gelişimine güzelleşmesine harcamakta idi. Görkemli bir başkent için uğraş veren Lüzinyan imparatorluğu sonunda Lüzinyan beylerinin büyük ve gösterişli sarayları, konakları, evleri, geniş meyve

bahçeleri, katedralleri, kiliseleri, şapelleri, kırsal kesimde ise çiftlik, malikâne ve av köşklerine sahip olmasını sağlamıştır. Böylece Lefkoşa’nın ünü Lüzinyan Egemenliği süresince ada sınırlarını aşıp batı ülkelerine kadar ulaşmıştır (Bağışkan, 2013).

Lüzinyan egemenliği, Lefkoşa’yı sadece gelişip güzelleştirme sürecinde kalmamıştır. Ayni zamanda savunma gücünde artırıcı önlemler alarak Lefkoşa’nın etrafına büyük çapta surlar inşa etmiştir.

Adanın Venediklerin eline geçmesi (1489–1517) sürecinde ise Lefkoşa başkent olmaya devam etmiş fakat oluşan depremler kuraklık çekirge istilası gibi doğal afetler

Lefkoşa’nın eski ihtişamını kaybetmesine sebep olmuştur. Ancak Lefkoşa’nın o

görkemli görünüşüne son veren o darbe ise Lefkoşa’nın Osmanlı imparatorluğuna karşı savunmasını güçlendirmek amacı ile 1567 yılında almış olduğu karar sonuncu

Lefkoşa’nın Lüzinyanlar döneminde inşa edilen surların yıkılarak 3 mil uzunluğunda bir sur inşa etmesi ve bu surların dışında kalan birçok ağaç, evler, saray, Kral Jacques'in kraliyet sarayı, 2 Manastır (Dominic Manastırı dâhil) ve muhtelif mezheplere ait kiliseler de yıkılarak bunlara ait malzemelerin surların yapımında kullanılmaya başlanması büyük bir katliamdı (Bağışkan, 2013).

Venedikliler tarafından Lefkoşa’nın ihtişamlı görüntüsünü yok ederek inşa edilen surların Porta Giuliana (Mağusa kapısı), Porta Del Proveditore (Girne kapısı) ve Porta di S. Domenico (Baf kapısı) adında 3 kapısı. Flatro (Zeytinli-Kandil Söndüren), Loredano (Cevizli-Derviş-Söğütlü), Barbaro (Musalla), Quirini (Cephane), Mula

(22)

7 (Zahra), Rokkas (Kaytaz Ağa),Tripoli (Değirmen-Mezarlık), D'Avila (Kara İsmail), Kostanza (Bayraktar), Podokataro (Sazlı) ve Graffa (Altun) adlarında ise 11 burcu bulunmaktadır (Gürkan, 2006).

Adanın Osmanlı imparatorluğunun eline geçmesi sürecinde (1571) Osmanlıların karsılaştığı harabeye donmuş şehrin tekrardan düzenlenmesi için büyük çapta imar faaliyetlerine girişmiştir. Bu imar harekelerinde başkent Lefkoşa’nın yıkılan yapıtların temizlenmesi Latinlere ait en büyük kilise ve katetralllerin yeni eklentilerle camiye çevrilmesi, ticaret yerlerinin oluşturulması ile başta su olmak üzere kentin ibadet, eğitim, konaklama ve benzeri ihtiyaçlarını ivedik olarak karşılanması için girişimlere başlanmıştır (Bağışkan, 2013).

1878 yılında Büyük Britanya askerlerinin Lefkoşa’ya Girne Kapısı'ndan girmesi ve Baf Kapısı'nın yanındaki Değirmen Burcu'na ilk Britanya bayrağını çekmesi ile adanın idaresi İngilizlerin eline geçmiştir. İngiliz idaresi döneminde ise Lefkoşa yine başkent olarak benimsenmiş fakat İngiliz egemenliği süresince başkent Lefkoşa farklı bir boyut alarak Lefkoşa belediyesi kurularak büyümenin Lefkoşa surlarının dışına çıkmasına sebep olmuştur. Bu durumda Lefkoşa surlarının dışında olan Ortaköy, Strovolos, Büyük Kaymaklı, Küçük Kaymaklı gibi köyler şehir ile birleşmeye başladı, Yenişehir gibi bölgeleri yeni bir yerleşim yeri yapmıştır. Ayni zamanda şehrin dışına ulaşımı

kolaylaştırmak maksadı ile 1879'da Baf Kapısı'nın, 1931'de Girne Kapısı'nın ve 1945'te Mağusa Kapısı'nın yan taraflarındaki surlar kesilip genişletilerek açılmıştır (Çelik, 2012).

Sonralarda ise posta dairesi, mahkemeler ve bunun gibi birçok yapıyı inşa ederek veya var olan yapılar üzerinde değişiklikler ve eklentiler yaparak yeni bir gelişim yarattığı sonucunu ise kendi egemenliğinin bünyesine mal etmiştir.

(23)

8 BÖLÜM: 3

İNGİLİZ İDARESİ DÖNEMİNDE LEFKOŞA SUR İÇİNDEKİ İMAR HAREKETLERİ

İngiliz İdaresinin adaya geldiği ilk yıllarda öncelikli olarak Vakıf arazileri ve kamuya ait alanlarla ilgili düzenlemelere girişmiştir. Bu yaptırımlar süresince Müftülükten aldıkları fetvalarla mezarlıkları başka yerlere taşıyıp vakıf arazileri üzerine yeni yapılar yapmış (Altan,1986 ). 1940’lı yıllarda ise Lefkoşa’nın dar yollarını genişletmiş ve yeni yollar yapmıştır. Yapılan bu düzenlemeler süresince Lefkoşa’nın geçmişine ait birçok tarihi yapı yıkılmıştır.

1912 ve 1950’li yıllarına ait haritalar üzerinde yapmış olduğum incelemeler

doğrultusunda İngilizlerin adaya gelmesiyle Lefkoşa sur içerisindeki yapıları, yollar ve çeşmeleri yıkarak veya dönüştürerek birçok değişiklikler yapmış olduğunu

gözlemledim. Bu değişiklikleri başlıklar halinde sınıflandırarak inceleyecek olursak bunlar; yeni yol düzenlemeleri, yıkılan suyolları, çeşmeler ve kuyular, yıkılan yapılar, dönüştürülen ek yapılan yapılar ve yeni inşa edilen yapılardır.

3.1 Yeni Yol Düzenlemeleri

İngiliz İdaresi’nin 1945 yılında çıkardığı ve 1946 yılında uygulamaya koyduğu “Sokak ve çevre düzenleme kanunu”na göre, Lefkoşa sur içinde bazı düzenlemeler yapmışlardır (SA1/1012/1922). Yaptığım incelemeler doğrultusunda Lefkoşa’nın kuzey ve güney kısmında kalan eski yolların genişletildiğini, yeni yolların açıldığını ve bazı kesişen yol köşelerinin yuvarlatıldığını gözlemledim.

3.1.1 Genişletilen ve Yeni Açılan Yollar

1912 (Harita 1) ve 1950’li (Harita 2) yallarına ait sur içi haritaları arasında yaptığım karşılaştırmalarda genişletilen ve yeni açılan 68 adet yol olduğunu tespit edilmiş olup haritalar üzerinde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır (sayfa:14).

(24)

9 3.1.2 Yuvarlatılan Yol Köşeleri

1912 (Harita1) ve 1950’li (Harita 2) yıllarına ait haritaları karşılaştırdığımızda 73 adet kesişen yol köşelerinin yuvarlatıldığı görülmektedir. Bunlar harita üzerinde tespit edilerek sayfa 14’de ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.

3.2 Suyolları, Çeşmeler ve Kuyular

Lefkoşa’nın su ihtiyacı ilk defa Osmanlı Döneminde kurulan Arab Ahmet (3,1) ve Silahtar (3. 2) suyolları ile giderilmiştir. İsimlerini o yıllarda suyollarını Lefkoşa’ya ulaştırmak için uğraşan ve emeği geçen Kıbrıs valisi Arab Ahmet Paşa ve Silahtar Hacı Hüseyin Ağa’dan almaktadır. Lefkoşa surlarının dışında bulunan ve şehrin ana şebekesi olan Silahtar ve Arab Ahmet suyolları şehirde bulunan diğer çeşme ve kuyuları

besleyerek halkın er an suya ulaşabilmesini sağlamıştır (Altan,1986).

1912 (Harita 1) ve 1050’li (Harita 2) yıllarına ait sur içi haritasını karşılaştırdığımızda 43 adet orijinal yerlerinde bulunmayan veya akmayan su kemerleri ve çeşmeler görünmektedir. Su yolları, çeşmeler ve kuyular harita üzerinde sayfa…. ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.

(25)

10 Resim: 3.1 Arab Ahmet Suyolu (Altan, 1986)

(26)

11 Resim: 3.2 Silahtar Suyolu (Altan, 1986)

(27)

12 Tespit Edilen Yeni Açılan Yollar, Yuvarlatılan Yol Köşeleri, Su Kemerleri

Çeşmeler ve Kuyuların Harita Üzerindeki Analizi

Yaptığım araştırmalar doğrultusunda 1912 (Harita 1)ve 1950’lı (harita 2) yılarına ait Lefkoşa sur içi haritalar karşılaştırılıp 1912 yılı haritası üzerinde yeni açılan yollar, yuvarlatılan yol köşeleri, su kemerleri çeşmeler ve kuyular tepsi edilmiştir (Harita 3).

Harita üzerinde ayrıntılı bir şekilde açıklanabilmesi için 1912 yılına ait harita 14 parçaya bölünerek her parça içerisinde düşen yollar çeşmeler ve kuyular

(28)

13 Parça 1 (Harita 3)

Yeni açılan yollar

Yuvarlatılan yol köşeleri

Su kemerleri çeşmeler ve kuyular

1

2

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

7 _{8 A}

₈

K

(29)

14 Yeni Açılan Yollar

1. Aydın, Aksu, Güneysu, Çelebi, İbnisina, Şaban Paşa, Piri Reis ve A. Çavuş Sokakları: İbrahim Paşa Mahallesi’nde Şaban Paşa’ya ait bahçe üzerinde inşa edilen Samanbahçe evlerinin ara sokaklarına açılan yeni yollardır.

2. Girne Kapısı’nın Sağ ile Solundaki Yollar: Lefkoşa surlarının kuzeyinde Qurini (Cephane) ve Barbaro (Musalla) Burçları’nın arasında bulunan Girne Kapısı’nın her iki tarafına açılan yollardır. 1931’de Surların yıkılmasıyla açılan yollar surların dışında bulunan Yenişehir Mahallesi’nde ki Cemal Gürsel Caddesi’ne

bağlanmaktadır.

Yuvarlatılan Yol Köşeleri

1. Mahmut Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Pençizade ile doğu’dan batı yönüne uzanan Sarayönü Sokakları’nın kesiştiği köşe.

2. İbrahim Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Mahmut Paşa ile doğu’dan batı yönüne uzanan Sarayönü Sokakları’nın kesiştiği köşe.

3. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Mahmut Paşa ile doğu’dan batı yönüne uzanan Sarayönü Sokakları’nın kesiştiği köşe.

4. İbrahim Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Mahmut Paşa ile doğu’dan batı yönüne uzanan Polis Sokakları’nın kesiştiği köşe.

5. İbrahim Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Girne Caddesi ile doğu’dan batı yönüne uzanan Tanzimat Sokağı’nın kesiştiği köşeler.

6. İbrahim Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Vakıflar ile doğu’dan batı yönüne uzanan Tanzimat Sokakları’nın kesiştiği köşe.

7. İbrahim Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Girne Caddesi ile doğu’dan batı yönüne uzanan Tabak Hilmi Sokağı’nın kesiştiği köşe.

(30)

15 Su Kemerleri Çeşmeler ve Kuyular

1. Mevlevi Tekkesi Çeşmesi: İbrahim Paşa Mahallesi’nde Girne Caddesi üzerinde bulunan kare planlı bir çeşmedir. Öndeki sivri kemerinin nişinde okunamayan bir kitabe, bir musluk ve altında dikdörtgen planlı yalak bulunmaktadır.

2. Çeşme ve Kemer: İbrahim Paşa Mahallesi’nde Girne Kapısı’nın batısında başlayan su kemeri surlar ile birlikte paralel devam ederek güney doğuda bulunan Sazli (Podocataro) Burcuna kadar uzanmaktaydı. Su kemerinin üzerinde belli aralıklarla yerleştirilmiş çeşmeler bulunmaktaydı.

3. İnönü Meydanında Bulunan Çeşme: Abu Kavık Mahallesi’nde İnönü Meydanında bulunmaktaydı.

4. Abdi Çavuş Çeşmesi: Abdi Çavuş Mahallesi’nde Bodamyalı ve Abdi Çavuş Sokakları’nın kesiştiği köşede bulunmaktaydı. Klasik sivri kemerli bir çeşmeydi.

5. Laleli Cami Çeşmesi: Abdi Çavuş Mahallesi’nde Ali Ruhi ile Laleli Cami

Sakağı’nın kesiştiği köşesinde bulunan Laleli Cami’nin avlusunda yer almaktadır. Sivri kemerli üç musluklu yapının badem taşından yapılmış yalağı bulunmaktadır.

6. Sarayönü Çeşmesi: İbrahim Paşa Mahallesi’nde Sarayönü Sokak ile Girne Caddesinin kesiştiği köşede yer alan yığma taştan yapılmış bir çeşmedir. Klasik Osmanlı üslubunda tasarlanmış çeşme sekizgen planlı olup sekiz musluğu bulunmaktadır.

7. Kanlı Mescit Çeşmesi: Mahmut Paşa Mahallesi’nde Pençizade Sokağı’nın başında mescidin sol tarafında bulunmaktaydı

8. Şaban Paşa Çeşmesi: İbrahim Paşa Mahallesi’nde Şaban Paşaya ait bahçe üzerine inşa edilen Samanbahca Evleri’nin su ihtiyacının karşılaması maksadıyla inşa edilen altıgen planlı altı musluklu meydan çeşmesidir.

8.A .Mahamut Paşa Çeşmesi: İbrahim Paşa Mahallesi’nde Mahmut Paşa ile Sarayönü Sokakları’nın kesiştiği köşede bulunmaktaydı

(31)

16 Yeni açılan yollar

Su kemerleri, çeşmeler ve kuyular

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14

9

Parça 2 (Harita 3)

9 A

K

(32)

3. Çağlayan Mahallesine Bağlanan Yol: Lefkoşa surlarının kuzeyinde Barbaro (Musalla) ve Loredano (Cevizli) Burçları arasındaki surların bir kısmının

yıkılmasıyla açılan yoldur. Yol surların dışında bulunan Çağlayan Mahallesi’nde ki Şehit Albay Karaoğlanoğlu Caddesi’ne bağlanmaktadır.

4. Lozan Sokak: Abu Kavık Mahallesi’nde kuzey’den güney doğru uzanan Lozan Sokak kuzey yönüne doğru uzatılarak İstanbul Sokağına bağlandı.

5. Isparta Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde Yeni Cami ile Vefalı Sokakları’nı

bağlayan güney’den batı yönüne uzanan yol olup ayni zamanda yolun bir kısmı da genişletildi.

6. Dümencioğlu Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde Isparta ile Fuzili Sokakları’nı bağlayan kuzey’den güney yönüne uzanan yoldur.

7. Lale Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde Yeni Cami Sokağı ile Vefalı Sokakları’nı bağlayan doğu’dan batı yönüne uzanan yoldur.

8. Pınar Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde yeni açılan Lale ve Dümencioğlu Sokakları’nı bağlayan kuzey den doğu yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

8. Abu Kavık Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Abdi Çavuş ile doğu’dan batı yönüne uzanan Celaliye Sokakları’nın kesiştiği köşe

9. Abdi Çavuş Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Avni Efendi ile doğu’dan batı yönüne uzanan Ali Ruhi Sokakları’nın kesiştiği köşe

10. Abu Kavık Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Toros ile doğu’dan batı yönüne uzanan Celaliye Sokakları’nın kesiştiği köşe

11. Ayios Lukas Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Toros ile doğu’dan batı yönüne uzanan Ege Sokakları’nın kesiştiği köşe

(33)

18 12. Ayios Lukas Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Toros ile doğu’dan

batı yönüne uzanan Alsancak Sokakları’nın kesiştiği köşe

13. Ayios Lukas Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Ferah ile doğu’dan batı yönüne uzanan Alsancak Sokakları’nın kesiştiği köşe

14. Ayios Lukas Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Kadife ile doğu’dan batı yönüne uzanan Alsancak Sokakları’nın kesiştiği köşe

Su Kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

9. Kuru Çeşme: Abdi Çavuş Mahallesi’nde Kuru Çeşme ile Eski Saray Sokağı’nın kesiştiği köşede Klasik Osmanlı üslubunda tasarlanmış çeşme yer almaktadır.

9.A Akkavuk Mescidi Çeşmesi: Abu Kavık Mahallesi’nde Mescid ile Toros Sokakları’nın kesiştiği köşede bulunan Akkavuk Mescidinde bulunmaktaydı

(34)

9

10

11

12

13

14

10 10 A

K

(35)

9. Plevne Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde surların kenarında paralel uzanan Reşadiye ile Çankaya Sokakları’nı bağlayan kuzeydoğudan güneybatı yönüne uzanan yoldur.

10. Hatay Sokak: Yeni Cami Mahallesinde Çankaya ile Plevne Sokakları’nı bağlayan ara yoldur.

11. Edirne Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde yeni açılmış olan Plevne ile Çanakkale Sokakları’nı bağlayan “L” şeklindeki yoldur.

12. Çanakkale Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde Çankaya ile Barbaros Sokakları’nı bağlayan kuzeydoğudan güneydoğu yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

13. Çankaya Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde yeni açılmış olan Edirne ile Yeni Cami Sokakları’nı bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

14. Şehit Hüseyin Ruso Sokak: Lefkoşa surlarının kuzeydoğusunda Loredano (Cevizli) ve Flatro (Söğütlü) Burçları arasındaki surların bir kısmının yıkılmasıyla açılan yoldur. Yol surların dışında bulunan Çağlayan Mahallesi’nde ki Şehit Albay Karaoğlanoğlu Caddesine bağlanmaktadır.

Su kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

10. Tabur İmam veya Kadiri Tekkesi Çeşmesi: Yeni Camii Mahallesi’nde Çanakkale ve Barbaros Sokakları’nın kesiştiği köşede yer almaktaydı.

10.A Yeni Cami Mahallesindeki Su kemeri: Yeni Cami Mahallesi’nde eski Maronit’in Bahçesi’nin ortasında kalan bölgede bulunmaktaydı.

(36)

15

16

11

(37)

15. Üzümlü Sokak: Ayios Kassianos Mahallesi’nde kuzeyden güney yönüne uzanan Üzümlü Sokak, doğudan batı yönüne uzanan Tuncay M. Salih Sokağı’na bağlandı. Üzümlü Sokağı’nın batısına, isimleri belli olmayan üç adet yeni yol yapılmıştır.

16. Savaş Sokak: Yeni Cami Mahallesi’nde Kara Baba sokağına bağlanan güneyden batı yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

Su Kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

11. Ayios Kassıanos Mahallesindeki Su Kemeri: Ayios Kassianos Mahallesi’nde Şehit Ali Rıza Sokağı’nın batısında kalan bölgede bulunmaktadır.

(38)

17

18

15

16

17

18

19

20

12

13

14

15

16

17

13 K

(39)

17. Eski Polis Sokak: Ayia Sophia Mahallesi’nde ki kuzeyden güney yönüne uzanan Eski Polis Sokak, doğudan batı yönüne uzanan Arasta Sokağı’na bağlandı.

18. Mithat Paşa Sokak: Ayia Sophia Mahallesi’nde şimdilerde yıkılmış olan Ayandoni Hanı’nın doğu cephesinin baktığı tarafa açılan kuzeyden güney yönüne uzanan yoldur.

15. Ayios Sophia Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Eski Polis ile doğu’dan batı yönüne uzanan İdadi Sokakları’nın kesiştiği köşe

16. Ayios Sophia Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan İzzet Efendi ile doğu’dan batı yönüne uzanan İdadi Sokakları’nın kesiştiği köşe

17. Ayios Sophia Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Eski Saray ile doğu’dan batı yönüne uzanan Küçük Medrese Sokakları’nın kesiştiği köşe

18. Ayios Sophia Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Eski Saray ile doğu’dan batı yönüne uzanan Küçük Medrese Sokakları’nın kesiştiği köşe

19. Haydar Paşa Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Kirlizade ile doğu’dan batı yönüne uzanan Haydarpaşa Sokakları’nın kesiştiği köşe

20. Ayios Sophia Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Borozan Başı ile doğu’dan batı yönüne uzanan Baki Efendi Sokakları’nın kesiştiği köşe

Su Kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

12. Küçük Medrese veya Ali Ruhi Efendi Çeşmesi: Ayios Sophia Mahallesi’nde bulunan İdadi Sokağındaki Küçük Medrese’nin güney duvarındaki çeşmedir

13. Selimiye Cami Avlusundaki İki Çeşme: Ayios Sophia Mahallesi’nde Selimiye Camisi’nin kuzeydoğu ve kuzeybatısında birer adet çeşme yer almaktadır.

(40)

25 14. Selimiye Camii Şadırvanı: Ayios Sophia Mahallesi’nde bulunan Selimiye

Camisi’nin batısında yer almaktadır.

15. Selimiye Cami Çeşmesi: Ayios Sophia Mahallesi’nde Selimiye Camisi’nin güneybatısında bulunan kare planlı çeşmenin iki musluğu bulunmaktadır.

16. Bandabuliya’nın İçindeki Kuyu ve Çeşme: Ayios Sophia Mahallesi’nde bulunan Bandabuliya’nın içinde bir adet çeşme bir adet kuyu bulunmaktaydı.

17. Haydar Paşa Çeşmesi: Haydar Paşa Mahallesi’nde Haydar Paşa Camii avlusunda bulunmaktadır. Yığma taştan yapılmış çeşme altıgen planlı olup altı musluğu bulunmaktadır.

(41)

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 32 33

34

35

18

19

20

21

22

23 K

(42)

19. Mustafa Margili: Karaman Zade Mahallesi’nde yeni açılan Aytekin Zekai Sokağını Tüccarbaşı Sokağına bağlayan, kuzey doğu yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

20. İsmail Mani Sokak: Karaman Zade Mahallesi’nde yeni açılan Aytekin Zekai ile Hasan Mustafa Sokakları’nı bağlayan kuzey doğu yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

21. Aytekin Zekai Sokak: Karaman Zade Mahallesi’nde Tüccarbaşı ile Yediler sokaklarını bağlayan, kuzeyden doğu yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

22. Hasan Mustafa Sokak: Karaman Zade Mahallesi’nde yeni açılan Aytekin Zekai sokağını Baf Caddesine bağlayan ve kuzeybatıdan güneydoğu yönüne uzanan yoldur.

23. Çapa Sokak: İplik Pazarı Mahallesi’nde ki Yediler Tekkesi’nin doğu cephesine bakan ve Beliğ Paşa Sokak ile Baf Caddesi’ni bağlayan kuzeyden güney yönüne uzanan yoldur.

24. Yavuz Sokak: İplik Pazarı Mahallesi’nde bulunan Vakıflar Dairesinin kuzey cephesi tarafında bulunan ve Ankara Sokak ile Girne Caddesi’ni bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

25. Ankara Sokak: İplik Pazarı Mahallesindeki Vakıflar Dairesinin batı cephesinin baktığı tarafa açılan yeni yoldur. Kuzey’den güney yönüne uzanan yol Müftü Ziya Efendi ile Müftü Raci Efendi Sokakları’nı bağlamaktadır.

26. Posta Sokak: Arab Ahmet Mahallesine bağlı olan Atatürk Meydanı’nda ki Genel Posta hane’nin arkasındaki yoldur. Doğu batı yönüne uzanan yol kuzeyden güney yönüne uzanan Müftü Racı Efendi Sokağı’na bağlanmaktadır.

27. Cumhuriyet ve Hürriyet Sokakları: İplik Pazarı Mahallesi’nde ki Asmaaltı ile Mecidiye Sokakları’nı bağlayan kuzeyden güney yönüne uzanan iki yoldur.

28. Alabey Sokak: Abdi Çavuş Mahallesi’nde Abdi Çavuş Sokak ile Agâh Efendi Sokakları’nı bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

(43)

28 Yuvarlatılan Yol Köşeleri

21. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Salahi Şevket ile doğu’dan batı yönüne uzanan Müftü Ziya Efendi Sokakları’nın kesiştiği köşe

22. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Köroğlu ile doğu’dan batı yönüne uzanan Küfizade Sokakları’nın kesiştiği köşe

23. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Köroğlu ile doğu’dan batı yönüne uzanan Müftü Ziya Efendi Sokakları’nın kesiştiği köşe

24. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki i kuzey’den güney yönüne uzanan Müftü Raci Efendi ile doğu’dan batı yönüne uzanan Müftü Ziya Efendi Sokakları’nın kesiştiği köşe

25. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Müftü Racı Efendi ile doğu’dan batı yönüne uzanan Müftü Ziya Efendi Sokakları’nın kesiştiği köşe

26. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Müftü Racı Efendi ile kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Yediler Sokakları’nın kesiştiği köşe

27. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Yediler ile doğu’dan batı yönüne uzanan Beliğ Paşa Sokakları’nın kesiştiği köşe

28. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Yediler Sakak ile kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Baf Caddesi’nin kesiştiği köşe

29. Karaman Zade Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Baf Caddesi ile güneydoğu’dan kuzeybatı yönüne uzanan Hasan Mustafa Sokağı’nın kesiştiği köşe

30. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Turunçlu Cami ile doğu’dan batı yönüne uzanan Beliğ Paşa Sokakları’nın kesiştiği köşeler

31. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Lidras Sokak ile kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Baf Caddesi’nin kesiştiği köşe

(44)

29 32. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Asmaaltı ile

kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Kurt Baba Sokakları’nın kesiştiği köşe

33. Ayios Sophia Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Asmaaltı ile kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Kurt Baba Sokakları’nın kesiştiği köşe

34. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Asmaaltı ile doğu’dan batı yönüne uzanan İrfan Bey Sokakları’nın kesiştiği köşe

35. İplik Pazarı Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Asmaaltı Sokak ile kuzey’den güney yönüne uzanan Girne Caddesi’nin kesiştiği köşe

18. Mahmut Paşa Sokağı’nda bulunan Su Kemeri: Arab Ahmet Mahallesi’nde Mahmut Paşa ile Müftü Ziya Efendi arasında kalan bölgede bulunmaktadır.

19. İplik Pazarı Mahallesindeki Kuyu: İplik Pazarı Mahallesi’nde Müftü Raci Efendi Sokak ile Girne Caddesi’nin kesiştiği köşede bulunmaktaydı.

20. İplik Pazarı Mahallesindeki Su Kemeri: İplik Pazarı Mahallesi’nde İrfan Bey Sokak arasında kalan bölgede bulunmaktaydı.

21. İplik Pazar Cami Çeşmesi: İplik Pazarı Mahallesi’nde bulunan İplik Pazarı Camii’nin avlusunda yer almaktadır. Çeşme sekizgen planlı olup sekiz musluğu bulunmaktaydı.

22. Pazar Çeşmesi: İplik Pazarı Mahallesinde Beliğ Paşa ile İplik Pazarı Sokakları’nın kesiştiği köşede yer alan bir duvar çeşmesiydi.

23. Ermu Caddesi üzerindeki Çeşme: Ayios Sophia Mahallesi’nde Ermu ile Manifaturacılar Sokakları’nın kesiştiği köşede yer almaktaydı.

(45)

29

30

31

36

37

38

39

40

41

24

25

26 26 A

K

(46)

29. Sarayönü Sokak: Lefkoşa surlarının kuzey batısında, Qurini (Cephane) ve Mula (Zahra) burçları arasındaki surların bir kısmının yıkılmasıyla açılan yoldur. Yol surların dışındaki Köşklüçiftlik Mahallesine uzanmaktadır.

30. Sarayönü Sokak: Mahmut Paşa Mahallesi’nde kuzey batı yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur.

31. Şerabioğlu Sokak: Arab Ahmet Mahallesi’nde doğudan batıya doğru paralel olarak uzanan ve Tanzimat ile Salahi Şevket Sokakları’nı bağlayan yoldur.

36. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Tanzimat ile doğu’dan batı yönüne uzanan Şerabioğlu Sokakları’nın kesiştiği köşe

37. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Tanzimat ile doğu’dan batı yönüne uzanan Kamil Paşa Sokakları’nın kesiştiği köşe

38. Karaman Zade Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Salahi Şevket ile doğu’dan batı yönüne uzanan Mehmet Hüseyin Sokakları’nın kesiştiği köşeler

39. Karaman Zade Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Salahi Şevket ile doğu’dan batı yönüne uzanan Tüccarbaşı Sokakları’nın kesiştiği köşe

40. Karaman Zade Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Salahi Şevket ile doğu’dan batı yönüne uzanan Tüccarbaşı Sokakları’nın kesiştiği köşe

41. Arab Ahmet Mahallesi’nde ki kuzey’den güney yönüne uzanan Salahi Şevket ile doğu’dan batı yönüne uzanan Şerabioğlu Sokakları’nın kesiştiği köşe

(47)

32 Su kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

24. Tanzimat Sokağı’nın doğusunda bulunan Su Kemeri: Arab Ahmet Mahallesi’nde Tanzimat ile Salahi Şevket Sokakları’nın arasında bulunmaktaydı.

25. Müftü Ziya Efendi Sokağı’nda bulunan Su Kemeri: Arab Ahmet Mahallesi’nde Müftü Ziya Efendi ile Tanzimat Sokağı arasında kalan bölgede bulunmaktadır.

26. Şerabioğlu Çeşmesi: Arab Ahmet Mahallesindeki Arab Ahmet Camii yanındaki Şerabioğlu Sokağı’nda bulunmaktaydı.

26.A Muttalipzade Çeşmesi: Arab Ahmet Mahallesi’nde Zahra ve Tanzimat Sokakları’nın kesiştiği köşede yer alan kesme taştan yapılmış bir çeşmedir.

Sekizgen planlı çeşmenin sekiz yanındaki üç dilimli kemerlerin oluşturduğu küçük nişler içerisinde birer musluk bulunmaktadır.

(48)

32

33

34

42

43

44

45

27

28

29

30 K

(49)

32. Drosin Sokak: Tophane Mahallesi’nde ki şimdilerde harabe durumda olan Tophane Mescidi’nin batı cephesi tarafına açılan ve Fevieru (Tophane Sokak) ile Arsinois Sokakları’nı bağlayan kuzeyden güney yönüne doğru uzanan yoldur.

33. Arsinois Sokak: Tophane Mahallesi’nde ki güneydoğudan kuzeybatı yönüne uzanan Arsinois Sokak, surların kenarında paralel uzanan Rigainis Sokağı’na

bağlanmaktadır.

34. Baf Caddesi: Lefkoşa surlarının batısında Yiğitler (Roccas, Kaytazağa) ve Tripoli (Değirmen) Burçları’nın arasında bulunan Baf Kapısı’nın kuzeyinde açılan yoldur.

42. Tophane Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Aleksiu Komninu ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Arsinois Sokakları’nın kesiştiği köşe

43. Tophane Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Aleksiu Komninu ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Megalu Aleksandru Sokakları’nın kesiştiği köşeler

44. Nebet Hane Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Vasileu Vulgaroktonu ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Megalu Aleksandru Sokakları’nın kesiştiği köşe

45. Nebet Hane Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Palron Patron ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Megalu Aleksandru Sokakları’nın kesiştiği köşe

(50)

35 Su Kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

27. Baf Kapısı Çeşmesi: Tophane Mahallesindeki Baf Kapısına geçit açılmadan önce kapının sağ tarafında olduğu söylenir.

28. Kaytaz Ağa Çeşmesi: Karamanzade Mahallesi’nde ki Cafer Paşa Mescidi’nin yanında kitabeli bir çeşme.

29. Baf Caddesi üzerinde bulunan çeşme: Karamanzade Mahallesi’nde Mehmet Hüseyin Sokak ile Baf Caddesi’nin kesiştiği köşesinde bulunan ve Dükkânlar Önü Camisi’nin doğu duvarında yer almaktaydı.

30. Tophane Mescidi Çeşmesi: Tophane Mahallesi’nde Tophane Mescidi’nin sol tarafındaki duvara yaslanmış tek musluklu bir çeşme idi.

(51)

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

39

48

49

31

32 K

(52)

35. Elefterias Sokak: Nebet Hane Mahallesi’ndeki Artemidos ile Leoforos Kikku Sokakları’nı (Kikko Çarşısı sokak) bağlayan, kuzey’den güney yönüne uzanan yoldur.

36. Grammu Sokak: Nebet Hane Mahallesi’nde şimdilerde yıkılmış olan Nöbethane Mescidi’nin batısında bulunan kuzeyden güney yönüne doğru uzanan yoldur.

37. Ariandis Sokak: Nebet Hane Mahallesi’nde şimdilerde yıkılmış olan Nöbethane Mescidi’nin doğusunda bulunan kuzeyden güney yönüne doğru uzanan yoldur.

38. Eos Sokak: Nebet Hane Mahallesi’nde yeni açılan Elefterias ile Lidras Sokakları’nı bağlayan, doğu’dan batı yönüne uzanan yoldur.

39. Lidras Sokak: Kuzey’den güney yönüne uzanan Lidras Sokak Leoforos ile Filokipru Sokakları’nı bağlayan uzun bir yoldur.

40. Liperti Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde doğu’dan batı yönüne uzanan Liperti Sokak güney yönüne doğru uzatılarak Asklipiu Sokağı’na bağlanmaktadır.

41. Perdios Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde ki Faneromenis Sokak, Leoforos Kikku ile Liperti Sokakları’nı bağlayan, kuzeyden doğu yönüne uzanan “L” şeklindeki yoldur

42. İpsilantis Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde ki kuzeyden güney yönüne uzanan Asklipiu ile Trikuppis Sokakları’nı bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

43. Hristofidi Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde doğudan batı yönüne paralel uzanan Kör ile Lefkonos Sokakları’nı bağlayan yoldur.

44. Tripot Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde Asklipiu Sokağına bağlanan “U” şeklindeki yoldur.

45. Faneromenis Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde bulunan, kuzeyden güney yönüne doğru uzanan yoldur.

(53)

38 46. Nikokleus Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde Lidras ile Faneromenis Sokakları’nı

bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yol olup ayni zamanda genişletilmiştir.

47. Stoa Papadopulu Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde şimdilerde yıkılmış olan Üçler Türbesi yakınlarında açılmış olan ve Lidras ile Faneromenis Sokakları’nı bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

48. Muson Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde Lefkonos ile Evripidu Sokakları’nı bağlayan kuzeyden güney yönüne uzanan yol olup ayni zamanda genişletilmiştir.

49. Evripidu Sokak: Faneromeni Mahallesi’nde doğu’dan batı yönüne uzanan yol olup ayni zamanda genişletilmiştir.

31. Araplar Camii Çeşmesi: Faneromeni Mahallesi’nde Lefkonos Sokak üzerinde bulunan Araplar Cami’nin avlusunda bulunmaktaydı.

32. Faneromeni Kilisesi Çeşmesi: Faneromeni Mahallesi’nde Faneromeni Kilisesi’nin güneyinde bulunmaktaydı.

(54)

46

47

48

49

50

51

52

53

33

53 K

(55)

40 Yuvarlatılan Yol Köşeleri

46. Ömeriye Mahallesi’nde ki kuzeydoğu güneybatı yönüne uzanan Temistekleus ile doğu’dan batı yönüne uzanan Alkiviadu Sokakları’nın kesiştiği köşe

47. Ömeriye Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Platia

Dimarhias ile doğu’dan batı yönüne uzanan Diogenus Sokakları’nın kesiştiği köşe

48. Ömeriye Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Trikuppis ile doğu’dan batı yönüne uzanan Diogenus Sokakları’nın kesiştiği köşe

49. Ömeriye Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Trikuppis ile doğu’dan batı yönüne uzanan Attalias Sokakları’nın kesiştiği köşe

50. Ayios Savas Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Trikuppis ile doğu’dan batı yönüne uzanan Aristofanes Sokakları’nın kesiştiği köşe

51. Ömeriye Mahallesi’nde ki doğu’dan batı yönüne uzanan Platia Dimarhias ile kuzey’den güney yönüne uzanan Eptanisu Sokakları’nın kesiştiği köşe

52. Ömeriye Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Penta Daktilu ile doğu’dan batı yönüne uzanan Tempon Sokakları’nın kesiştiği köşe

53. Ömeriye Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Penta Daktilu ile doğu’dan batı yönüne uzanan Apostolos Sokakları’nın kesiştiği köşe

Su kemerleri, Çeşmeler ve Kuyular

33. Ayios İoannis Mahallesindeki Su Kemeri: Ayios İoannis Mahallesi’nde

Başpiskopos Kaiprianos Meydanı ile Ziones Kitios Sokakları’nın kesiştiği yerdeki parselin ortasında bulunmaktaydı.

(56)

50

51

52

53

54

55

56

34 K

(57)

50. İpponaktos Sokak: Tahtakale Mahallesi’nde doğu’dan batı yönüne paralel uzanan Ektoros ile Arhipiskopu Filoteu Sokakları’nı bağlayan kuzeyden güney yönüne uzanan yoldur.

51. Dimonaktos Sokak: Tahtakale Mahallesi’nde ki Leoforos Athenas (Taht-el Kale Sokak) Caddesi ile Odisseos Sokakları’nı bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

52. Ektoros Sokak: Tahtakale Mahallesi’nde Leoforos Athenas (Taht-el Kale Sokak) ile Ermu Caddeleri’ni bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

53. Poliviu Sokak: Tahtakale Mahallesi’nde Leoforos Athenas (Taht-el Kale) Sokak ile Ermu Caddeleri’ni bağlayan doğudan batı yönüne uzanan yoldur.

54. Tahtakale Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Poliviu ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Ammohostu Sokakları’nın kesiştiği köşe

55. Tahtakale Mahallesi’nde ki doğu’dan batı yönüne uzanan Hacı Ali Usta Sokak ile kuzey’den güney yönüne uzanan Leoforos Athenas Caddesi’nin kesiştiği köşe

56. Ayios İoannis Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Zinones Kitios Sokak ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Başpikopos Kiprianos Meydanı’nın kesiştiği köşe

34. Hrisaliniodissa Mahallesindeki Çeşme: Hrisaliniodissa Mahallesi’nde Ermu ile Pazvand Ali Sokakları’nın kesiştiği köşede yer almaktaydı.

(58)

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64 K

(59)

54. Prusis Sokak: Ayios İoannis Mahallesi’nde ki Othonos (Mektep sokak) ile Helen Paleologis Sokakları’nı bağlayan kuzeybatıdan güneydoğu yönüne uzanan yoldur.

55. Theonos Sokak: Ayios İoannis Mahallesi’nde ki yeni açılan Prusis ile Othonos (Mektep Sokak) Sokakları’nı bağlayan güneybatıdan kuzeydoğu yönüne uzanan yoldur.

56. Arch. Makariou II Meydanı: Lefkoşa surlarının güneyindeki Coftanza (Bayraktar) ve Podocataro (Sazlı) Burçları’nın arasındaki surların bir kısmının yıkılmasıyla oluşturulan meydandır. Meydan surların dışındaki Salaminos Caddesi’ne bağlanmaktadır.

57. Ayios İoannis Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Zinones Kitios ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan İsokratus Sokakları’nın kesiştiği köşe

58. Ayios İoannis Mahallesi’nde ki doğu’dan batı yönüne uzanan Othonos ile

kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Admantiu Korai Sokakları’nın kesiştiği köşe

59. Ayios Antonios Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Zinones Kitios ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Patriarhu Grigoriu Sokakları’nın kesiştiği köşe

60. Ayios Antonios Mahallesi’nde ki kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Ayios Antonios ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Patriarhu Grigoriu

Sokakları’nın kesiştiği köşe

61. Ayios Antonios Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Athinon ile kuzeybatı’dan güneydoğu yönüne uzanan Patriarhu Grigoriu Sokakları’nın kesiştiği köşe

(60)

45 62. Ayios Antonios Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan

Arhimandritis ile doğu’dan batı yönüne uzanan Franzesko Sokakları’nın kesiştiği köşe

63. Ayios Antonios Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Athinon ile doğu’dan batı yönüne uzanan Franzesko Sokakları’nın kesiştiği köşeler

64. Ayios Antonios Mahallesi’nde ki kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Athinon ile kuzeydoğu’dan güneybatı yönüne uzanan Ksanthis Ksenieru Sokakları’nın kesiştiği köşe