• Sonuç bulunamadı

Vücut kitle indeksi ile yeme tutumu test puanlar› aras›ndaki iliflki

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Vücut kitle indeksi ile yeme tutumu test puanlar› aras›ndaki iliflki"

Copied!
3
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Vücut kitle indeksi ile yeme tutumu test puanlar›

aras›ndaki iliflki

Ahmet M. fiENGÜL, fienol HEK‹MO⁄LU

ÖZET

Bu çal›flman›n amac›, farkl› yafl ve vücut kitle indeksine sahip bir grupta Yeme Tutumu Testi'nin puan da¤›l›m›n›n araflt›r›l- mas›d›r. Tan›mlay›c› tipte planlanan araflt›rman›n kapsam›na fiiflli Etfal E¤itim Araflt›rma Hastanesi Obezite Poliklini¤ine baflvuran hastalar ile hastanemizde çal›flan toplam 200 kifli al›nm›flt›r. Kiflilerin vücut kitle indeksi ortalamas› ve standart sapmas› 26.72±6.64, Yeme Tutumu Testi ortalamas› ve stan- dart sapmas› ise 23.41±10.24'dir. Özellikle kad›nlarda ve ge- nel olarak obezlerde vücut kitle indeksi ve yeme tutumu testi aras›nda pozitif korelasyon saptanm›flt›r (r=0.39, p=0.000).

Sonuç olarak, Yeme Tutumu Testi puan› ile vücut kitle indeksi art›fl› aras›ndaki pozitif korelasyon bu testin kullan›m alan›- n›n sorgulanmas› gerekti¤ini ve obezite tedavisinde yeme bo- zuklu¤unun irdelenmesi ve uygun tedavisinin gerekli oldu¤u- nu düflündürmektedir.

Anahtar kelimeler:Vücut kitle indeksi, obezite, yeme al›flkan- l›¤›

SUMMARY

Correlation between the body mass index and eating attitude test scores

The aim of this study is to investigate the score distribution of Eating Attitude Test in individuals vvho have different age and body mass indices. 200 individuals who were treated in the Obesity Policlinic and also the persons working in fiiflli Etfal Education and Research Hospital, were the study group of this descriptive study. The mean and the standard deviation for the body mass index was 26.72±6.64, and 23.41±10.24 for the Eating Attitude Test. A positive correlation betvveen the body mass index and Eating Attitude Test was found in fe- males (r=0.39, p=0.000). As a conclusion it can be said that the application area of Eating Attitude Test should be questi- oned because of its positive correlation with body mass index.

Key words:Body mass index, obesity, eating habit

fiiflli Etfal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Aile Hekimli¤i, Uz.Dr.*

Yeme Tutumu Testi (YTT), yeme bozuklu¤u olarak s›- n›flanan anoreksiya nervosa ve bulimiyada tan› koyma- da yard›mc› bir araç olarak kullan›lmaktad›r (1,2). YTT, bu 2 grup yeme bozuklu¤u olan kiflilerde yayg›n olarak kullan›lmas›na karfl›n, asl›nda normal kiflilerde de yeme davran›fl›n› tan›mlamada yard›mc›d›r (1,2). Ancak, lite- ratür gözden geçirildi¤inde ölçe¤in normal kiflilerde ye- me davran›fl›n› tan›mlama amac›yla kullan›ld›¤› bir ça- l›flmaya rastlanamam›flt›r.

Bu çal›flman›n amac›, farkl› yafl ve vücut kitle indeksine (VK‹) sahip bir grupta yeme tutumu testinin puan da¤›- l›m›n›n araflt›r›lmas›d›r.

MATERYAL ve METOD

Tan›mlay›c› tipteki araflt›rma 2002 y›l›n›n Ocak-Temmuz ay- lar› aras›nda yürütüldü. Araflt›rma grubunu fiiflli Etfal E¤itim

ve Araflt›rma Hastanesi Obezite Poliklini¤ine baflvuran hasta- lar ile ayn› hastanede çal›flan kifliler oluflturdu. Bu kiflilerden farkl› VK‹ ve yafl gruplar›nda toplam 200 kifli araflt›rma kap- sam›na al›nd›. Veriler, kiflilere anket da¤›t›lmas› ve araflt›rma- c›lar›n gözetiminde kiflilerin sorular› cevapland›rmalar› flek- linde topland›. Kiflilerin yeme tutumlar›, 40 sorudan oluflan

"Yeme Tutumu Testi" kullan›larak de¤erlendirildi. Yeme tu- tumu testi anoreksiyal› hastalar›n yeme davran›fl ve tutumlar›- n›; normal bireylerde varolan olas› yeme tutumu bozukluklar›- n› araflt›rmak amac›yla kullan›lan, Garner ve Görfinkel tara- f›ndan gelifltirilmifl; Savafl›r, Erol ve Do¤an taraf›ndan Türk- çe'ye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çal›flmas› gerçekleflti- rilmifl bir testtir (1,2). Ölçekteki her sorudan maksimum 3 puan al›nabilmektedir (toplam 120 puan). Anoreksiya tan›s› için kesim noktas› 30 olarak belirlendi (1,2).

Kiflilerin beslenme durumlar›n›n de¤erlendirilmesinde ise vü- cut kitle indeksi (kilo/boy2) kullan›ld›. VK‹ 20'nin alt›nda olanlar "zay›f”, 20-25 aras›nda olanlar “normal kilolu", 25-30 aras›nda olanlar "toplu" ve 30'un üzerinde olanlar "fliflman"

olarak de¤erlendirildi (3).

Veriler bilgisayarda SPSS-9.0 for Windows istatistik progra-

KL‹N‹K ARAfiTIRMA Aile Hekimli¤i

Göztepe T›p Dergisi 20: 21-23, 2005

21 ISSN 1300-526X

(2)

m›nda de¤erlendirildi ve istatistiksel analizlerde Student's t testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon testi kullan›ld›.

BULGULAR

Çal›flmaya kat›lanlar›n % 28.7'si erkek, % 71.3'ü kad›n- d› ve yafl ortalamas› 32.41±12.41 idi. Kiflilerin VK‹ or- talamas› 26.72±6.64, YTT puan› ortalamas› ise 23.41±10.24 idi. Erkeklerde VK‹ ortalamas› 22.17±

4.18, kad›nlarda ise 23.54±5.73 idi (p:0.454). YTT pu- anlan aç›s›ndan kad›nlar›n YTT puanlar›n›n (22.49±

10.21), erkeklere göre (16.55±7.40) daha yüksek oldu-

¤u saptand›(p:0.000) (Tablo 1).

VK‹'ye göre "zay›f kategorisinde olanlarda YTT ortala- mas› 16.59±8.04, "normal" kategorisinde 18.24±7.72,

"toplu" kategorisinde 20.41±8.40 olup, "fliflman" kate- gorisinde olanlar›n YTT puanlar› ise 30.52±13.70 idi (p: 0.45) (Tablo 3). Tablo 4'te kiflilerin VK‹ ve YTT pu- anlar› ile yafl aras›ndaki iliflkiler her 2 cinsiyet için ayr›

olarak de¤erlendirildi ve kad›nlarda VK‹-YTT (r:0,39 p:0.000), VK‹-yafl (r:0.67 p:0.000) ve YTT-yafl (0.02);

erkeklerde ise VK‹-yafl (r:0.36 p:0.005) aras›nda pozitif korelasyon saptand›.

TARTIfiMA

YTT puan› kesme noktas› 30 al›nd›¤›nda, çal›flmaya ka- t›lan kiflilerin ve vücut kitle indeksi 25’in alt›nda olan 30'un alt›nda puan ald›¤› saptand›. Devam eden 270 ö¤- rencide yap›lan bir çal›flmada, 30'un alt›nda puan alan- lar % 96.3 oran›nda olup bu veri çal›flmam›zdaki veriler ile uyumludur (4).

Çal›flmada VK‹ artt›kça YTT puan›n›n da artt›¤› saptan- d›. Oysa, ölçek özellikle anoreksiya nervozal› hastalar›n tan›s›nda yard›mc› bir test olarak kullan›lmaktad›r. Her ne kadar araflt›rma grubunda anoreksiya nervoza tan›s›

konmam›fl olsa da, VK‹'si 20’nin alt›nda olanlarda YTT puan ortalamas›, VK‹'si normal ve normalin üzerinde olanlardan daha düflük düzeylerde saptand›. Bu sonuç- lar, testin anoreksiya s›kl›¤›n› saptamak üzere tarama- larda kullan›lmas›n›n hatal› sonuç verebilece¤ini ve kli- nik tan› ile birlikte tan›ya yard›mc› bir araç olarak kul- lan›lmas›n›n uygun olaca¤›n› düflündürmektedir. Öte yandan, anoreksiyal› hastalar s›kl›kla tüm semptomlar›- n› yads›ma e¤ilimindedir (5). Bu nedenle, kendini de-

VK‹ puan› ortalamas›

ve standart sapmas›

YTT puan› ortalamas›

ve standart sapmas›

Tablo 1. Araflt›rmaya kat›lanlar›n cinsiyete göre BMI ve YTT puanlar›.

Kad›n

23.54±5.73 22.49±10.61

‹statistiksel anlaml›l›k düzeyi (Student’s t testi) t:0.75 p=0.454 t:3.87 p:0.000 Erkek

22.17±4.18 16.55±7.40

Vücut Kitle ‹ndeksi

< 20 (zay›f) 20-24.9 (normal) 25-29.9 (toplu)

≥30 (fliflman) Toplam

Yeme Tutumu Testi

< 30

≥ 30 Toplam

Tablo 2. Araflt›rmaya kat›lanlar›n VK‹ ve YTT puanlar›n›n baz›

kesme puanlar›na göre da¤›l›m›.

%

22 31 28 19 100.0

81 19 100.0 Say›

44 62 56 38 200

162 38 200

Vücut kitle indeksi

< 20 (zay›f )n:44) 20-24.9 (normal) (n:62) 25-29.9 (toplu) (n:56)

≥ 30 (fliflman) (n:38) Toplam (n:200)

‹statistiksel anlaml›l›k düzeyi

Tablo 3. Farkl› VK‹ kategorilerinde YTT puanlar›n›n da¤›l›m›.

YTT puan› (Ort. ve SS) 16.59 ±7.04 18.24±7.72 20.41±8.40 30.52±13.70 23.41±10.24

F:098 p:0.02 Tek yönlü varyans analizi

ERKEKLERDE (n:58)

Vücud kitle indeksi-Yeme tutumu testi Vücud kitle indeksi-Yafl

Yeme tutumu testi-Yafl KADINLARDA (N:142)

Vücud kitle indeksi-Yeme tutumu testi Vücud kitle indeksi-Yafl

Yeme tutumu testi-Yafl TOTAL

Vücud kitle indeksi-Yeme tutumu testi Vücud kitle indeksi-Yafl

Yeme tutumu testi-Yafl

Tablo 4. Araflt›rmaya kat›lanlar›n VK‹, YTT puanlar› ile yafllar›

aras›ndaki korelasyonlar.

‹statistiksel anlaml›l›k düzeyi

(Pearson korelasyon testi)

p:0.526 p:0.005 p:0.699 p:0.000 p:0.000 p:0.02 p:0.000 p:0.000 p:0.134 Pearson

korelasyon katsay›s›

r:0.08 r:0.36 r:0.05 r:0.39 r:0.67 r:0.18 r:0.29 r:0.60 r:0.10

Göztepe T›p Dergisi 20: 21-23, 2005

22

(3)

¤erlendirme fleklinde uygulanan bu tür bir ölçe¤in, gü- venilir sonuç veremeyebilece¤i de düflünülebilir. Ölçek bulimiya tan›s›nda da yard›mc› bir araç olarak kullan›l- maktad›r. Ancak, YTT konusunda yap›lan bir çal›flma- da faktör analizi yap›lm›fl, ölçe¤in diyet yapma, vücut kilo ve flekli ile u¤rafl› gibi baz› yeme bozukluklar› için geçerlili¤inin kabul edilebilir düzeylerde oldu¤u, ancak bulimik davran›fllar için yetersiz oldu¤u sonucuna var›l- m›flt›r (6).

Tüm grup için saptanm›fl olan VK‹ ile YTT aras›ndaki pozitif korelasyon kad›nlardan kaynaklanmakta olup, erkeklerde istatistiksel olarak anlams›z düzeyde kal- maktad›r. Günümüzde giderek artan ideal güzelli¤e ve ideal beden görünümüne ulaflma kayg›lar› kad›nlar› er- keklere göre daha fazla etkilemekte, bu da kad›n›n gü- zel olmaya yönelik di¤er pek çok çabas› ile birlikte vü- cut a¤›rl›¤›na yönelik kayg›lar›n› da art›rmaktad›r. Bu kayg› nedeni ile, kad›nlar›n kendi yeme davran›fllar›n›

bozuk olarak de¤erlendirme e¤ilimleri büyük olas›l›kla artmaktad›r.

Ayr›ca, araflt›rmada her iki cinsiyette ilerleyen yaflla birlikte VK‹'nin artt›¤› saptand›. Yafl artt›kça bazal me- tabolizman›n yavafllamas›, sedanter yaflam fleklinin be- nimsenmesi bunda etkili olabilir (3). Kad›nlarda yafl ile YTT puanlar› aras›nda da pozitif korelasyon söz konu- sudur. Yafl, YTT, VK‹ aras›ndaki ikili pozitif korelas- yonlar konusunda nedensel iliflki aç›s›ndan yorum yap›- lamamas›, araflt›rma deseni nedeni ile çal›flman›n k›s›tl›- l›¤›d›r.

VK‹'si 30'un üzerinde olanlarda YTT puanlar›n›n, daha düflük VK‹ de¤erlerine sahip olanlara göre istatistiksel olarak anlaml› oranda yüksek olarak saptanmas›, obesi- te etyolojisinde hormonal, genetik, yaflam flekli, fiziksel aktivite gibi faktörler yan›nda yeme tutumu bozuklu¤u- nun da sorumlu olabilece¤ini düflündürmektedir (3). Bu aç›dan, YTT'nin anoreksiya nervosal› ve bulimiyal› has- talar d›fl›nda obez hastalarda da uygulanmas›, etiyoloji tan›mlanmas› ve tedavinin düzenlenmesinde yard›mc›

olabilir. Obezitede yeme bozukluklar›n›n etiyolojik et- kisinin ne oldu¤u konusunda daha ayr›nt›l› çal›flmalar›n yap›lmas› bu konuda yard›mc› olacakt›r. Obezite eti- yolojisinde yeme davran›fl› bozuklu¤unun etkili bulun- mas› durumunda, obesite gelifliminden önce yeme bo- zuklu¤unun tan›mlanmas› ve uygun tedavisi ile obezite aç›s›ndan birincil koruma da sa¤lanabilir.

KAYNAKLAR

1. Garner DM, Garfinkel PE: The Eating Attitudes Test: An In-ex of The Symptoms of anorexia nervosa. Psychological Medicine, 273-279, 1979.

2. Savafl›r I, Erol N: Yeme Tutumu Testi: Anoreksiya nervoza belir- tileri endeksi, Psikoloji Dergisi, 23:19-25, 1989.

3. Wadden T: Obesity (in) Kaplan HI, Sadock BJ (Ed), Comprehensive Textbook of Psychiatry/VI, Volume 2, 6. Bask›, Williams&Wilkins, USA, 1481-1491, 1995.

4. Özer H, Ekinci M, Ba¤ B, et al: Atatürk Üniversitesi Hemflirelik Yüksek Okulu Ö¤rencilerinde Yeme Bozukluklar› Taramas›, (‹çinde) K›rp›nar ‹ (Ed) 6. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongresi Bilimsel Çal›fl- malar Kitab›, Mutludo¤an Ofset, 1. Bas›m, ‹stanbul, 283-286, 1997.

5. Garfinkel PE: Eating disorders (in) Kaplan HI, Sadock BJ (Ed), Comprehensivc Textbook of Psychiatry/VI, Volume 2, 6. Bask›, WiIIiams&W‹Ikins, USA, 1361-1371, 1995.

6. Nasser M: The psychometric properties of the Eating Attitude Test in a non-Western population. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 29:88- 94, 1994.

A. M. fiengül ve ark., Vücut kitle indeksi ile yeme tutumu test puanlar› aras›ndaki iliflki

23

Referanslar

Benzer Belgeler

Gerçek pozitif (duyarl›l›k) ve yalanc› pozitif oranlar›, pozitif öngörü de¤eri, gerçek negatif (özgüllük) ve yalanc› negatif oranlar› ve diyabetik

Tip e: N.digitalis palmaris communis’ten (n.medianus) n.digi- talis palmaris communis’e (n.ulnaris) uzanan kommunikan dal Tip f: N.digitalis palmaris communis (n.medianus) ile

Therefore, a literature search has been conducted in Web of Science, Science Direct and Google Scholar using combinations of the following keywords: Intellectual and

Bulgular: Yaş, cinsiyet ve eğitim durumu gibi sosyodemografik veriler ile vücut kitle indeksi, yeme tutumları, vücut ve abdominal yağ oranı bakımından hasta ve kontrol

Body mass index and psoriasis area and severity index relation in Turkish psoriasis population Türk toplumunda psoriasisli hastalarda vücut kitle indeksi.. ve psoriasis alan

Ancak, 19 kiflilik yavafl koroner ve 15 kiflilik kontrol gru- bu bulunan, intravasküler USG ile koroner arterde ‹MK tayini ya- p›lan ve TIMI kare say›s› ve intrakoroner

Obstrüktif uyku apnesi sendromlu hastalarda apne ve hipopne s›ras›nda oluflan intratorasik negatif bas›nç, hipoksi, hiperkapni ve “arousol”lara ba¤l› sempatik

Aşağıda özdeş dinamometrelerle ölçülen X,Y,Z,T ve P cisimlerinin uyguladığı kuvvetler verilmiştir.. Bu cisimlerin uyguladıkları kuvvetleri uygun