SABİT PROTEZ UYGULAMALARINDA ORAL HİJYEN SAĞLANMASI

SABİT PROTEZ

UYGULAMALARINDA

ORAL HİJYEN SAĞLANMASI

Hastanın oral hijyen alışkanlığı ile

sabit protezin klinik ömrü arasında doğru orantı vardır.

Uzun süreli klinik araştırmalar sonucunda: sabit protez uygulamalarında (kron/köprü) başarısızlık nedenlerinden birinin,

yetersiz oral hijyen uygulamasına bağlı, sekonder çürük

oluşumu olduğu bildirilmiştir.

Hastanın oral hijyenini sağlaması ve devam ettirebilmesi için,

sabit protez (indirekt restorasyon) uygulamaları,

klinik ve laboratuvar kurallarına uygun şekilde hazırlanmalı

ve simante edilmelidir.

Sabit protez uygulamaları sırasında,

oral hijyeninin kolaylıkla sağlanması için, hem geçici simantasyon işlemi

hem de daimi simantasyon işlemi sırasında, yapıştırma siman artıkları

dikkatli bir şekilde uzaklaştırılmalıdır.

Herhangi bir protez tasarımında, diş hekiminin temel amacı,

mevcut diş dokularının, alveolar kretin ve

oral mukozanın

sağlıklı durumunun korunması ve devam ettirilmesini sağlamaktır.

Ağız hijyeninin sağlanması,

simantasyon işlemi sırasında başlar, yapıştırma siman artıkları,

dikkatli şekilde uzaklaştırılmalıdır.

Sabit protetik restorasyonların klinik ömrü:

kurallarına uygun şekilde,

hazırlanan restorasyon kadar, hastanın devam ettireceği,

iyi ağız hijyenine de bağlıdır.

Dişlerin mekanik temizliği:

►profesyonel diş temizliği

►ağız hijyenine yönelik bireysel uygulamalar

Mekanik plak kontrolü için,

gerçekleştirilen bireysel uygulamalardan

etkinliği kanıtlanmış ve en yaygın kullanılanı diş fırçalama işlemidir.

Diş fırçalama ile sağlanan oral hijyenin niceliği ve niteliği:

►fırçalama tekniğine

►fırça tasarımına

►fırçalama sıklığına

►fırçalama süresine

bağlı olarak değişmektedir.

Hastanın oral hijyen eğitimi, uygulanan sabit protez tipi ve

hastanın çürüğe yatkın olup olmamasına göre planlanmalıdır.

Hastaya önerilen hijyen eğitimi:

komplike ve

hastayı bıktırıcı olmamalıdır.

Sabit protez uygulamalarında, hasta ağız hijyenini

hem geçici restorasyon hem de daimi restorasyon simantasyonundan sonra kolaylıkla sağlamalıdır.

Dişhekiminin görevi, hastasına,

kolay temizlenebilir

restorasyonu uyguladıktan sonra,…

Günde iki kez tercihen

sabah kahvaltıdan sonra veakşam yatmadan önce

yumuşak veya orta sertlikte diş fırçası

veaşındırıcı içermeyen diş macunu ile

ağız hijyenini sağlaması ve

bu işlemi alışkanlık haline getirmesini tavsiye etmektir.

Dişhekiminin görevi:

sabit protez uyguladığı hastasını periyodik kontrollara çağırmalı !!!

Özellikle,

sabit protezin daimi simantasyonundan, 2 veya 3 hafta sonra

hasta, ilk kontrola çağırılmalıdır.

Periyodik kontrollarda,

hastanın oral hijyeni kontrol edilmeli, eksik hijyen alışkanlığı varsa,

hasta uyarılmalı ve

eksiklik elimine edilmelidir.

İlk kontrolun önemi:

Örneğin;

Hastaya sabit bölümlü protez (köprü) uygulanmış ise;

ilk kontrolda,

gövde-destek diş bileşiminde,

hafif kızarıklık ve/veya ödem mevcut ise;

hastaya ara yüz fırçası veya lifli diş ipi kullanımı

tavsiyesi ile

sorun erken dönemde çözülebilir.

Hassasiyet şikayeti var ise,

artık siman uzaklaştırma veya diş macunu önerisi

Plak-içermeyen diş yüzeyleri çürümez !

Gingivitisin etiyolojik faktörü,

supragingival plaktır.

Uzun süreli gingivitis,

epitelyal ataçmana zarar verir ve daha ciddi periodontal hastalık gelişimine neden olur.

Oral hijyen işlemleri ile etkin plak kontrolu, hem gingival enflamasyonu çözer

hem de reminerilizasyon sağlar.

Oral hijyen işlemleri ile uzaklaştırılmayan

dental plaktaki, bakteri diş yüzeyine tutunur, asitleri ve enzimleri salgılar,

mine, dentin ve sement yapılarını çözer.

Bakteri plağının, uzaklaştırılmadığı,

(sıklıkla servikal ve interproksimal yüzeylerde) her diş yüzeyinde, çürük oluşur.

Çürük, yaşlı bireylerin,

dişlerinin kök yüzeylerinde, önemli bir

problemdir, yumuşayan sement ve dentin yapıları hızlı bir şekilde yıkıma uğrar.

Bakteri plak birikimi,

periodontal hastalığa neden olur.

Dişlerde oluşan derin cepler,

az veya hiç oksijensiz ortamda yaşayabilen (aneorob) çeşitli, zararlı bakteriler içerir.

Periodontal hastalık, dişlerin, dişeti,

periodontal ligaman, sement ve

alveolar kemiği,

içine alan, destek dokularını etkiler.

Dişlerin, dişeti,

periodontal ligaman, sement ve

alveolar kemik,

gibi, destek dokularının kaybında,

kök yüzeyleri ve furkasyon açığa çıkar, dişler mobil hale gelir.

Periodontal hastalık,

çürük ve pulpa enfeksiyon oluşum riskini artırır.

Plak-içermeyen diş yüzeyleri çürümez ! Günlük plak uzaklaştırma işlemi:

►Diş ipi

►Diş fırçalama

►Çalkalama

Diş macununun içeriğindeki fluoride, mine ve dentin dokularında,

remineralizasyon işlemini sağlar.

Plak-içermeyen diş yüzeyleri çürümez ! Günlük plak uzaklaştırma işlemi

►Diş ipi/arayüz fırçası ►Diş fırçalama

►Çalkalama

Plak kontrolünde,

uzun süreli topikal antibiyotik kullanımı, candida albicans gibi antibiyotiğe-dirençli patojen oluşumuna neden olur.

Dişlerin ve mevcut restorasyonların, dikkatli mekanik temizliği,

diş yüzeylerinden, bakteri plağının uzaklaştırılmasını sağlar.

►Diş ipi ve diş fırçası kullanımı gibi, basit oral hijyen işlemleri,

dental plak oluşumunu engeller.

►Dişlerin dikkatli mekanik temizliği, dental plağın uzaklaştırılmasını sağlar.

Oral hijyen (ağız temizleme) işlemi, oral bakterileri yok etmez,

sadece diş yüzeylerinden uzaklaştırır.

Dental plak kontrolu, az beceri,

çok motivasyona ihtiyaç duyar.

Hastanın ihtiyacı esas alınarak, oral hijyen aygıt seçimi (orophysiotheraphy aids) yapılır.

Bakteri plağı,

diş veya restorasyon yüzeylerinde

özellikle gingival üçlüde hüküm sürer, etkilidir.

Plak birikimi,

mekanik veya kimyasal yolla engellenebilir.

Plak birikimi,

sert ve yumuşak doku patolojilerinin, önlenmesi için

uzaklaştırılmalıdır.

Diş fırçalama

Plak uzaklaştırma işlemi, diş fırçası ve

diğer orofizyoterapi (orophysiotherapy) aygıtları ile gerçekleştirilir.

Diş fırçaları,

►boyut,

►şekil,

►uzunluk,

►kılllarındaki tanzim ve düzenlemelerine göre sınıflandırılır.

Ayrıca, manuel veya

elektrikli olmak üzere sınıflandırılır.

Manuel diş fırçaları

plağı uzaklaştırmada etkilidir.

Fakat,

ileri yaşlı,

fiziksel özürlü hastalar ve

koopere olunamayan hastalarda elektrikli diş fırçaları

tercih edilmelidir.

Diş fırçası seçimi,

hastanın yumuşak doku ihtiyaçları esas alınarak yapılır.

Yumuşak dokunun aşındırılmaması için, diş fırçası kıllarının,

sert, katı, kalın,

eğrilmeyen, bükülmeyen, olanından kaçınılmalıdır.

Diş fırçasının etkisi:

Diş fırçasının,

kıllarının aşındırma gücü, tek başına azdır.

Kıllarının,

şekli, sertliği ve sayısı

gibi özellikleri, aşındırma etkisinde en azdır.

Diş tozu veya diş macunu (dentifrice) kullanımı ile aşındırma etkisi meydana gelir.

El ile fırçalama ile mekanik fırçalama

(elektrikli) karşılaştırıldığında, ikincisinde, daha az kuvvet uygulandığı için, mine ve

dentinde daha az aşındırıcı etkiye sahiptir.

Diş fırçası ve diş temizleme preparatı (dentifrice) seçimine etkili faktörler:

Hastanın

1. mevcut dişlerindeki boyanma ve lekelenmenin derecesi

2. diş fırçasının uyguladığı kuvvet 3. diş fırçalama metodu

4. açığa çıkan sement veya dentin miktarı

Diş yüzeylerini temizlemede kullanılan preparatlar (dentifrice):

Toz veya macun şeklinde kullanıma sunulmuştur.

Diş tozları:

aşındırıcı,

yüzey aktif temizleyici madde (deterjan), tat veren yağlar,

tatlandırıcı ajanlar, içerir.

Diş macunları:

diş tozlarının içeriğine ilaveten, su,

kurumayı engelleyen nemlendiriciler(humectant), bağlayıcı ve bozulmayı önleyici,

kimyasal maddeler içerir.

Diş macunlarının çoğu, diş çürüğünü engelleyen sodyum fluoride,

sodyum monofluorofosfat veya stannous fluoride formunda,

fluoride içerir.

Diş macununun içine, supragingival diştaşı

oluşum oranını azaltması için:

çözülebilir,

tetrasodium veya

tetrapotasyum pyrofosfat (%3.3) ilave edilir.

Plak ve gingivitis oluşumunu engelleyen diş macunları,

triclosan (%0.3) ve sodium fluoride (%0.24) içerir.

Diş tozu veya diş macunu içine, yüzey-aktif ajan (deterjan),

mine veya restorasyon yüzeyini ıslatabilmesi için ilave edilmiştir.

Aşındırıcıların,

mine yüzeyine veya restorasyon yüzeyine temasını artırır.

Tat veren yağlar ve tatlandırıcı ajanlar, genellikle, saccharin,

kullanımlarını daha cazip hale getirmek için ilave edilmiştir.

Diş macununun,

kurumasını engellemek için,

►sorbitol,

►propylene glycol veya

►glycerin

gibi humectant’lar

(kurumayı engelleyen nemlendiriciler) ilave edilmiştir.

Diş macununun

kıvamının kontrolu ve

aşındırıcıların suspansiyonu için,

sodium alginate gibi bağlayıcılar kullanılır.

Sodium carboxymethyl cellulose, alginate bağlayıcıyı stabilize eder.

Köpürtücü ajan,

köpük oluşumu için ilave edilmiştir.

Beyazlatıcı veya parlatıcı etkisi olan diş macunları,

silica,

calcium carbonate veya

anhydrous dibasic calcium phosphate gibi

daha sert aşındırıcı ajan içerir.

İdeal olan, aşındırıcının,

diş yüzeylerinde,

maksimum temizleme, minimum aşındırma,

etkisine sahip olmasıdır.

Bunlara ilaveten, diş yüzeylerinde,

parlatma etkisi olmalıdır.

Stannous fluoride içeren diş macun yapısı:

Amerikan Diş Hekimliği Birliği’nin kabul ettiği dental tedavi edici ürün

aşındırıcı %40 (ağırlığının=wt)

su %29.6 (ağırlığının=wt)

Sorbitol tatlandırıcı (%70 solusyon)

%20 (ağırlığının=wt) gliserin %10 (ağırlığının=wt) Stannous fluoride % 0.4 (ağırlığının=wt)

Dişleri temizlemede kullanılan preparatların (dentifrice= diş tozu, diş macunu)

esas fonksiyonu,

diş fırçalarının ulaşabildiği,

diş yüzeylerini, temizleme ve parlatmadır.

Diş fırçalama işlemi:

►çürük oluşum sıklığını azaltır

►dişeti sağlığını korur

►ağız kokusunu engeller

►mevcut restorasyonun ömrünü artırır

Günümüzde,

(dentifrice = diş tozu, diş macunu)

dişleri temizlemede kullanılan preparatlar, minede aşındırma = abrazyon oluşturmaz.

Ancak,

açığa çıkan sement ve dentin

abrazyona = aşınmaya hassastır.

Aşırı oral hijyen alışkanlığı,

(diş fırçası/diş macunu kullanımı) servikal abrazyona neden olur.

Açığa çıkan,

sement veya dentine sahip hastalar, diş tozları

veya

yüksek aşındırıcı içeren diş macunu kullanmamalıdır.

Diş fırçalama tekniği:

Diş fırçalama sırasında,

harcanan enerjiden daha çok fırça kıllarının

etkin bir şekilde yerleştirilmesi daha önemlidir.

Sabit protez hastalarında, restorasyon marjinleri,

sıklıkla sulkus içinde yer aldığı için, diş fırçalama sırasında,

sulkus temizliğinin daha etkin gerçekleştirildiği

”Bass sulcular fırçalama tekniği” tavsiye edilir.

“Bass Sulcular Fırçalama Tekniği”

diş fırçasının kılları sulci’a

yaklaşık 45⁰ açı ile yerleştirilir, diş yüzeyinde,

hafif basınç altında,

yukarı-aşağı kısa hareketlerle,

diş fırçalama işlemi gerçekleştirilir.

Bu işlem,

dişlerin tüm sulcular yüzeylerinde (bukkal ve lingual veya palatinal) gerçekleştirilir.

Diş fırçalama işlemi, sulkular yüzeylerde

(bukkal ve lingual veya palatinal) tamamlandıktan sonra

okluzal yüzeyler fırçalanır.

Fırçalama işlemi,

diş ipi uygulaması ve

dil yüzeyinin temizlenmesi ile biter.

Anterior bölgede,

interproksimal aralıklar küçük ise,

diş fırçası horizontal yerleştirilemiyor ise, fırçanın daha kolay ulaşımı için,

diş fırçası vertikal yönde yerleştirilir.

Dişipi uygulaması İnterproksimal plak,

dişipi uygulaması ile kontrol altına alınır.

Dişipi,

► mumlu veya mumsuz

► lifli veya lifsiz

olmak üzere sınıflandırılır.

Mumsuz dişipinin avantajları:

1.Çapı daha küçüktür. Sıkı olan interproksimal temas alanlarından daha kolay geçer.

2.Gerildiğinde yassılaşır, düzleşir. Interproksimal yüzeyde, etkin bir şekilde, daha geniş alanı temizler.

3.Temiz diş yüzeyine uygulandığında, gıcırdama sesi oluşturur. Bu ses, etkin arayüz temizleme işleminde rehber olarak kullanılır.

Diş ipi tercihi? Lifli mi, lifsiz mi?

Lifsiz diş ipinin, giyotin etkisi ile dişetinde olumsuz etki yaptığı

literatürde belirtilmiştir.

Lifsiz diş ipi,

çok sıkı kontakta sahip doğal dişli bireyler için daha uygundur.

Sabit bölümlü protez (köprü) uygulanan hastalarda,

lifli diş ipi (superfloss) veya arayüz fırçası

kullanımı uygundur.

Ara yüzey (interproksimal alan) temizliği,

yumuşak kıllı fırça yardımıyla gerçekleştirilir.

Ara yüzey fırçaları, farklı boyutlarda ve

farklı tasarımlarda (üçgen veya silindirik sonlanan) kullanıma sunulmuştur.

Ara yüz fırçası:

►dişler arası mesafenin geniş olduğu durumlarda önerilir.

►konik ve silindirik tipleri vardır,

naylon yumuşak kıllara sahiptirler.

►kıl çapları interdental boşluğa uygun 1,9-14 mm arasında değişmektedir.

►Diş ipinden farklı şekilde, gingival marjinin 2-2,5 mm

altındaki plağı da temizleyebilir.

Sabit bölümlü protez (köprü)

uygulamalarında gövde tasarımı önemlidir.

Köprü protezinde, dişsiz boşlukta,

alveolar kret tepesinde oluşan iritasyonun esas nedeni,

gövde ve dişsiz kret arasında biriken, toplanan, bakteri plağıdır.

Biriken bakteri (mikrobiyal) plağı, dokuda enflamasyon ve

taş oluşumuna neden olur.

Köprü (sabit bölümlü protez=SBP) uygulamalarında,

gövde tasarımı önemlidir.

Hastaya,

gövdenin gingival yüzey temizliğinin önemi anlatılmalı, vurgulanmalıdır.

Hastaya,

etkin temizlik sağlayan oral hijyen tekniği öğretilmelidir.

Lifli dişipi (super floss) arayüz fırça

kullanımı tavsiye edilmelidir.

Gövde yapımında kullanılan materyal, gingival yüzeyin şekli,

kret ile ilişkisi,

oral hijyen başarısını etkileyen faktörlerdir.

Gövdenin,

gingival yüzey ile doku teması oluşturan kısmına, diş fırçasının kılları ulaşamaz.

Bu nedenle, hasta tarafından mükemmel hijyen alışkanlığı geliştirilmelidir.

►arayüz fırçaları,

►lifli dişipi (super floss),

►mumsuz dişipi ile oral hijyen sağlanır.

Köprü protezinin yapım aşamaları sırasında,

gövde ile destek diş arasında yer alan embrasure’ler, oral hijyen aygıtlarının

yerleştirilmesine imkan sağlayacak şekilde genişletilmelidir.

Ancak,

gıda tutunmasının engellenmesi için çok genişletilmemelidir.

Tüm doku yüzeyinde, diş ipinin geçişine imkan sağlaması için, gövde ve mevcut kret arasındaki doku teması (kontakt)

pasif olmalıdır.

Gövde,

dişetine baskılı ise (basınç ile oturuyor ise) veya içbükey (konkav) hazırlanırsa,

dişipi bu alanı temizleyemeyeceği için, plak birikimi oluşur ve

bunu doku iritasyonu takip eder.

Oluşan bu iritasyon geri dönüşümlüdür (reversibl).

Gövdenin gingival yüzeyindeki,

birikinti veya basınç elimine edildiğinde, kızarıklık, enflamasyon (iltihabi durum) ortadan kalkar.

Köprü yapımı sırasında,

arzu edilen gövde tasarımı, teknisyene ayrıntılı şekilde

tarif edilmeli, tanımlanmalıdır.

Köprü protezi teknisyenden geldiğinde, kontrol edilmeli ve

gerekli düzeltmeler,

simantasyon işleminden önce gerçekleştirilmelidir.

Doku iritasyonunun engellenmesi için, en iyi çözüm,

önleyici tedbirlerin alınmasıdır.

Gövde materyal seçimi ne olursa olsun, dikkatli bir şekilde gerçekleştirilen,

oral hijyen gövde etrafında olası enflamasyonu engeller.

Gövde tipleri:

1. hijyenik

2. eyer şeklinde (saddle-ridge lap) 3. konik

4. modifiye ridge lap

5. ovat, yumurtamsı (ovate)

Gövdenin doku yüzeyinde yer alan dış bükey (konveks) tasarımı,

lifli dişipinin (super floss) kayma hareketi ile, dental plağı uzaklaştırır.

Dişipi kullanımı,

gövde altında yer alan mukozanın

sağlığının devam ettirilmesi için gereklidir.

Dişipi kullanılmadığında,

hafif veya orta şiddette enflamasyon gözlenir.

orofizyoterapi aygıtları (orophysiotherapy aids)

► dental bant,

► diş ipleri

► bükülmüş pamuk iplik

► lastik ve tahta uçlar

► kürdan,

► interdental stimulator,

► interdental (arayüz) fırçaları

► elektrikli diş fırçaları

► ağız duşu

Kürdan:

◊İnterdental papilin kaybolduğu ve

dişlerin ara yüzlerindeki boşluğun arttığı durumlarda kürdan kullanımı uygundur.

Özellikle periodontitis hastalarında, kürdan kullanımı önerilir.

◊ Bu hastalar için tasarlanan

üçgen kesitli, yumuşak ağaçtan elde edilen kürdanlar bulunmaktadır.

◊ Kullanımı diş ipine göre daha kolay olduğu için, hastalar tarafından daha çok tercih edilen

bir yöntemdir.

Plak kontrolunda, en önemli unsur,

hasta motivasyonudur.

Hastanın motivasyonu yok ise,

hasta tüm orofizyoterapi aygıtlarına sahip olsa veya

kullanım talimatlarını bilse bile bu aygıtlardan yarar sağlayamaz.

Perioyodik kontrollarda,

hasta, günlük oral hiyjen sağlama yönünde motive edilmelidir.

Plak boyayan ajanlar (disclosing agents) Plak kontrolunun,

zor veya yetersiz olduğu alanlarda,

boyama yolu ile, plak birikim görüntüsü gözlenir.

Eritrosin boya, tablet veya likit formundadır, dental plakta renklendirme oluşturur ve plağın gözlenmesini sağlar.

Ultraviole ışık ile florosan boya, beraber uygulandığında,

mevcut plak birikimi gözlenir.

Bu işlem, eritrosin boya tekniği kullanıldığında, istenmeyen kırmızı lekelerin önüne geçilmesi için geliştirilmiştir.

Düşük çürük tecrübesi olan erişkinler, sadece

diş ipi,

diş fırçalama ve günde bir kez,

özellikle gece yatmadan önce, çalkalama işlemine

ihtiyaç duyar.

Tercihen, diş ipi ve diş fırçalama işlemini, su ile çalkalama işlemi takip etmelidir.

Çürüğe yüksek-riskli kişilerde, daha katı oral hijyen eğitimi tarif edilmelidir.

Bu kişiler,

yoğun oral hijyen programı, beslenme eğitimi ve

koruyucu dental programlar almalıdır.

Diş ipi / diş fırçalama / çalkalama işlemi her yemek sonrası gerçekleştirilmelidir.

Periyodik kontrollar ile, hastanın oral hijyen programını devam ettirip ettirmediği kontrol

edilmelidir.

Sabit protezlerin,

daimi simantasyon işlemini takiben, hastanın genel ve oral sağlık durumu göz önüne alınır

hastaya en uygun oral hijyen işlemleri tavsiye edilir.

Tedavi bitiminden sonra,

(simantasyon işleminden sonra),

bir kez daha günlük oral hijyen

işlemlerinin önemi anlatılmalıdır.

Vakaya göre ağız hijyeninin sağlanması

Tek kron: bilinen periodontal öneriler Köprü: gövde ve ara yüz temizliği

Koping: yumuşak veya orta sert diş fırçası Bar: yumuşak gazlı bez ve lifli dişipi

İmplant: yüzeylerini çizmeyen yumuşak diş fırçası

İmplant çürümez ama fırçalama işlemi gereklidir.

Aksi halde, kemik kaybı gözlenir.

Dental implant uygulanan hastalar

Dental implant uygulanan hastalar

Birinci yıl, 3 aylık periyodik kontrolda, hijyenin devamlılığının yanı sıra,

üst yapı başarısı da takip edilir (vida veya siman kırılma ve

üst yapı gevşemesi gibi başarısızlıklar) 6 aylık periyodik kontrolda,

periapikal radyografi ile kemik yapı izlenir.

Hastanın genel oral hijyen seviyesi,

her zaman optimum seviyede olmalıdır.

Restorasyonun uzun süreli prognozu, hastanın restorasyon ve

diş yüzeylerini,

temizleme kabiliyeti ile başka bir deyişle,

uzun süreli periodontal sağlığı ile direkt ilişkilidir.

Yumuşak kıllı diş fırçası veya (ağız duşu)

Zayıf oral hijyene sahip bireylere, estetik amaçlı

tam seramik restorasyon (veneer, inley/onley)

yapımından bile kaçınılmalıdır.

Dental implant uygulanan hastalarda

Oral Hijyen Bakımında Roller:

►Hastanın rolü

►Hijyenistin rolü

►Dişhekiminin klinik rölü

Oral Hijyen Bakımında Roller:

►Hastanın rolü

% 85 veya daha iyi plak kontrolunu devam ettirmeli

Arayüz fırçası kullanımı

Fırçaları % 0.12 klorheksidin solusyonunda bekletmesi

1 gece önceden klorheksidinde bekletilmiş dental şerit veya diş ipi kullanımı

►Hijyenistin rolü

►Dişhekiminin klinik rölü

Oral Hijyen Bakımında Roller:

►Hastanın rolü

►Hijyenistin rolü

Plak kontrolunun etkinliğini kontrol eder.

Enflamatuar değişiklikleri kontrol eder.

Patolojik durum mevcut ise, plastik sond ile ölçüm yapar.

Sadece supragingival kazıma (scale) işlemi yapar.

►Dişhekiminin klinik rölü

Oral Hijyen Bakımında Roller:

►Hastanın rolü

►Hijyenistin rolü

►Dişhekiminin klinik rölü

3 aylık periyodik kontrolu yapar.

% 85 plak kontrolu etkinliğini kontrol eder.

Her 12-18 ayda radyografik kontrol yapar.

İmplant tamire ihtiyaç hissediyor ise, (üst yapı-greft uygulama) gerçekleştirir.

Bir çok ilaç tedavisi ve radyoterapi tükürük akışı üzerinde,

azaltıcı etki yapar, çürük riskini artırır.

Radrasyon tedavisinden sonra,

tükürük bezleri fibrotik hale gelir,

çok az veya hiç tükürük üretir. (xero=kuru stomia=ağız)

Erişkinlerde, çok azı uyku sırasında olmak üzere, günde 1-1.5 litre tükürük salgılanır.

Tükürük plak asitlerini sulandırır ve tampon görevi görür.

Tamponlama etkisi,

plak pH’sını yükseltmeye yardımcı olur.

Tamponlama kapasitesi,

bicarbonate iyon konsantrasyonu ile belirlenir.

Radyo terapi gören hastalarda, topikal fluoride uygulaması

hemen başlamalıdır.

Fluoride jel solusyonu,

kişiye özel taşıyıcı kaşıklar ile,

günde 1 kez 5 dakika uygulanmalıdır.

Sabit protez uygulanan hastalarda,

yüzeyel flor uygulaması gerektiğinde, pH’sı nötr olanlar tercih edilmelidir.

Porselen veya seramik yüzeyini pürüzlendirme kabiliyeti olan,

(APF) acidulated phosphate fluoride veya (ST) stannous fluoride gibi

solüsyonlardan kaçınılmalıdır.

XYLİTOL SAKIZ

Xylitol, huş ağacından (birch tree) elde edilen doğal beş-karbon şekerdir.

Xylitol,

streptokok mutans’ın metabolik yolunu değiştirir, streptokok mutans sayısını düşürür ve

remineralizasyonu kuvvetlendirir,

dentin çürüğünün yakalanmasına yardımcı olur.

Yemeklerden sonra,

3-5 dakika xylitol sakız çiğnenmesi tavsiye edilir.

Sakız çiğneme işlemi, tükürük akışını uyarır

plak asiditesini, pH’nın düşmesini sağlar.

Sabit protezlerin,

daimi simantasyon işlemini takiben, hastanın genel ve oral sağlık durumu göz önüne alınır

hastaya en uygun oral hijyen işlemleri tavsiye edilir.

Tedavi bitiminden sonra,

(simantasyon işleminden sonra),

bir kez daha günlük oral hijyen

işlemlerinin önemi anlatılmalıdır.

Oral hijyen tavsiyeleri:

►Diş ipi

►Diş fırçalama

►Çalkalama Günde iki kez tercihen

sabah kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan önce

yumuşak veya orta sertlikte diş fırçası ve

aşındırıcı içermeyen, fluoride içeren diş macunu ile ağız hijyeninin sağlaması ve

bu işlemi alışkanlık haline getirmesi tavsiye edilmelidir.

TEŞEKKÜR EDERİM

Hastanın genel oral hijyen seviyesinin tesbit edilmesi 2 neden için gereklidir:

►Dişler birikinti ile kaplı ise ve

kolay kanayan sağlıksız dokular ile çevrili ise, uygun restorasyon yapımı gerçekleştirilemez.

►Restorasyonun uzun süreli prognozu, hastanın restorasyon ve diş yüzeylerini, temizleme kabiliyeti ve

uzun süreli periodontal sağlık ile direkt ilişkilidir.

Etkili oral hijyenin (ağız temizliği) sağlanması ve periodontal sağlığın korunması için, restorasyon konturları doğru ve uygun şekillendirilmelidir.

►Fasiyal, lingual ve proksimal yüzeyleri, aşırı konturlu hazırlanmamalıdır.

Aşırı konturlu hazırlanan yüzeyler, yumuşak doku sınırını aşar ve

plak tutucu alanlar meydana getirir.

►Ara yüzeylerde, gıda sıkışmalarının engellenmesi, çiğneme sırasında, gıdanın fasiyal ve lingual yönde uygun hareketliliği için,

uygun embrazürler ile fizyolojik proksimal kontaktlar meydana getirilmelidir.

uygun

embrazürler ile fizyolojik

proksimal kontaktlar

Çürük

Hastanın uzaklaştırmadığı

diş yüzeylerinde, bakteri plağı birikir ve çürük oluşur.

Çürük, diş dokularında yıkım oluşturan bakteriyel enfeksiyondur.

Çürük, tüm diş yüzeylerinde oluşabilir.

Başlangıçta, enfeksiyon minede sınırlıdır.

Haftalar ve aylar sonra,

enfeksiyon yumuşak dentine yayılır.

Dentine ulaşan enfeksiyon,

pulpal dokuyu enfekte edene kadar, dişin lateral ve derin dokularında,

harabiyet, yıkım oluşturur.

Hasta, önce hassasiyet ve ağrı hisseder.

Tedavi edilmez ise,

enfeksiyon diş kanal sistemine yayılır ve en sonunda periapikal dokuları tutar.

Bazı vakalarda, enfeksiyon alveolar kemiğin, bukkal veya lingual yüzeyinden direne olur.

Enfeksiyon, periapikal dokulara yayıldığında,

hasta, şiddetli ağrı, şişlik, ateş, kırgınlık hisseder.

Periodontal hastalık

Periodontal hastalık,

kronik bakteri enfeksiyonudur.

Bakteri plağı,

dişlerin gingival dokularının yakınında tutunur.

Bakteriyel toksinler, periodontal dokularda, enflamasyona (iltihap) neden olur.

Başlangıçta, sadece dişetlerini tutar (gingivitis).

Zamanla, enfeksiyon ve buna eşlik eden

enflamasyon alveol kemiğin krestal kısmını tutar (periodontitis).

Periodontitis, tedavi edilmez ise,

enfeksiyon alveolar kemik kaybına neden olur, devamında çok köklü dişlerde,

furka kısmını da tutar ve diş mobilitesi artar.

Bu aşamadan sonra diş kaybı riski yüksektir.

Periodontal hastalık,

çürük oluşumundan farklı olarak ağrısızdır.

Ancak, bazı hastalar, kök yüzeyleri açığa çıktığı için, dentin hassasiyeti hisseder.

İleri periodontal hastalık,

kök çürüğü, pulpa enfeksiyon riskini artırır.

TEŞEKKÜR EDERİM