BİY113 BOTANİK
Dr. Ögr. Üyesi Şeyda Fikirdeşici Ergen
Hücre, hücre yapısı ve şekilleri
Canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimleridir.
Canlıların ortak özelliği nelerdir?
Hücrelerden oluşurlar
Solunum yaparlar
Beslenirler
Hareket ederler
Boşaltım yaparlar
Uyarılabilirler
Tepki verirler
Büyür ve gelişirler
Ürerler
Hücrenin Tarihsel Gelişimi
1665, Robert Hook hücreyi tanımladı.
19. YY’da Schleiden ve Schwann Hücre Kuramı’nın temelini attılar.
30 yıl sonra Antonie van Leeuwenhoek geliştirdiği mikroskop ile bakteri, kan ve kas hücrelerini inceledi.
Hücre Kuramı
1. Hücre canlıların yapıtaşı ve işlev birimidir.
2. Canlılar bir veya daha fazla hücrenin birleşmesiyle oluşmuştur.
3. Hücrelerin bölünme özellikleri vardır.
4. Kalıtsal bilgiler bir hücreden diğerine hücre bölünmesi ile aktarılır.
Hücre Şekilleri
Purkinje hücreleri
Hücrenin Yapısal Özellikleri
1. Kalıtsal bilgiler DNA içinde saklanır.
2. Proteinler hücrenin fonksiyon ve yapısını düzenler. Proteinler ribozomlar tarafından yapılır.
3. Bütün hücreler seçici-geçirgen bir zar olan plazma membranı ile çevrilidir.
Hücrenin kısımları
Hücre üç temel kısımdan oluşmuştur. Üçünden biri olmadığında hücre canlı kalamaz. Bunlar;
Hücre çekirdeği çekirdek,
Sitoplazma sitoplazma ve
Hücre zarı hücre zarıdır.
Hücre Çekirdeği
Sitoplazma
Sitoplazma içinde bulunan hücre organelleri;
Endoplazmik retikulum
Ribozom
Golgi aygıtı
Lizozom
Mitokondri
Sentriol
Vakuol
Peroksizom
Hücre iskeleti (mikroflamentler, mikrotübüller, arafilamentler)
Silia
Flagella
Endoplazmik retikulum(ER)
Ribozom
Golgi aygıtı
Lizozom
Mitokondri
Vakuol
Plastidler
Kaynaklar
Campbell, J.B.R. Biyoloji, Plame yayınları
Bozcuk, S. Genel Botanik, Hatiboğlu yayınları
Akman Y. 1998. Bitki Biyolojisine Giriş “Botanik”. Palme Yayıncılık, Ankara.
Bozcuk S. 2009. Genel Biyoloji. Hatipoğlu Basım ve Yayın San. Ltd. Şti., Ankara.
Dr. Ümit Bingöl Ders Notları, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü
