Transfer Fiyatlandırması Uygulaması. A. Feridun Güngör Tax Partner

(1)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

A. Feridun Güngör Tax Partner

(2)

10 Nisan 2008 Sayfa 2 Vergide Gündem

Sunumun Kapsamı

► Transfer Fiyatlandırmasına Genel Bakış

► Holding ve Grup İçi Hizmet Masraflarının Dağıtımında Transfer Fiyatlandırması

► Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması

► Serbest Bölgelerde Transfer Fiyatlandırması

► Gümrük Mevzuatında Transfer Fiyatlandırması

► İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi

► Uluslararası Veri Tabanlarında Emsal Araştırması

► Gündemdeki Sıcak Konular

(3)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Türk Transfer Fiyatlandırmasına Genel Bakış

10 Nisan 2008

(4)

Türk Vergi Mevzuatında Transfer Fiyatlandırması

► 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi ile

“Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı”

düzenlendi.

► 01.01.2007 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.

► 1 Seri No’lu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Tebliğ 18.11.2007’de yayımlandı.

► Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı hakkında Bakanlar Kurulu Kararı 06.12.2007’de yayımlandı.

(5)

► Yasa OECD rehberine paralel hazırlanmış olup uluslararası nitelik kazanmıştır.

► Emsal bedel tespitinde kullanılacak yöntemler belirlenmiştir.

► İlişkili kişi kapsamı oldukça geniş belirlenmiştir.

► Maliye Bakanlığı ile önceden fiyatlandırma anlaşması yapma imkanı getirilmiştir.(Advance Pricing

Arrangements- APA)

► Dokümantasyon / ispat vergi mükellefinin yükümlülüğüdür.

Transfer Fiyatlandırması Mevzuatının

Getirdiği Yenilikler

(6)

► Yaptırım açıkça belirtilmiştir:

Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, gelir ve kurumlar vergileri uygulamasında, hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan kâr payı kabul edilmektedir.

► Mükellefler nezdinde düzeltme işlemleri söz konusudur.

► Gelir Vergisi mükelleflerinden kazançları ticari kazanca göre tespit edilen mükellefler de kapsama alınmıştır.

Transfer Fiyatlandırması Mevzuatının

Getirdiği Yenilikler

(7)

İ İ li li ş ş kili Ki kili Ki ş ş i Kapsam i Kapsam ı ı

Ortaklar Ortaklar

İştirakler İştirakler Ortağın Eşi

Ortağın Eşi Alt ve Üst

Soy, 3.

Derece Dahil Hısımlar Alt ve Üst

Soy, 3.

Derece Dahil Hısımlar

Alt ve Üst Soy, 3.

Derece Dahil Hısımlar Alt ve Üst

Soy, 3.

Derece Dahil Hısımlar

İdare ve Denetim Bakımından Bağlı Bulunulan Gerçek ve

Tüzel Kişiler

İdare ve Denetim Bakımından Bağlı Bulunulan Gerçek ve

Tüzel Kişiler

Sermayesi Bakımından Nüfuzu Altında Olan Gerçek ve Tüzel Kişiler Sermayesi Bakımından

Nüfuzu Altında Olan Gerçek ve Tüzel Kişiler

A Şirketi A Şirketi Kurum

Kurum Kurum

(8)

► Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişiler ile yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder.

► Fiyat ve bedelin kanunda belirtilen yöntemlerle belirlenmiş olması halinde, bunların emsallere uygunluk ilkesine göre belirlendiği kabul edilir.

Emsallere Uygunluk İlkesi Kavramı

(Arm’s Length Principle)

(9)

► Emsallere uygun fiyatlara ulaşmakta öncelikle iç emsal tavsiye

edilmektedir.

► Dahili Emsal: Mükellefin ilişkisiz

kişilerle yaptığı işlemlerde kullandığı fiyat ya da bedeldir.

► Harici Emsal: Kurum içinde dahili emsal bulunmaması ya da emsalin güvenilir olmaması halinde doğrudan benzeri nitelikteki mükellef ya da

kurumların işlemlerinde uyguladıkları fiyat veya bedel.

İç Emsal-Dış Emsal

(10)

► Halka açık şirketler dışındaki şirketlerin verilerinin kamuoyuna açık olmaması

► İç emsallerin bulunmadığı durumlarda bağımsız kişiler arasında gerçekleşen işlemlerin ve bu işlemlerde uygulanan fiyatlandırma politikasının tespiti mükellef açısından mümkün değildir.

Dış Emsal Tespitindeki Zorluklar

(11)

► Karşılaştırılabilirlik analizi; ilişkili kişiler arasındaki işlemlerin (kontrol altındaki işlemler) koşullarıyla, aralarında ilişki bulunmayan kişiler arasındaki benzer işlemlerin (kontrol dışı işlemlerin) koşullarının karşılaştırılmasını ifade eder.

► Transfer fiyatlandırması yönteminin seçiminde işlem için emsallere uygun bir fiyatlamanın yapılmasına dayanak teşkil

Karşılaştırılabilirlik Analizi

(12)

Kontrol altındaki işlemler ile kontrol dışı işlemler karşılaştırılırken şu unsurlar göz önüne alınır:

► Mal veya hizmetlerin nitelikleri,

► Üstlenilen işlev ve risklerin analizi,

► İşlemlere ilişkin sözleşme şartları,

► İşlemin gerçekleştiği pazardaki ekonomik koşullar,

► Kurumların iş stratejileri.

Karşılaştırılabilirlik Analizi

(13)

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Belirtilen Yöntemler:

Geleneksel Yöntemler

§ Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi

§ Maliyet Artı Yöntemi

§ Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi

Diğer Yöntemler

§ Kar Bölüşüm Yöntemi

§ İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi

Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan

Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri

(14)

10 Nisan 2008 Sayfa 14 Vergide Gündem (Geleneksel)

İşlem Esasına Dayalı Yöntemler

Karşılaştırılabilir Fonksiyonlar

Brüt Kar Marjı Yöntemi Karşılaştırılabilir

Ürünler

Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi

Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi

Maliyet Artı Yöntemi

Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan

Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri

(15)

Kar/Gelir Esasına Dayalı Yöntemler

Karşılaştırılabilir Kar ve Fonksiyonlar

İşleme Dayalı Net Kar Marjı

Yöntemi

Kar Bölüşümü Yöntemi

Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan

Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri

(16)

Düzeltme İşlemleri

► Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, GVK ve KVK uygulamasında, şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılmıştır.

► Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir.

► Düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.

(17)

Düzeltme İşlemleri

► Kazancı dağıtan mükellef açısından,

§ Kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider;

§ Dağıtılmış kar payı

► Kazancı elde eden taraf açısından,

§ Hesap dönemi sonu itibariyle elde edilen iştirak kazancı

► Bu şekilde dağıtılan kâr payı net kar payı tutarı olarak kabul edilerek brütleştirilecek ortakların hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda vergi kesintisi yapılacaktır.

§ Tam mükellef kurum ise %0

§ Dar mükellef kurum ise %15

(18)

Dokümantasyon Zorunluluğu

► Yeni Kanun ile birlikte gelen düzenlemelerden bir diğeri ise ilişkili şirketler ile yapılan işlemlerin fiyatlandırmasında belgelendirme zorunluluğunun getirilmiş olmasıdır.

► İki tür dokümantasyon öngörülmüştür.

§ Yıllık Transfer Fiyatlandırması Formu

§ Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu

(19)

Yıllık Transfer Fiyatlandırması Formu

► İlişkili kişilerle bir takvim yılı içinde yapılan işlemler ile ilgili olarak Tebliğ’in 2 numaralı ekinde yer alan

“TRANSFER FİYATLANDIRMASI, KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM ve ÖRTÜLÜ SERMAYEYE İLİŞKİN FORM”’un doldurulması ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde ibrazı zorunludur.

(20)

Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu

► Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na kayıtlı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı yurt içi ve yurt dışı işlemleri,

► Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı yurt dışı işlemlere İlişkin olarak “YILLIK TRANSFER FİYATLANDIRMASI RAPORU” ‘nu hazırlamaları gerekmektedir.

► İstenilmesi durumunda İdare’ye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilecek.

(21)

Dokümantasyon Takvimi ve Ceza Uygulaması

► Yıllık TF Formunun verilmemesi, eksik veya hatalı olması ikinci derece usulsüzlük cezasına tabi.

► Yıllık TF Raporunun ve dayanağı belgelerin bulunmaması, eksik veya hatalı olması birinci derece usulsüzlük cezası ve re’sen takdir sebebi.

Yurtdışı Yurtiçi

İstenildiğinde İbraz Edilecek

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ekinde

İbraz Şekli

Evet Hayır

Evet Evet

25.042008 Yıllık TF Raporu

Evet Evet

25.04. 2008 Yıllık TF Formu

Diğer Vergi Dairesi Mükellefleri Büyük Mükellefler

Vergi Dairesi Mükellefleri Yasal Süre

(22)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Holding ve Grup İçi Hizmet Masraflarının Dağıtımında Transfer Fiyatlandırması

10 Nisan 2008

(23)

Grup İçi Hizmetlerin Tanımı ve Kapsamı

Holding veya Grup Şirketlerinden alınan hizmetler;

► Yönetim, koordinasyon ve kontrol işlevi çerçevesinde verilen hizmetler;

► Hizmet merkezleri (Center of Excellence)

► Hizmet anlaşmaları

► Masraf yansıtmaları

► Masraf paylaşımları

(24)

Grup İçi Hizmet Giderlerinin İndirimi

Grup içi hizmetlerin gider olarak indirimi ile ilgili olarak;

► Hizmetin fiilen sağlanıp sağlanmadığı,

► Hizmeti alan şirket/şirketlerin söz konusu hizmete ihtiyacı olup olmadığı,

► Hizmetin alınmış olması halinde hizmet bedelinin emsallere uygunluk ilkesine uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.

(25)

Hissedar Faaliyetleri

► Bir grup üyesinin sadece başka grup üyelerinin bir veya daha fazlasındaki hissedarlığı nedeniyle gerçekleştirdiği faaliyetlerdir.

► Bu tip faaliyetlerle ilgili giderlerin grup şirketleri tarafından gider kaydı mümkün değildir.

Hissedar Faaliyetlerine Örnekler:

§ Hissedar toplantıları, ana şirkette hisse çıkarma gibi ana şirketin hukuki yapısına ilişkin faaliyet masrafları ile denetim kurulu masrafları

§ Mali veri/raporların konsolidasyonu dahil ana şirketin

(26)

Doğrudan Yansıtma Yöntemi

• Ayırt edilebilir hizmetler için direk maliyet yansıtması

• İdeal fiyatlatma yöntemidir

• Özellikle CUP yönteminin mümkün olduğu zamanlarda

Masraf Paylaşımları

• Uygun anahtarlara göre dağıtım yöntemi

• Tevsik edici belgeyle kabul edilebilir

• Verilen hizmetlerin karmaşıklığı nedeniyle gerekli olabilir

Grup İçi Hizmetlerin Fiyatlandırılmasında Kullanılabilecek Yöntemler

Doğrudan veya Dolaylı Yansıtma Yöntemleri

(27)

Hizmet Anlaşmaları Masraf Paylaşımı Anlaşması

Girişimcilikle ilgili riskler üyeler arasında paylaşılır

Hizmet alıcısının girişimcilikle ilgili riskleri vardır

Geliştirilen maddi olmayan varlıklara ekonomik olarak ortak sahip olunması Geliştirilen maddi olmayan varlık, hizmet

alıcına aittir

Bir yada daha fazla hizmet sağlayıcısı Genellikle bir hizmet sağlayıcısı

Bütün üyelerin ortak bir hizmet için masrafları paylaşımı; asıl iş masrafı Sağlayıcı ile alıcı arasında ticari işlem;

piyasa oranlarına dayalı hizmet ücreti Hizmet alıcısı hizmetten yarar sağlamayı

bekler; bireysel çıkarlar Bütün üyelerin hizmetten yararlanması beklenir; benzer çıkarlar

Hizmet Anlaşmaları ile Masraf Paylaşımı

Anlaşmalarının Farklılıkları

(28)

Bir dolaylı yansıtma metodu, emsaline uygun yansıtmanın hesaplanmasına esas olmak üzere bazı tahmin ve yaklaştırma gerektirir. Dağıtım anahtarları, ilgili hizmet alıcıları tarafından yüklenilen masraf kısmını belirlemek için kullanılır.

Dolaylı Masraf Yansıtmalarında

Kullanılabilecek Dağıtım Anahtarları

Dağıtım Anahtarları

Toplam kullanılan alan Kiralama

BT kullanıcı sayısı IT Desteği

Dış satışlar (sadece satış şirketleri) Pazarlama

İlgili çalışan sayısı İnsan Kaynakları

Ciro, bilanço toplamı Mali işler ve muhasebe

Ürün grubu başına satılan mal maliyetleri

Stratejik ürün geliştirme

Birim sayısı/beklenen satışlar (sadece üretim şirketleri)

Merkezi Ar-Ge

Satılan mal maliyetleri, maliyet tasarrufu (sadece üretim şirketleri)

Merkezi satın alma

Dağıtım Anahtarı Hizmet

(29)

Grup İçi Hizmetlerin Fiyatlandırılmasında Kullanılabilecek Yöntemler

► Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi veya Maliyet Artı Yöntemi’ nin uygulanması diğer yöntemlere tercih edilebilir.

► Holding şirketler üçüncü kişilerden satın alarak grup şirketlerine aktardıkları hizmetler (kira, yemek,personel servis, vb) için kar marjı koymayabilirler.

► Hissedarlık faaliyetleri ile ilgili giderlerin grup şirketlerine yansıtılmaması gerekmektedir.

(30)

Pratik deneyim ve mevcut yönetmelikler temelinde, aşağıdaki liste herhangi bir hizmet ücreti / masraf dağıtımı projesini bütünleyen ve destekleyen unsurlar içermelidir:

§ Grup içi hizmetlerin tanımı

§ Grup içi hizmetlerle ilgili hizmet sağlayıcıları ve giderler

§ Hizmet alıcıları ve sağlanan yararlar

§ Hissedar giderleri yüzdesi

§ Masraf dağıtım yöntemi ve uygulanan artış

§ Seçilen dağıtım anahtarları ve masraf dağıtım hesabı

§ Hizmet anlaşması (anlaşmaları)

§ Hizmetlerin gerçekte verildiğine ve ödemenin yapıldığına dair kanıt

Grup İçi Hizmetlerin Dokümantasyonu

Tavsiye Edilen Hizmet Ücreti / Masraf Dağıtım Dokümantasyonu

(31)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması

10 Nisan 2008

(32)

Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması

► Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) pay sahiplerinin haklarının korunması amacıyla kendi özel Transfer Fiyatlandırması mevzuatını oluşturmuştur.

► Halka açık anonim ortaklıklar; yönetim, denetim veya sermaye bakımından dolaylı veya dolaysız olarak ilişkili bulunduğu diğer bir teşebbüs veya şahısla emsallerine göre bariz şekilde farklı fiyat, ücret ve bedel uygulamak gibi örtülü işlemlerde bulunarak karını ve/veya mal varlığını azaltamaz” (SPK 15. madde / son fıkra)

(33)

Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması

► SPK kanununun 15. maddesinin son fıkrasına aykırı davranışlarda bulunanlar hakkında ağır yaptırımlar uygulanmaktadır.

► SPK kanunun 15. maddesinin son fıkrasında belirtilen işlemlerde bulunarak karı veya mal varlığı azaltılan tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlara fiilen iştirak edenler 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. ( SPK Md 47 / A-6)

(34)

Halka Açık Şirketlerde İlişkili Kişilerle Yapılan İşlemlerin Değerlemesi

► Hisse senetleri borsada işlem gören halka açık anonim ortaklıklar ile ilişkili tarafları arasındaki varlık, hizmet veya yükümlülük transferleri işlemleri için, belirli koşulların varlığı halinde, önceden değerleme yapılması zorunluluğu getirilmiştir. (Sermaye Piyasası Kanunu’na Tabi Olan Anonim Ortaklıkların Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliğ -Seri:IV No:41)

(35)

Hangi İşlemler Değerleme Kapsamındadır?

► Varlık, hizmet veya yükümlülük transferleri işlemlerinde her bir işlemin tutarının, ortaklığın Kurul düzenlemeleri uyarınca kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolarında yer alan aktif toplamının veya brüt satışlar toplamının % 10’una veya daha fazlasına ulaşacağının öngörülmesi durumunda, işlem öncesinde, Kurulca esasları belirlenen kuruluşlara işlemin değerlemesinin yaptırılması zorunlu kılınıyor.

► Değerleme işlemini yapacak kuruluş, işlemin şartlarının adil ve makul olup olmadığına ilişkin görüşüne raporunda yer vererek raporunu ortaklık yönetim kuruluna sunacak.

(36)

Yaygın ve Süreklilik Arz Eden İşlemlerde Değerleme

► Hisse senetleri borsada işlem gören ortaklıklar ile ilişkili tarafları arasındaki yaygın ve süreklilik arz eden varlık, hizmet, ve yükümlülük transferleri işlemlerinde, işlemlere ilişkin şartların yönetim kurulu tarafından belirlenmesi gerekiyor.

► Yaygın ve süreklilik arz eden işlemler; ticari nitelikte olsun veya olmasın bir hesap döneminde en az iki defa yapılan veya yapılacak işlemler

► Kurulca belirlenen kuruluşlar tarafından işlemler öncesinde değerleme yapılması zorunlu

(37)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Serbest Bölgelerde Transfer Fiyatlandırması

10 Nisan 2008

(38)

Serbest Bölge Mevzuat Hükümleri

► Serbest Bölgelerde faaliyette bulunan şube/firmaların 06.02.2004 tarihinden önce almış oldukları ruhsatlarında belirtilen süre sonuna kadar kazançları Kurumlar Vergisinden istisnadır.

► 06.02.2004 tarihinden sonra Serbest Bölgede faaliyete başlayan mükellefler için Kurumlar Vergisi İstisnası kaldırılmıştır.

(39)

Serbest Bölge Mevzuat Hükümleri

► Serbest Bölgede üretim yapan firmaların bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlar, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyeliğinin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar Kurumlar Vergisi’nden istisnadır.

► Serbest Bölgede faaliyette bulunan Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, bu bölgelerde elde ettikleri kazançları dağıtmaları halinde dağıtılan kar payları üzerinden gelir vergisi tevkifatı (%15) yapmaları gerekmektedir.

(40)

Serbest Bölgelerde Transfer Fiyatlandırması Uygulamaları

► Serbest Bölgede yerleşik şubenin ana merkez haricindeki grup şirketleri ile olan işlemleri transfer fiyatlandırması mevzuat hükümlerine tabidir.

► Serbest Bölgede kurulmuş firmaların ilişkili kişilerle yaptıkları işlemler transfer fiyatlandırması mevzuat hükümlerine tabidir.

(41)

Merkez ile Serbest Bölge Şubesine Transfer Fiyatlandırması Uygulanacak mı?

► İlişkili kişi tanımına girmeyen Şube ile Merkez arasında yapılan mal ve hizmet alım satım işlemlerinin transfer fiyatlandırması mevzuatı kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği belirsizdir.

► Transfer fiyatlandırmasından bağımsız olarak, kurumlar vergisinden istisna Şube kazancının Şubenin üstlendiği işlevler, riskler ve varlıklarla orantılı olmadığı her durumda risk söz konusudur.

(42)

Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Şubeler

TP Uygulanacaktır TP Uygulanacaktır

TP Uygulaması Netleşmemiştir Türkiye

Merkez

Serbest Bölge Şube

Yurtdışı Grup Şirketi

(43)

Serbest Bölgede Kurulan Şirketler

TP Uygulanacaktır TP Uygulanacaktır

Türkiye Grup Şirketi

Serbest Bölge Şirket

Yurtdışı

(44)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Gümrük Mevzuatında Transfer Fiyatlandırması

10 Nisan 2008

(45)

Gümrük İdaresi Tarafından Tahsil Edilen Temel Vergiler ve Transfer Fiyatlandırması

► Gümrük Vergisi

► Özel Tüketim Vergisi

► Katma Değer Vergisi

► Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) vs OECD

Transfer Fiyatlandırması Rehberleri

(46)

Gümrük İdaresi ve Vergi İdaresi Açısından Transfer Fiyatlandırması

► Vergi İdaresi Açısından Amaç: Maksimum kurumlar vergisi matrahı hedefi için minimum ithalat bedeli

§ Fiyatlamanın kendisi değil kurumlar vergisi matrahına diğer bir deyişle karlılığa olan etkisi önemli

§ Dönemsellik önemlidir.

§ Genellikle tek fiyatın ötesinde emsal fiyat aralığına ulaşılır.

§ Fonksiyon analizi çok önemlidir.

§ Fiyat düzeltmeleri işlemler arasında maddi farklar varsa yapılacaktır.

§ Yıllık karlılık önemli olduğundan dönem sonu kar düzeltmeleri ve fiyat ayarlamaları mümkündür. (Kar bazlı yöntemlerde)

(47)

Gümrük İdaresi ve Vergi İdaresi Açısından Transfer Fiyatlandırması

► Gümrük İdaresi Açısından Amaç: Maksimum gümrükte alınan vergi amacı dolayısıyla maksimum ithalat bedeli

§ İthalat bazında fiyatın kendisi önemli

§ Dönemsellik önemli değil

§ Her ithalat işlemi ayrı değerlendirilir.

§ Tek emsal fiyata ulaşmak esastır.

§ Karlılık önemli olmadığından fonksiyon analizi önemli değil.

§ İthalat bazında fiyat düzeltmeleri Gümrük Yönetmeliği’ne göre her durumda yapılacaktır.

(48)

Gümrük İdaresi ve Vergi İdaresi Açısından Transfer Fiyatlandırması

► Kar yöntemlerinin kullanıldığı durumda dönem sonu

maliyet düzeltmelerinin durumu önceden dikkate alınmalı.

► Bu tür bir düzeltme gümrük mevzuatı açısından mümkün değil.

► Dönem sonunda maliyet azaltımı yönünde bir düzeltme yapılırsa dönem içinde fazla ödenen vergiler iade alınmaz.

► Dönem sonunda maliyet artırımı yönünde bir düzeltme

yapılırsa dönem içinde ödenen vergiler eksik olacağından risk durumu ortaya çıkacaktır.

(49)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi

10 Nisan 2008

(50)

İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi (İDNKM)

► İDNKM yöntemi, ilişkili şirketlerce yapılan işlemlere ait net kar marjı ile ilişkisi olmayan şirketlerce gerçekleştirilen işlemlerin uygun esaslara göre tespit edilmiş net kar marjının karşılaştırılmasına dayanır.

► Emsal bulmadaki güçlükler sebebiyle Dünya’da gelişen trend daha çok İDNKM yönteminin uygulanması yönünde gelişmiştir.

(51)

İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi Avantajları

► Güvenilir bir sonuç alınması için gerekli işlevsel karşılaştırılabilirliğin derecesi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi kapsamında gerekli olandan daha düşüktür.

► İlişkili kuruluşların birden fazlasının gerçekleştirdiği işlemlerin ve yüklendiği sorumlulukların belirlenmesine

(52)

İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi Dezavantajları

► Net kar marjının fiyat veya brüt kar marjı üzerinde hiç etkisi olmayan bazı faktörlerden etkilenmesi(faaliyet dışı giderler, finansman giderleri vb). Bu özellikler emsallere uygun net kar marjına ilişkin olarak doğru ve güvenilir belirlemeler yapılmasını zorlaştırır.

► İşletme marjlarındaki farklılıkların gerçekleştirilen farklı işlevler nedeniyle olup olmadığı veya işlevlerin benzer olduğu halde dengesi bir etkinlikle yerine getirildiklerini söylemek mümkün değildir.

► Bazı durumlarda karın sabitlenmesi gibi sonuçlar doğurmaktadır. Bu sebeple diğer yöntemlere göre daha az güvenilirdir. Bazı ülkeler bu yöntemi kabul etmemektedirler.

(Ör. Almanya)

(53)

► OECD Modelinde de söz konusu yöntemler geleneksel işlem yöntemlerinin uygulanamadığı durumlarda uygulanabilecek yöntemler olarak belirlenmiştir.

► OECD Modelde Diğer Yöntemlerin uygulanması ile ilgili açıklamaların revize edilmesi gündemdedir. OECD bu amaçla uygulamacılardan taslak metin konusunda görüş toplamaktadır.

► Anılan yöntemlerin alternatif yöntem olma özelliğinin ortadan kaldırılması gündemdedir.

İşleme Dayalı Kar Marjı Yöntemi Hakkında

Uluslararası Gelişmeler

(54)

İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi

İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi’nin uygulanmasında iki tür kar seviye göstergesi (PLI) kullanılır :

► Getiri Oranları (Rate Of Returns): Ekonomik performansın ölçülmesinde kar marjı göstergelerine göre daha genel sonuçlar alınmasını sağlar.

► Kar Marjları ( Profit Margins): Kar marjı göstergeleri, getiri oranlarına göre fiyatlarlar ile daha çok ilişkilidir.

(55)

Kar Seviyesi Göstergeleri Örnekler

► Kar seviyesi göstergelerinin örnekleri:

§ Brüt Marj: Brüt kar / Net satış

§ Berry Ratio: Brüt kar / İşletme giderleri

§ Toplam Masraf Artışı: Brüt kar /SMMM veya

işletme kar / (SMMM + işletme gideri)

§ İşletme Marjı: İşletme karı / Net satış

§ Kullanılan Sermayenin

Getirisi: İşletme karı / Ortalama işletme varlıkları

(56)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Uluslararası Veri Tabanlarında Emsal Araştırması

10 Nisan 2008

(57)

Harici Emsal Tespiti Yöntemleri

Harici emsaller aşağıdaki kaynaklar kullanılarak tespit edilebilir:

► Sektör Spesifik Bilgi Kaynakları:

• Müşteri bilgisi (sektördeki eğilimler, rakip listeleri, pazar araştırması)

• Ticaret birlikleri (sektörün gözden geçirilmesi, üyelik listesi, ilgili kişiler)

• Sektör analizleri (pazar araştırması, mali analiz, etkenler ve genel görünüm)

(58)

Harici Emsal Tespiti Yöntemleri

► Dış veri kaynakları sağlayıcıları

§ Bureau van Dijk ürünleri:

• AMADEUS – Pan-Avrupa veritabanı

• Ulusal veritabanları (örneğin, Diane, Dafne)

• Osiris

§ Internet (şirket veya rehber siteler)

► E&Y Intranet - KWeb

§ OneSource Global Business Browser

§ Duns & Bradstreet Million Dollar veritabanı

► E&Y özel lisans anlaşmaları veritabanı

§ PowerK

(59)

Uluslararası Veri Tabanları (AMADEUS)

► AMADEUS (“Analyze Major Databases From European Sources”) Bureau van Dijk Electronics Publishing Ltd.

tarafından oluşturulan bir veritabanıdır.

► AMADEUS, Avrupa Birliği üye ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkeleri dahil 38 Avrupa ülkesinde yer alan 10 milyona yakın firmanın finansal bilgisini içeren bir veri

(60)

Uluslararası Veri Tabanları (AMADEUS)

► AMADEUS, firmaların finansal bilgileri, mali tabloları, faaliyet tanımları ve iştirak yapıları gibi detay dataları içermektedir.

► AMADEUS’ta yer alan her şirket raporu, kar ve zarar hesaplarını, bilânçoyu, belirli mali oranlar, eğilim analizleri ve bazı mülkiyet bilgilerini içerir.

(61)

Kullanıma Uygun Yöntemler

► AMADEUS’tan elde edilen data, kar oranlarını esas alan transfer fiyatlandırması yöntemlerinde kullanılabilecek bir veri tabanıdır.

► Bu açıdan,

§ Yeniden satış fiyatı,

§ İşleme dayalı net kar marjı

yöntemlerinde tercih edilebilir.

(62)

Kullanıma Uygun Olmayan Yöntemler

► Mali bilgiler kısmında firmaların

§ birim maliyetleri,

§ birim satış fiyatları,

§ birim karlılıkları

gibi verilere ulaşılamadığı için

geleneksel yöntemlerden biri olan karşılaştırılabilir fiyat yöntemi için uygun bir veri tabanı değildir.

(63)

AMADEUS

(64)

AMADEUS (Listeleme ve Raporlama)

► Arama kriterleri sonucunda ortaya çıkan firmaların liste halinde dökümü alınabilmekte,

► Her bir firmanın AMADEUS datasında mevcut bütün verileri; mukimi olduğu ülke, adres, telefon, ortaklık yapısı, iştirakler, mali tablo verileri “report” kısmından görülebilmekte

► “İstatistikler” kısmından firmaların istatistiki verileri dökümü alınabilmektedir.

(65)

Transfer Fiyatlandırması Uygulaması

Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Gündemdeki Sıcak Konular 10 Nisan 2008

(66)

Dokümantasyon İle İlgili Süreler Uzayacak Mı?

► Dokümantasyona tabi olanların kapsamının geniş belirlenmiş olması, ilişkili kişilerle sınırlı işlemleri olan mükelleflerde de ağır ve maliyetli dokümantasyon yükümlülüğü öngörmektedir.

► Yıllık TF Formu ve Yıllık TF Raporunun hazırlanma süresi uzatılıyor.

► Serbest bölgelerde faaliyeti bulunan kurumlar her türlü işlemleri için Yıllık TF Raporu hazırlayacaklar.

(67)

Emsal Bulmada Yaşanan Güçlükler Nasıl Aşılır?

► Mükelleflerin iç ve dış emsal bulamamaları durumunda ne olacak?

► İşleme dayalı kar yöntemleri, özellikle işleme dayalı net kar marjı yöntemi emsal fiyat bulunmasındaki güçlük nedeniyle tercih ediliyor.

► Uluslararası veri tabanlarından (AMADEUS,vb) emsal araştırmasında ne ölçüde kullanılabileceği konusunda herhangi bir belirleme yapılmamıştır.

(68)

Dönem İçi Düzeltme Yapılabilir Mi?

► Kurumlar, transfer fiyatlandırması kapsamında örtülü kazanç dağıtımına neden olmamak için önceki fiyatlarını düzeltebilirler.

► Bu düzeltimler fiyat farkı faturalaşmalarının tabi olduğu yükümlülüklere tabi olacaktır. Örtülü kazanç dağıtımı sayılmayacağından KKEG olmaz veya kar payı stopajı uygulanmaz.

► Yıl sonu beklenmeden geçici vergi dönemleri itibariyle yapılması gerekir.

(69)

Dönem Sonu Borç / Alacak Dekontları ile Düzenleme Yapılabilir Mi?

► Bazı ülke vergi idareleri transfer fiyatlandırması yöntemlerinin işlem bazında değil dönem sonuçları bazında uygulanmasına imkan vermektedir.

► Dönem sonlarında yurtdışında yerleşik firmalardan borç/alacak dekontları ile transfer fiyatı düzeltmeleri yapıldığı görülmektedir.

► Türk Vergi İdaresi yöntemleri işlem bazında görmek istemektedir.

► Bu tip dönemsel düzeltmeler kurumlar Vergisi, KDV ve Gümrük

(70)

Transfer Fiyatlandırmasının KDV’ye Etkileri

► KDV uygulamasında ücret veya bedelin açık bir şekilde düşük olduğu hallerde emsal ücret veya emsal bedel matrah olarak dikkate alınır.

► Vergi Usul Kanunu’nda emsal bedel ve emsal ücret tanımlanmıştır.

► Transfer fiyatlandırması açısından yapılacak düzeltme işlemi KDV’ye etki edecek mi?

§ İlave KDV hesaplanacak mı?

§ Örtülü kazanca isabet eden KDV indirim olarak dikkate alınabilecek mi? (KDV Kanunu 30/d maddesi uyarınca indirim mümkün değil)

(71)

Peşin Fiyatlama Anlaşması Yapmalı Mıyız?

► Bu sistemin en büyük avantajı, kurumlar açısından belli bir süre için uygulanan yöntemin kesinlik taşıması ve herhangi bir eleştiri, ceza riski olmadan plan yapabilme, önünü görebilme olanağı vermesidir.

► Fakat, İdare ile mükellef arasında sadece “yöntem”

konusunda anlaşmaya varılacak olup, peşin fiyatlandırma anlaşmasının yapılmış olması, anlaşma konusuyla ilgili olarak mükelleflerin İdare tarafından incelenmeyeceği anlamına gelmemektedir.

(72)

Peşin Fiyatlama Anlaşması Yapmalı Mıyız?

► Dokümantasyon yükü fazla,

► Vergi idaresinin yakın takibi söz konusu,

► Geçmiş dönemlerin incelenmesi riski var,

► Vergi İdaresinin anlaşmayı tek taraflı olarak ve geriye dönük fesih hakkı mevcut,

► İkili veya çok taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmalarının

yapılamaması ilgili diğer ülkelerde çifte vergilemeye neden olabilir.

(73)

Değişiklik Yapılması Gereken Hususlar

► İlişkili kişi kapsamı oldukça geniş, tebliğde verilen bazı örnekler sübjektif değerlendirmelere açık,

► Dokümantasyon kapsamı çok geniş, hazırlanması için süre oldukça kısa,

► Belli tür ve tutarların altındaki işlemlerin kapsam dışı bırakılması veya ceza uygulanmaması söz konusu olabilir,

► Yurtiçi işlemler ya tümüyle kapsam dışında bırakılmalı ya da Hazine zararı olmaması durumunda düzeltme yapılmamalı,

(74)

Teşekkürler

(75)