Organize Sanayi Bölgeleri ve Hava Kirliliğinin Kontrolü

Organize Sanayi Bölgeleri ve Hava Kirliliğinin Kontrolü

Yavuz YÜCEKUTLU Kimya Yük. Müh.

Çevre ve Orman Bakanlığı

Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Hava Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı

04 ġubat 2011

Tekirdağ

2

Tarihçe

Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği (HKKY) 02 Kasım 1986 Resmi Gazete 19269

Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (EKHKKY)

7 Ekim 2004 Resmî Gazete 25606

Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (ETKHKKY)

22 Temmuz 2006 Resmî Gazete 26236

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY)

03 Temmuz 2009 Resmi Gazete 27277 Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair

Yönetmelik (30.03.2010)

3

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

03 Temmuz 2009

Resmi Gazete 27277

4

KAPSAM

Yönetmelik;

Tesislerin kurulması ve iĢletilmesi için gerekli olan;

• Hüküm ve esasları,

• Sınır değerleri,

•Yetkili merciin ve iĢletmecinin yükümlülükleri,

• Ġleri de yürürlüğe girecek sınır değerleri,

ayrıntılı olarak belirler.

5

ĠZNE TABĠ TESĠSLER

Yönetmelik Ek 8, A ve B listelerinde yer alan tesislerin kurulması ve iĢletilmesi için,

Emisyon Ġzni iĢletme aĢamasında alınması gerekmektedir.

Ek 8 Liste A’da yer alan tesislerin izni, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından,

Ek 8, Liste B’de verilen tesislerin izni, Valilik

tarafından verilir.

6

ĠZNE TABĠ TESĠSLER

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) EK 8 Liste A ve Liste B

listeleri 01.04.2010 itibarıyla;

ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN ĠZĠN VE LĠSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELĠK (ÇKAGĠZH) Yönetmeliği, “Çevreye Kirletici Etkisi Yüksek Olan

Faaliyet veya Tesisler EK-1 ve EK-2” kapsamında

değerlendirilmektedir.

ĠZNE TABĠ TESĠSLER LĠSTELERĠ

• Yapılan bu düzenleme ile genel olarak;

• Liste A da yer alan tesisler EK-1 de,

• Liste B de yer alan tesisler ise Ek-2 de, yer

aldığı görülmektedir.

ĠZNE TABĠ TESĠSLERĠN UYMASI GEREKEN ESASLAR

ĠĢletmelerde, SKHKKY MADDE 6 gereği;

• Zararlı etkilerin azaltılması ve tehlike yaratılmaması,

• Yönetmelik Ģartlarına uyulması,

• Yönetmelikte yer alan emisyonların aĢılmaması ve kütlesel debinin kontrolü, hava kalitesinin izlenmesi,

• Hava kalitesi sınır değerlerinin aĢılmaması

esastır.

ĠZNE TABĠ TESĠSLER LĠSTESĠ

Yönetmelik hükümlerine göre emisyon iznine tabi tesisler;

Kapasitesine bakılmaksızın, üretimi esas alınarak A Grubu veya B grubu,

☺Cevherden demir ve çelik üreten tesisler A grubunda

☺Çikolata,Çay,Sigara Fabrikaları, Asit kullanılarak metal

yüzeylerin muameleye tabi tutulduğu tesisler B grubunda Kapasite sınırlaması getirilerek, A Grubu veya B grubu,

☺Sıcak Haddehane tesisleri , Dökümhaneler, Akaryakıt Depolama Tesisleri izne tabidir.

veya

☺Kapsam dıĢı tesisler olarak gruplandırılmıĢtır.

11

SANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠNĠN SEBEPLERĠ



 Bacaların yeterli yükseklikte olmaması,

 Baca gazı arıtım sistemlerinin kullanılmaması,

 Baca gazı arıtım sistemlerinin verimli çalıĢtırılmaması,

 Kalitesiz yakıt kullanımı,

 Eski teknoloji kullanımı,

 Uygun olmayan yer seçimi.

12

EMĠSYONLARI AZALTMA TEDBĠRLERĠ

Tesislerinin yoğun olarak bulunduğu bölgelerde hava kirliliğinin önlenmesi;

Her bir tesisin kendi emisyon sınır değerlerini mutlaka sağlaması,

Baca yüksekliklerinin Yönetmelik Ģartlarını sağlaması veya daha yüksek olması,

Sanayi alanlarında yollardan kaynaklanan tozumanın önlenmesi,

Depolama alanlarının kapalı olması veya uygun toz kontrolü yapılmalı, Emisyonların sürekli ölçüm cihazları ile izlenmesi,

Tesis etki alanında hava kalitesinin izlenmesi,

Sanayi tesislerinin yoğun olduğu alanlarda yolların mümkün ise hakim rüzgar yönüne paralel düzenlenmesi,

EMİSYON İZİN DOSYALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

• “ Ġzne tabi Tesisler Listesi”ndeki yerine

• Emisyon Ölçüm raporuna,

• “Emisyon Ġzin BaĢvurusunda Ġstenen Bilgi ve Belgelere”

• “Valilik yerinde inceleme raporuna”

• “Tesisin iĢ akım Ģeması ve fotoğraflarına”

• göre değerlendirme yapılır.

• Gerekli görülmesi durumunda yerinde incelenir.

TEKNİK DEĞERLENDİRME

Ek-1

SKHKK YÖNETMELİĞİ

Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 Ek-11

FORMAT DEĞERLENDİRME

14

EMĠSYON ĠZĠN DOSYALARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

İşletme İzne tabi ise;

• “Kirletici Vasfı Yüksek Tesisler İçin Özel Emisyon Sınırları” EK-5’e

• EK-5’de atıf varsa veya

• EK-5’de herhangi bir emisyon sınırlaması getirilmemişse;

• EK-1’de verilen emisyon sınırlarına göre

değerlendirme yapılır

Ek-1

EK-1 kapsamında ĠĢletmeler için;

a) Ġs

b) Toz Ģeklinde emisyon

c) Tozlu maddelerin üretimi, iĢlenmesi, taĢınması, doldurulması, boĢaltılması ve tasnifi

d) Açıkta depolanan yığma malzeme

e) Toz yapıcı yanma ve üretim artıklarının taĢınması ve depolanması f) Tesis içi yolların durumu

g) Filtrelerin boĢaltılması

h) Atık gazlardaki özel tozların emisyonları için sınırlar i) Gaz ve buhar emisyonları için sınırlar

j) Kanser yapıcı maddelerin emisyon sınırları k) AĢırı derece tehlikeli maddeler

emisyon sınırları ve esaslar belirlenmiĢtir.

Sınır değerler uzun süredir değiĢmemiĢtir.

• SKHKKY Ek-1 de yer alan organik gaz ve buhar emisyonları sınır değerleri halen

1986 yılında yayınlanan HKKY ile aynıdır.

• 01.01.2012 den itibaren sınır değerler değiĢecektir. Bu durum bazı tesislerde azaltım tedbirlerinin alınmasını

gerektirmektedir.

Emisyonların sınır değerleri

• Bu sınır değerler hava kalitesinin korunması yanında, AB çevre mevzuatına uyum çerçevesinde 01.01.2012 yılından itibaren azalacak olup, SKHKKY Ek-7 de yer alan sınır değerler geçerli olacaktır.

• Bakanlığımız sanayicinin bu değiĢikliklere uyum sağlayabilmesi ve yatırım ve düzenlemelerini

yapabilmesi için emisyonların azalacağı hususunu

2004 yılında (Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin

Kontrolü Yönetmeliği ile) ilan etmiĢtir.

SKHKKY EK-1 DE ORGANĠK GAZ VE BUHARLAR SINIR DEĞERLERĠ

I'inci sınıf organik

bileşikler (0,1 kg/saat ve üzerindeki emisyon

debileri için) 20 mg/Nm

II'nci sınıf (3 kg/saat

ve üzeri) 150 mg/Nm

III'üncü sınıf (6

kg/saat ve üzeri) 300 mg/Nm

SKHKKY EK-7 DE ORGANĠK GAZ VE BUHARLAR SINIR DEĞERLERĠ

I'inci sınıf organik

bileşikler (0,1 kg/saat ve üzerindeki emisyon

debileri için) 20 mg/Nm

II'nci sınıf (2 kg/saat

ve üzeri) 100 mg/Nm

III'üncü sınıf (3

kg/saat ve üzeri) 150 mg/Nm

• EK-3 Sürekli Ölçüm vb emisyon tespiti

• EK-4 Baca Gazı Hızı

 Yakma tesislerinden kaynaklanan baca gazı hızları

 Üretim ġeklinden Kaynaklanan Baca Gazları Hızı

• EK-4 Baca Yüksekliği

 Küçük Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği

 Orta Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği

 Büyük Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği Değerlendirilir.

Baca

Yükseklikleri

• Tesis bacaları kuruluĢ aĢamasında

yönetmeliğe uygun yapılmalıdır.

Baca Yüksekliliği Emisyonların Dağılması Ġçin Önemlidir.

Hava Kalitesi ve Ek-2

ĠĢletmenin tamamı için EK-2 kapsamında kütlesel debi (kg/saat olarak) değerlerinin hesaplanması;

• EK-2’de yer alan eĢik değerlerler aĢılmıĢsa Dağılım Modelleri ve Hesaplanan Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerine göre tesis etki alanında hava kirliliği seviyesi ölçümleri yapılması,

• Ölçüm sonuçlarının SKHKKY Tablo 2.2 “Tesis etki alanında UVS,KVS Değerleri,Kademeli azaltım

tablosu kapsamında

değerlendirmesi yapılır.

Ek-2

Mevcut tesislerde;

• Baca gazı emisyonlarının ölçülmesi mg/Nm3, baca dıĢından emisyon yayan tesisler için saatlik kütlesel debilerin hesaplanması (kg/saat)

• Tesisin bütününde toplam kütlesel debi eĢik değerinin aĢılması halinde Tesisin kirleticiliğinin değerlendirilmesi amacıyla;

 Dağılım Modellerine ve

 Hesaplanan Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerine göre tesis etki alanında hava kirliliği seviyesinin ölçülmesi

gerekmektedir.

ÖRNEK TESĠS:

DÖKÜMHANELER

Dökümhanelerde ergimiĢ metal kalıplara dökülür

Dökümhaneler ve Toz Tutma Sistemleri

• Dökümhanelerde yapılan iĢlemler sırasında oluĢan emisyonların toplanarak bir toz tutma ünitesine

gönderilmesi ve emisyonların baca vasıtasıyla çatı üzerinden atılması Yönetmelik gereğidir.

• Bu Ģartın sağlanması emisyon izninin (kısa sürede) alınabilmesi için gereklidir.

Dökümhaneler

Ek-5 Yedinci Grup Tesisler

• Demir, temper, çelik dökümhaneleri ile demir dıĢı

metallerin döküldüğü tesislerde aĢağıda verilen esaslara uyulacaktır.

• 1) Toz ihtiva eden artık gazlar bir toz tutma sisteminden geçirildikten sonra dıĢ havaya atılmalıdır.

• 2) Atık gazlardaki toz emisyonları kütlesel debisi 1 kg/saat’in altında olan tesisler 75 mg/Nm3, 1 kg/saat ve üzerinde olanlar ise 50 mg/Nm3 değerini

aĢmamalıdır.

• 3) Kükürtlü katkıların kullanılarak magnezyum ve

bileĢiklerinin döküldüğü dökümhanelerden yayınlanan emisyonlar Ek-4’e göre atmosfere atılmalıdır.

(Ek-4 Baca yüksekliği ve baca gazı hız hakkındadır.)

devam

• 4) Maça üretimi, döküm ve soğutmadan oluĢan

organik gaz bileĢikleri toplanmalı, mümkünse geri kazanılmalı ve arıtma tesisine gönderilmelidir.

Tesisten kaynaklanan organik gazlar için Ek-1’in (i) bendinde verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

• 5)Bu tesisler ile ilgili teknoloji ve toz emisyonların azaltılmasıyla ilgili çalıĢmalarda yayımlanan ilgili Türk Standartlarına ve mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

• 6) Ek-1’de verilen diğer esaslara uyulmalıdır.

• (Bu tesislerden kaynaklanan ağır metaller (Pb, Cd, Zn vb)

Maçahane

Kalıplar

METAL SANAYĠNDE KULLANILAN TOZ TUTMA SĠSTEMLERĠNE ÖRNEKLER

• Elektrikli ark ocaklı Çelikhanelerde torbalı filtre,

• Dökümhanelerde multisiklon, torbalı filtreler, ıslak yıkayıcılar,

• Kupol ocaklı tesislerde torbalı filtreler, ıslak yıkayıcılar,

• Sinter fabrikasında elektro filtreler, yaygın olarak kullanılmaktadır.

TeĢekkürler….

yyucekutlu@cob.gov.tr