MODÜL ADI : GÜNEŞ ÖLÇÜM İSTASYON KONSTRÜKSİYONUN KURULUMU DENEY ADI : TOPRAKLAMA HATTININ MONTAJINI YAPMAK
DENEY NO : AMAÇ
Topraklama sistemi olmadan önce insanoğlu birçok kez elektrik kaçakları ile karşılaşmıştır. Bu nedenle, topraklama insan hayatını güvene alabilmek adına, yapılması ve kullanılması gerekilen bir sistemdir. Doğru topraklama, fazla elektrikten korunmak için önemli bir bileşendir çünkü fazla enerjinin bir yere gönderilmesi gerekir. Bu yazımızda topraklama nedir, nasıl yapılır, önemi nedir ve hangi çeşitlere sahip olduğuna değineceğiz.
ÖN BİLGİ
Topraklama, elektrik ile çalışan cihazların olası bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı alınan hayati bir önlemdir. Kaçak elektriğin bir iletkenle toprağa verilmesini sağlayan basit bir sistemdir. İnsan hayatını ve cihazların kullanım ömrünü riske atmamak için elektrik kaçağı riskine karşı topraklama kesinlikle yapılmalıdır.
Enerji üretim, iletim ve dağıtım şebekelerinde insan hayatı ve bazı aygıtların korunması bakımından yapılan en etkili önlemlerden biri de topraklamadır. Gerilim altında olmayan bütün tesisat kısımlarının, uygun iletkenlerle toprak kitlesi içerisine yerleştirilmiş bir iletken cisme (elektrot) bağlanmasıdır. Topraklamanın amacı, elektrikli alıcıları kullananların can güvenliğini sağlamak ve cihazların zarar görmesini önlemektir.
Koruma Topraklaması
Bir yalıtım hatasında elektrik devresinin aşırı akım koruma aygıtları ile açılmasını sağlamak için gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerinin topraklayıcılara ya da topraklanmış bölümlere doğrudan doğruya bağlanmasıdır.
YETAYDIN.com
ÖĞRENCİNİN D E Ğ E R L E N D İ R M E TOPLAM
ADI:
SOYADI:
NO:
SINIFI:
Teknolojik bilgi 30 İşlem basamakları 20 Rakamla
Süre 10 İş alışkanlıkları 40
Yazıyla ATELYE ÖĞRETMENİ
İşletme Topraklaması
İşletmelerde elektrik akım değerinin istenilen değerlerde olması için yapılan topraklama çeşididir; alçak gerilim şebekelerinde sistem ile toprak arasındaki gerilimin belirli bir değerin üzerine çıkmaması için yapılırken orta ve yüksek gerilim şebekelerinde uygulanan yöntem ülke yönetmeliğine göre değişiklik gösterir. Bu şebekelerde direnç üzerinden veya direkt topraklama yapılabilir. Aktif bölümlerin ve sıfır iletkeninin topraklanmasına işletme topraklaması denir.
Yıldırıma Karşı Yapılan Topraklama
Yıldırım düğmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır.
Fonksiyon Topraklaması
Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi amacıyla yapılan topraklamadır. Yani belirgin bir amaca yönelik yapılan topraklama çeşitidir;
Raylı sistem topraklaması.
“Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği”ne uygun olarak şerit, profil (köşebent), levha ve örgülü iletken topraklama elemanları üretilmektedir.
Topraklama Elemanları ve Özellikleri
Topraklama tesislerinin yapımında topraklayıcılar (topraklama elektrodu), topraklama iletkenleri ve bağlantı parçaları kullanılır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yayınlanan
Elektrot
Topraklayıcı (topraklama elektrodu): Toprağa gömülü ve toprakla iletken bir bağlantısı olan veya beton içine gömülü, geniş yüzeyli bağlantısı olan iletken parçalarıdır.
Şerit Topraklayıcı
Şerit, yuvarlak iletken ya da örgülü iletkenden yapılan ve genellikle derine gömülmeyen topraklayıcılardır.
Çubuk (Derin) Topraklayıcı
Boru ya da profil çelikten yapılan ve toprağa çakılarak kullanılan topraklayıcılardır.
Levha Topraklayıcı
Dolu ya da delikli levhalardan yapılan topraklayıcılardır Temel Topraklaması
Temel içine yerleştirilmiş topraklayıcı beton içine gömülerek, toprakla geniş yüzeyli olarak temas etmesi sağlanır. Bu şekilde yapılan topraklamaya temel topraklama denir. Temel topraklama, potansiyel dengelemesinin etkisini arttırır. Temel topraklaması kuvvetli akım tesislerinde ve yıldırıma karşı koruma tesislerinde topraklayıcı olarak uygundur.
ŞEMA
YETAYDIN.com
ÖĞRENCİNİN D E Ğ E R L E N D İ R M E TOPLAM
ADI:
SOYADI:
NO:
SINIFI:
Teknolojik bilgi 30 İşlem basamakları 20 Rakamla
Süre 10 İş alışkanlıkları 40
Yazıyla ATELYE ÖĞRETMENİ
İŞLEM BASAMAKLARI
1. Temel topraklayıcı, kapalı bir ring şeklinde yapılmalıdır ve binanın dış duvarların temellerine veya temel platformu içine yerleştirilmelidir. Çevresi büyük olan binalarda temel topraklayıcı tarafından çevrelenen alan, enine bağlantılarla 20m x 20m'lik gözlere bölünmelidir.
2. Temel topraklayıcı, her tarafı betonla kaplanacak şekilde düzenlenmelidir. Çelik şerit topraklayıcı kullanıldığında, bu şerit dik olarak yerleştirilmelidir.
3. Son noktalar temelin dışına çıkarılmalı ve yeterince esnek bağlantı yapılmalıdır.
Bağlantı yerleri her zaman kontrol edilebilir olmalıdır.
4. Temel topraklaması için en küçük kesiti 30 mm x 3,5 mm olan çelik şerit veya en küçük çapı 10 mm olan yuvarlak çelik çubuk kullanılmalıdır. Çelik, çinko kaplı olabilir veya olmayabilir.
Bağlantı filizleri çinko kaplı çelikten yapılmış olmalıdır. Bağlantı kısımları korozyona dayanıklı çelikten olmalıdır.
5. Çelik hasırlı olmayan (kuvvetlendirilmemiş) temel içinde yerleştirme için temel topraklayıcı, temel betonu döküldükten sonra, her yönde en az 5 cm beton içinde kalacak şekilde yerleştirilmelidir. Topraklayıcının beton içindeki yerini sabitlemek için uygun mesafe tutucular kullanılmalıdır.
6. Çelik hasırlı (kuvvetlendirilmiş) temel ve su yalıtım malzemesi içinde yerleştirme için temel topraklayıcı, en alt sıradaki çelik hasır üzerine yerleştirilmeli ve yerini sabitlemek için yaklaşık 2 m'lik aralıklarla çelik hasırla bağlanmalıdır.
UYGULAMADA KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER
Araç ve Gereç Özelliği Açıklamalar
1 2 3 4
SORULAR
1. Koruma topraklaması nedir?
2. İşletme topraklaması nedir?
SONUÇ
