Bu bölüm aşağıdaki şekilde üç kısımdan oluşmaktadır:

(1)

13 GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM

13.1 G_İRİŞ

Bu bölümde, İzmir Otoyolu Projesi’nin inşaatı ve işletilmesi nedeniyle ortaya çıkabilecek olası gürültü ve titreşim etkileri ele alınmaktadır. Otoyol

güzergâhının bütünündeki gürültü düzeylerinin değerlendirilmesini sağlamak için mevcut durum araştırmaları yapılmış ve geniş bir harita analizinden faydalanılmıştır. Komşu yol ağlarındaki trafik yoğunluklarının değişimi de analiz edilerek, Otoyol güzergâhından uzakta bulunan noktalar için de bir etki değerlendirmesi yapılmıştır.

Söz konusu etkilerin önemli olup olmadığı değerlendirilirken, Türkiye

standartları ve yönergeleri, ayrıca IFC/Dünya Bankası tarafından yayınlanan standartlar ve yönergeler temel alınmıştır. Etki azaltma önlemleri OTOYOL ÇSG İşgücü/İstihdam Politikasına ⁽¹⁾ (ÇSG-İİP) ve IFC’nin/Dünya Bankası’nın ilgili kılavuzuna uygun olarak tasarlanmıştır. Tipik olarak görülen durumlara uygun etki azaltma önlemleri modelleme yoluyla test edilmiştir ve bu sonuçlara göre Otoyol tasarımının son halinde hangi gürültü türlerinin azaltılmasına öncelik verileceği tanımlanmıştır. Her bölümün sonunda da etki azaltma önlemlerine rağmen geriye ne tür etkilerin kalabileceği belirlenmiş ve özetlenmiştir.

Bu bölüm aşağıdaki şekilde üç kısımdan oluşmaktadır:

13.2 bölümünde inşaat aşamasındaki (taş ocakları dahil) gürültü etkileri ele alınmaktadır;

13.3 bölümünde Otoyol işletimi aşamasındaki gürültü etkileri ele alınmaktadır ve;

13.4 bölümünde yalnızca inşaat çalışmaları sırasında geçerli olan titreşim etkileri ele alınmaktadır.

Her bir bölüm; ilgili konunun değerlendirme yönteminin, etki türlerinin, etki azaltma önlemlerinin ve geriye kalan etkilerin tanımlandığı alt bölümleri içermektedir. Değerlendirme hakkında, temel gürültü araştırması sonuçlarını ve modelleme ayrıntılarını da içeren daha ayrıntılı bilgi Ek R’de sunulmuştur.

13.2 İNŞAAT GÜRÜLTÜSÜ

13.2.1 Giriş

İnşaat faaliyetlerinin neden olacağı gürültü etkileri özellikle aşağıdaki faaliyetlerden kaynaklanacaktır:

• Otoyolun kendisinin inşası;

• Otoyol yapılarının inşası;

(1) OTOYOL Çevre, Sağlık, Güvenlik ve İşgücü/İstihdam Politikası, Ankara 2012

(2)

• Taş ocaklarında veya ariyet ocaklarında inşaat malzemeleri için yapılacak kazı ve hazırlık çalışmaları;

• Kazılan malzemelerin ve inşaat materyallerinin taşınması.

Hafriyat makinesi (buldozer) gibi inşaat ekipmanlarından ve otoyol güzergâhı boyunca yol çalışmalarının yapıldığı noktalardan ve bu noktalara inşaat malzemesi ile kazı fazlası malzeme taşıyan inşaat araçlarından çıkan gürültü emisyonları gürültü etkilerine neden olabilir. İnşaat malzemeleri asfalt ve beton karıştırma faaliyetlerinin yapıldığı merkez veya yan şantiyelerden ve taş

ocaklarından temin edilecektir. İnşaat şantiyelerinin bulunduğu Otoyol KM bilgileri Bölüm 2’deki Tablo 2.11’de gösterilmiştir. Ayrıca, merkez ve yan şantiyelerin her bir durumdaki kesin konumları henüz belirlenmemiş olup, uygun alanların kullanılabilirliğine göre ve bu alanların yerel çevresel konumlarına göre belirlenecektir.

İnşaat malzemelerinin tedarik edilmesi amacıyla kullanılacak olan taş ocakları ve ariyet ocakları genellikle halen kullanımda olan ocaklardır veya yeniden kullanıma açılacak eski çalışma alanlarıdır; birkaç adet yeni şantiye

kurulacaktır. Bu ocaklar inşaat aşamasında OTOYOL A.Ş. (veya ilgili

yükleniciler) tarafından işletilecektir. Bu ocakların işletimi, gürültü kontrolüne yönelik etki azaltma önlemlerini içeren bir Taş Ocağı İşletme Prosedürü’ne göre gerçekleştirilecektir.

IFC Performans Standardı 1, projeyi gerçekleştirecek tarafın, proje faaliyetlerinden kaynaklanacak olan olası çevresel etkileri belirlenmesini gerektirmektedir. ⁽¹⁾. Bu nedenle, taş ocakları ve ariyet ocaklarında yürütülecek faaliyetler ve bunların konumları hakkındaki mevcut bilginin elverdiği ölçüde, gürültü etkilerinin kaynakları ve boyutları bu değerlendirmeye dâhil edilmiştir.

Otoyolun inşaatı, otoyol güzergâhı boyunca devam edecektir. İnşaat

çalışmaları her bir yerleşim alanına yaklaşırken ve bu yerleşim alanını geride bırakırken, aşağıda da ele alındığı gibi, kısa vadeli bir gürültü etkisi

yaratacaktır. İnşaat malzemesinin hazırlanması amacıyla kullanılan merkez ve yan şantiyelerin, Otoyol yapılarının ve taş ocaklarının neden olduğu etkiler ise göreceli olarak daha ufak bir alandaki alıcıları etkileyecek ancak bu etki geçici inşaat aşaması boyunca daha uzun bir döneme yayılacaktır.

Uygulamaya konacak çevresel yönetim önlemleri Kısım 13.2.6’da ele alınmıştır.

13.2.2 Bilgi Kaynakları

İnşaat aşamasındaki gürültü etkilerini değerlendirmekte kullanılan bilgi kaynaklarından bazıları aşağıdaki gibidir:

• Bölüm 2’de de belirtildiği gibi inşaat şantiyeleri, taş ocakları, ariyet ocakları ve benzer faaliyetler hakkında bilgiler;

(1) IFC Performas Standardı 1; Sosyal ve Çevresel Değerlendirme ve Yönetim Sistemleri, Nisan 2006.

(3)

• İlgili yerlerde, Avrupa Komisyonu’nun açık alanda kullanılan ekipmanın yarattığı gürültü emisyonuna dair Avrupa Yönergesi’ne (2000/14/EC, tarih:

08.05.2000, 17.12.2005 tarihli 2005/88/EC, tarafından değiştirilmiştir) göre ekipman ses gücü düzeyleri

• Gürültü kaynakları hakkında ek bilgi

kaynak: İngiliz Standartları BS 5228-1:2009 İnşaat alanları ve açık

alanlarda gürültü ve titreşim kontrolüne yönelik uygulama esasları – Bölüm 1: Gürültü, 2009;

• IFC Çevre, Sağlık, ve Güvenlik Kılavuzları - Genel ÇSG Kılavuzları (30/04/2007);

• IFC Çevre, Sağlık, ve Güvenlik Kılavuzları – İnşaat Malzemelerinin Çıkartılması (30/04/2007);

• Nokta veya alan kaynaklarından çıkan ses yayılımını ölçmek için ISO 9613-2 model hesaplama yöntemi (ISO 9613-2: Akustik – Sesin dış mekân yayılımı sırasında zayıflaması – Bölüm 2: Genel hesaplama yöntemi, 10/1999);

• Gürültü seviyesi veri tabanı ile birlikte SoundPLAN gürültü tahmin yazılımı, 7.0 versiyonu;

• İlgili yerlerin havadan çekilmiş fotoğrafları ya da haritaları;

• NASA tarfından yürütülen “Shuttle Radar Topography Mission” (SRTM) projesindeki uzaktan algılama uydu ölçümlerinden, sağlanan dijital arazi yükseklik verileri; (http://dds.cr.usgs.gov/srtm/version2_1/SRTM3/Eurasia/

[giriş 01/2011])

• Patlatma hakkında bilgi. Kaynak: İngiliz Standartları BS 5228-2:2009 İnşaat alanları ve açık alanlarda gürültü ve titreşim kontrolüne yönelik uygulama esasları –Bölüm 2: Titreşim, 2009; ve

• Leeds Üniversitesi – Proses, Malzeme ve Çevre Mühendisliği Bölümü ve Leeds Üniversitesi Maden Sanayi Araştırma Örgütü tarafından geliştirilen

"İyi Taşocağı (Goodquarry)" İnternet sitesi, (http://www.goodquarry.com, [erişim 01/2011]).

13.2.3 Değerlendirme Metodolojisi ve Kriterleri 13.2.3.1 Metodoloji ve Modelleme Parametreleri

Ses yayılımını ISO 9613-2 ⁽¹⁾’e göre hesaplamak için SoundPLAN (versiyon 7.0, Nisan 2010) yazılımı kullanılmıştır. İnşaat alanı ve en yakın yerleşim yeri arasındaki zeminin türü hakkında yeterli bilgi mevcut olmadığından, inşaat alanları etrafındaki zeminin akustik açıdan yumuşak (örneğin, akustik açıdan kaplanmış veya akustik açıdan sert zeminlere göre, yumuşak zeminlerde gürültü daha hızlı azalacaktır) olduğu varsayılmıştır. Bu yaklaşım, güvenilir bir yaklaşımdır çünkü Otoyol güzergâhı ve yerleşim yerleri arasındaki arazinin büyük bir kısmı tarım arazisidir veya başka asfaltlanmamış/ yumuşak zeminlerden oluşmaktadır.

(1) Akustik - Sesin dış mekân yayılımı sırasında zayıflaması- Bölüm 2: Genel Hesaplama Yöntemi, ISO, 1996.

(4)

Otoyol inşaatının (hareket eden/ilerleyen “Otoyol inşaat alanlarının”) neden olacağı gürültü etkisinin modellemesi tipik bir inşaat senaryosu temel alınarak hesaplanmıştır. Bu senaryoda inşaat ekibi düz bir arazide çalışmaktadır ve arazide topografya kaynaklı, herhangi bir gürültüye karşı kalkanlama etkisi yoktur ve böylece gürültü etkilerinin değerlendirmesi açısından en kötü durum için (temkinli) sonuca ulaşılır. Bu senaryo Otoyoldan farklı uzaklıklarda

bulunan noktaların gürültü düzeylerini ölçmek için ve güzergâh üzerinde ilerleyen inşaat faaliyetlerinden etkilenen alıcılardaki gürültü etkilerini hesaplamak için yeterlidir.

Kaynaktaki gürültü seviyelerinin belirlenmesi ise tek bir alanda aktif durumda olan ekipman sayısına ve bu ekipmanların türüne bağlıdır (detayları Ek R’nin R4 Kısmında verilmiştir). Bazı cihazlar sürekli kullanılmasa da, modellemede bütün ekipmanların sürekli kullanıldığı varsayılarak, temkinli bir yaklaşımla en kötü senaryoya göre hareket edilir. Çeşitli inşaat aşamalarında kullanılan ekipmanlar için gürültü düzeyleri Ek R’de verilmektedir.

Bu yöntemi kullanarak (Otoyolun kendisinin inşaatı için “ilerleyen”) bir Otoyol inşaat alanının toplam ses gücü düzeyi 116 ila 119 dB Lw olarak

hesaplanmıştır (bkz. Ek R, Kısım R4). Kullanılacak tesis/ekipmanlardan çıkacak gerçek gürültü düzeylerine dair belirsizlikleri de göz önüne alacak şekilde, değerlendirmeye 3 dB(A) değerinde ek bir güvenlik katsayısı

eklenmiştir. Dolayısıyla, tek bir inşaat alanı için maksimum ses gücü düzeyi, kaynağında 122 dB Lw’dir.

Merkez/yan şantiyelerde (inşaat malzemesi hazırlanması, Otoyol yapıları ve taş ocakları gibi) faaliyette olan ekipmanlara ait gürültü emisyonu verileri toplam ses gücü düzeyinin 118 dB L_wolabileceğini göstermektedir (bkz. Ek R, Kısım R4). Gerçek ekipman ve faaliyetlerdeki belirsizliğe karşılık eklenen 3 dB(A) güvenlik katsayısı ile birlikte, merkez/yan inşaat şantiyeleri için belirlenen maksimum ses gücü düzeyi 121 dB L_wdeğerine ulaşılabilir, bu da yol inşaat alanlarıyla benzer bir seviyeyi yakalamaktadır.

Taş ocakları ve ariyet ocakları işletmesi konusunda, şantiyeye özel kullanım programları ve gürültü kaynakları hakkında ayrıntılı bilgi mevcut olmadığından, taş ocaklarının genel olarak neden olacağı gürültüyü açıklamak için örneklerin kullanılması gerekmiştir. Temkinli/olumsuz bir yaklaşım gereği, düz arazide, sesi yansıtan topoğrafik özelliklerinin ve diğer yapıların bulunmadığı

varsayılmıştır. Örnekler için örnek bir makine grubu kullanılmıştır.

Yerel topoğrafyanın ve servis güzergâhının gürültü emisyonları üzerindeki etkisini anlatmak için Sakarkaya Taş Ocağı (Bölüm 6’daki Taş Ocağı listesinde ID# 13-14) da daha ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Bu taş ocağının örnek olarak seçilmesinin nedeni yakın çevresinde bir yerleşim alanının bulunması ve uzun bir süre (yaklaşık 31 ay) boyunca taş ocağı olarak kullanılmasının planlanmasıdır. Genel etki azaltma önlemleri, bu örnek alanlara bakılarak belirlenebilir.

Malzemelerin merkez/yan şantiyelerle inşaat alanları arasında taşınması için, servis yolu olarak genellikle yeni Otoyolun kullanılacağı düşünülmektedir. Taş ocaklarından/ariyet ocaklarından merkez/yan şantiyelere yapılan taşımalarda Otoyol veya kamusal yollar ve taş ocağı erişim yolları kullanılacaktır. Kamyon

(5)

trafiğinin yaratacağı gürültü etkisine dair tahminler, ilgili çalışma bölgesinde kullanımda olan ortalama araç sayısı temel alınarak yapılmıştır.

13.2.3.2 Önem Kriterleri

Türk Mevzuatı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi

Yönetmeliği’nin (ÇGDYY – Resmi Gazete’de Yayınlanma Tarihi ve Numarası:

04.06.2010/27601) Ek 7 bölümü Tablo 5’te inşaat şantiyelerindeki faaliyetlerin neden olduğu gürültüye ait limitler verilmektedir. Gün içerisinde, bir alıcı için geçerli gürültü limiti 75 dB(A)’dir. Yerleşim alanları içinde veya yakınında inşaat faaliyetleri akşam veya gece saatlerinde devam ettirilemez. Ancak belirli koşullar altında kısmi istisnalar, kamu yararına olan bir proje söz konusu olduğunda mümkün olabilir.

Kamu yararına olan yolların inşaatında, gündüz limitlerinden 5 dB(A) (70 dB(A)), akşam limitlerinden 10 dB(A) (65 dB(A)) daha az bir gürültü seviyesi sağlanabilirse, faaliyetler akşam veya gece saatlerine kaydırılabilir. İlgili inşaat gürültüsü limitlerinin aşılması önemli bir etki olarak kabul edilecektir.

Taş ocaklarında, sanayi alanları için belirlenen gürültü limitleri geçerlidir.

Limitler ÇGDYY Ek 7 - Tablo 4’te verilmiştir. Proje kapsamında kullanılacak taş ocaklarının yakınlarındaki köyler, ÇGDYY’ne göre ‘”konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar” olarak nitelendirilir ve gündüz, akşam ve gece çalışma saatlerindeki gürültü limitleri sırasıyla 60 dB(A), 55 dB(A), ve 50 dB(A)’dir.

İnşaat gürültüsü etkilerinin genel önem değerlendirmesi iki kritere dayalıdır: (i) etkinin büyüklüğü ve (ii) etkilenen alıcıların boyutu/hassasiyeti. Tablo 13.1’de de gösterildiği gibi, ÇSED raporundaki gürültü etkisi büyüklükleri, bir gürültü seviyesinin yürürlükteki Türk yönetmeliklerinde belirtilen gürültü seviyelerini ne kadar geçtiğine göre belirlenmiştir. Herhangi bir gürültü seviyesi geçerli Türk yönetmeliklerinde belirlenen gürültü seviyelerini 10 dB(A)’dan daha az bir miktarda aşıyorsa, bu etkinin büyüklüğü orta olarak sınıflandırılır. Limitin 10 dB(A), veya daha fazla üzerinde olan bir etkinin büyüklüğü büyük olarak sınıflandırılır. 10 dB(A) değerinde bir gürültü artışı genelde iki kat daha yüksek olarak duyulur.

Ortam gürültüsündeki geçici değişiklikler, Türk yönetmeliklerinde belirtilen seviyelerin daha altındaki seviyelerde de hissedilir olabilse de, bu değişiklikler bu değerlendirme kapsamında önemli sayılmamaktadır.

Hassasiyet sınıflandırması, etkilenme olasılığı bulunan konutların sıklığına/uzaklığına veya hassasiyeti yüksek kullanımların (örneğin okul, hastane) varlığına göre yapılmaktadır. Otoyol güzergâhı üzerindeki yerleşim birimleri hakkındaki mevcut bilgilere göre, güzergâhtan 500 metre mesafe içerisinde hiçbir hastane bulunmamaktadır. Bu aşamada, Yalova sınırları içerisindeki KM 14 noktasındaki kesişme alanının yakınlarındaki bir ilkokul dışında hassasiyeti yüksek başka herhangi bir alıcı tanımlanmamıştır (daha detaylı gürültü çalışmaları kapsamında duyarlı ek alıcıların tespit edilmesi halinde, bunlar uygun şekilde ele alınacaklardır). Daha büyük köylerde başka okulların bulunması mümkündür ancak bu okulların köy içindeki kesin

konumlarını bilmeden, inşaat gürültüsünün etkisi tahmin edilemez. Bu okulların Otoyola en yakın noktada bulunmadıkları ve okul ile Otoyol

(6)

arasındaki binaların, okulları inşaat gürültüsüne karşı perdeleyeceği tahmin edilmektedir. Aksi takdirde, çalışmaların ayrıntılı düzenlemeleri yapılırken, bu alanların daha yüksek gürültü hassasiyeti göz önüne alınarak etki azaltma önlemleri alınabilir. Dolayısıyla Tablo 13.1’de Yüksek Hassasiyet/Kaynak Değeri başlıklarına karşılık gelen bir kolon mevcut değildir.

Tablo 13.1 İnşaat Gürültüsü İçin Önem Değerlendirmesi

Hassasiyet/

Kaynak Değeri / Alıcı

Etkinin Büyüklüğü Türk

Yönetmeliklerinde ki (TY) Gürültü Düzeyini Aşmaz

Türk Yönetmeliklerindeki (TY) Gürültü Düzeyini Aşar

Orta Etki 0-10 dB(A)

Büyük Etki 10 dB(A) veya üzerinde Önem Düzeyi

Düşük -

Az sayıda konut Önemsiz Az Önemli Orta Derecede

Önemli Orta –

Köy Önemsiz Orta Derecede

Önemli

Büyük Ölçüde Önemli Yol yapımı ve ilgili geçici faaliyetler için geçerli Türk limitleri :

gündüz saatleri 75 dB(A), akşam saatleri 70 dB(A) ve gece 65 dB(A)’dir.

Binaların inşaatı için geçerli Türk limitleri :

gündüz saatleri 70 dB(A), akşam saatleri 65 dB(A) ve gece 60 dB(A)’dir.

Yerleşim yerlerindeki sanayi alanlarından gelen gürültüler için geçerli Türk limitleri :

gündüz saatleri 60 dB(A), akşam saatleri 55 dB(A) ve gece 50 dB(A) ’dir. Bu limitler ayrıca taş ocakları ve merkez/yan şantiyeler için de kullanılmaktadır.

Yeni yolların (ticari alan/yerleşik karışık alanlar) işletimi için geçerli Türk limitleri : gündüz saatleri 63dB(A), akşam saatleri 58 dB(A) ve gece 53 dB(A)’dir.

Bu limitlerin kesin gürültü birimleri yönetmeliklerde açıkça belirtilmediği için, bu birimlerin verilen dönemlerdeki boş alan Leq gürültü seviyeleri oldukları kabul edilmektedir.

Az önemli/orta derecede önemli şeklindeki sınıflandırma az sayıda bina bulunan yerleri, orta derecede önemli/büyük ölçüde önemli şeklindeki sınıflandırma ise daha büyük yerleşim alanlarını işaret eder. Bunun nedeni, tekil binalarda etki azaltma işlemlerinden daha kolay (örneğin bu tür alıcıların bulunduğu alanlarda taşınabilir küçük gürültü kalkanları kullanarak veya araçların ve ekipmanların aynı anda çalışma oranını düşük tutarak) sonuç alınabilmesidir.

13.2.4 İnşaat Gürültüsü için Mevcut Durum

Otoyolun birçok bölümünde, ortam gürültüsünün Türk standartlarının belirlediği seviyelerden düşük olacağı kırsal bir arkaplan bulunduğu varsayılabilir. Yakın çevrede başka yollar veya ticari faaliyetlerin olması durumunda, daha yüksek gürültü düzeyleri beklenebilir. Sağlam bir

değerlendirme yapabilmek amacıyla alt gürültü düzeyinin düşük olduğu kabul edilmiştir. Böylece Türk yönetmeliklerinin belirlediği limitleri aşan gürültüler

(7)

genelde önemli bir etki yaratacaktır ⁽¹⁾. Kısım 13.3.3 ‘de bazı temel gürültü verileri sunulmuştur. İnşaat çalışmalarının başlamasından önce gürültüye duyarlı noktalarda daha ayrıntılı ölçümler yapılacaktır ve bu noktalarda etki azaltma önlemlerine yönelik gereklilikler yeniden değerlendirilecektir.

13.2.5 İnşaat Gürültülerinin Etkileri 13.2.5.1 Otoyol İnşaat Şantiyeleri

Şekil 13.1 , örnek bir Otoyol inşaat alanı için hesaplanmış gürültü eğrilerini göstermektedir. Bütün ekipmanların aynı anda kullanılması pek olası olmadığından ve topoğrafik yapı gürültünün serbest yayılımını

engelleyebileceğinden, bu yaklaşım inşaat gürültüsü hakkında ihtiyatlı bir tahmin yürütmektedir. Bu tahmine, modern ve/veya bakımı gerektiği şekilde yapılmış ekipmanların kullanılması dışında hiçbir etki azaltma önlemi dahil edilmemiştir.

Şekil 13.1 Otoyol İnşaatının Yol Açacağı Gürültüye Dair Örnek Modelleme

Tercüme Şekil 13.1

Noise Level, LAeq in db(A) - Gürültün Seviyesi Leq db(A) ölçüm biriminde verilmiştir Scale 1:12,000 - 1:12.000 ölçekli

Legend - Lejant Road - Yol Construction Site - Şantiye Yeri

Türk standartlarına göre gündüz saatlerinde yol yapım çalışmalarından kaynaklanan gürültü limiti 75 dB L_eq’dir. Hesaplamalara göre bu gürültü kriteri, inşaat alanı sınırlarından yaklaşık 30 m’den daha uzak noktalarda

(1)Mevcut durumdaki gürültü düzeyinin inşaat gürültüsüne eşit veya ondan yüksek olduğu yerlerde, kümülatif gürültü mevcut durum gürültü düzeyinin 3 dB(A) veya daha az miktarda üzerinde olacaktır, bu da algılanamayan bir farktır. Ayrıca, inşaat geçici bir süre devam edecektir. Mevcut durumdaki gürültüyü düşük kabul etmek ihtiyatlı bir yaklaşımdır.

(8)

aşılmayacaktır. Benzer ekipmanlarla yapılacak gece çalışmalarının, inşaat alanının 120 m uzağına kadar önemli gürültü etkileri olabileceğine işaret etmektedir. Bunun için ÇGDYY’nin belirlediği limit 65 dB Leq’dir.

Tablo 13.2 Otoyola en yakın binalarında önemli etkilerin görülmesi muhtemel olan köylerin isimleri verilmektedir. Tahmini gürültü düzeylerine göre,

aşağıdaki sonuçlara varılabilir:

• Gündüz saatlerindeki yapım çalışmaları, inşaat alanı dışında büyük bir gürültü etkisi yaratmayacaktır, yani gündüz saatlerinde büyük ölçüde önemli etkilere neden olmayacaktır. İnşaat alanından 30 m mesafe içerisinde binaların bulunduğu köylerde orta derecede önemli etkiler görülebilir.

• Akşam saatleri için büyük ölçüde önemli herhangi bir etki

beklenmemektedir. Otoyola yaklaşık 80 metreden daha yakın mesafede binaların bulunduğu köyler için, orta derecede önemli etkiler görülmesi beklenmektedir.

• Gece saatlerinde yürütülen ve gündüz gerçekleştirilen inşaat faaliyetlerine benzer faaliyetlerden kaynaklanan gürültü düzeyleri göz önünde

bulundurulduğunda, gece oluşan gürültü etkileri, inşaat alanından itibaren 30 m mesafe içerisinde yer alan binalar için büyük ölçüde önemli, 120 metreye kadar olanlar içinse orta derecede önemli olacaktır.

Bu sonuçların etki azaltma önlemleri uygulanmamış durumları işaret ettiği unutulmamalıdır. İnşaat alanına en yakın yerleşim alanlarında Türk

mevzuatındaki gece gürültü limitine (65 dB(A)) uyum sağlayabilmek için, en yüksek tahmini gürültü seviyesini (75 ila 78 dB(A)), 10 ila 13 dB(A) düşürmek gerekecektir. Etki azaltma önlemleri aşağıda Kısım 13.2.6 ‘da özetlenmiştir.

Tablo 13.2 Otoyol İnşaatının Yol Açacağı Gürültü Etkisinin Önem Boyutu

Faz / Kesim Köy

Otoyol güzergâhı üzerindek i yeri (KM)

İnşaat alanının sınırlarına minimum uzaklığı (metre)

Maksimum Gürültü Seviyesi (dB(A))

Hassasiyet Etkinin Önemi Gündüz saatleri

Etkinin Önemi Akşam saatleri

Etkinin Önemi Gece saatleri

Faz 1 Kesim I: Gebze – İznik Güney Kavşağı

Diliskelesi 3 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Orta derecede önemli

Büyük Ölçüde Önemli Cavusciftligi 13 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli

Kabakli 21 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli

Kilic 23 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli

Laledere 28 80 69 Orta Önemli

Değil Önemli Değil Orta derecede önemli

Top Selvi 50 80 69 Orta Önemli

değil Önemli değil Orta derecede önemli

(9)

Örnekköy 50 70 69 Orta Önemli

Gedelek 55 Sınırda 78 Düşük Az önemli Az önemli Orta derecede

önemli

Faz 2 Kesim II: İznik Güney Kavşağı– Bursa

Ovaakca 82 120 65 Orta Önemli

Faz 2 Kesim III: Bursa – Balikesir

Konakli 108 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Büyük ölçüde önemli

Çeltikçi 164 120 65 Düşük Önemli

değil

Önemli değil Az Önemli

Balıklıdere 177 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Ömerköy 191 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli

Yeniköy 199 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli

Fethiye 209 80 69 Orta Önemli

Karakolköy 210 80 69 Orta Önemli

Faz 2 Kesim IV: Balıkesir – İzmir

Kuyualan 242 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Mecidiye 251 100 66 Düşük Önemli

değil Önemli değil Az önemli

Yirca 289 80 69 Orta Önemli

Kırkagaç 298 120 65 Düşük Önemli

Ballıca 318 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli

Tirkes 335 100 66 Düşük Önemli

(10)

Akalan 385 60 70 Orta Önemli

değil

Aşağı Sütçüler

388 80 69 Orta Önemli

Kemalpaşa 390 60 70 Orta Önemli

değil

Ulucak 396 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede

önemli Yeşilçam

Mah.

403 100 66 Düşük Önemli

Değil Önemli Değil Az Önemli Naldöken

Mah.

405 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Ümit 407 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Doğanlar 407 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

Kemalpaşa Mah.

407 90 68 Orta Önemli

Mevlana 408 Sınırda 78 Orta Orta

derecede önemli

13.2.5.2 Merkez veya Yan Şantiyeler

Merkez veya yan şantiyeler için hesaplanan kaynak gürültü seviyesi, Otoyol inşaatı için hesaplanan gürültü seviyesi ile hemen hemen aynı olduğundan, Şekil 13.1 ‘deki gürültü eğrileri merkez/yan şantiyelerden kaynaklanan gürültüyü de temsil etmektedir. Dolayısıyla bu değerler, değerlendirmedeki tahminlerde temel olarak kullanılmıştır. Etkilerin önem boyutu, yerleşim

yerlerini etkileyen inşaat alanlarına yönelik mevcut Türk mevzuatındaki gürültü limit değerlerine (Tablo 13.1) göre değerlendirilmiştir.

Ekim 2011 tarihi itibariyle şantiyelerin konumu ve sınırları hususunda mevcut olan bilgiler temel alınarak, olası etkiler aşağıdaki Tablo 13.3’te ele alınmıştır.

(11)

Tablo 13.3 Merkez ve Yan Şantiyelerden Kaynaklanan Etkilerin Önemi

Faz / Kesim Şantiyenin Bulunduğu Nokta

Metre cinsinden şantiye sınırlarına minimum uzaklığı (köy)

Hassasiyet Etkinin Önemi Gündüz saatleri

Etkinin Önemi Gece saatleri

Faz 1 Kesim I: Gebze – İznik Güney Kavşağı

2+300 80 69 Orta Önemsiz Önemsiz Orta

Derecede Önemli

4+100 100 (Fatih) 66 Orta Önemsiz Önemsiz Orta

Derecede Önemli

8+400 100 66 Düşük Önemsiz Önemsiz Az Önemli

13+500 100 66 Düşük Önemsiz Önemsiz Az Önemli

15+500 50 72 Düşük Önemsiz Az Önemli Az Önemli

22+800 400 (Kilic) 55 Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz

30+700 500’den fazla 55’den daha az

Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz

57+800 50 (barınma tesisi) 72 Düşük Önemsiz Az Önemli Az Önemli

Faz 2 Kesim II: İznik Güney Kavşağı – Bursa

Faz 2 Kesim III: Bursa – Balikesir

146+100 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 189+500 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 213+000 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz

Faz 2 Kesim IV: Balikesir – Izmir

237*000 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 271+000 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 326+000 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 339+000 500’den fazla 55’den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 403+000 400 (Yesilcam

Mh.)

56 Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz

(12)

Tabloda da işaret edildiği gibi, sadece çok az sayıda şantiyenin, köylerin bazı kesimleri ve dağınık bina yerleşimleri üzerinde gürültü etkisi yaratacağı ve bu etkinin yalnızca akşam ve gece saatlerinde görüleceği tahmin edilmektedir.

Not: Gürültü modellemesi sırasında yukarıda verilen merkez/yan şantiyelerin konumları tamamen kesinleşmiş olmamakla birlikte bu konumlar planlamanın temeliyle tutarlıdır. OTOYOL A.Ş., çalışmanın sonuçlarını tasarım ekibiyle birlikte incelemektedir ve planlanan her bir konumun ve yerleşim yerlerine olan yakınlığının değerlendirmesi devam edecektir. Ayrıca yerleşim yerlerine olan yakınlık, gece çalışma ihtiyacı doğduğunda, şantiye seçimlerinin ve şantiye planının onaylanması sürecinde tekrar gözden geçirilecektir. Şantiye sınırları ile en yakın bina arasında, Türk standartlarına uygun hareket edilmesini sağlayacak bir uzaklık (genel bir kural olarak: minimum 120 m) bırakılacaktır.

Ayrıca, (özellikle 120 metreden daha yakın meskun binalar için) gürültü

seviyelerinin önemsiz seviyede kalmasını sağlamak için etki azaltma önlemleri uygulamaya alınacaktır.

13.2.5.3 Yapılar

Köprüler ve viyadükler gibi yapıların inşa edilmesine yönelik genel yapım çalışmalarından kaynaklanan gürültüler de yol yapım çalışmaları

değerlendirmeleri kapsamındadır. Kazık çakma çalışmaları yapılmayacak olup, bunun yerine, geleneksel kazık çakma yöntemlerinden daha düşük seviyede gürültüye neden olan, hidrolik kazık çakma yöntemi kullanılacaktır.

13.2.5.4 Taş Ocakları ve Ariyet Ocakları

Taş ocaklarının etkisini değerlendirmek için, Şekil 13.2‘de gösterilen basitleştirilmiş bir model kullanılmıştır. Şekil 13.2, düz bir arazideki bir taş ocağı için gürültü eğrilerinin maksimum boyutunu göstermektedir. Servis yolunun etkisi modele dahil edilmemiştir. Çünkü servis yollarının, alıcılar üzerinde önemli etki yaratmayacak yerlerden geçirileceği ve/veya önemli gürültü etkileri yaratmamak için gerekli önlemlerin alınacağı (örneğin hız limiti koyulacağı, yol yüzeyinin iyileştirileceği) öngörülmektedir. Genel olarak, ariyet ocaklarının işletimi, taş ocağı alanlarının modelleme sonuçları ve etki azaltma önlemleri kapsamındadır.

(13)

Şekil 13.2 Düz Bir Arazide Yer Alan Taş Ocağını Gösteren Model

Tercüme Şekil 13.2

Noise Level, LAeq in db(A) - Gürültün Seviyesi Leq db(A) ölçüm biriminde verilmiştir Scale 1:12,000 - 1:12.000 ölçekli

Legend - Lejant Road - Yol Construction Site - Şantiye Yeri

Buna dayalı olarak, Proje kapsamındaki taş ocalarının yakın çevresinde bulunan köylerde görülecek gürültü etkisinin önemi, Tablo 13.4’te

değerlendirilmiştir. Bir taş ocağının planı her zaman taş ocağı alanının gerçek konumunu temsil etmese de, taş ocağı alanının sınırları ve en yakın yerleşim birimi arasındaki en yakın mesafe en olumsuz koşullar göz önünde

bulundurularak değerlendirilmiş ve önem boyutununun belirlenmesinde

kullanılmıştır (dolayısıyla buradaki temkinli bir yaklaşımdır). Gürültü perdeleme etkileri yalnızca, söz konusu köyün bir dağ oluşumu tarafından taş ocağı gürültülerine karşı korunduğu durumlarda (örneğin Küçükgüney vakasında olduğu gibi) göz önünde bulundurulmuştur. Kapaklı, Karapürçek, Kızılören ve Göktaş’taki taş ocakları köylere yakın konumdadır ve bu konumları gereği, gece saatlerinde büyük ölçüde önemli gürültü etkilerine neden olabilir. Bu etki gündüz saatlerinde orta derecede önemli seviyede seyredecektir. Ancak bir istisna olarak, Kapaklı taş ocağının gündüz saatlerinde yol açacağı gürültü etkisinin de (taş ocağı faaliyetlerinin ocağın batı kısmında yürütülmesi halinde) büyük ölçüde önemli olması beklenmektedir. Diğer taş ocakları için gündüz saatlerinde öngörülen etkiler az önemli, gece ve bazı durumlarda akşam saatlerinde öngörülen etkiler ise orta derecede önemlidir. Önemli gürültü etkilerinin görülmesini önlemek için gerekli etki azaltma önlemleri alınacaktır.

Ekipmanların kullanımıdan kaynaklanan gürültünün yanısıra, taş ocaklarındaki patlatma işlemlerinden kaynaklanan etki de ele alınmalıdır. Bu konuya titreşim hakkındaki bölümde değinilmiştir (bkz. Kısım 13.4).

(14)

Tablo 13.4 Taş Ocakları Kaynaklı Gürütünün Değerlendirilmesi (Düz Arazi Konturları)

Faz / Taş Ocağı Taş ocağı ve köy

arasındaki uzaklık (km)

Gürültü düzeyi (dB(A))

Gündüz Saatlerindeki Önem Seviyesi

Akşam ve Gece Saatlerindeki Önem Seviyesi

G – gece, A – akşam Faz 1

Güneyköyü 1.0 51 Önemli değil Orta derecede önemli (G)

Papuçtepe 1.7;

Perdelenmiş

45’ten az Önemli değil Önemli değil

Narlı Diyabaz 0.5 58 Önemli değil Orta derecede önemli (G, A) Kapaklı Diyabaz

(Narlı’ya alternatif)

0.3 (doğu kesimi);

perdelenmiş 0.1 (batı kesimi)

45’ten az

72

Önemli değil

Büyük ölçüde önemli*

Önemli değil

Büyük ölçüde önemli (G, A)

Faz 2

Taşlık 0.6 56 Önemli değil Orta derecede önemli (G, A)

Şahinköy (Taşlık’a alternatif)

1.2 48 Önemli değil Önemli değil

Karapürçek 1-3 0.3

1.5

62

47

Orta derecede önemli Önemli değil

Büyük ölçüde önemli (G, A)

Önemli değil

Sove 0.7 55 Önemli değil Orta derecede önemli (G, A)

Küçükkaletepe (Ortacaltepe’ye alternatif)

1.0 51 Önemli değil Orta derecede önemli (G)

Ortacaltepe 21.8 45 Önemli değil Önemli değil

Göktaş 0.4 60 Orta derecede

önemli

Büyük ölçüde önemli (G)

Kızılören (Heciz’e alternatif)

0.4 60 Orta derecede

önemli

Büyük ölçüde önemli (G)

Heciz 1.8 45 Önemli değil Önemli değil

Küçükgüney 0.3;

perdelenmiş

45’ten az Önemli değil Önemli değil

Sakarkaya 1-2 0.6 0.8

58 54

Önemli değil Önemli değil

Orta derecede önemli (G, A) Orta derecede önemli (G) Akalan

(Beşpınar’a alternatif)

1.0 51 Önemli değil Orta derecede önemli (G)

Beşpınar (1-2) 3 45’ten az Önemli değil Önemli değil Kapuzdere

(Beşpınar’a alternatif)

3 45’ten az Önemli değil Önemli değil

* Bir taş ocağı ile onaylı imar planına sahip alanlar arasında minimum 300 metrelik bir uzaklık olması gerekmektedir. Bu 300 metre uzaklık kuralı kültürel varlıklar için de geçerlidir.

Taş ocaklarından kaynaklanan gürültü etkilerini göstermek ve etki azaltma gereksinimlerini belirlemeye yardımcı olmak için Sakarkaya Taş Ocağı daha

(15)

ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Sakarkaya’ya yönelik yaklaşım, yukarıda ele alınan basitleştirilmiş yaklaşıma benzerdir ancak bu yaklaşımda taş ocağının topoğrafik arka planı da göz önünde bulundurulmuştur. Sonuçlar Şekil 13.1’de belirtilmiştir. Yukarıda verilen değerler, taş ocağının Sakarkaya’nın yakınında olması ve servis yolunun köye bitişik olması durumundaki en kötü senaryoya göre beklenen değerlerdir. Sözkonusu faal alan, bütün taş ocağı alanının yalnızca küçük bir bölümünü temsil etmektedir. Modellemede Sakarkaya için gürültü seviyeleri 55 ila 67 dB(A) arasında değişmektedir. Sakarkaya’da kamyon trafiğine bağlı olarak gürültü seviyeleri daha yüksektir. Bu durum, etki azaltma önlemlerinin tasarlanması sırasında servis yolunun konumunun dikkatlice gözden geçirilmesi gerektiğini göstermektedir ve Kısım 13.2.6’da ele alınmıştır.

Şekil 13.3 Aktif İşletme Alanlarına Sahip Taş Ocağını ve Servis Yolu Değişikliklerini Gösteren Model

TercümeŞekil 13.3

Noise Level, LAeq in db(A) - Gürültün Seviyesi Leq db(A) ölçüm biriminde verilmiştir

A) Sakarkaya köyü yakınlarındaki taş ocağı sahası ve servis yolu

B) Yeni taş ocağı sınırlarının belirlenmesinden sonraki taş ocağı alanları ve Köy üzerinde etki oluşmasını önleyen kuzey kesimdeki – güney kesimin varyantı – yeni servis yolu.

(16)

Scale 1:25,000 - 1:25.000 ölçekli Legend - Lejant Access Road - Erişim yollu

Village - Köy Area Source - Alan Kaynağı Quarry Boundary - Taş Ocağının Sınırı

Sakarkaya’nın maruz kalacağı etkileri olumlu yönde değiştiren güzergâh düzenlemelerinin karşılaşırmaları Şekil 13.3 B ve Şekil 13.3 A’da

gösterilmektedir. ÇSED süreci sırasında, Sakarkaya yakınındaki taş ocağı alanının kuzey kesiminin sınırı güneye kaydırılmıştır. Böylece Sakarkaya köyünün maruz kalacağı Şekil 13.3 A’da gösterilen etki tablosu önlenmiştir.

Ayrıca, taş ocağı bölgesine ulaşan alternatif erişim yolu, köylerin kamyon trafiğinden etkilenmesinin de önüne geçecektir.

Taş ocağı faaliyetleri yer seviyesinin altına inildikçe gürültü perdelemenin etkisi artacak ve gürültü düzeyi düşecektir. Dolayısıyla, modelde de

gösterildiği gibi, taş ocaklarından kaynaklanan gürültü seviyeleri, taş ocağı faaliyetlerinin başlangıcında en yüksek seviyede olacaktır.

13.2.5.5 Nakliye

Toprak işleri (kazı, dolgu ve hafredilen malzemenin depolanması) için, kısa mesafeli malzeme hareketi, saatte yaklaşık 10 ila 40 sefer (20 ila 80 araç hareketi) gerektirebilir⁽¹⁾. Kazılan malzemeler güzergâh boyunca tekrar kullanılacağından veya yakın bir yerde depolanacağından (örneğin çevre düzenleme çalışmaları için), toprak işlerinde ağır yük kamyonlarının hareketi yol güzergâhıyla sınırlı kalacaktır. İnşaat trafiğinin Otoyol koridoruyla

sınırlanmasının gürültü etkilerini önemsiz etki seviyelerine kadar düşürmesi beklenmektedir.

Taş ocağı kaynaklı araç trafiği, Otoyola ulaşılana kadar mevcut yollarda seyredecektir. Ancak yeni erişim yollarına da ihtiyaç duyulabilir. 400 t/s’lik maksimum kaya kırma kapasitesi ve 25-30 tonluk maksimum kamyon yükü göz önünde bulundurulduğunda, taş ocaklarında saatte maksimum 30 kamyonluk bir trafik hareketi beklenmektedir.

Modellemede de gösterildiği üzere, bu trafikten kaynaklanan gürültü, 50 metreye kadar yerlerdeki gündüz yol trafiğine yönelik 63 dB(A)’lik planlanan yol limitlerini aşmaktadır. Benzer bir şekilde, 130 metreye kadar olan

mesafelerde planlanan yollar için akşam saatlerine yönelik limiti (58 dB(A)) aşılmaktadır ve 300 metreye kadar olan mesafelerde de gece standardı (53 dB(A)) aşılmaktadır. Düşük nitelikli (çakıl kaplama) yollarda veya dik eğimli yollarda gürültü seviyeleri daha da yüksek olacaktır. Servis yollarının yerleşim alanları arasından geçmesi durumunda önemli gürültü etkilerinin görülme ihtimalinin olduğu açıktır. Kamyon hareketlerinin yerleşim alanları ve hassas bölgelerin uzağından geçecek şekilde ayarlanması OTOYOL kamyon trafiğinin mümkün olduğunca köyler ve diğer yerleşim alanlarının uzağından geçmesini sağlayacağından temel bir gürültü önleme/azaltma önlemidir. Etki azaltma önlemleri kapsamında hız sınırlamaları, araç bakımları ve sürücü davranış eğitimleri de uygulanacaktır. Gece saatlerinde (22:00-05:00) köylerden geçen

(1)Tüm inşaat süresi boyunca her bir kesim içi 25 tonluk kamyonlarla taşınan malzeme miktarı her bir kamyon için saate 1 ila 4 sefer gerektrir. Her inşaat sahasında 10 kamyonun yüklenmesi için 1 kepçe çalışacaktır. Bir kamyon için, saatte 1 ila 4 seferle, 10 kamyon için yaklaşık 10 ila 40 sefer (20 ila 80 hareket) gerçekleşecektir.

(17)

kamyon güzergâhlarının kullanılmasından kesinlikle kaçınılacaktır. Köylerin etki altında kalabileceği noktalarda yer alan taş ocaklarındaki nakliye yollarına yönelik etki azaltma önlemleri aşağıda Bölüm 13.2.6’da ele alınmaktadır.

Beklenmedik bir durum oluşması ve güzergâhın, genel inşaat malzemelerinin Otoyol boyunca taşınması için kullanılamaması durumunda, aynı uzaklıklar ve etki azaltma yaklaşımı merkez/yan şantiyeler arasındaki taşıma faaliyetleri için de geçerli olacaktır.

13.2.6 Etki Azaltma Önlemleri – İnşaat Gürültüsü 13.2.6.1 Genel Gürültü Azaltma Önlemleri

Kaynağa en yakın hassas alıcılardaki gürültü seviyelerini uygun ulusal

standartların altında tutmak için gerektiğinde aşağıdaki etki azaltma önlemleri kullanılacaktır:

• Tüm makinelerin ve taşıtların kontrolünün ve bakımının düzenli olarak yapılması;

• Uygun makinelere susturucuların takılması ya da akustik çevreleme yapılması; örneğin, jeneratör gibi ekipmanların etrafında taşınabilir ses bariyerlerinin kullanılmasının yanısıra, motor egsozlarına ve kompresör parçalarına uygun ses emicilerin takılması;

• Gürültü perdeleme amacıyla doğal topografyadan faydalanılması;

• İnşaat alanlarına veya inşaat alanlarından giden kamyonlara hız sınırlamasının uygulanması (yerleşim birimlerinin içerisinde ve kötü koşullardaki köy yollarında 30 km/sa, diğer yerlerde 50 km/sa şeklinde);

• Mümkün olduğunca, yerleşim alanlardan geçen Proje trafiğinin azaltılması;

• Belirli ekipman ve faaliyetlerin (örneğin yerleşim alanlarında çalışan veya yerleşim alanlarından geçen kamyonlar veya makineler) çalışma

saatlerinin sınırlanması;

• 10 günden fazla sürmeyen kısa süreli çalışmalarda, yakın çevredeki yerleşim yerlerinden duyulacak inşaat gürültüsünün mümkün olduğunca akşam saatlerinde 70 dB Leq düzeyinde, gece saatlerinde ise 65 dB Leq düzeyinde sınırlanması;

• Daha uzun süreli (10 günden fazla süren) inşaat faaliyetlerinde, yakın çevredeki yerleşim yerlerinden duyulacak inşaat gürültüsünün mümkün olduğunca akşam saatlerinde 55 dB Leq düzeyinde, gece saatlerinde ise 50 dB Leq düzeyinde ya da yerel yetkililerle mütabık kalınan diğer limitler dahilinde sınırlanması;

Bu genel önlemlerin yanı sıra, inşaat gürültüsü kaynakları ile meskun binalar veya ilgili diğer gürültü hassasiyeti yüksek alıcılar arasındaki uzaklığa bağlı olarak, aşağıdaki diğer bölümlerde daha ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, bazı faaliyetler için aşağıdaki önlemler de uygulamaya alınacaktır.

(18)

Bölüm 12.2.6’da da açıklandığı gibi, hava kirliliğini azaltmaya yönelik olarak alınacak etki azaltma önlemleri, gürültü etkilerini azaltmaya yönelik çabaları da olumlu yönde etkileyecektir.

13.2.6.2 Otoyol İnşaatı Sırasında Oluşacak Gürültüyü Azaltmaya Yönelik Önlemler Otoyol inşaatı güzergâh üzerinde ilerlerken, inşaat çalışmaları köye

yaklaşmadan önce etkilenmesi muhtemel binalar belirlenecek ve bu binaların gece saatlerindeki gürültülere karşı hassas olup olmadıkları (örneğin okullar geceleri kapalı olabilir, hastaneler ise kapalı olmayabilir) değerlendirilecektir.

İnşaat sahasına uzaklığı 30 metre veya daha az olan köylerde, gündüz gürültü limitini (30 metre uzaklıkta tahmini seviye 78 dB(A)’dır) sağlayabilmek için en az 3 dB(A)’lık bir gürültü azaltımı gerekmektedir. Eğer gürültüye neden olan faaliyetler gece saatlerinde de sürüyorsa, bu noktalarda 13 dB(A)’lık bir gürültü azaltımı sağlamak gerekecektir. Çalışmaların gece sürdürülmesi durumunda, daha sıkı gürültü azaltma önlemlerini uygulayabilmek için, gürültü

bariyerleriyle şantiye sınırlarında lokalize perdeleme yapmak gerekebilecektir.

Bu tür etki azaltma önlemleri 10-15 dB(A) civarında gürültü azaltımı sağlayabilir.

Yukarıdaki bölümlerde, orta derecede önemli etkilerin görülme ihtimalinin olduğu belirtilen yerlerde aşağıdaki belirli etki azaltma önlemlerinin alınması, söz konusu gürültü etkisini önemsiz veya az önemli seviyeye indirecektir.

Belirli noktalardaki otoyol inşaat alanlarına yönelik etki azaltma önlemleri (Tablo 13.2) (Ayrıntılı plandaki güzergâh konumunun değişkenlik

gösterebileceği unutulmamalıdır):

Faz 1

Kesim I: Gebze – İznik Güney Kavşağı

• KM 2.5-4 (Diliskelesi); inşaat alanı ve meskun binalar arasına taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

• KM 12.5-14.8 (Cavusciftligi), KM 20.9-21.8 (Kabaklı), KM 22.5-24.3 (Kılıç) KM 27.8-28.5 (Laledere), KM 48.5-50.2 (Top Selvi Mah., Örnekköy), KM 54.8-55.3 (Gedelek); gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri ya durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

Faz 2

Kesim II: İznik Güney Kavşağı– Bursa

• KM 81.7-82.3 (Ovaakça);gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri ya durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

Kesim III: Bursa – Balıkesir

• KM 107.5-108.5 (Konakli) ve KM 177-178 (Baliklidere); inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

(19)

• KM 190.4-191 (Ömerkoy), KM 198.9-199.3 (Yeniköy), KM 208.5-209 (Fethiye) ve 210-210.2 (Karakolköy); gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri ya durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

KesimIV: Balıkesir – Bursa

• KM 241.5-242 (Kuyualan) KM 385.2-385.7 (Akalan), KM 389.2-390 (Kemalpasa), KM 396.5-396.8 (Ulucak), KM 404.6-405 (Naldoken Mh.) ve KM 406-son (Izmir); inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

• KM 288.3-288.7 (Yırca), KM 318.4-318.7 (Ballıca), ve 387.8-388.5 (Asağı Sütçüler); ya gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır.

13.2.6.3 Merkez/Yan Şantiyelerdeki Gürültünün Azaltılmasına Yönelik Önlemler Yukarıdaki genel etki azaltma önlemlerine ek olarak, inşaat şantiyelerinden kaynaklanan olumsuz gürültü etkilerini azaltmak için alınacak önlemler aşağıdaki gibidir:

• İnşaat alanı ve gürültü hassasiyeti yüksek binalar arasında bir gürültü bariyeri olarak kullanılmak üzere kazılan malzemelerin (toz erozyonunu önlemek amacıyla örtülerek) depolanması veya başka (geçici) gürültü bariyerlerinin kullanılması;

• Makinelerin çalışma saatleri arasındaki zamanlarda kapatılması veya rölantide bırakılması;

• Bütün destek ekipmanların (örn. jeneratörler, kompresörler) minimum gürültü rahatsızlığı yaratacak şekilde yerleştirilmesi;

• Gerekirse akustik çevreleme yapılması;

• Malzemelerin yüksekten bırakılma mesafelerinin minimuma indirilmesi; ve

• Gerekirse taşınabilir ses perdelerinin kullanılması.

Uygulanan bu etki azaltma yöntemleri inşaat alanlarındaki gürültü

seviyelerinde 5 ila 10 dB(A) değerinde bir azalma sağlayacaktır. Bu azalma, Tablo 13.3’te gösterilen sonuçlara göre, gürültü etkisini önemsiz seviyeye indirecektir.

Planlı olarak yapılmasa da, merkez/yan şantiyelerin konumları gelecekte değişikliğe uğrayabilir. Dolayısıyla, daha büyük gürültü azaltımı sağlayacak etki azaltma önlemleri alınması gerekebilir. 5 dB(A)’dan daha yüksek bir gürültü azaltımı sağlamak için gürültü perdeleme yöntemine başvurmak gereklidir. İşçi konteynerleri veya gürültü perdelerinin yanı sıra, toprak veya kaya yığınları genelde maksimum 15 dB(A)’lik gürültü azalması sağlar.

(20)

13.2.6.4 Yapı İşleri Kaynaklı Gürültünün Azaltılmasına Yönelik Önlemler

Yapıların inşası için de, yol yapım çalışmaları için bahsi geçen önlemler uygulanabilir. Kısa süreli gürültüye neden olabilecek faaliyetler söz konusu olabilecektir.

13.2.6.5 Taş Ocaklarından Kaynaklanan Gürültünün Azaltılmasına Yönelik Önlemler Taş ocaklarının işletimi sırasında olumsuz gürültü etkilerini azaltmak için aşağıdaki önlemler uygulanacaktır:

• Yüklenici, nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerden geçiş ihtiyacını en aza indirmek için, nakliye güzergâhını tasarlarken sosyal konuları dikkate alacaktır;

• Taş ocağı alanı ile etkilenme ihtimali olan köyler arasındaki kaya yapılarının, bir gürültü bariyeri olarak kullanılmasına yönelik planları da içeren bir Taş Ocağı İşletme Prosedürü geliştirilecektir;

• Köylerin çok yakında bulunduğu ve/veya nakliye yollarının köylerin içinden geçtiği durumlarda gece saatlerindeki çalışmalar ve nakliye faaliyetleri minimum seviyede tutulacaktır; ve

• OTOYOL’un doğrudan operasyonel sorumluluk taşımadığı taş ocaklarında veya ariyet ocaklarında, yasal yükümlülüklerin yerine getirildiğinden emin olmak için, şantiyeyi işleten alt yüklenicilerin denetimi sağlanacaktır.

Bir taş ocağı ile onaylı imar planına sahip alanlar arasında en az 300 metre yatay mesafe olmasını öngören Madencilik Faaliyetleri Uygulama

Yönetmeliği’ne (Resmi Gazetede Yayınlanma Tarihi/Sayısı: 6.11.2010/27751) uygun hareket edilmesini sağlamak amacıyla taş ocağı ve ariyet ocaklarında gerekli önlemler alınacaktır. 300 metrelik uzaklık kuralı aynı zamanda kültürel varlıklar (birinci derece arkeolojik alanlar) için de geçerlidir (Madde 24).

Etkinin önemini az önemli veya önemsiz seviyeye indirmek için belirli taş ocaklarında alınması gereken etki azaltma önlemleri (bkz. Tablo 13.4) (Nakliye yolları bir sonraki kısımda ele alınacaktır):

Faz 1

• Güneykoyu: Meskun mahal, taş ocağı alanının kuzeyinde yer almaktadır.

Gürültü etkisini azaltmak için, fiili taş ocağı faaliyet alanı yeterli bir uzaklık sağlayacak olan güney kesimde yer alacaktır.

• Narlı Diyabaz Taş Ocağı: Meskun mahal, taş ocağı alanının doğusunda yer almaktadır. Gürültü etkisini azaltmak için, fiili taş ocağı faaliyet alanı sözkonusu meskun mahalin güney ve güneybatı kesimde yer alacaktır.

Ayrıca buna ek olarak, taş ocağı faaliyetlerinin gece saatlerinde durdurulması gerekecektir.

• Kapaklı Diyabaz Taş Ocağı: Meskun mahal, taş ocağı alanının batı kesiminin hemen yanında yer almaktadır. Taş ocağı faaliyetlerinin önemli bir gürültü etkisine yol açmadan yürütülmesi, taş ocağının bir gürültü perdelemesi olarak görev yapacak dağ oluşumunun arkasında kalan doğu kesiminde konumlanması ile mümkün olacaktır.

(21)

Faz 2

• Taşlık Taş Ocağı: Taş ocağı ile köy arasındaki mesafeyi arttırmak için fiili taş ocağı faaliyet alanı, taş ocağı alanının güneybatı kesiminde

konumlanacaktır. Ayrıca ek olarak, taş ocağı alanının doğusunda mevcut kaya duvara hiçbir şekilde dokunulmayacak ve bu kayadan bir gürültü perdesi olarak faydalanılacaktır.

• Karapürçek Taş Ocağı: Taş ocağı faaliyet alanı, Bostandere köyünde yüksek derecede önemli gürültü etkilerine neden olmamak için, taş

ocağının batı kesimlerinde (Karapürçek’e daha yakın ancak önemli bir etki yaratmayan bir noktada) konumlandırılacaktır.

• Söve Taş Ocağı: Taş ocağı faaliyet alanı, dağın geri kalan kesimlerinin taş ocağı ve Söve köyü arasında bir perde işlevi görebileceği şekilde

seçilecektir.

• Küçükkaletepe Taş Ocağı: Taş ocağı faaliyet alanı, güneydoğu yönündeki Kalaycılar köyüyle ocak arasındaki uzaklığı arttırmak amacıyla, ocağın batı kesiminde konumlandırılacaktır.

• Göktaş Taş Ocağı: Taş ocağı faaliyet alanı, Göktaş köyünde büyük ölçüde önemli gürültü etkilerine neden olmamak için, taş ocağının batı

kesimlerinde konumlandırılacaktır. Ayrıca ek olarak, taş ocağı alanının doğusundaki mevcut kaya duvara hiçbir şekilde dokunulmayacak ve bu kayadan bir gürültü perdesi olarak faydalanılacaktır.

• Kızılören Taş Ocağı: Taş ocağı faaliyet alanı, Kızılören köyünde büyük ölçüde önemli gürültü etkilerine neden olmamak için, taş ocağının kuzey kesimlerinde konumlandırılacaktır.

• Sakarkaya Taş Ocağı (1-2): Taş ocağı faaliyet alanı, kuzey yönündeki Sakarkaya köyü ve güney yönündeki Işıkköy köyüyle taş ocağı arasındaki uzaklığı arttırmak amacıyla, taş ocağı alanlarının tam ortasında

konumlandırılacaktır.

• Akalan Taş Ocağı: Taş ocağı faaliyet alanı, güneydeki doğal yükseltiyiyerinde bırakmak ve bundan bir gürültü perdesi olarak faydalanmak için, taş ocağı alanlarının (vadi) doğu kesiminde konumlandırılacaktır.

13.2.6.6 İnşaat Kapsamındaki Nakliye Faaliyetlerinden Kaynaklanan Gürültünün Azaltılması

Yukarıdaki bölümlerde halihazırda ele alınan önlemlerin yanı sıra, inşaatla ilgili nakliye faaliyetlerine yönelik alınacak diğer etki azaltma önlemleri aşağıdaki gibidir:

• Nakliye işlemlerinde mümkün olduğunca Otoyol güzergâhının kullanılması;

• Şantiyelere ait servis yollarının, köylerin içerisinden geçilmesini engelleyecek şekilde kullanılması;

• Gerekmesi durumunda, alıcıların (köylerin) yakınındaki dar alanlardan kaçınılması ve yeni erişim yollarının inşasının gündeme alınması;

(22)

• Köylerde, özellikle de inşaatla ilgili faaliyetlerin başlamasından (en az bir ay) önce, belirlenecek hassas kullanım alanlarının yakınında yavaş sürüş kurallarına (örn. saatte 30 km/s) uyulması;

• İlgili alanlarda sürücü davranışlarının kontrol edilmesi ve bunun bir ceza politikasıyla desteklenmesi;

• İç nakliye güzergâhlarının bakımının iyi yapılması ve yüksek eğimlerden kaçınılması.

Taş ocaklarına giden nakliye yollarının içinden geçtiği köylerin, gürültüden etkilenmelerini azaltmak için alınacak önlemler aşağıdaki gibidir:

• Genel olarak servis yollarının, köylerin içinden veya meskun mahallerin yanından geçtiği durumlarda aşağıdaki hususlar geçerlidir:

- Kamyonlar için 30 km/s hız sınırı zorunlu olacaktır. Sürücülerin hız sınırına uygun davrandığı kontrol edilecek ve uyulmaması durumunda cezai işlem uygulanacaktır.

- Boş kamyonların yükleme platformlarında, boşta sallanan zincirler veya bunun gibi başka gürültü yaratıcı birimler bulunmayacaktır.

Faz 1’deki Taş Ocakları

• Güneykoyu Taş Ocağı servis yolu: Yol, Yalova ve Çiftlikköy’ün içinden geçecektir. Ancak halihazırda mevcut olan D575 karayolu üzerinden geçeceğinden herhangi bir önemli etkiye neden olmayacaktır.

• Narlı veya Kapaklı alternatif taş ocakları: Her iki taş ocağının servis yolu da sahil yolu üzerindeki Narlı-Büyükkumla-Gemlik yerleşim yerleri içinden geçmek zorundadır. Yerleşim yerlerinde önemli gürültü etkilerine neden olmamak için nakliye mavnalar ile sağlanacaktır. Bu mavnalar taş ocaklarının yanındaki bir iskeleden yüklenecek ve Gemlik Marina’da boşaltılacaktır.

Faz 2’deki Taş Ocakları

• Taşlık veya Şahinköy alternatif taş ocakları: Servis yolu, Karacabey köyünün sınırları boyunca ilerleyecektir.

• Karapürçek taş ocağının servis yolu büyük bir olasılıkla Karapürçek köyünün bazı bölümlerinden geçecektir. Faaliyetlere başlamadan önce bu güzergâhı değiştirmenin uygun olup olmadığı değerlendirilecektir.

• Göktaş ve Kızılören alternatif taş ocakları: Servis yolu, Kızılören’in güney sınırı boyunca ilerleyecektir.

• Akalan, Beşpınar veya Kapuzdere alternatif taş ocakları: Akalan taş ocağına giden servis yolu, Akalan köyünün batı sınırı boyunca ilerleyecektir.