T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ

(1)

12.03.2018

1 T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ

FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ

HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ

Türkiye'de Su Yönetiminin Tarihçesi, Kurumsal ve Yasal Durumu, AB Su Çerçeve Direktifi ve Havza Yönetimi

Dr. ġevki DANACIOĞLU

• Ülkemizde Cumhuriyetin kuruluşun bu yana su yönetim süreci dört döneme ayrılmaktadır:

• 1923 tarihinden Devlet Su İşleri’nin (DSİ)

kurulduğu 1950 yılına kadar olan ve su yönetimine ilişkin temel mevzuatın ve kurumsal yapılanmanın başlangıcını oluşturan dönemdir.

• DSİ’nin kurulmasından 1980’lere kadar olan ve su kaynaklarının geliştirilmesi çabalarının hâkim olduğu zaman aralığı

izlemektedir.

• 1980’lerden bu yana gelen, su kalitesinin de tartışılmaya başlandığı, yerel yönetimlerin su alanında etkinliğini hissettirdiği ve çeşitli özelleştirme uygulamalarının yapıldığı dönemdir.

• Son olarak AB etkisinin yoğun olarak

yaşandığı dönem, ülkemizdeki su yönetimi sürecini tarif etmektedir

TÜRK SU POLITIKASI VE YÖNETİMİNİN

TARİHÇESİ

(2)

12.03.2018

2 1923-1950 Arası Dönemde Su Yönetimi

• Çerçeve kanunlar çıkarılmış ve su yönetimi yasal bir düzleme yerleştirilmeye çalışılmıştır.

• Köy Kanunu, Sular Hakkında Kanun ve Belediyeler Kanunu

• 1945 yılında İller Bankası kurulmuştur. Banka, yerel yönetimlerin içme suyu teminine yönelik kredi sağlamak ve ayrıca tüm kentsel altyapıya yönelik teknik yardım sağlamakla görevlendirilmiştir.

1950-1980 Arası Dönemde Su Yönetimi

• Ülkemizde sistematik olarak su kaynaklarının geliştirilmesi yaklaşımının hâkim olduğu yılları kapsamaktadır.

• 1953 yılında DSİ Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

• Yeraltı suları ile ilgili yasal düzenleme de yapılarak, bu suların da DSİ'nin yönetimine verilmesi sağlanmıştır.

• 1980'lere kadar su yönetimine hakim olan anlayış, su

kaynaklarından optimum düzeyde yararlanmak şeklinde

ifade edilebilir.

(3)

12.03.2018

3 1950-1980 Arası Dönemde Su Yönetimi

• 1961 Anayasası ile Güneydoğu ve Kuzeydoğu illerinin, batı illerine göre görece geri kalmışlığını ve bu bölgeler arasında eşitsizlikleri gidermeye yönelik kalkınma girişimleri kamu sektörü önderliğinde hız kazanmıştır.

• Bu çerçevede, ülke çapında su kaynaklarının geliştirilmesi çabalarının en önemli uygulaması Güneydoğu Anadolu Projesi'dir (GAP).

• Sektörel ihtiyaçların karşılanmasına ve suyla ilgili zararların engellenmesine yönelik olarak su kaynaklarının tasarlanması ve geliştirilmesi olarak tanımlanabilir.

• DSİ’de bu sürecin merkezi konumunda.

1980-2000 Arası Dönemde Su Yönetimi

• Nüfus artışı, teknoloji, kentleşme ve küresel iklim değişikliği – çevre kirliliği -- su kalite yönetimi anlayışı başlangıcı

• 1980’li yıllara kadar DSİ - 1984 yılında İstanbul Su Ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) kanunu

• Su ve kanalizasyon hizmetleri ile ilgili görevler - ayrı bir tüzel kişiliğe dönüşüm

• Su yönetiminde, temel ilke olarak kârlılık.

• Büyükşehir Belediyelerinin tümü su ve kanalizasyon idaresi kurdu.

• İller Bankası – Belediyelere alt yapı finansmanı

(4)

12.03.2018

4 1980-2000 Arası Dönemde Su Yönetimi

• Su kalitesini ön plana çıkaran Çevre Kanunu (1983) ve Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinin (SKKY) (1988)

• <Ulusal Çevre Eylem Planı (UÇEP): Su Kaynaklarının Yönetimi>

Burak vd. (1997) 30 maddelik bir eylem planı.

• Entegre havza yönetimi kavramı Türk kamuoyunun gündemine girdi.

2000 Sonrası Dönemde Su Yönetimi

• Bu dönem, AB etkisinin yoğun olduğu dönem

• AB ile müzakerelerin Çevre faslı içerisinde yer alan su yönetimi alanında çıkarılan yasa ve yönetmelikler ile kurumsal

yapılanmalarda değişimler yapılmıştır.

• Bazı düzenlemeler sadece AB gereksinimleri doğrultusunda yapılmıştır.

• 2009 yılı sonunda açılan Çevre Faslı müzakerelerinde Türkiye’nin yerine getirmesi gerekli olan altı kriterden biri “Su Çerçeve Direktifi’ -- Nehir Havzası Yönetim Planlarının hazırlanması.

• SÇD-- Entegre havza yönetimi yaklaşımını merkezi noktadır.

(5)

12.03.2018

5 TÜRKİYE'DE HAVZA YÖNETİMİ

Havza Yönetim Heyetleri

25 Havzada kurulur Suların korunması ve kullanılması konularında kurumların yapacakları çalıĢmaları koordine eder

Havza Yönlendirme Kurulu

Merkezde kurulur Havza çalıĢmalarını değerlendirir, sonuçlarını Su Yönetimi Koordinasyon Kuruluna raporlar

Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu

Merkezde kurulur Su politikalarını belirler

2012/7 sayılı BaĢbakanlık Genelgesi ile “Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu” oluşturulmuştur.

İlk toplantısı 23 Mayıs 2012 tarihinde, ikinci toplantısı 13 Eylül 2012 tarihinde, üçüncü toplantısı 31 Ocak 2013 tarihinde ve dördüncü

toplantısı 13 Ağustos 2013 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Uygulamalar hızlandırılmıştır.

SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU

(6)

12.03.2018

6

Orman ve Su ĠĢleri Bakanı Avrupa Birliği Bakanlığı

Müsteşarı

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Çevre ve Şehircilik

Bakanlığı Müsteşarı Dışişleri Bakanlığı

Müsteşarı Enerji ve Tabi Kaynaklar

Bakanlığı Müsteşarı

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı İçişleri Bakanlığı

Müsteşarı Kalkınma Bakanlığı

Müsteşarı Kültür ve Turizm

Bakanlığı Müsteşarı Sağlık Bakanlığı Müsteşarı

Devlet Su İşleri Genel Müdürü

Su Yönetimi Genel Müdürü Doğa Koruma ve Milli

Parklar Genel Müdürü

Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürü Meteoroloji Genel

Müdürü Türkiye Su Enstitüsü

Başkanı

SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU

• Kurulun Görevleri;

• Su kaynaklarının bütüncül havza yönetimi anlayışı çerçevesinde korunması için gereken tedbirlerin belirlenmesi,

• Etkili bir su yönetimi için sektörler arası koordinasyonun, işbirliğinin ve su yatırımlarının hızlandırılmasının sağlanması,

• Ulusal ve uluslararası belgelerde yer alan hedeflerin gerçekleştirilmesi için strateji, plan ve politika geliştirilmesi,

• Havza planlarında kamu kurum ve kuruluşlarınca yerine getirilmesi gereken hususların uygulanmasının değerlendirilmesi,

• Üst düzeyde koordinasyonun ve işbirliğinin sağlanması

SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU

(7)

12.03.2018

7 TÜRKİYE'DE HAVZA YÖNETİMİ

Havza Yönetim Heyetleri

25 Havzada kurulur Suların korunması ve kullanılması konularında kurumların yapacakları çalıĢmaları koordine eder

Havza Yönlendirme Kurulu

Merkezde kurulur Havza çalıĢmalarını değerlendirir, sonuçlarını Su Yönetimi Koordinasyon Kuruluna raporlar

Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu

Merkezde kurulur Su politikalarını belirler

Havza Yönlendirme Kurulu

Havza Yönlendirme Kuruluna Bakanlık Müsteşarı başkanlık eder.

Kurul, Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu üyesi Bakanlıklardan en az ilgili Genel Müdürleri veya görevlendireceği bir temsilci ile Türkiye

Su Enstitüsü Başkanından veya görevlendireceği bir temsilciden oluşur.

Havza Yönlendirme Kurulu üç ayda bir toplanır.

(8)

12.03.2018

8

 Kurulun Görevleri;

 Havza Koruma Eylem Planları tamamlanan havzalar için belirlenen kısa, orta ve uzun vadedeki uygulamaların gerçekleşmesini sağlamak için uygulamaları takip etmek ve hızlandırmak.

 Havza Koruma Eylem Planları devam eden havzalar için kurumlar arası koordinasyonu sağlamak.

 Havza Koruma Eylem Planlarının Havza Yönetim Planlarına dönüştürülmesi çalışmalarında kurumlar arası koordinasyonu sağlamak ve takip etmek.

 Ulusal Havza Yönetim Stratejisi kapsamında gelişmeleri takip etmek ve koordinasyonu sağlamak.

 İçme ve kullanma suyu havzaları için yapılan ve yapılacak olan özel hüküm belirleme çalışmalarına koordinasyonu sağlamak ve gelişmeleri değerlendirmek

22

Havza Yönlendirme Kurulu

• Bakanlık tarafından her havza için ayrı bir Havza Yönetim Heyeti teşkil edilir.

• Havza Yönetim Heyetlerine, havzanın bir ili kapsaması halinde o ilin Valisi, havzanın birden fazla ili kapsaması durumunda, Bakanlıkça belirlenen Vali başkanlık eder.

• Havza Yönetim Heyetlerinin üyeleri, havzadaki bütün paydaşları temsil edecek şekilde ilgili kurum ve kuruluşların taşra teşkilatının, yerel yönetimlerin, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden ve ihtiyaç duyulan konulardaki diğer uzmanlardan oluşturulur.

23

HAVZA YÖNETİM HEYETİ

(9)

12.03.2018

9

İL BELEDİYE BAŞKANLARI

İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürleri

Halk Sağlığı Müdürleri

Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürleri

İl Bilim Sanayi Teknoloji Müdürleri

Sulama Birlikleri Temsilcisi

İl Özel İdaresi Genel Sekreterleri

İl Kültür ve Turizm Müdürleri

SYGM Yetkilisi

DSİ, OSİB, OGM ve MGM Bölge Müdürlükleri

İlbank A.Ş. Bölge Müdürleri

Sanayi ve Ticaret Odasının bir

temsilcisi

İl Çevre ve Şehircilik Müdürleri

Kalkınma Ajansı Genel Sekreterleri

Heyet katılımcılarının oyçokluğu ile STK,

Üniv. ve OSB leri temsilen birer kişi HEYET BAŞKANI

(Koordinatör Vali)

SEKRETARYA

(Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü)

Enerji ve Tabii Kayn.Bakanlığı temsilcisi

HAVZA YÖNLENDİRME KURULU (Ankara, Kurulun Sekretarya Hizmetlerini Su Yönetimi

Genel Müdürlüğü Yürütür) SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU

(Ankara)

Havza Yönetim Heyeti

Havza Yönetim Heyeti Başkanınca Gerek Duyulduğu Takdirde Havza Yönetim Heyetine Eklenebilecek Üyeler

• İl Afet ve Acil Durum Müdürleri

• Havzada bulunan Ulaştırma, Denizcilikve Haberleşme Bölge Müdürleri

• Özel Sektör Temsilcisi

• Dışişleri Bakanlığı’ndan bir temsilci

• Sulama Kooperatifleri temsilcisi

• Su Ürünleri Yetiştiriciliği Sektöründen bir temsilci

• Elektrik üretim santral yetkililerinin temsilcisi

• Özel sektör hidroelektrik santral temsilcileri

HAVZA YÖNETİM HEYETİ

(10)

12.03.2018

10 HAVZA YÖNETİM ÜST HEYETİ

Heyet yapısında belirtilen temsilcilerden en az birer kişi olmak üzere başkan hariç 16 kiĢilik üst heyet belirlenir, üst

heyet en fazla 25 kiĢi ile sınırlıdır.

• Üst Heyet, Havza Yönetim Heyeti tarafından alınan kararların uygunluğunu değerlendirir ve onaylar.

Bakanlıkça hazırlanacak havza koruma eylem planları ve havza yönetim planlarına katkıda bulunmak.

27

HEYETİN GÖREVLERİ

(11)

12.03.2018

11

28

Havza koruma eylem planları ve havza yönetim planlarının uygulanmasını izlemek, değerlendirmek ve ilgili kurumlara gerekli yaptırımlar için bildirimde bulunmak.

HEYETİN GÖREVLERİ HEYETİN GÖREVLERİ

29

İçme ve kullanma suyu kaynaklarının korunmasına yönelik çalışmaların takibini yapmak ve özel hükümlerin uygulamasını sağlamak.

(12)

12.03.2018

12

İhtiyaç duyulması halinde havza yönetim planlarının revizyonu çalışmalarına katkıda bulunmak.

30

HEYETİN GÖREVLERİ

31

İlgili kurum veya kuruluşun sunduğu denetim ve yaptırım sonuçlarını değerlendirerek rapor halinde yönlendirme kuruluna sunmak.

• Merkezde

Su Yönetimi Koordinasyon

Kurulu

• Merkezde

• Toplantı sonuçlarını üç ayda bir SYKK’ya iletecek

Havza Y önlendirme

Kurulu

• Her bir havzada

• Çalışmalarını HYK’ya raporlayacak

Havza Yönetim Heyetleri

HEYETİN GÖREVLERİ

(13)

12.03.2018

13

32

Havza Yönetim Planlarının hazırlanması, gözden geçirilmesi ve güncellenmesi sürecinde halkın bilgiye erişimi, görüşlerinin alınması ve aktif katılımını sağlamak;

halka plan hazırlık süreçleri ile ilgili bilgilendirme yapmak; plan kararları nihaileşmeden önce mahalli toplantılarla ve basın aracılığıyla duyurmak ve halkın görüşlerini almak.

Su kalitesi ve miktarı ile ilgili izleme sonuçlarını ortak bir veri tabanında kayıt altına almak, ilgili havza birimleri ile paylaşmak, değerlendirilmiş ve raporlanmış izleme sonuçlarını tartışarak Havza Yönetimi Planları ile ilgili görüş oluşturmak.

HEYETİN GÖREVLERİ

• Havza Yönetim Heyeti, çalışmalarını Bakanlıkça belirlenecek formatta hazırladığı raporlarla Havza Yönlendirme Kuruluna üç ayda bir sunar.

• Havza Yönetim Heyeti ayda bir kez toplanır.

• Havza Yönetim heyeti içerisinden teşkil edilecek üst heyet üç ayda bir toplanır.

• Heyet Başkanı gerekli gördüğü durumlarda ayrıca toplantı kararı verebilir.

• Heyetin toplanabilmesi için üyelerin salt çoğunluğunun katılımı aranır.

• Heyet kararlarını oy çokluğu ile alır.

HEYETİN GÖREVLERİ

(14)

12.03.2018

14

HAVZA NO HAVZA ADI KOORDİNATÖR

VALİLİKLER HAVZADA BULUNAN DİĞER İLLER

1 ERGENE Tekirdağ Edirne, Kırklareli

2 MARMARA İstanbul Kocaeli, Çanakkale, Bursa, Tekirdağ,

Yalova

3 SUSURLUK Bursa Balıkesir, Kütahya, Manisa, Çanakkale,

Bilecik, İzmir

4 KUZEY EGE Çanakkale Balıkesir, İzmir, Manisa

5 GEDİZ Manisa Uşak, İzmir, Kütahya

6 KÜÇÜK MENDERES İzmir Aydın, Manisa

7 BÜYÜK MENDERES Aydın Uşak, İzmir, Afyonkarahisar, Denizli, Burdur, Isparta, Kütahya, Manisa, Muğla

8 BATI AKDENİZ Muğla Antalya, Burdur, Denizli

BAKANLIKÇA BELİRLENEN KOORDİNATÖR VALİLİKLER

9 ANTALYA Antalya Isparta, Burdur

10 BURDUR Burdur Denizli, Isparta,

Antalya, Afyonkarahisar

11 AKARÇAY Afyonkarahisar Konya

12 SAKARYA Sakarya Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya,

Konya, Afyon, Bursa, Bolu

13 BATI KARADENİZ Kastamonu Zonguldak, Bolu, Düzce, Karabük

Bartın, Sinop, Çankırı

14 YEŞİLIRMAK Amasya Çorum, Samsun, Tokat, Yozgat,

Sivas, Gümüşhane, Giresun, Erzincan, Ordu, Bayburt

15 KIZILIRMAK Samsun

Kırşehir, Kayseri, Yozgat, Nevşehir, Kırıkkale, Kastamonu, Çankırı, Çorum, Sinop, Sivas

16 KONYA Konya Aksaray, Ankara, Isparta, Mersin,

Karaman, Nevşehir, Niğde

(15)

12.03.2018

15

17 DOĞU AKDENİZ Mersin Karaman, Konya, Antalya

18 SEYHAN Adana Kayseri, Sivas, Niğde, Kahramanmaraş,

Mersin

19 ASİ Hatay Kilis, Gaziantep

20 CEYHAN Osmaniye Kahramanmaraş, Adana, Kayseri, Sivas,

Adıyaman, Gaziantep, Malatya, Hatay

21 FIRAT DİCLE Diyarbakır

Elazığ, Gaziantep, Malatya, Şanlıurfa, Adıyaman, Van, Kahramanmaraş, Erzurum, Erzincan, Bingöl, Ağrı, Muş, Bitlis, Mardin, Kilis, Tunceli, Batman, Hakkari, Siirt, Şırnak, Sivas,

22 DOĞU KARADENİZ Trabzon Ordu, Rize, Giresun, Gümüşhane, Sivas, Artvin

23 ÇORUH Artvin Erzurum, Bayburt

24 ARAS Kars Iğdır, Ağrı, Ardahan, Erzurum

25 VAN GÖLÜ Van Bitlis, Ağrı

BAKANLIKÇA BELİRLENEN KOORDİNATÖR VALİLİKLER

Kurum/Kuruluşlar Sorumluluklar

Dışişleri Bakanlığı Sınır aşan ve sınıroluşturan sular, uluslararası sözleşmeler Kalkınma Bakanlığı Yatırım ve kalkınma planları, su ile ilgili istatistikleri üretmek ve

istatistiklerin üretilmesini sağlamak Orman ve Su İşleri

Bakanlığı

Su kaynakları yönetimi, politika belirleme, su yönetiminin ulusal ve uluslararası düzeyde koordinasyonu, nehir havza yönetim planları hazırlamak, yeraltı ve yüzeysel suların kalitesinin izlenmesi, sektörel su tahsisi, içme, sulama ve kullanma suyu getirme ve atıksu arıtma tesisleri proje, ihale ve yapım işleri, finansman, Ulusal Su Bilgi Sistemi’nin oluşturulması

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Çevre mevzuatını uygulamak ve uygulama denetimini yapmak, deşarj izni, denetleme, yaptırım, izleme (kısmen), ÇED, finansman, arıtma tesisi onayı.

İçme ve kullanma suyu, atıksu arıtma tesisi proje, ihale ve yapım işleri, finansman, Ulusal CBS politikası belirlemek

TÜRKİYE’DEKİ SU YÖNETİMİ İLE İLGİLİ ANA

KURUM VE KURULUŞLAR

(16)

12.03.2018

16

Kurum/Kuruluşlar Sorumluluklar

Sağlık Bakanlığı İçmesuyu ve yüzme suyu kalite izleme, çevre ve halk sağlığı ile ilgili tedbirleri almak ve aldırmak, içilecek ve

kullanılacak nitelikte su temini, lağım ve mecra tesisatı ile ilgili sağlık

düzenlemelerini yapmak ve denetlemek Gıda Tarım ve

Hayvancılık Bakanlığı

Tarımda suyun etkin ve verimli kullanımını sağlamak, içsuların çeşitli maksatlarla (içmesuyu, sulama, enerji) kullanımı durumunda su ürünlerinin korunması için tedbirlerin alınması, Sularda tarımsal kaynaklı yayılı kirliliğin izlenmesi, yaptırımlar, desteklemeler

İçişleri Bakanlığı (İl Özel İdaresi ve Köylere Hizmet Götürme Birlikleri)

Belediye sınırları dışındaki yerleşimlerin içme suyu, sulama, kanalizasyon ve atıksu arıtma hizmetlerini vermek

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

OSB’ler Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanlığı

Enerji yatırımları ve maden işleri Kültür ve Turizm

Bakanlığı

Turistik bölgelerde içme suyu temini, kentsel atıksu ve atık bertarafı hizmetlerini vermek

3

Kurum/Kuruluşlar Sorumluluklar Ulaştırma, Denizcilik ve

Haberleşme Bakanlığı Limanlar, barınaklar ve bunlarla ilgili teçhizat ve tesislerin, kıyı koruma yapıları, kıyı yapı ve tesislerinden, her türlü kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, özel idareler, tüzel

ve gerçek kişilerce yaptırılacak olanların, proje ve şartnamelerini inceleyip tasdik etmek

Büyükşehir Belediyeleri

ve diğer belediyeler Kentsel alanlarda içme suyu, yağmur suyu ve atıksu sistemlerini planlamak, inşa etmek ve işletmek

Su Kullanıcı Örgütleri (Sulama Birlik ve Kooperatifleri)

Sorumluluklarındaki tesislerin işletme, bakım ve yönetimi

Araştırma Kuruluşları (Üniversiteler, TÜBİTAK, Su Enstitüleri, STK’lar)

Su ile ilgili araştırma yapmak ve veri üretmek

(17)

12.03.2018

17 HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARININ

TAKİBİNİN YAPILMASI

45 1 2 . 1 1 . 2 0 1 4 S a y ı :

K o n u :

6 4 0 8 9 5 6 3 - 2 5 1 - 2 3 1 2 0 5 H a v z a K o r u m a E y l e m P l a n l a r ı T a k i p T a b l o l a r ı

D A Ğ I T I M L I

B i l i n d i ğ i ü z e r e , h a v z a l a r ı n k o r u n m a s ı , k i r l i l i ğ i n a z a l t ı l m a s ı v e i y i l e ş t i r i l m e s i i ç i n h a v z a d a k i t ü m p a y d a ş l a r ı n k a t ı l ı m ı i l e H a v z a K o r u m a E y l e m P l a n l a r ı h a z ı r l a n m ı ş t ı r . B a h s e k o n u p l a n l a r ı n u y g u l a n m a s ı v e t a k i b i n i n y a p ı l m a s ı b ü y ü k ö n e m a r z e t m e k t e d i r . B u k a p s a m d a B a k a n l ı ğ ı m ı z c a , H a v z a K o r u m a E y l e m P l a n l a r ı v e H a v z a Y ö n e t i m P l a n l a r ı n ı n h a z ı r l a n m a s ı , u y g u l a n m a s ı , k u r u m l a r a r a s ı k o o r d i n a s y o n u n s a ğ l a n m a s ı v e u y g u l a m a l a r ı n t a k i b i m a k s a d ı y l a 1 8 H a z i r a n 2 0 1 3 t a r i h l i v e 2 8 6 8 1 s a y ı l ı R e s m i G a z e t e ’ d e , “ H a v z a Y ö n e t i m H e y e t l e r i n i n T e ş e k k ü l ü , G ö r e v l e r i , Ç a l ı ş m a U s u l v e E s a s l a r ı H a k k ı n d a T e b l i ğ ” i y a y ı m l a n m ı ş t ı r . T e b l i ğ ç e r ç e v e s i n d e B a k a n l ı ğ ı m ı z k o o r d i n a s y o n u n d a Ü l k e m i z d e k i 2 5 h a v z a d a 2 6 a d e t H a v z a Y ö n e t i m H e y e t i o l u ş t u r u l m u ş t u r .

1 3 H a z i r a n 2 0 1 4 t a r i h i n d e 2 0 1 4 / 1 1 n u m a r a l ı k a r a r i l e Y ü k s e k P l a n l a m a K u r u l u t a r a f ı n d a n k a b u l e d i l e n v e 4 T e m m u z 2 0 1 4 t a r i h l i v e 2 9 0 5 0 s a y ı l ı R e s m i G a z e t e ’ d e y a y ı m l a n a n U l u s a l H a v z a Y ö n e t i m S t r a t e j i B e l g e s i ( U H Y S ) i l e ü l k e m i z h a v z a l a r ı n ı n s ü r d ü r ü l e b i l i r y ö n e t i m i i ç i n h a v z a b a z ı n d a t ü m d o ğ a l k a y n a k l a r ı n b ü t ü n c ü l b i ç i m d e , i l g i l i k u r u m l a r ı n e ş g ü d ü m l ü ç a l ı ş m a l a r ı v e p a y d a ş l a r ı n k a t ı l ı m ı y l a y ö n e t i l m e s i a m a ç l a n m ı ş t ı r . S ö z k o n u s u b e l g e n i n 2 n o l u a m a c ı " H a v z a l a r ı n s u k a y n a k l a r ı n ı n s ü r d ü r ü l e b i l i r o l a r a k y ö n e t i m i v e k u l l a n ı m ı " o l u p , b u a m a c a u l a ş ı l m a s ı i ç i n u y g u l a n m a s ı g e r e k e n s t r a t e j i " S - 2 . 1 . 4 . 2 . H a v z a t e m e l p l a n l a r ı n ı ( n e h i r h a v z a l a r ı k o r u m a e y l e m p l a n l a r ı , n e h i r h a v z a s ı y ö n e t i m p l a n l a r ı , h a v z a m a s t e r p l a n l a r ı ) ö n c e l i k l i h a v z a l a r d a n b a ş l a y a r a k t a m a m l a m a k v e g ü n c e l l e m e k , h a v z a n ı n b ü t ü n b i l e ş e n l e r i n i d i k k a t e a l m a k b u p l a n l a r ı n u y g u l a n m a s ı n ı 2 0 2 3 y ı l ı s o n u n a k a d a r s ü r e k l i t a k i p e t m e k " o l a r a k b e l i r l e n m i ş t i r . D i ğ e r t a r a f t a n h a v z a k o r u m a e y l e m p l a n l a r ı t a m a m l a n a n h a v z a l a r e s a s a l ı n a r a k b ü t ü n l e ş i k e y l e m t a k v i m i n i n o l u ş t u r u l m a s ı v e t a k i p e s a s l a r ı n ı n o r t a y a k o n u l m a s ı n ı v e b u n a g ö r e h a v z a d a a c i l a l ı n m a s ı g e r e k e n ö n l e m l e r i b e l i r l e y e n T e d b i r S t r a t e j i B e l g e s i h a z ı r l a n m ı ş v e U H Y S e k i o l a r a k y a y ı n l a m ı ş t ı r .

B u ç e r ç e v e d e , s ö z k o n u s u T e b l i ğ , U l u s a l H a v z a Y ö n e t i m S t r a t e j i B e l g e s i v e T e d b i r S t r a t e j i B e l g e s i g e r e ğ i n c e H a v z a Y ö n e t i m H e y e t l e r i n i n e n ö n e m l i g ö r e v l e r i n d e n b i r i s i H a v z a K o r u m a E y l e m P l a n l a r ı n ı n t a k i b i n i n y a p ı l m a s ı d ı r .

B u k a p s a m d a , H a v z a K o r u m a E y l e m P l a n l a r ı n d a b e l i r l e n e n e y l e m l e r d e n ö n c e l i k l i o l a r a k t a k i p e d i l m e s i g e r e k e n l e r y a z ı m ı z a e k l i C D i ç e r i s i n d e h e r b i r h a v z a i ç i n h a z ı r l a n a n t a b l o l a r d a y e r a l m a k t a d ı r . B u d o ğ r u l t u d a , h a v z a l a r d a k i t a k i b i n y a p ı l m a s ı i ç i n s ö z k o n u s u t a b l o l a r ı n , 3 a y d a b i r s o r u m l u k u r u m / k u r u l u ş l a r c a e k t e k i C D ' d e y e r a l a n G e d i z H a v z a K o r u m a E y l e m P l a n ı T a k i p T a b l o s u d i k k a t e a l ı n a r a k d o l d u r u l m a s ı , g ü n c e l g e l i ş m e l e r i n i ş l e n m e s i , i h t i y a ç o l m a s ı d u r u m u n d a r e v i z e e d i l m e s i v e h e y e t s e k r e t e r y a s ı n c a h k e p @ o r m a n s u . g o v . t r e - p o s t a a d r e s i n e g ö n d e r i l m e s i h u s u s u n d a b i l g i l e r i n i z i v e g e r e ğ i n i a r z / r i c a e d e r i m .

P r o f . D r . V e y s e l E R O Ğ L U B a k a n

• Su Çerçeve Direktifi (SÇD)’nin ana amacı iç yüzeysel suların, geçiş sularının, kıyı sularının ve yeraltı sularının korunması için 23 Ekim 2000 tarihli Avrupa Parlementosu ve Konseyi’nin 2000/60 /Ec sayılı direktifidir.

• Avrupa Birliği de, Birlik içerisindeki su kaynaklarının daha etkin ve verimli kullanılması amacıyla 2000 yılında “Su Çerçeve

Direktifi’ni yürürlüğe koyarak, entegre havza yönetimini benimsediğini ilan etmiştir.

• Temel hedef, 2015 yılından önce Birlik içerisindeki tüm su kütlelerinde “iyi su durumu” na ulaşmaktır. Bu hedefe ulaşmada ise Nehir Havza Yönetim Planları uygulama aracı olarak kullanılmaktadır.

AB Su Çerçeve Direktifi

(18)

12.03.2018

18

• Su kaynaklarının korunması, geliştirilmesi ve kalitedeki kötüye gidişin engellenmesi;

• Su kaynaklarının uzun dönemli korunmasına yönelik sürdürülebilir su kullanımının sağlanması;

• Öncelikli maddelerin deşarjı ve emisyonunda azaltıma gidilmesi ve öncelikli tehlikeli maddelerin deşarjının engellenmesi veya kullanımdan kaldırılması gibi özel önlemlerle sucul ekosistemin korunması ve geliştirilmesinin sağlanması;

• Yeraltı suyu kirliliğinin azaltılması ve daha fazla kirlenmesinin önlenmesinin sağlanması;

• Taşkın ve kuraklıkların neden olduğu etkilerin hafifletilmesine katkıda bulunulmasıdır.

AB Su Çerçeve Direktifi

urban waste water

nitrates IPPC &

other industry discharges

chemicals pesticides biocides

landfills sewage sludge drinking

water bathing water

Su Çerçeve Direktifi 2000/60 /EC altındaki önlemler

İçme suyu Yüzme suyu

Kentsel Atık Su

Nitrat Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPPC) ve diğer sanayi deşarjları

Kimyasallar

Pestisitler Biyositler

Katı Atık Depolama Arıtma Çamuru

36 Habitat

kuş ÇED

AB Su Çerçeve Direktifi

(19)

12.03.2018

19 AKILLI SU

KULLANIMI ÇEVRESEL BOYUT

SOSYAL BOYUT EKONOMİK BOYUT

AB Su Çerçeve Direktifi

Ortaya koyulan yöntem, havza bazında su yönetimi anlayışı çerçevesinde NHYP çevre, ekonomi ve sosyal ihtiyaçlar gibi sürdürülebilir kalkınmanın temel prensipleri göz önünde bulundurularak hazırlanmasıdır.

AKILLI SU KULLANIMI ÇEVRESEL BOYUT

AB Su Çerçeve Direktifi

Nehir havzası, birleştirilmiş yaklaşım, tüm etkilerin değerlendirilmesi (tarım, enerji, sanayi, ulaştırma ve alan planlaması dahil), iyi su statüsü,

(20)

12.03.2018

20 AKILLI SU

KULLANIMI

SOSYAL BOYUT EKONOMİK BOYUT

AB Su Çerçeve Direktifi

Sosyal boyut kısmında suyun kullanımının herkes için mümkün olması ve güçlü halkın katılımıdır.

AKILLI SU KULLANIMI

EKONOMİK BOYUT

AB Su Çerçeve Direktifi

Ekonomik boyutuna gelindiği zaman ise; kirleten öder ilkesi, maliyetlerin tamamen geri ödenmesi, su korumasını daha verimli hale getirmek (arıtma tesisleri vs) ve tarım sektörüne ayrıcalık tanımamak

(21)

12.03.2018

21 SÇD’NİN UYGULAMA ZAMAN ÇİZELGESİ

• Havza sınırları içinde uluslararası koordinasyon (Madde 3)

• Bütün suların doğal, önemli şekilde değiştirilmiş ve yapay olarak sınıflandırılması ve hedefler (Madde 4)

• İçme suyu temini (Madde 7)

• İzleme (Madde 8)

• Maliyetin karşılanması (Madde 9, Ek III)

• Noktasal ve yaygın kaynaklar için kombine yaklaşım (Madde 10)

• Önlemler programı (Madde 11)

• Nehir Havzası Yönetim Planları (Madde 13)

• Halk Katılımı ve Danışmanlığı (Madde 14)

• Kirliliğe karşı stratejiler - Öncelikli Maddeler (Madde 16)

• Diğer topluluk mevzuatı ile ilişkiler ve yürürlükten kaldırdığı direktifler (Madde 22)

• Nehir Havzası yaklaşımı, yetkili koordinasyon birimi

AB Su Çerçeve Direktifi

(22)

12.03.2018

22

• Avrupa Birliği’nin su politikalarını 26 madde ve 11 ek ile sunan Su Çerçeve Direktifi’nin giriş kısmında “Su alışılmış bir ticari mal değildir. Aksine korunması, savunulması ve uygun şekilde muamele edilmesi gereken bir mirastır.” ifadesi yer almaktadır. Direktif, bu temel ilkeden hareketle yeni ve bütüncül bir yaklaşım öngörmektedir.

AB Su Çerçeve Direktifi

• Direktifte değinilen diğer bir ilke, Madde 14’te bahsi geçen “halkın katılımı”

prensibidir. Bu prensibe göre, üye devletler, Su Çerçeve Direktifi’nin uygulanmasına, özellikle nehir havzası yönetim planlarının hazırlanması, gözden geçirilmesi ve güncelleştirilmesine bütün ilgili tarafların aktif biçimde dâhil olmasını teşvik edeceklerdir (EC, 2000).

AB Su Çerçeve Direktifi

(23)

12.03.2018

23

Su Çerçeve Direktifi, NHYP hazırlanmasında aĢağıdaki unsurları gerektirmektedir:

• Nehir havzasının karakterizasyonu

• İnsan aktivitelerinin önemli baskı ve etkilerinin özeti

• Koruma alanlarının belirlenmesi ve haritalandırılması Nehir Havzası Yönetim Planı Aşamaları

• Nehir Havzası Özelliklerinin Belirlenmesi

• Önemli Baskı ve Etkilerin Özeti

• Korunan Alanların Belirlenmesi ve haritalandırılması

• İzleme Ağları ve İzleme Programları haritası

• Çevresel Hedefler listesi

• Ekonomik analizin özeti

• Önlemler Programının özeti

• Daha ayrıntılı programların kaydı

• Halkın katılımı ve bilgilendirme önlemlerinin özeti ve ortaya çıkan değişiklikler

• Yetkili makamların listesi

• İrtibat noktaları