www.mevzuattakip.com.tr
Yükleniciye Birim Fiyat Teklif Usulü İle Yaptırılan Hizmet Alımı İşinde,
Yüklenici Edimini Yerine Getirmediği İçin Sözleşmesi Feshedildiği Halde, Sözleşme Hükümleri Uyarınca Aylık
Sözleşme Bedelinin Binde 3’ü Oranında Kesintisi Yapılmaması Sorumluluğu
Temyiz Kurulu Kararı
Saymanlık Adı : Aydın Belediyesi Hesap İşleri Müdürlüğü Yılı : 2007
Dairesi : 3 İlam No : 1438 Dosya No : 34987 Tutanak No : 35319
Tutanak Tarihi : 26.06.2012
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü:
………
2) 1438 sayılı ilamın 16. maddesi ile Yüklenici Sistem Mühendislik’ e Birim Fiyat Teklif Usulü ile yaptırılan hizmet alımı işinde, yüklenici edimini yerine getirmediği için
sözleşmesi feshedildiği halde, sözleşme hükümleri uyarınca aylık sözleşme bedelinin binde 3’ü oranında ceza kesintisi yapılmaması nedeniyle 859,95 TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Dilekçi birinci dilekçesinde özetle;
El bilgisayarı ile yapılan tespitlerde endeksin okunmaması (Bina kapalı, okuma yok, sayaç yerinde yok, bina yıkılmış, endeks okunamıyor, sayaç numarası tutmuyor, vb.) hallerinde tahakkuk yapılamaz ise ücret ödenmeyecektir denildiğini, Bu gibi durumlarda tahakkuk yapılmadığını,
Ancak Belediye gelirlerinde kayba neden olunmaması için Kodlama SAYAÇ BOZUK, BUHARLI SAYAÇ seçildiğinde abonenin bir önceki aya ait kullanım ton tutarı kadar (kıyasen) tahakkuk yapılarak faturalandırıldığını,
Sayaç okumada buhar yüzünden sayacında okuma yapamayan okumacı bir fiil sayacın başına giderek hizmet verdiğini, buharlı sayaç ve diğerleri (bozk. sayaç sökük sayaç, boş, tamirde) kodunu seçtiğinde abonenin yıllık tahakkuk ortalamasına göre kullanım bedeli kadar faturanın el bilgisayarlarında otomatik olarak çıktı verdiğini (Ek: l) Bu durumda belediyenin zarara uğratılmadığını, su bedelinin tahsil edilerek belediye gelirinin artırıldığını,
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 11 inci maddesinde, bakanlıklarda müsteşarın, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticinin, il özel idarelerinde valinin ve belediyelerde belediye başkanının üst yönetici olduğu, üst yöneticilerin, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun
stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının
önlenmesinden, mali yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesini, izlenmesini ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana, mahalli idarelerde ise meclislerine karşı sorumlu olduğu belirtildiğinden; kaynakların etkin
kullanımı ve kayıpların önlenmesi olarak yukarıda açıklanan durumlarda tahakkuk yapılarak faturalandırma yapıldığını, aksine Belediyeye gelir sağlandığını,
Ayrıca 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararında;
“4-Gerçekleştirme Görevlileri
c) Kurul, Komisyon veya Benzeri bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk;
Bu nedenle mevzuatına göre oluşturulan kurul, komisyon veya benzeri bir organ tarafından düzenlenen keşif, rapor, tutanak, karar veya ödemeye esas benzeri belgelerden doğacak sorumluluğa, işlemi gerçekleştiren ve bu belgeyi düzenleyip
imzalayan kurul üyelerinin de dahil edilmeleri ve bu işlem nedeniyle harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine çoğunlukla," dendiğini,
Kendisinin sadece Ödeme Emri belgesinde gerçekleştirme görevlisi olarak imza ettiğini, ekli hak ediş raporlarında imzası bulunanların konu hakkında bilgi sahibi oldukları halde tek başına harcama yetkilisi ile sorumlu tutulduğunu,
İlamda "hak edişi düzenleyenlerin de sorumlu tutulmaları gerektiğini belirtmişlerse de ödeme emri belgelerinin ekinde hak ediş bulunmamaktadır." denildiğini belirterek ilgili ödeme emri belgesine ilişkin hak edişleri dilekçesi ekinde sunmuştur. (Ek:2)
Ayrıca; 28.01.2010 tarih ve 2031 sayılı Mali Hizmetler Müdürlüğü yazısı ile Dava açılması hususunda Hukuk İşleri Müdürlüğü'ne bildirildiğini (Ek: 3) ve Hukuk İşleri Müdürlüğü tarafından; Murat YENİHAYAT aleyhine 10.03.2010 Tarihinde açılan Tazminat davasında 10.05.2011 karar tarihi ile Aydın 1.Sulh Hukuk Mahkemesi 2010/264 Esas, 2011/580 karar sayılı, 859,95 TL. tazminatın Murat YENİHAYAT' tan alınarak Aydın Belediyesine ödenmesine karar verildiğini (Ek:4) belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir.
Sayıştay Savcılığı birinci karşılamasında; “Sistem Mühendislik (Murat Yenihayat)’e Birim Fiyat Teklif Usulü ile ihalesi yapılan hizmet alımı işinde, yüklenicinin edimini yerine getirmediği için sözleşmenin feshedilmesine rağmen ceza kesintisinin yapılmaması
nedeniyle sorumlular hakkında tazmin kararı verilmiştir. Her ne kadar dilekçe ekinde hak ediş raporlarına yer verilmekte ise de hak ediş raporunda düzenleyen sıfatıyla herhangi bir isim yer almamaktadır. Öte yandan Mahkemenin vermiş olduğu karar Sayıştay’ın hesap yargılaması açısından belirlediği sorumluları değiştirmeyeceğinden talebin reddedilerek Daire Kararının tasdikine karar verilmesinin uygun olacağı
düşünülmektedir.” şeklinde görüş bildirmiştir.
Dilekçi ikinci dilekçesinde özetle;
Konu ile ilgili 04.07.2011 tarihi itibari ile Aydın 2. İcra Müdürlüğü 2011/7134 sayılı dosya ile icra takibi başlatılmış olup Yüklenici Murat YENİHAYAT' tan ilgili tutarın yasal faizi ile birlikte icra masrafları ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile tahsili yoluna gidildiğini, Belediye tarafından dosyanın takibinin yapıldığını,
Temyiz talep dilekçesini gönderdiğinde icra takibi henüz başlatılmamış olduğundan dava ile ilgili yeni belgenin dilekçesi ekinde (EK:3) olduğunu,
Yukarıda belirtilen sebeplerden dolayı, konu ile ilgili icra takibi devam ettiğinden Başsavcılık mütalaasının reddini talep ederek oluşan kamu zararına ilişkin tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir.
Sayıştay Savcılığı ikinci karşılamasında; “Adı geçen tarafından ileri sürülen hususların, 08.09.2011 tarih ve 9166/15268 sayılı Savcılık yazısında belirtilen görüşün
değiştirilmesini sağlayacak bir mahiyet taşımadığı anlaşıldığından, yargılamanın söz konusu mütalaâmıza göre karara bağlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.”
şeklinde görüş bildirmiştir.
Rapor dosyası ve ekleri incelendiğinde; sözleşmenin Aydın 2. Noterliğinin 04.04.2007 tarih ve 06680 yevmiye sayılı ihtarnamesiyle feshedildiği, bu tarihten sonra düzenlenen 13.03.2007-05.04.2007 tarihleri arasında yapılan işlere ilişkin olarak düzenlenen 3 nolu hak ediş raporunda “düzenleyen” sıfatı ile herhangi bir imza olmadığı ancak “onaylayan”
sıfatı ile Ahmet BAŞURGAN (Gelir Birim Yetkilisi)’ın imzasının bulunduğu, yine 3 nolu hak edişe esas tutulan “yeşil defter” başlıklı belgede “Tanzim Eden” kısmında imza
bulunduğu ancak herhangi bir isim bulunmadığı, “Tetkik Eden” sıfatı ile Nilgün KARADELİ’nin, “onaylayan” sıfatı ile Ahmet BAŞURGAN’ ın imzalarının bulunduğu görülmüştür. Ancak 1438 sayılı ilamın 16. maddesinde Gerçekleştirme Görevlisi
(Muhasebe Memuru) Sultan Dilek CESUR ile Harcama Yetkilisi (Muhasebe Şefi) Muzaffer PAZARLIOĞLU sorumlu tutulmuş, bunun dışında ödeme emri belgesine esas hak ediş ve yeşil defterde imzaları olanlar sorumlu tutulmamıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 31, 32, 33’üncü maddelerinde;
“Harcama yetkisi ve yetkilisi
Madde 31- (Değişik: 22.12.2005-5436/1 md.)
Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.
Ancak, teşkilât yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin
belirleyeceği kişiler tarafından; mahallî idarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.
Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan
sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.
Harcama talimatı ve sorumluluk
Madde 32- Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.
Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.
Giderin gerçekleştirilmesi
Madde 33- Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. (Değişik son cümle: 22.12.2005-5436/10 md.) Giderlerin gerçekleştirilmesi;
harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
(Ek üçüncü fıkra: 22.12.2005-5436/10 md.) Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri
gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca belirlenir.
Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.” Denilmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Çerçevesinde Sorumlu tutulacak Görevli ve yetkililerin Belirlenmesi Hakkında Sayıştay Genel Kurulu’nun 5189/1 Sayılı Kararında;
“…….
III.3.a)Harcama Yetkililerinin Genel Sorumluluğu
5018 sayılı Kanunda harcama yetkilisi ifadesiyle bir program sorumlusuna ve statü hukukunda tanımlanan daire/birim amirine işaret edilmektedir. Bu konumda olan yöneticilerin, 657 sayılı Kanunun 10’uncu maddesinde belirtildiği gibi, amiri oldukları kuruluş ve hizmet biriminde kanun, tüzük ve yönetmeliklerle belirlenen görevleri
zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan, maiyetindeki memurları takip ve kontrol etmekten görevli ve sorumlu tutulacakları da tabiidir.
Bu hükümler karşısında, bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kanunda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan, giderin yapılmasına karar
vermekten ödeme aşamasına kadar tüm işlemleri emir ve talimatı çerçevesinde yürüten ve maiyetindekileri ve onların eylem ve işlemlerini gözetmek ve denetlemekle yükümlü olan harcama yetkilisinin, Sayıştay’a karşı hesap verme konusunda tam ve doğrudan sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının ve buna konu olan
harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumlu olduklarına,
III.4.a) Ödeme Emri Belgesini Düzenlemekle Görevlendirilen Gerçekleştirme Görevlisinin Sorumluluğu
5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca ödeme emri belgesi, harcama yetkilisi tarafından belirlenen bir görevli tarafından düzenlenecektir.
Ödeme emri belgesi tek başına mali bir işlem sayılmamakla birlikte taahhüt ve tahakkuk aşamalarından sonra ödeme aşamasına geçilmesine esas teşkil etmektedir. 31.12.2005 tarihli ve 26040 sayılı 3. mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların 12 ve 13’üncü maddelerinde ödeme emri belgesi düzenleme görevi, ön mali kontrol kapsamında ele alınmakta ve “kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi çerçevesinde değerlendirilmektedir.
Aynı esaslarda belirtildiği üzere, harcama yetkilileri, yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda
gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirecek, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri de, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol yapacaklardır. Bu nedenle ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisinin yaptığı işlemler nedeniyle sorumluluk üstlenmesi tabiidir.
Ayrıca, harcama birimlerinde süreç kontrolü yapılarak her bir işlem daha önceki işlemlerin kontrolünü içerecek şekilde tasarlanıp uygulanacak, mali işlemlerin yürütülmesinde görev alanlar, yapacakları işlemden önceki işlemleri de kontrol edeceklerdir. Bu bağlamda ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri de, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön mali kontrol yaparak, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür”
şerhi düşüp imzalayacaklardır. Bu nedenle ödeme emri belgesini düzenleyen görevli, gerçekleştirme belgelerinin ödeme emri belgesine doğru aktarılması yanında,
düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan da sorumludur.
Yapılan bu açıklamalara göre, aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine çoğunlukla,
b) Ödeme Emri Belgesine Eklenmesi Gereken Taahhüt ve Tahakkuk Belgelerine İlişkin Sorumluluk
5018 sayılı Kanunun 33’üncü maddesi uyarınca bütçeden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya
gerçekleştirildiğinin görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanmış ve
gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Öte yandan anılan maddede, bir mali işlemin gerçekleştirilmesinde görevli olanların sorumluluğunun belirlenmesinde, bu görevlilerin yetkili ve görevli olması ve yapılan giderin de bu görevlilerce düzenlenen belgeye dayanıyor olması hususlarına bakılması gerekmektedir. Yani mali işlemin gerçekleştirilmesinde, görevli olanların imzası olmadan ödeme belgesinin tamamlanmış sayılmaması gerekmektedir.
Bu nedenle, ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlilerinin, bu görevleriyle ilgili olarak yapmaları gereken iş ve işlemlerle sınırlı olarak harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerektiğine,
…” karar verilmiştir.
Yukarıda belirtilen hükümlere göre, Harcama Yetkilileri, harcama talimatı ve bu talimata konu olan harcamaların mevzuata uygunluğundan, Gerçekleştirme Görevlileri, ödeme emrinin düzenlenmesinden, fatura, beyanname, tutanak gibi gerçekleştirme belgelerini düzenlenmesinden veya bu belgelerin kabul edilmesinden sorumlu olup gerçekleştirme görevlilerinin bu işlemler nedeniyle harcama yetkilisiyle birlikte sorumlu tutulmaları gerekmektedir.
Genel Kurul Kararı’nın III. kısmının 4-b bendi gereğince ödeme emri belgesine eklenmesi gereken taahhüt ve tahakkuk işlemlerine ilişkin fatura, beyanname, tutanak gibi
gerçekleştirme belgelerini düzenleyen veya bu belgeleri kabul eden gerçekleştirme görevlilerinin de ödeme emrini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerekmektedir.
Bu itibarla, dilekçinin sorumluluk yönünden yaptığı itirazın kabulü ile 1438 sayılı ilamın 16. maddesindeki tazmin hükmünün usulden bozularak sorumlulukların yeniden
belirlenmesi için dosyanın hükmü veren daireye TEVDİİNE
Karar verildiği 26.06.2012 tarih ve 35319 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.
Telefon: +90 (312) 473 84 23
E-Posta: mts@mevzuattakip.com.tr
Adres: Çetin Emeç Bulvari Hürriyet Cad. No: 2/12 Çankaya ANKARA
