YAŞLILARDA FİZİKSEL
AKTİVİTENİN
ÖNEMİ
Yaş ilerledikçe azalan vücut işlevlerinden sorumlu faktörler:
Genetik yapı,
Hastalıklar
Kötü beslenme
Hareketsiz yaşam
Modern yaşamın getirdiği rahat yaşam biçimi sonucu yapılan sınırlı aktiviteler, vücut fonksiyonları ve fiziksel yeteneğin azalmasında en önemli etmendir.
Yaşlanma ile ortaya çıkan hareket azlığı, vücutta
istenmeyen değişikliklere neden olmaktadır.
Hareket ile gelişen vücut, hareket yeteneğinin azaldığı durumlardan olumsuz etkilenmektedir.
Hayatı kolaylaştıran aletleri çok kullanmak,
Yürünecek mesafelere araba ile gitmek,
Masa başı işlerde çalışmak gibi kişiyi hareketsizliğe yönelten işler
vücudu olumsuz etkileyen faktörler arasında sayılabilir.
Hareketsizliğin vücutta olumsuz etkileri 3 günlük yatak istirahatinden sonra bile kendini göstermektedir.
Hareketsizlik düzeyinin artması ve sürenin uzaması bu etkileri daha
da artırmaktadır.
UZUN SÜRELİ HAREKETSİZ KALMANIN VÜCUDA
ETKİLERİ
Kas İskelet Sisteminde
Eklemlerde hareket sınırlılığı
Kas zayıflığı
Kemiklerde zayıfkama (osteoporoz)
Kıkırdak yıpranması
Kardiyovasküler sistemde
Kan basıncında düşme (ortostatik hipertansiyon)
Kan ve plazma hacminde azalma
Kalp-damar performansında azalma
Damarlarda pıhtı oluşma eğilimi ve
tkanmalar/tromboemboli
Deride
İncelme
Yatak ve bası yaraları
Ödem
Solunum Sisteminde
Nefes almada zorlanma
Öksürme mekanizmalarında bozulma
Hava yollarını/bronşları temizleme görevi yapan süpürgeciklerin hareketliliğinde azalma
Akciğer havalanma kapasitesinde azalma
Pnomoni gibi mikrobik akciğer hastalıklarında artma, akciğerlerin
kan pıhtısı ile tıkanması (pulmoner emboli)
İdrar yollarında
İdrar birikmesi
İdrar yapmada zorlanma
Taş ve iltehaplanma
Metabolizmada
Nitrojen/üre, kalsiyum dengesinde ve
Kan elektrolitlerinde bozulma
Mide-barsak sisteminde
Kabızlık ve iştah azalması
Endokrin sistemde
Erkek cinsiyet hormonlarında ve sperm oluşumunda azalma,
İnsülin ve büyüme hormonlarının etkileşiminde bozulma,
Paratiroid hormon düzeyinde artma Sinir sisteminde
Dalgınlık
Bulunduğu yeri, kişileri şaşırma
Depresyon gibi duygulanım bozuklukları
Hareketlerin denge ve düzeninde bozulma
görülmektedir.
Hareketsizliğin vücuda etkilerinin bir kısmı egzersizle kolaylıkla geri
kazanılabilirken, bir kısmı sürenin
uzunluğuna bağlı olarak kalıcı hale
gelmektedir.
Yaşlılarda fiziksel inaktivite oranı yüksektir.
Nedenleri:
Yaşlanma süreci
Kronik hastalıklar ve
Yeterli egzersiz yapmamaktır.
Yaşlılarda Egzersizin
Yararları
Fiziksel aktivite, enerji harcamasını artıran her türlü vücut hareketi olarak tanımlanmakta;
Meşguliyet (yürüme, ev işleri, bahça işleri)
Boş zaman (yüzme, dans, bisiklete binme gibi) aktiviteleri olarak ikiye ayrılmaktadır.
Egzersiz ise; planlanmış vücut hareketlerinin tekrarlanması fitnesi geliştirmek için yapılan hareketlerdir.
Uygun egzersizle yaşlılarda fiziksel yeteneği artırmak
mümkün olabilir.
Ergenlik döneminde;
karakter gelişimini olumlu etkiler, yetişkinlikte sık görülen kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olur.
Yetişkinlik döneminde; fiziksel ve zihinsel hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
Yaşlılık döneminde ise kronik hastalıklara
yakalanma riskini azaltır.
Yaşlılarda düşme ve düşme sonucu yaralanma önemli sorunlardır.
Düşmenin etkileri yaralanma ya da bunun sonucu oluşan ölüm yanı sıra düşmenin birey üzerinde oluşturduğu korkudur.
Oluşan korku da
Hareket etmeyi azaltır
Psikolojik sorunlara neden olur.
Bazı yaşlılar bu korku nedeni ile yaşamsal aktivitelerini
bile yerine getiremezler.
Düzenli fiziksel aktivite;
Denge
Fonksiyonel kapasite
Hareket yeteneği
Koordinasyon
Dayanıklılık ve
Gücü artırmakta,
*Depresyon ve
*Düşme korkusunu azaltmaktadır.
Aktif kalmak için,
Kas gücü
Fiziksel performansı artırmanın yanı sıra Günlük rutin olarak
*Ev işi yapmak
*Eşya taşımak
*Merdiven çıkmak da önemlidir.
Yaşlı nüfus mümkün olduğu kadar aktif kalmaya özendirilmeli,
Sedanter iseler profesyonel yardımla orta düzey düzenli
egzersize yönlendirilmelidir.
Yaşlı nüfusta artan fiziksel aktivite yarar sağlamaktadır.
Fiziksel aktivite;
Sağlığı geliştirir
Hastalık oluşumunu yavaşlatır
Fonksiyonel bağımsızlığın devamını sağlar.
Dayanıklılık egzersizlerinin şiddetli
hipertansiyonlu bireylerde kan basıncını düşürdüğü,
Merdiven çıkma ya da düşük düzeydeki
dayanıklılık egzersizlerinin kemik mineral
yoğunluğunu artırdığı belirtilmektedir.
Düzenli yapılan egzersiz;
Vücut bileşiminde olumlu değişiklikler sağlar.
Kas kuvveti, denge ve düşmenin engellenmesinde yardımcıdır.
Kas-iskelet sistemi hastalıkları için yararlıdır.
Yaşam süresince olumlu etkisi vardır.
