Yenidoğanın ısı kontrolü
TERMOREGÜLASYON
Termoregülasyon
Isı yapımı ve kaybı arasında denge
sağlanması
TANIMLAR
Hipotermi: Vücut cilt ısısı < 36,5 ◦C 1. Hafif hipotermi: 36-36,4 ◦C
2. Orta derece hipotermi: 32-36 ◦C
3. Ağır hipotermi (soğuk stres): <32 ◦C
Hipertermi: Vücut iç ısısı >37,5 ◦C
Termal nötral zon: Bebeğin normal vücut
ısısında olmasını sağlarken, metabolik hız ve oksijen tüketiminin en az olduğu dış ısı aralığı
ISI KONTROLÜ
1. Fetal hayatta ısı kontrolü
2. Yenidoğanda ısı kontrolü
3. Isı kaybının fiziksel yolları
FETAL HAYATTA ISI KONTROLÜ
Hücresel proliferasyon,
Farklılaşma
İyon dengesinin sağlanması
Kalp-iskelet kaslarının kasılması ISI ÜRETİMİ
FETAL
FETAL HAYATTA ISI KONTROLÜ ISI KONTROLÜ
Fetusta plasenta en etkili ısı düzenleyicisi
Anne-bebek arasında ısı farkı 0,45-0,50 ◦C
Annede meydana gelen hipertermi fetüste de hipertermiye neden olur
Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi
Soğuk ortamın algılanmasında hipotalamus ve deri entegre çalışır
Isı kontrol merkezi hipotalamusta
Normal şartlar altında hipotalamik ısı dalgalanmaları 0,5 ◦C’yi aşmaz
Sempatik sinir sistemi, kahverengi yağ dokusu ve kaslarda ısı kontrolünde önemli
Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi ısı kontrolünün fizyolojisi
Sempatik sinir sistemi, dermal arteriollerde vazokonstriksiyon
Kahverengi yağ dokusu, titremesiz ısı oluşumuna metabolik kaynak
Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi
Adrenalin ve tiroid hormonları, metabolik hız ????
Kas tonusu ve motor aktivite, iskelet kaslarında ısı üretimi ???
Yenidoğanda ısı kontrolünün Yenidoğanda ısı kontrolünün
fizyolojisi fizyolojisi
Yenidoğan bebek homeotermik
ısı kaybı = ısı üretimi
Yenidoğanda ısı kaybı
• Evaporasyon (buharlaşma),
• İletim (kondüksiyon),
• Konveksiyon (hava akımı),
• Radyasyon (ışıma)
YENİDOĞANLAR NEDEN ISILARINI KORUYAMAZ ?
Vücut yüzeyi alanı erişkinden fazladır
Isıyı en çok başından kaybeder.
Vücut ısısını metabolizma ve kas aktivitesini arttırarak düzenler.
Çok düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda buharlaşma ile ısı kaybı fazla
Vücut ısı ölçümü
Rektal ısı ölçümü:
Normal: 36.5-37.5º C
Vagal stimulasyon-rektal perforasyon riski
Rutin kullanılmaz Aksiller ısı ölçümü:
Termometre pretermde 3, termde 5 dk tutulur
Rektal ısıdan 0.5-1º C düşük
Termde 36.4-37ºC, pretermde 36.3-36.9ºC
Yenidoğanda ağızdan ısı ölçülmez.
Kulak; infrared bir ışıkla kulak yolundan ısı ölçer. Kulak kiri, küçük ve kıvrımlı kanallar ölçümü etkiler
Abdominal deriden ısı ölçümü: 36-36,5ºC
En güvenilir ve pratik yöntem aksiller ölçüm
Doğum sonrası ilk ölçüm rektal, sonrasında aksiller yapılmalı
Doğum odalarında düşük dereceleri ölçen özel termometre bulundurulmalı
YENİDOĞANDA VÜCUT ISISINI KORUMA YENİDOĞANDA VÜCUT ISISINI KORUMA
İLKELERİ İLKELERİ
1.1. Doğum odasıDoğum odası
2.2. Yaşamın ilk günleriYaşamın ilk günleri
3.3. TransportTransport
HANGİ BEBEKLERDE HİPOTERMİ RİSKİ YÜKSEKTİR?
• Düşük doğum ağırlıklı bebek
• Hasta bebek (sepsis, hipoglisemi, doğum asfiksisi, solunum sıkıntısı)
• Islak bebek
• Beslenmemiş bebek
• Soğuk çevrede bırakılma
AŞIRI ISI KAYBI AŞIRI ISI KAYBI
Oksijen tüketiminde artış Oksijen tüketiminde artış
Hipoksi Hipoksi Hipoglisemi
Hipoglisemi
Metabolik asidoz Metabolik asidoz
ApneApne
Hipoventilasyon Hipoventilasyon Pulmonerkanama Pulmonerkanama
Pulmoner Pulmoner hipertansiyon hipertansiyon
MORTALİTEDE MORTALİTEDE
ARTIŞ ARTIŞ
Kanama bozuklukları Kanama bozuklukları (YDİP, Pulmoner kanama) (YDİP, Pulmoner kanama)
Hipotansiyon, bradikardi, şok Hipotansiyon, bradikardi, şok
Diğer (böbrek yetmezliği, Diğer (böbrek yetmezliği,
NEK, vb) NEK, vb)
İntraventriküler kanama İntraventriküler kanama
HİPOTERMİ HİPOTERMİ
Hipertermi nedenleri
• Enfeksiyon,
• Dehidratasyon,
• Fototerapi,
• Sıcak ortamda aşırı giyim
Hipertermi
• Takipne,
• Taşikardi,
• Apne,
• Terleme,
• Hiperemik cilt,
• Huzursuzluk,
• Konvülsiyon ve ölüme neden olur
