4. Hafta
• İdarenin bütünlüğü ilkesinin hayata geçmesini sağlayan iki temel araç vardır. Bunlar, hiyerarşi ve idari vesayettir.
Hiyerarşi:
aynı kamu tüzel kişiliği içinde üstün astı
denetlemesi; Olağan bir yetkidir. Açık yasal izne gerek yoktur.
Onama, iptal etme, kaldırma, geri alma,
Önemli: Üst astın yerine geçerek işlem tesis edemez •
• Hiyerarşi, tek bir tüzel kişilik içinde bütünlüğü sağlayan; ast-üst ilişkisini ifade eder. Merkezi idarede yüksek hiyerarşik amir
Cumhurbaşkanıdır. Bakanlıklardaki en yüksek hiyerarşik amir ise bakandır. Mahalli idareler için en yüksel amir, il özel idarelerde vali,
belediyelerde belediye başkanı ve köyde muhtardır. Hizmet yerinden yönetim
kuruluşlarında ise amir, kuruluşun yöneticisidir.
• Hiyerarşi yetkisi genel bir yetki iken vesayet yetkisi istisnai bir yetki olarak mutlaka kanunda
düzenlenmelidir. Anayasanın 127.maddesinde idari vesayet, merkezî idarenin, mahallî idareler üzerinde, mahallî hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine
uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde
birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahallî ihtiyaçların gereği gibi karşılanması
amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde kullanabildiği bir yetkidir.
Yetki Genişliği İlkesi
• AY 126/2: “İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır”.
• • Merkezi idare – Taşra teşkilatı
• • İl İdaresi – Vali – İstisnai memuriyet
• • Merkeze danışmadan Devlet tüzel kişiliği adına karar alabilme
İdari Vesayet
• AY 127: Merkezi idarenin yerel idareler üzerindeki denetimidir.
• • Bir kamu tüzel kişisinin daha merkezdeki bir başka kamu tüzel kişisi ve genellikle devlet tüzel kişisi tarafından
denetlenmesi
• • Organlar üzerinde: Atama, Görevden alma, Soruşturma • İşlemler üzerinde: Onay, izne tabi tutma, veto, dava açma
• • Olağan değil istisnai ve spesifik bir yetki; açık yasal izin şart
• • AY 127/5: “Merkezi idare … kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir”
• Vesayet ilişkisi Anayasa'ya göre mahalli
idarelerle merkezi idare arasında tanınmış olmakla birlikte, iki farklı tüzel kişi arasında kanunda düzenlenmiş olması şartıyla tüzel kişilerden bir diğerine göre merkez kabul
edilerek kurulan istisnai bir yetkidir. Buna göre, idari vesayet yetkisi hiyerarşiye oldukça
farklıdır.
İDARİ TEŞKİLAT
A- MERKEZİ İDARE (DEVLET)
(BAŞKENT VE TAŞRA TEŞKİLATINDAN OLUŞUR)
B-YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI 1- (YER YÖNÜNDEN Y.Y.K.)
2- ((HİZMET YÖNÜNDEN Y.Y.K.)
Merkezi idarenin başkent teşkilatı
• A. Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanlığı
• B. Bakanlar ve Bakanlıklar
• C. Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar.
Cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanlığı
• AY 101 vd.
• 1 sayılı CBK (Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında) RG.10.7.2018
• CB, Devletin başı, Devlet Başkanı, Yürütme yetkisini tek başına temsil eder ve kullanır
• Başkent Teşkilatı ve Taşra Teşkilatı ile tüm Devlet Tüzel Kişiliğinin temsilcisi
