DERNEK KAVRAMI
Dernek, kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen kişi topluluğudur.
Derneğin unsurları şunlardır:
1.
Kişi unsuru: En az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesi gerekir. Federasyonlar, aynı amacı güden en az beş derneğin, konfederasyonlar ise aynı amacı güden en az üç federasyonun bir araya gelmesiyle kurulur.
2.
Amaç unsuru: Dernekler, kanunla yasaklanmamış ve kazanç paylaşma dışında kalan belirli ve ortak bir amaç için kurulur.
3.
Süreklilik unsuru: Dernekler sürekli olarak faaliyette bulunmak üzere kurulur.
4.
Tüzel kişilik unsuru: Dernekler kendilerini meydana getiren gerçek ve tüzel kişilerden bağımsız bir tüzel kişiliğe sahiptir.
1
DERNEK ÇEŞİTLERİ
Dernekler türlerine göre şu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Ticari işletme işleten dernekler-Ticari işletme işletmeyen dernekler
2. Alelade dernekler-Kamuya yararlı dernekler
3. Yurt içinde kurulan dernekler-Yabancı dernekler
2
DERNEKLERİN KURULUŞU
Dernekler, dernek tüzüğünün ve kuruluş belgelerinin
yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.
Dernek kurucu gerçek kişilerin ve tüzel kişilerin fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
15 yaşını bitiren çocuklar kanuni temsilcilerinin izniyle dernek kurabilirler; 12 yaşını bitiren çocuklar kanuni temsilcilerinin izniyle derneğe üye olabilirler.
Dernekler Kanununun 3. maddesinde sayılan kişiler özel kanunlarındaki sınırlamalara tabidir.
Yabancı gerçek kişiler yerleşim yerlerinin Türkiye’de
bulunması şartıyla dernek kurabilirler veya kurulmuş bir derneğe üye olabilirler.
3
DERNEK TÜZÜĞÜ
Dernek tüzüğünün Dernekler Kanununun 4.
maddesinde sayılan hususları içermesi zorunludur.
Dernek tüzüğünün ve kuruluş belgelerinin yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verilmesi gerekir.
Tüzüğün mülki idare amiri tarafından 60 gün içinde incelenmesi gerekir.Eksiklikler varsa tamamlanması için 30 gün süre verilir.Bu süre içinde eksiklikler
tamamlanmazsa dernek mahkeme kararıyla feshedilir.
Dernek kurulduktan sonra dernekler kütüğüne kaydedilir.
4
BEYANNAME VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Dernekler her yıl Nisan ayı sonuna kadar mülki idare amirine beyanname vermekle yükümlüdür.
Gerek görülen hallerde, derneklerin yönetim yerleri, amaçlarına uygun faaliyette bulunup
bulunmadıkları, defter ve kayıtlarını mevzuata
uygun şekilde tutup tutmadıkları İçişleri Bakanı veya mülki idare amiri tarafından her zaman
denetlenebilir.
Denetim sırasında talep edilen bütün bilgi ve belgelerin verilmesi zorunludur.
Denetim sırasında suç teşkil eden fiiller tespit edilirse, durum Cumhuriyet Savcılığına bildirilir.
5
KOLLUK KUVVETLERİNİN YETKİSİ
Kamu düzeninin korunması veya suçun
önlenmesi amacıyla, usulüne uygun hakim kararıyla kolluk kuvvetleri dernekte arama yapabilir ve eşyalara el koyabilir.
Kamu düzeninin korunması veya suçun önlenmesi için gecikmesinde sakınca olan hallerde mülki amirin yazılı emriyle kolluk
kuvvetleri dernekte arama yapabilir ve eşyalara el koyabilir. Mülki amirin kararının 24 saat içinde onay alınmak üzere hakime sunulması, hakimin de 48 saat içinde onay vermesi gerekir. Aksi halde el koyma kendiliğinden ortadan kalkar.
6
DERNEĞİN AMACI
Derneğin amacı konusunda şu hususlar geçerlidir:
1. Derneğin amacı kazanç paylaşmak olmamalıdır.
2. Derneğin amacı tek olmalıdır.
3. Derneğin amacı imkansız olmamalıdır.
4. Derneğin amacı yasak amaçlardan olmamalıdır.
o Derneğin amacının değişmesi tüzükte değişiklik yapılmasıyla olur.
o Dernekler kuruldukları amaçla sınırlı olarak faaliyette bulunurlar.
7
DERNEĞİN ORGANLARI
Derneğin zorunlu organları şunlardır:
1. Genel Kurul
2. Yönetim Kurulu
3. Denetim Kurulu
Zorunlu organların dışında, tüzükte belirtilmesi şartıyla dernekte seçimlik organlar olabilir.
Örnek: Danışma kurulu, Onur Kurulu, Uzmanlar Kurulu gibi
8
GENEL KURUL
Derneğin diğer organlarını seçmek, derneğin diğer organlarını denetlemek ve görevden almak, üyeliğe kabul etmek ve üyelikten çıkarmak ve derneğin diğer organlarına verilmemiş işleri yapmakla görevlidir.
Kurucular Genel Kurulu, İlk Genel Kurul, Olağan Genel Kurul ve Olağanüstü Genel Kurul şeklinde toplanabilir.
Olağan Genel Kurul, dernek merkezinde ve tüzükte belirtilen zamanlarda salt çoğunlukla toplanır. Toplantı yeter sayısı
sağlanamazsa ikinci toplantının yapılabilmesi için yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin toplamının iki katı kadar üyenin katılması yeterlidir.
Derneğin feshine ve tüzük değişikliğine ilişkin kararlarda en az 2/3 üyenin toplantıya katılması ve katılan üyelerin en az 2/3’ünün bu yönde oy kullanması gerekir.
ÜyelerGenel Kurul kararlarının iptali için dava açabilirler.
9
YÖNETİM KURULU
En az 5 asıl ve 5 yedek üyeden oluşur. Dernek tüzüğü ile bu sayı artırılabilir.
Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
1.
Derneğin işlerini görmek
2.
Derneği temsil etmek
3.
Derneğe yardımcı kişi tayin etmek
4.
Genel Kurulu toplantıya çağırmak
Yönetim kurulu oyçokluğu ile karar alır.
Yönetim Kurulunun iş ve işlemlerinden dernek sorumludur.
Yönetim Kurulunun görev süresinin tüzükte gösterilmesi gerekir.
