ERGOJENİK YARDIM
YunancadaErgon = İŞ
Genon = ÜRETMEK anlamına gelir.
İş üretmeye yada iş yapmaya yardım eden maddeler yada yöntemler
ERGOJENİK YARDIMCILARIN
SINIFLANDIRILMASI
Ergojenik yardımcılar 5 ana grupta toplanır. 1- Fizyolojik Yardımcılar
2- Psikolojik Yardımcılar
3- Mekanik ve Biyomekanik Yardımcılar 4- Besinsel Yardımcılar
1- Fizyolojik Yardımcılar
Yüklenme organizmayı uyuma zorlayarak akut ve kronik uyum meydana getirir. Fizyolojik yardımcılar bu stresin tolere edilmesi ve kronik uyumla organizmada meydana gelecek değişimleri kolaylaştıran madde ve uygulamalardır.
* Masaj * Fizyoterapi Uygulamaları * Sauna * Kreatin
* Akupunktur * Karnitin
* Herbal İlaçlar * Alkali Tuzlar, Fosfat Tuzlar
2- Psikolojik Yardımcılar
Sporcu yarışma ve maç performansının daha iyi olması için antrenmanlarla fiziksel olarak hazırlandığı gibi psikolojik olarak da hazırlanmalıdır. Psikolojik olarak eksik hazırlanma yada hazır olamama durumu performansın düşmesinde önemli bir etken olabilir.
- Motivasyon Teknikleri - Alkış
- Stres Terapisi - Zihinsel Antrenman - Müzik Dinleme - Doğru Nefes
3- Mekanik ve Biyomekanik Yardımcılar
Performansın artımını amaçlayan mekanik bilimi esasına dayanılarak üretilen alet, cihaz ve uygulamalardır. Bunlar sadece antrenmanlar sırasında değil yarışma ve maçlarda da kullanılabilir.
- Termofit Malzemeler - Ağırlık Yelekleri - Ayakkabılar - Koşu Paraşütleri - Eldivenler - Burun Bantları - Kasklar, Tekerlekler, Ayaklar, Bacaklar - Performans Ölçüm Cihazları
4- BESİNSEL YARDIMCILAR
2 ana grup
1- Besinsel Yardımcılar 2- Ergojenik Yardımcılar
1- Besinsel Yardımcılar: Antrenman, müsabaka ve seyahatler gibi günlük
beslenme düzeni ve gereksinimini zorlayan negatif etkileri ortadan kaldırmak amacıyla performans artırıcı olarak değil sporcunun gereksinimini karşılamak amacı ile kullanılan maddelerdir.
1- Besinsel Yardımcılar
- Kafein - Ginseng
- Protein tozları - Antioksidanlar - Amino asit karışımları - Krom
- Arjinin - Glutamin - Co-enzim Q-10
- Kreatin - İnozin
- L - karnitin - Arı poleni - L – triptofan - Gliserol - Lizin - Ornitin
4- BESİNSEL YARDIMCILAR
2- Ergojenik Yardımcılar: Performans arttırmak amacıyla diyetin yanı sıra kullanılan ek maddelerdir.
Ergojenik Yardımcıların Kullanılma Amaçları;
Dayanıklılığın geliştirilmesi
Kas kitlesi ve kas gücünü arttırmak Yağ kitlesini azaltmak
Toparlanmayı hızlandırmak
Kasılma için gerekli enerji kaynaklarını geliştirmek
Egzersizde oluşan maddelerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmak
ERGOJENİK YARDIMCILARIN
ERGOJENİK YARDIMCILARIN
SINIFLANDIRILMASI
5- Farmakolojik Yardımcılar
Bir sporcunun müsabaka sırasında zihinsel, fiziksel başarısını artırmak amacıyla, yasaklanmış maddeleri kullanmasıdır. Sağlık yönünden
Sağlığa zararlı yan etkileri vardır. Sportif performansa ise
faydalı etkisi ya yoktur veya şüphelidir. Spor ahlakı yönünden
Başarı için yapay yollara başvurmak spor kurallarına ve
ahlakına aykırıdır, kötü bir davranış örneği oluşturur. Yasal yönden
Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve Uluslararası Spor
Federasyonları Doping kullanımını yasaklamıştır.
Doping kelimesi Güney doğu Afrika kökenli
Sporda ilk uygulamalar, Romada, savaş
arabaları yarışlarında atlara
su ve bal
karışımı
hidromel sıvı
18.yy sonlarında bisiklet sporunda kafein, alkol,
kokain kullanımı, at ve köpeklerde morfin afyon
kullanımı
Modern olimpiyatlarla performans arttırıcı
İlk kurban yüksek doz trimetil kullanımı 1896, Bordo-Paris
yarışından birkaç ay sonra ölen Arthur Lindon
1930’larda Amfetamin üretilmiş, Berlin olimpiyatlarında, 3
ölüm 1960,1967 bisiklet turlarında ve 1968 de futbol oynarken ölümler
Ölüm vakalarının artması, haksız rekabet, fair-play
felsefesine uymaması
IAAF ilk yasakları koyan kuruluş
1968 Mexico Olimpiyatlarında resmi savaş 1999 WADA, Kanada