1 9 3 7 İ z m i r f u a r ı
M ü h e n d i s M u a m m e r T a n s u
937 izmir Enternasyonal Fuarı 20. Ağustosta açılmış ve bir ay devam etmiştir.
Büyük antreden girdikten sonra ailenin sağında 4 blok teşkil eden 4 hat üzerinde 48 muvakkat küçük paviyon. onun ilerisinde de Manisa Vilâyeti, Sümer Bank ve Türkiye Ticaret Odaları daimî paviyonları görülmektedir.
Ailenin solunda ortada iş Bankası muvakkat paviyonu ve yanında bir hat üzerinde 4 blok teşkil eden 80 muvakkat pa-viyon dizilmiştir.
Daha ileride İnhisarlar paviyonu ile Turyağ. Ruşen Meh-met deri fabrikası, Yün ve iplik mensucat fabrikalarını tem-sil eden blok bina. Trakya, izmir Vilâyeti ve D. D.Y., Kızılay, izmir Ticaret Odası Borsa paviyonları gelmektedir.
Sağ taraftaki muvakat paviyonların sağında yeni büyük havuz, S. S. C. i. paviyonu, Paraşüt kulesi ve Sıhhat müzesi ve arada yolların kenarına dizilmiş küçük muvakkat paviyonlar görülmektedir.
Bütün paviyonlar yeşillik ve çiçekler arasında yer almış-tır.
Fuarın gecesi mühim kısımlarda tamamen indirekt ışık-larla tenvir edilmiştir. Bu gayede büyük aileyi teşkil edeıi iki yolun iki yanlarında şemsiye şeklinde 4 sıra elektrik direği vardır. Ailenin karşısında gazinonun önünde ve etrafında Zanbak şeklinde gizli tenvirat mevcuttur. Aile ile gazino ara-sında yalnız iki noktada 12 m. yüksekliğinde yine şemsiye şeklinde iki elektrik direğiyle 120X60 eb'adında olan meydan tenvir edilmiştir.
Bu sene izmir Enternasyonal Fuarı geçen senelere naza-ran çok farklı bir şekilde; bir çok yeniliklerle kurulmuştur. İlk göze çarpan daimî kalacak müteaddit büyük inşaat ya-pılmış olmasıdır. Türkiye Ticaret Odaları, izmir Vilâyeti, iz-mir Ticaret Odası ve Manisa Vilâyeti paviyonları bu sene ya-pılan esaslı inşaattandır. Bu paviyonlarda gerek haricî ve
ge-rekse dahilî dekorların değiştirilmesini mümkün kılacak un-surlar bırakılmıştır. Bu suretle her sene bu paviyonların az masrafla yepyeni bir şekilde Fuara iştirak etmesine imkân ve-rilmiştir.
Bu seneki Fuarın en büyük hususiyetlerinden biri de Hey-kel ve Barelyeflerle tamamlanan dekorlardır.
937 senesine kadar dekorlar satıhlar üzerinde ifade edil-mekle iktifa ediliyordu. Manisa vilâyeti paviyonunda bolluk ifade eden incir ve üzüm küfelerini boşaltan genç kadın, Sümer Bank paviyonu önünde Endüstri çarkını çeviren genç adam heykeli bu adımın muvaffak olmuş eserlerindendir. Aceleye geldiği için fazla işlenmemiş olan Sümer Bankın beş senelik programını temsil eden heykeller; (Bursa kaplıcalar şehri-dir). Yazısı altında gördüğümüz yıkanan kadın ve Yalova kaplıcaları heykelleri bu mevzu üzerinde Fuarda gösterile-cek yeniliklerdendir.
Geçen sene iskeleti batonarme olarak yapılmış olan! in-hisarlar paviyonu bu sene biri şarap biri tütün sanayii üze-rinde iki büyük barelyefle tezyin edilerek tamamen yeni bir şekilde hazırlanmıştır.
Bursa çeşmesinin arka tarafı da dağ kayak sporlarını tem-sil eden bir barelyefle süslenmiştir.
Satıh dekorasyonundan bir derece kurtularak canlı tab-lo ve derinliğine temsil kudretini arttıran müteaddit satıh-lardan mürekkep fonlu tablolarda dahilî dekorasyonda olduk-ça zengin bir şekilde kullanılmıştır.
Göze çarpan yenilik olarak müteaddit noktalarda vücude getirilmiş olan su satıhları da mühim bir yer işgal eder. Bun-lardan bir kısmı Kültürparkın yeşillikleriyle imtizaç ederek parka serin bir güzellik veren ve parkın umumî plânında yer alan havuzlardır. Bunlardan biri 10 m. genişliğinde ve 100 m. boyunda müzeler tarafına uzanan büyük havuzdur. Yakında yapılması düşünülen devrim müzesinin bir su aynası olacak
Umumî görUnUş.
olan bu havuz izmirin yeşil taşlarıyla çevrilen bordürüyle ve su oyunlariyle günün her saatinde etrafına büyük bir kala-balık çekmiştir.
Diğerleri heykellerin suya aksetmesi suretiyle dekorları tamamlayan ufak su satıhlarıdır. Sümer Bankın Bursa çeşme-sinin ve Yalova hatırasının havuzları gibi. Bunlardan başka İş Bankasının damlaya damlaya göl olur sözünü temsil eden
para havuzu da paviyonların dahilî dekorlarını tamamlayan su satıhlarına güzel bir misal olarak gösterilebilir.
İzmir Enternasyonal Fuarının büyük hususiyetlerinden bi-ri esasen Fuar tesisatının parkın yeşillik, ağaçlar ve rengârenk çiçekleri arasında tanzim edilmiş olmasıdır.
değiştiril-miş ve gözü dolduran yekpare bir yeşilliğin iki tarafı (Prijar-diye • cinsinden) palmiyelerle süslenmiştir.
Park mevzuu üzerinde yeni bir şekil tatbik edilerek, bü-yük yeşillik satıhları yer yer grup halinde kesif ağaçlarla göl-gelendirilmiştir. Ve aynı renk çiçek kümeleri bir arada grup grup tertip edilmiştir.
Fuara büyük bir nizam veren yol işine bu sene fazla e-hemmiyet verilmiştir. Büyük aile baştan aşağı beton yol ha-linde tamamlanarak 9. Eylül kapısını 26. Ağustos kapısına bağ-layan ve yeniden 5. m. genişliğinde ve 600 m. uzunluğunda beton olarak yapılan yolla birleştirilmiştir.
Kültürparkın plânında yer alan iki büyük eser de Fuar zamanına kadar yetiştirilmiştir. Sağlık müzesi ve Paraşüt
ku-Sağlık müzesi zeminden 1,20 m. yükselen psnbe Foça taşı kaplamalı bir subasman üstünde tek katlı bir binadır. Müze belli başlı iki kısımdan mürekkeptir. Ortada büyük bir sa-lonu ve bu sasa-lonun etrafında yine teşhir sahası olarak kul-lanılan geniş bir koridoru vardır. Binanın temel ve subasman duvarları taş, beden ve bölme duvarları tuğla ve tavanı be-tonarme olarak inşa edilmiştir.
Müzede teşhir ve sağlık propaganda vasıtası olarak yazı ve temsili resimler kullanılmıştır.
Binanın projesi Sıhhiye Vekâleti mimarlarından Fuat Şayiam tarafından hazırlanmış ve betonarme muvakkat he-saplariyle inşaatın kontrolü İzmir Belediye Fen Heyeti tara-fından yapılmıştır.
937 İzmir Enternasyonal Fuarına S. S. C. i. zengin bir şe-kilde geçen sene inşa ettikleri büyük bir paviyonla, Elen ve İngiltere hükümetleri de yeni yaptıkları küçük ve zarif pa-viyonlarla iştirak etmişlerdir.
Bu sene Fuar antresinde esaslı bir değişiklik
yapılmamış-tır. Yalnız rengini değiştirmekle iktifa edilmiştir, önümüzde-ki senelerde her sene kolayca değiştirilebilecek bir şeönümüzde-kil ver-mek için şimdiden antre projeleri hazırlanmaktadır,
937 senesinde 624.222 kişi tarafından ziyaret edilen izmir Enternasyonal Fuarını sırf iktisadî bir hareket olarak ka-bul etmek doğru olmaz. İtiraf etmek lâzımdır ki İzmir şehri umumiyetle eğlence yerlerinden hele gece hayatından tama-men mahrum bir şehirdir. Bir ay devam eden Fuar şehrin baş-lı başına bir atraksyonu olmaktadır. Bu sene de İstanbul şe-hir opereti, muhtelif trupların revüleri Fuar gazinosunun kon-ser ve varyeteleri bu: gayede yer almış teşebbüslerdendir.
Bu itibarla her sene Fuar atraksyon işlerine daha çok e-hemmiyet vermekte ve yenilikler yapılmasına çalışılmakta-dır.
Bu sene de havuzların su ve renk oyunları halkın büyük alâkasını çekmiştir. Keza "yeni yapılan vahşî hayvanlar pavi-yonunda gösterilen 25 cins vahşî hayvan, küçük büyük bütün ziyaretçilerine istifadeli bir eğlence olmuştur.
938 senesi içinde sun'î bir göl yapılmıya başlanmıştır. Sandal gezintileri 500 metrelik bir muhitte her halde çok se-vilecek bir eğlence olacaktır.
