Sağlık Bilimleri Fakültesi Ortez ve Protez Bölümü
Ortez Bilimi I
Öğr. Gör. Gözde Kesikbaş
Düzeltme ilkeleri;
3 Nokta Prensibi
(3PPS=3Point Pressure System)
• Vücut kısmına etki eden eklem ekseninin bir tarafındaki kuvvetlerin büyüklüğünün diğer taraftaki kuvvetlere eşit olması ile sağlanır.
Kuvvetler ortotik tasarımlarla kontrol edilir;
• Bantların lokalizasyonu
• Bantların gerginliği/sıkılığı
• Bantların yoğunluğu/sayısı
1
3
2
Solid AFO’da Kuvvetler
Ayak bileğinin
immobilizasyonu esası doğrultusunda:
• 1.Plantarfleksiyon kontrolü
• 2.Dorsifleksiyon kontrolü
• 3.Valgus kontrolü
• 4.Varus kontrolü
Hallux valgus 3 nokta ile
düzeltme
Statik, Seri Statik, Statik Progresif
Uygulama Prensipleri
El Pozisyonları Ve Arkları
İstirahat Koruyucu Fonksiyonel
El bileği nötral MCP ve IP mid pozisyonda
başparmak opozisyonda
El bileği 20-30 derece
ekstansiyonda MCP 70-80 derece fleksiyon
IP ekstansiyon Başparmak abduksiyon ve ekstansiyonda
El bileği 20-30 derece
ekstansiyonda MCP 45 derece fleksiyon
IP 5 derece fleksiyon Başparmak abduksiyon ve ekstansiyonda
a) Parmak ucu tutuş b) Palmar tutma
c) Lateral tutma
d) Silindirik kavrama
e) Sfrerik( küresel) kavrama f) Çengel kavrama
g) İntrinsik (ekstansiyon tip) kavrama
Tutma Ve Kavrama
Pozisyonları
Tutma Ve Kavrama Pozisyonları
A. Parmak ucu tutuş B. Palmar tutma C. Lateral tutma
Tutma Ve Kavrama Pozisyonları
D. Silindirik kavrama E. Sferik (küresel) kavrama F. Çengel kavrama
G. İntrinsik (ekstansiyon tip) kavrama
Elin Arkları
Kontraktür Ortezleri
• İlk kontraktür ortezleri yanık sonrası oluşan kontraktürlerin düzeltilmesinde uygulanmıştır.
• Kontraktür ortez/ splint/
breyzlerinde destek barının kısa olması eklem üzerinde kompresyon ve rotasyon,
• Uzun olması traksiyon etkisi oluşturur.
• Kontraktür ortezlerinde korrektif kuvvetlerin uygulandığı açılar da önemlidir. 90 dereceden küçükse kompresyon, büyükse traksiyon yapar.
• Bu kuvvetin etkili olabilmesi için kontrakte eklem proksimalindeki eklemin statik olarak pozisyonlanması gerekir.
Kontraktür ortezlerinde farklı
askı uygulamaları
Doğru? Yanlış?
Yanık Sonrası Ortezleme;
• Yanık sonrası akut dönemde el;
Deformiteyi önlemek,
Greftleme sonrası pozisyon vermek, Eklemleri ve tendonları korumak, Ödem,
Enflamasyon ve enfeksiyon kontrolüne yardımcı olmak amacıyla statik olarak pozisyonlanır.
Yanık Sonrası Ortezleme;
Volkmann Kontraktüründe Ortezleme;
• Richard von Volkmann 1881
• Parestezi
• Solukluk
• Nabzın alınamaması
• Parmakların ekstansiyonu
• Ağrı
• Paralizi
• Konservatif tedavide önemli yeri olan el-bilek ortezlerinin tipi ve özellikleri kontraktürün hafif, orta ve ağır oluşuna göre değişir.
Volkmann Kontraktüründe
Ortezleme;
Volkmann Kontraktüründe
Ortezleme;
Dupuytren Kontraktüründe Ortezleme;
Fasiektomiyi takiben MCP ve PIP eklemlerde tekrar gelişebilecek fleksiyon kontraktürü statik veya dinamik olarak elin dorsal veya volarından uygulanan el ortezleriyle önlenir.
Dupuytren Kontraktüründe
Ortezleme;
Romatoid Artritte Ortezleme;
• Romatoid artritin akut enflamasyona bağlı ağrılı döneminde statik cock-up splintlerinden yararlanılır.
Romatoid Artritte
Ortezleme;
• Midkarpal ve radiokarpal eklemlerin etkilenmesine bağlı oluşan zigzag deformitesinde uygulanacak el-bilek ortezinde; bilek bir miktar ekstansiyon ve ulnar deviasyonda pozisyonlanır, parmaklar dinamik materyallerle radiale çekilir .
Romatoid Artritte
Ortezleme;
Doğuştan Şekil Bozukluğunda Ortezleme;
• Konjenital kontraktürlerde kontrakte eklemin erken dönemde korrektif pozisyonda splintlenmesi gerekir.
• Geçikmiş olgularda cerrahi sonrası pozisyonlamalar ve statik progressif stratejiler benimsenir
Doğuştan radius yokluğunda
Parmak Kontraktürlerinde Ortezleme;
• Zorlamalara bağlı, travmaya bağlı parmaklarda kontraktürler gelişebilir.
• Kuğu boynu deformitesi
Parmak Kontraktürlerinde
Ortezleme;
Dinamik Uygulama
Prensipleri
Dinamik Uygulama Prensipleri
• Dinamik uygulamaları daha çok dinamik ekstremiteler oluşturur.
• Uygulandığı bölgede parmaklara, el bileğine, dirseğe veya omuza hareket kazandırır.
Dinamik uygulamalar ve özellikleri
• Belirli yönde harekete yardımcı olurlar,
• İstenilmeyen harekete kısıtlarlar,
• İstirahat,
• Yardım,
• Hareketi uyarmak,
• Zayıflamış ya da olmayan kas
kuvvetinin yerini tutmak.
• Yaylar/Şekillendirilmiş Çelik Teller
• Elastik Bantlar
Dinamik uygulamalar
ve özellikleri
Kullanım Yerleri
• Kontraktür
• Romatoid Artrit
• Parmak kontraktürleri
• Tendon kesisi
• Sinir yaralanmaları
• Dinamik ortezler ekstremitelerin büyük komponentleri yerine daha küçük komponentlerinde effektif olarak kullanılabilinir.
• Spastisitede dinamik ortez önerilmez.
Dinamik parmak atelleri
• Genellikle çelik yay/tel veya sert plastik ve lastik gibi malzemelerin esneme özelliklerinden yararlanılarak üretilir.
Dinamik (Fonksiyonel) El ve El Bilek Atelleri
• Dinamik el bilek ateli, el bileği ekleminin fleksiyon/ekstansiyon hareketlerini kaybettiği veya zayıfladığı durumlarda fonksiyona yardımcı olması için uygulanan ateldir.
• Dinamik Ulnar Sinir Paralizi Ortezi
Ulnar sinir yaralanması sonrası
fonksiyonu desteklemek ve kontraktür oluşmasını engellemek
• Dinamik Parmak Ekstansiyonlu Cock-Up Ortezi
Düşük el ve parmak deformitelerinde
• Fleksör tendon yaralanmasında kullanılan dinamik ortez
• Ekstansör tendon yaralanmasında kullanılan dinamik ortez
Fonksiyonel Tutma Ortezi
(Tenodesis Ortezi)
Dinamik Dirsek Ortezleri
• Dinamik dirsek ortezi, dirsek ekleminin fleksiyon/ekstansiyon veya alt kolun pronasyon/
supinasyon hareketlerini kaybettiği veya zayıfladığı durumlarda fonksiyona yardımcı olması için uygulanan ortezdir
Dinamik omuz ortezleri
• Tekerlekli sandalye koluna gövdelerine tespit edilmiş desteklerle, kolun yerçekimine karşı hareketi kolaylaştırır.
