SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• Ozun aglikona tiyol (-SH) grubundan bağlanması ile oluşan heterozitlerdir.
• Arada bir -S- köprüsü oluşmuştur.
• Hidrolizleri sonucu açığa çıkan aglikon;
• S içerir
• Uçucudur (su buharı ile sürüklenir)
• Sıvıdır
• Yakıcı kokuludur
• Rubefiyan etkilidir
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• Cruciferae/
Capparidaceae/Tropaeolaceae/
Resedaceae familyalarında bu heterozitlere çok rastlanır
• İzotiyosiyanik asit esterleri----
senevol adını alır
R C N
S
O
Oz
SO
3M R=farkli heterozit olusmasina neden olur.
-alil
-fenil etil
-p.hidroksibenzil M= -1 degerli bir katyon
- monobazik org.madde
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• Bu heterozitler farklı pH’larda MİROZİNAZ enzimi ile hidroliz edilirse farklı ürünler oluşur.
• pH= 7’de
İZOTİYOSİYANAT(senevol)
oluşur.
R C N
S O
Oz
SO3
R C N
S
OH
H pH=7
MIROZINAZ
R N C S + HSO4 + OZ
senevol
izotiyosiyanat hidroksamik asit
(ara ürün) -
-H2O
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• pH= 3-4’de NİTRİL oluşur
R C N
S O
Gl
SO3
pH=3-4 MIROZINAZ -
R C N + HSO4 + Gl NITRIL
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• Bazen de
TİYOSİYANAT oluşur
R C N
S O
Oz
SO3
ENZIM -
R S C
N + HSO4+ OZ TIYOSIYANAT
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• İlk bulunan----
• 1) Sinigrozit
(alilglikosinolat)
CH2 CH CH2 C N S
OSO3K
(R= ALIL) Gl
(M)
HID.
ASIT/ENZIM
Gl +KHSO4+ CH2 CH CH2 N C S ALILIZOTIYOSIYANAT (ALIL SENEVOL)
(IZOTIYOSIYANIK ASIT ALIL ESTERI)
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• 2) Sinalbozit---- HİDROLİZ---
• Raphanus sativus (turp)
• Nasturtium officinale (su teresi)
• Lepidium sativum (tere) senevol
het.taşır.
HO CH2NCS
SINALBIN SENEVOL
(p.hidroksibenzilizotiyosiyanat)
+ SINAPIN BISULFAT + Gl
S
O SO3 sinapin
Gl
(M) C N
CH2 HO
R= p.hidroksibenzil
N
CH2CH2OCOCH CH3
CH3
CH CH3
OCH3 OCH3
OCH3 KOLIN
SINAPIK ASIT
M= SINAPIN
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• TEŞHİSİ
• 1) Hidroliz edildikten sonra ayrılan aglikonun karakteristik kokusu ile
• 2) Kağıt kromatografisi ile;
• Drog su ile masere edilir (hidroliz olur)
• Ayrılan senevol türevi su buharı dist.ile sürüklenir
• Distilata geçen senevol eter ile tüketilir
• NH3 ilave edilir
• Tiyoüre haline geçen senevol kağıda tatbik edilir
• Revelatör olarak ta NH3’lı AgNO3 kul.
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• MİKTAR TAYİNİ
• Arjantometrik olarak yapılır.
• S-heterozitlerinin NH3’lı ortamda AgNO3 harcamaları esasına dayanır.
• NH3 ile oluşan tiyoüre 0.1 N AgNO3 ile 12 saat karanlıkta bekletilir.
• Ag2S çökerek ayrılır.
• AgNO3’ın fazlası tiyosiyanat (KSCN) ile geri titre edilir.
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• R-N=C=S---+NH
3---R-HN-
CNH
2=S+ 2AgNO
3---2NH
3--- 2NH
4NO
3+R-HN-CN + Ag
2S
• Ag
2S SÜZÜLÜR
• SÜZÜNTÜ (AgNO
3’IN FAZLASI)
+KSCN---GERİ TİTRASYON
YAPILIR
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• ETKİ-KULLANILIŞ
• Droglar toz edilip, nemlendirildikten sonra etki gösterir.
• Rubefiyan (derideki kızarıklığa neden olan) etkilidir.
• Haricen kan çekici olarak yakı halinde kul.
• Kolagog
• Antibakteriyal
• Tat düzeltici
• Fibrinolizi aktive edici özellikleri vardır
SENEVOL HETEROZİTLERİ (IZOTIYOSIYANAT HET.)
(GLIKOSINOLAT)
• Son yıllarda antikanserojen etki çalışmaları da vardır:
• Özellikle
İNDOLİLMETİLGLUKOSİNOLAT---- ---- meme kanseri riskini azaltır
• 4-METİLSÜLFİNİL İZOTİYOSİYANAT (Brokoliden izole edilmiştir)----
antikanserojenik enzimleri uyarır.
SEMEN SINAPIS NIGRAE
(TK) , Hardal tohumu (BLACK MUSTARD)
• Brassica nigra (Sinapis nigra) (Cruciferae) bitkisinin olgun tohumlarıdır.
• 100-150 cm boyda, sarı çiçekli, tek yıllık
• Avrupa ve Türkiye’de yetişir
• Meyvesi 10-15mm, 4-6 tohumlu.
• Tohumlar 0.5-1mm, küre biçiminde, esmer-kırmızı---siyahımsı gri renkli
• Tohumlar ezildiğinde özel hardal kokusu açığa çıkar, keskin lezzetlidir.
SEMEN SINAPIS NIGRAE
(TK) , Hardal tohumu (BLACK MUSTARD)
• ETKİ-KULLANILIŞ
• Heteroziti etkili değil, ama aglikonu etkili (rubefiyan etkili). Bu yüzden de toz edilip nemlendirildikten sonra etkisini gösterir.
• Su ile maserasyonu takiben %0.7-1.3 UY elde edilir ki bu UY’ın %90’ı alil izotiyosiyanattır
• Kan çekici----haricen yakı şeklinde kul.
• Müsilajından dolayı lapa halinde bronşit ve romatizmada kul.
• Yağı alınan tohumlar acılaşmadan uzun süre saklanabilir.
• Baharat olarak kul
SEMEN SINAPIS ALBAE, Beyaz hardal tohumu
(WHITE MUSTARD)
• Sinapis alba L. olgun tohumları
• 20-50cm, sarı çiçekli, parçalı yapraklı, tüylü, tek yıllık, otsu
• Tohumları 1.5-2mm, kırmızı- sarı, çiğnendiğinde ağızda batıcı tat verir, ama yakıcı değil
• Sinalbozit---%1-2
• Müsilaj---%20
• Lipit---%30
• Protit----%25
SEMEN SINAPIS ALBAE, Beyaz hardal tohumu
(WHITE MUSTARD)
• ETKİ-KULLANILIŞ
• Aglikon kokulu değil, sofra hardalı olarak kul.
• İrritan değil
• Müsilajından dolayı laksatif
• Tohumlarından yağ elde edilir
• Komisyon E tarafından soğuk
algınlığı, bronşit ve romatizmada
kullanılabilir.
S- HETEROZİTİ İÇEREN DİĞER BİTKİLER
• 1) Raphanus sativus (turp) var.radicula (kırmızı turp):
• Tohumları glukorafenin taşır
• Antimikrobiyal
• Siyah varyetesi----kolagog
• 2) Capparis spinosa (kebere)
• 3) Nasturtium officinale (su teresi):
• Glikonasturtozit----hidr.--- feniletilizotiyosiyanat
• Kuvvetli insektisit
• Salata olarak kul.
S- HETEROZİTİ İÇEREN DİĞER BİTKİLER
• 4) Lepidium sativum (tere):
• Glukotropaeolin---hidr.--- benzilizotiyosiyanat
• Salata olarak kul.
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• Enzim veya asit hidrolizi sonucu HCN çıkaran heterozitlerdir.
• İlk izole edilen Amigdalozit (Amigdalin)
• Rosaceae----Prunus laurocerasus---Prulaurozozit
• Gramineae---Sorghum vulgare---Durrozit
• Linaceae---Linum usitatissimum---Linamarozit
• Euphorbiaceae---Manihot utilissima---Linamarozit
• Caprifoliaceae---Sambucus nigra--- Sambunigrozit
• Leguminosae---Lotus arabicus---Lotusozit Familyalarında bulunur.
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• Siyanogenetik het.--- hidr.---HCN + aldehit (benzaldehit) veya keton (aseton)
• Aglikon---HCN,
aldehit veya keton ile (hidroksinitril=siyanidi n)
• Yapılarında “N”
bulunur ama
heterozitleri “O-
Heteroziti” şeklindedir.
C C
O OZ
N
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• a) Aldehit:
C C
O OZ
C6H5 NHID. C6H5CHO + HCN + OZ
BENZALDEHIT FENILHIDROKSINITRIL
(BENZALDEHITSIYANIDIN) (MANDELONITRIL)
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• b) Keton
• c) Farklı yapı
CH3
C C CH3 O
N
OZ HID.
CH3
CH3 C O + HCN + OZ ASETON
ASETONITRIL
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
Oz olarak çoğunda glukoz bulunur.
Ancak farklı ozlar da vardır.
Örn: Visianozit (Visia angustifolia tohumu –Leguminosae)--
Fenilhidroksinitril türevi
Oz olarak glukoz yanında arabinoz
var.
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• a)
Fenilhidroksinitril türevi heterozit:
• Het.----der.asit---- Fenilglikolik asit
• Asimetrik “C”
atomu var.
• Optikçe aktif
C6H5 C
OH
COOH H
*
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• l- amigdalozit (Prunus
amygdalus var.amara)
• AMIGDALAZ İLE---
• l- prunazozit (P.padus,
P.virginiana)
C6H5 CH
O beta gl beta gl C N
C N Gl C6H5 CH
O
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• dl- prulaurazozit (P.laurocerasus)
• d-
sambunigrozit (Sambucus sp.)
C N Gl C6H5 CH
O
C N Gl C6H5 CH
O
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• Formüller aynı ancak derişik asit hidrolizi sonucu meydana gelen fenilglikolik asitin
gösterdiği optik izomeriden
dolayı farklı isimde bileşikler
oluşur.
C 6 H 5 CH
O Gl Gl
C N
2 1
3
4
AMIGDALOZIT DEGRADASYONU
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• Amigdalozit’in parçalanması:
• 1. Amigdalaz enzimi ile uçtaki glukoz kopar---Amigdonitril-glikozit
( Prunazozit) (1 bağı kopar)
• 2. Emülsin veya prunaz enzimi ile her iki glukoz kopar----Benzaldehit
siyanidrin (mandelonitril) (2 bağı kopar)
• 3. Dilüe asit ile hidroliz olarak hem
şekerler parçalanır hem de HCN çıkar--- Benzaldehit+HCN+ 2 gl oluşur (1,2,3 bağları kopar)
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• 4. Oksinitrilaz fermenti veya
derişik asit ile---Fenil glikolik
asit (1,2,4 bağları kopar)
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• b) Asetonitril türevi
heterozitler:
• Asimetrik “C”
atomu yok
• Optikçe inaktif
CH3
C C CH3 O
N
Gl
HID.
CH3
CH3 C O + HCN + GLUKOZ ASETON
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• Linamarozit (Semen Lini--- çimlenmekte olan tohumlar)
C N CH3
CH3 C
O Gl
CH3 C CH3
OH
CN + GL ASETONITRIL
CH3 C CH3
O + HCN
ASETON
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• Faseolunatin (Phaseolus lanatus tohumu) (Leguminosae)
• Manihotoksin (Manihotoksozit) (Manihot utilissima)
(Euphorbiaceae)
• Bunların linamarozitten farkı
yok. Bunlar bitkilerin zehirli
maddeleri.
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• c) Hidroliz sonucu farklı yapı
verenler:
• - Flavonoit:
• Lotusozit---hidr.--- lotoflavol+HCN+g l+gl
• (Lotus arabicus) (Leguminosae)
O
O
OH
OH OH
LOTOFLAVOL
(2',4'-DIHIROKSIFLAVANON 3-OL)
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• -p-hidroksi benzoik asit:
• Durozit--- hidr.----p-
hidroksibenzoik asit+HCN+gl
• (Sorghum vulgare)
(Gramineae)
OH CH O Gl
C N DUROZIT
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• TEŞHİSİ
• 1) Sodyum pikratlı kağıt kullanılarak hidroliz sonucu açığa çıkan HCN’in
verdiği reaksiyona göre değerlendirilir.
• Toz drog+su ile ıslatılır----heterozit
hidroliz edilir----nemli sodyum pikratlı kağıt bir mantar tıpa ile sıkıştırılmış
erlene sarkıtılır----kağıdın tuğla kırmızı renk alması siyanogenetik het. varlığını gösterir
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• 2) Kağıt krom. ile kağıtta
sürüklendikten sonra emülsin reaktifi ve sodyum pikrat
reaktifi ile renklendirilir.
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• MİKTAR TAYİNİ:
• 1) Liebig-Deniges yöntemi ile
kompleksometrik bir titrasyon yöntemi uygulanır. Bu yöntemde gümüş iyonunun siyanür iyonu ile dayanıklı ve suda çözünen bir kompleks meydana getirmesinden
yararlanılır.
• 2HCN+2NH3+AgNO3----NH4(Ag(CN)2)+NH4NO3
• 2) Siyanogenetik heterozitin TMS türevi hazırlanıp GLC ile miktar tayini yapılır.
SİYANOGENETİK HETEROZİTLER
(SİYANOFOR HET.)
• KULLANILIŞI
• İnsan ve hayvanlar için toksik
• Besin maddesi olarak kullanılanlar rutubetsiz yerde saklanmalı
• Bitkiyi parazitlere karşı korurlar
• HCN bazı parazit ve fareleri öldürmede kul.
• %2’lik sulu çözeltileri yatıştırıcı
• Droglardan su buharı dist.ile elde edilen
preparatlar bulantıya karşı, antispazmodik ve öksürük kesici
• Narenciye, şeftali gibi meyvelerin saklanmasında kul.
SEMEN AMYGDALAE AMARAE, Acı badem tohumu (ALMOND)
• Prunus amygdalus var.amara
(Rosaceae) kurutulmuş tohumları
• var.amara---amigdalozit taşır.
•
var.dulcis (tatlı) ---amigdalozit taşımaz.
•
6-12m yükseklikte, pembe-beyaz çiçekli ağaç
•
Meyvesi drupa tipi; ekzokarp---yeşil
ve tüylü
SEMEN AMYGDALAE AMARAE, Acı badem tohumu (ALMOND)
• Mezokarp--- etli
•
Endokarp---esmer-sarı, 1-2 tohumlu
• Tohumları 1-1.5 cm,oval,tarçın renginde
•
Türkiye’de Akdeniz bölgesinde yetişir. Anadolu’da da var.
• % 45 sabit yağ
•
%20-25 protit (örn.kazein)
• %2-3 amigdalozit (siyanogenetik het.)
SEMEN AMYGDALAE AMARAE, Acı badem tohumu (ALMOND)
•
1 acı badem tohumu----1 mg HCN içerir
•
Zehirli ve bu miktar çocuklar için öldürücü
•
20 acı badem tohumu---erişkinlerde kusma, nefes bozukluğu ve asfiksi oluşturur.
•
Susuz ortamda sıkılarak elde edilen sabit yağ HCN taşımaz, ancak
offisinal değildir.
SEMEN AMYGDALAE AMARAE, Acı badem tohumu (ALMOND)
• ETKİ-KULLANILIŞ
• Soğukta sıkma ile bir yağ e.e.
• Zehirli olan küspeden, su ile
maserasyondan sonra dist.yolu ile ACI BADEM ESANSI e.e., bu esans ta ---%2-4 HCN ve benzaldehit taşır.
• Acı badem esansı küçük dozlarda antispazmodik
• Acı badem suyu aromatizandır
FOLIA LAUROCERASI (TK), Taflan yaprağı
• Prunus laurocerasus (Rosaceae) taze ve genç yapraklarıdır.
• Vatanı Asyanın batısı ve Avrupanın doğusu
• Kuzey Anadolu’da doğal yetişir ayrıca parklarda yetiştirilen süs bitkisidir.
• 2-6 m.yükseklikte, yaprak dökmeyen, çiçekleri beyaz, meyvesi 8-12mm, kiraz görünüşünde, parlak, koyu kırmızı
renktedir.
• Yapraklar 12-15 cm, eliptik, kısa saplı, derimsi, parmaklar arasında ezildiğinde özel koku duyulur.
FOLIA LAUROCERASI (TK), Taflan yaprağı
• Yaprağın alt yüzünde, laminanın tabanında ve orta damarın her iki tarafında 2-4 nektaryum taşır.
• Yaprak mikroskobik olarak incelendiğinde;
• Çeperi odunlaşmamış sklerenkima demetleri
• Geçitli epiderma
• Mezofilde hem druz hem de basit billur
FOLIA LAUROCERASI (TK), Taflan yaprağı
• Drog çiçek açma zamanı olan
İlkbaharda toplanmalıdır. Çünkü kışın toplananlarda ve yaşlı yapraklarda
etken madde miktarı çok azdır.
• Yapraklar Prulaurazozit (dl) ve
Prunazozit (l) taşır (siyanogenetik het.) (yaprak parenkimasında bulunur)
• 100g yaprak----120-180 mg HCN içerir
FOLIA LAUROCERASI (TK), Taflan yaprağı
• ETKİ-KULLANILIŞ
• Zehirli bir drog. Tedavi amacıyla çok küçük dozlarda kullanılır.
• Yapraklar sadece taflan suyu denilen
“Aqua Laurocerasi, TK” hazırlanmasında kul.
• Bu su buharı dist.ile e.e.
• Günde 2-10 g dozlarda sinir hastalıklarını yatıştırıcı ve antispazmodik
• Aromatizandır
• Öksürük kesici ve solunum stimülanı olarak kul.
