ISSN
0026-3648
POCClı'lÇiCKAR AKAAEMlı'lR
HA
YK
•
MMHODOfMR
ı ,ıronııonorıa
2004
1
~
~
~~:·•
6
ypr
TOM38
BblnYCK 6
M H K
o
n
o
r
H
~ 11 $11 T O Il
A
T O
n
O
r
l1
~ToM 38 2004 Bbll1. 6
Y/1.K 581.181.17(561.5)
1/) M. H. Solak', F. Y. Erse/1, M. lsiloğlu2
FIVE NEW RECORDS OF MORCHELLA SPECIES FOR TURKEY
COJlAK M. X., JPCl.l/1 b <I>. 11 .. 11 W 11/IO!'Jl Y M. nıtTb HOBblX JVUl TYPl.\1-111 lll1/~OB PO,UA MORCHELLA
Various species of Morclıella are exported to foreign couııtries, especially to France,
Sweden, Gennany, England, Belgium, especially Netherland and U.S.A. The export gives a profıt to Turkish economy. These mushrooms grow in Acgean, Mediıerranean and Marmara regions. Ecological facıors of Muğla province are suitable for Morchella species. This reason
stimulated us ıo collect fungi in question in Muğla.
Many studics on the macrofungi ofTurkey have beeıı carried ouı (Mat, 2000). Asa resul!
ofthese studies, 16 taxa ofthe gemıs Morclıella were recorded in Turkey.
The authors collected Morchella spccimens during fıeld trips in Muğla province at the period of 2000---2001. The ecological characterisıics of ılıe macrofungi were sıudied
and
fruit bodies wcrc photographed in their natura! habitats. Dried specimens have becnnumbered and placed in locked bags. Before the laboratory sıudy ali the specimeııs were put
in deep freeze fora week to protcct ıo inıemal and extemal parasiıe aıtacks. Their spore prinıs
were also taken and spores were photographed.
"-The specimens were identified and their macro- and micromorphological features were
described. The identifıcaıion was made using Marchand (J 973), Breiteobach-Kranzlin
(1984) and Jacqueıanı (1984) key books. Asa rcsult ofthe ıaxonomic study fıve species and variations new for Tukey were found: Morclıel/a aııgıısıiceps (Peck) Boud., M. elata Fr. var. purpıırasceııs Kronıbh., M. escııleıııa Pers. ex St. Amans var. ıımbrina Vent., M. eximia Boud., M. iııamoeııa Boud. Ali the speciınens ofthcsc ıaxa are concerved at the herbarium of Muğla Universiıy. in following list ali the Morchel/a specics recorded for Turkcy ıill now are
considered, including botlı literature daıa and our new records. The descriptions of new
recorded species are prescnted below.
List of Morclıella taxa recorded for Turkcy 1. Morclıella aııgıısticeps: Muğla, recorded first time for Turkey.
2. Morclıel/a coııica var. coııica: Pötürge-Malatya (Gücin, 1987; Işı loğlu, Öder, 1995), Bursa (Solak, Gücin, 1990); Van (Demirel, Öztürk, 1994), Isparta (Afyon, 1994),
Ko-zan-Adana (Işı loğlu, Öder, 1995), Sarıkamış-Kars (Ôztürk et al., 1996), Beyşehir-Konya (Afyon, 1996b), Meram-Selçuklu-Konya (Afyon, 1996a), Seydişehir-Konya (Afyon, 1997b),
Balya-Balykesir (Askuıı, lşiloğlu, 1997), Savaştepe-Balikesir (Yilmaz et al., 1997),
Diyar-bakir (Yildiz, Ertekin, 1997), Bekilli-Denizli (Köse, Gezer, 1999), Antalya (Gezer, 2000).
1 Muğla Univcrsity, Ula Ali Koçmım Voc.ııional High School, Progr.un of l'•ungi, 48640 ula, Mul!;la, Turkey, fyilmaz@mu.cdu.lr.
l Mugıa Univcrsily, Sdcncc nnd Arts Faculty, Ocpartmcnt of8iology, 48000 Mugla, Turkcy.
60
Fig. ı. M. angusılceps: a - fnıiı body' (•ctual size), b - sporcs. 800<. 3. M. coııica var. costata: Sarıkamış (Demirel, Uzun, 1996).
__ 4. M. coııica var. deliciosa: Between Sinop and Artvin (Öder, 1988), Bursa (Solak, Gucın, 1990), Elazığ (Gücin, 1990), Yan (Demirel, Öztürk, l 994).
5. M. coııica var. iıııermedia: Manisa (Gücin, 1982), Elazığ (Gücin, 1990).
6. M. coııica var._ disıaııs: Elazığ (Gücin, 1990). 7. M. cosıataıa: lzınir (Solak et al., 1999).
8. M. crassipes:
Seydişehir-J<.onya (Afyon, 1997a).9. M. deliciosa: Bergama-Izmir (Gücin, 1993), Seydişehir-Konya (Afyon, 1997a),
Derbent-Konya (Afyon, 1997b), İzmir (Solak et al., 1999).
10. M. dislaııs: Bergama-İzmir (Qücin, 1993), İzmir (Solak et al., 1999).
l 1. M. e/ata var. elaıa: Bergama-lzmir (Gücin,1993), Isparta (Afyon, 1994), Beyşehir Konya (Afyon, 1996b), Seydişehir-Konya (Afyon, 1997a), Sarıçiçek-Malatya (lşıloğlu,
1997), Derbent-Konya (Afyon, 1997b), İzmir (Solak et al., 1999).
12. M. elata Fr. var. purpurascens Krombh.: Muğla, recorded first time for Turkey. 13. M. escu/eııta var. escıı/enıa, Manisa (Gücin, Oner, 1982), Akçaabat-Trabzon
(Bay-dar, Seslı,
.!
994), Van (Demirci, Oztürk, 1994), Akdeniz (lşılıoğlu, Öder, I 995), Sarıka mış-Kars (Ozıürk et al., 1996), Sarıkamış (Demirel, Uzun, 1996), Beyşehir-Konya (Afyon, 1996a), Dıyarbakır (Yıldız, Ertekin, 1997), Balya-Balıkesir (Aşkun, lşıloğlu, 1997), Savaş tepe-Balıkesir (Yılmaz et al., 1997), Derbent-Konya (Afyon, 1997b), Antalya (Gezer, 1997), Trakya (Stojhev et al., 1998), Bekilli-Denizli (Köse, Gezer 1999) İzmir (Solak etal., 1999). ' '
14. M. escıılenta var. alba: Isparta (Afyon, 1994). 15. M. esculeııra var. crassipes: Isparta (Afyon, 1994).
16. M. esculenta var. rigida: Elazığ (Gücin, 1990), Bergama-İzmir (Gücin, 1993).
Fig. 2. M. elaıo var. purprırascens: a - fruit body (actual size). b - sporcs. 800 x.
Fig. 3. M. escııhmıa var. umbrina: (l - fruiı body (3/4 of acımıl size), b - sporcs. 800x.
62
Fig. 4. M. eximiu: u - fruit body (actual size)~ t, - sporcs. 800 x.
17. M. esculenıa var. rotunda: Between Sinop and Artvin (Öder, 1988), Akçaabat-Trab-zon (Baydar, Sesli, 1994).
18. M. esculeııta var. umbriııa: Muğla, recorded first time for Turkey.
19. M. eximia: Muğla, recorded first time for Turkey. 20. M. inamoena: Muğla, rccorded fırst time for Turkey.
21. M. rotuııda:
izmir
(Solak et al., 1999).Descriptions of ncw rccorded Morc/ıel/a species. 1. Morclıella aııgıısliceps (Peck) Boud.
Cap 30-40 mm, conical shaped, thin and tali, longitudinal ribs brownish black but
tur-rıing black with age. Cap has usually 15 ribs, diminish nuınber of ribs in base. Alveolate bo -ney-brown and reddish brown (Fig. 1, a ). Stalk 60-70 mm, cylindric sbaped, surface white to ochre, snıooth when young, later on wrinkled and pink.isb in some area, hollow. The ınar gin of cap passes directly into tlıe stalk witbout a sharp bend. Flesh white aııd tough. Spores 23-25 x 15-16 mk.ın, broadly ellipsoid, smootlı (Fig. 1, b). Paraphyses branched, spherical when young, spindle shaped with age.
In forest, under Pinus and Quercus. Distribution, Muğla, Yaraş Village, 17 04 2001, 6;
Yeınişendere Village 17 04 1001, 10. 2.
M.
elaıa Fr. var. pıırpurascens Krombb.Cap 45- 60 mm, eonical, apex sharp, light brown to rcddish brown, ribs thick and
regu-lar, alveolate deep, narrow, longitidunal ribs which are connected by cross-ribs, alveolate of ınore light colour !han ribs (Fig. 2, a). Stalk 30--40 mm, cylindrical sbaped, white to creaın, fürfuraceous, sometimes broadened toward the base, hollow. Margin of cap is sharply bent inward and attached to stalk. Flcsh wbitish, less thick slightly smell, delicious. Sporcs 20-22.5 x 10-12.5 mkm, elliptical, hyaline, sometiınes with small droplets (Fig. 2, b). Pa-raphyses branched, cylindrical shaped.
Habitat, under Pinus brutia L. Distribution, Muğla, Ula, Gölcük Yillage, 11042001, 5. 3.
M.
esculeıııa Pers. ex St. Aınans var. ıımbrina Ycnt.Cap 30-40 mm, irregularly spberical to oval, ribs thick, irregular and dirty white, alveoli black-brown (Fig. 3, a). Stalk 20-30 nıın, white, soınetiınes llecked witb rust, cyliııdıical 63
Fig. 5. M. i,ıamo~ııa: a - fn.ıiı body (3/4 of actual size), b - sporcs. 800 x.
sh.aped, thickcned ıoward the base, smooth to slightly wrinkled, hollow. Flesh elasıic and
mıld. Spores 15-20x9-12 mkm, broadly ellipsoid, sıııootlı, soıneıime-s with small dr
op-lets (Fıg. 3, b). Paraphyses septaıc and branched. J'
Habitat, under broadleaved foresı. Distribution Mug·ıa Milas Sakarkaya Village,
10 04 2001 3 ' ' '
4, M.
td
;n
;ia
Boud.Cap 55- 65 mm, ovoid, reddish brown, longitudinal ribs thick brownish-black alveolate
long, regular and unusual co~nected. Stalk 15-25 mm
whi
ıe ıo
~ale yellowish a~d surfacefurfuraceous-granular. Margm of cap ıs sharply bent inward and attached to stalk (Fig. 4, a). Spor_es 20-22x 12-13 mkm, narrow ellipsoıd and ovoid (Fig. 4, b). Paraphyses 2- 3 sep-ıaıe ın base and spongy.
Habitat, coniferous faresi. Disıribution, Muğla, Dalaman, Osmaniye Village, 15 04 200 ı, 7.
5. M. ınamoeııa Boud.
Cap 30-40 mm, the len~tb of cap and stalk are the same, apex truncate, olive gray ıo
brown, rıbs thıck and brownısh black, alveolate irregular of tbe same colour (Fig. 5 a).
Sıa
l
k
30--40 mm, white and less ~vrin_kled1 surface dens; furfuraceous and scaly. Sp~res24_-26 X 15- 17 mkm, broadly ellıpsoıd (Fıg, 5, b). Paraphyses branched and septate apeı<
thm~ '
Habitaı: conifcr and mixed forests. Distribution, Muğla, Fethiye, Üzümlü arca, 14 04 2001, 6.
64
Afyon A. Jsparta Yöresinin Yenen Mantarları. Trakya Üniv., XII: Ulusal Biyoloji Kongresi,
6--8 Temmuz 1994. Botanik seksiyonu (Posterler) 2. 1994. P. 145-150.
Afyon A. Konya (Meram Selçuklu) Civarında Belirlenen Makroskobik Mantarlar H Tr. J. Boı.
1996a. Vol. 20. P. 259- 262.
Afyon A. Macrofııngi of Beyşehir Districı ( Konya)HTr. J. Bot. 1996b. Vol. 20. P. 527-530. Afyon A. Maerofungi ofSeydişehirDistrict (Konya) HTr. J. Bot. 1997a, Vol. 21. P. 173-176.
Afyon A. Myco0ora of Derbent Disırict (Konya) QTr. J. Bot. 1997b. Vol. 21. P. 217-220, Aşk un T., Işı I oğlıı M. Maerofungi of Balya (Balıkesir) Country Q Tr. J. Bot. 1997. Vol. 21.
P. 279-284.
Baydar S .. Ses I i E. Trabzon ili Akçaabat Yöresinde Belirlenen Makromantarlar .U Tr. J. Bot. 1994. Vol. 18. P. 99-101.
Brci ıcnbaeh J., Kra nz I in F. Fungi ofSwitzerland. Ascomyceıes. Luceme: Verlag Myeo
-logia, 1984, Vol. 1.
Demirel K., ôzıü rk A. Van Yöresinde Yetişen Bazı Yenen ve Zehirli Mantar Türleri. XII:
Ulusal Biyoloji Kongresi, 6-8 Temmuz 1994. Botanik seksiyonu 2. Edime, 1994. P. 151- 156.
Demirel K., Uzun Y. Sarıkamış (Kars) Yöresinin Makrofunguslanna Katkılar. Haeettepe
Üniv. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 1996. Vol. 17. P. 121- 132.
Gezer K. Contributions ıo the Macrofungi Flora of Antalya Province H Tr. J. Bot. 2000.
Vol. 24. P. 293-298.
G ü cin F. Macrofııngi of Pötürge (Malatya) in Easıem Anatolia H The J. Fırat Üniversity. 1987.
Vol. 2 (1). P. 19 -26.
G ü cin F. Elazığ Çevresinde Belirlenen Makroföngustar 8 Doğa-Tr. J. Bot. ı 990. Vol. 14.
l', 171- 177.
G üc in F. Kozak Yaylasında (Bergama-İzmir) Yetişen ve İhraç Potansiyeli Olan Kuzu Göbeği
(Morchella) Manlarlar H Ekoloji. 1993. Vol. 6. P. 22- 27.
Güc in F., Öner M. Manisa İli Dahilinde Yetişen Makrofunguslar. Doğa Bilim Dergisi, Temel
Bilimler. 1982. Vol. 6 (3). P. 91- 96.
iş ı I oğ 1 u M., Öder N. Contribuıions to the Macrofungi ofMediterranean Turkcy HTr. J. Bol.
1995a. Vol. 19. P. 603-{;09.
Işıloğlu M., Öder N. Malatya Yöresinin Makrofönguslar 8 Tr. J. Bol. 1995b. Vol. 19.
P. 321- 324.
Işı loğlu M. Macrofungi of Sarıçiçek Yaylası (Malatya) K Tr. J. Bot. 1997. Vol. 21(1). P. 63-65.
Jacquetant E. Les Morilks. Paris, 1984.
Köse S., Gezer K. Bekilli (Denizli) Yöresindeki Bazı Yenen Makrofungus Türleri Üzerinde
Taksonomik Araştırmalar: First Jnternaı. Sympos. on Proıecıion of Naıural Environment and Ehnımi Karaçam, 23- 25 Septenıber 1999. Kütahya, Tiırkiye, 1999. P. 192- 199.
M ar c han d A. Chanıpignoııs du nord et du midi. T. 2: Les mcilleur< comesıibles. Societe My
-cologique des Pyrcnecs Mediıerraneennes, Perpignan, 1973.
Mat A. Türkiye'de Mantar Zehirlenmeleri ve Zehirli Maıııarlar. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri
Ltd. Şti., 2000.
Öder N. Karadeniz Bölgesinde (Sinop-Artvin illeri Arasında) Yetişen Halkın Tanıdığı Bazı
Önemli Yenen Mantarlar Üzerinde Taksonomik Araşıırınalar. S. Ü. Fen Edebiyat Fak. Fen Dergisi. 1988. Vol. 8, P. 215- 257.
ôzı ürk A., Demi re I K., Uzun Y. Sarıkamış(Kar<) Yöresinde Yetişen Bazı Yenen Mantar
-lar, il. Ekoloji ve Çevre Kongresi, Bildiri Kitabı. 11- 13 Eylül 1995. Ankara, 1996, P. 389- 394.
So I ak M. H., Güci n F. BurSa Yöresinden Bazı Makrofunguslar, X: Ulusal Biyoloji Kongresi,
Botanik Bildirileri, 18- 20 Temmuz, Erzurum, 1990. Vol. 2. P. 163- 171.
Solak M. H., Jşıloğlu M., Giicin F., Gökler
1.
Macrofungi of İzmir Province H Tr.J. Bot. 1999. Yol. 23. P. 383-390.
S ı oj h ev G., Asan A., G üci n F. Some Maerofungi Species ofEuropcan Pan ofTurkey HTr. J. Bot. 1998. Vol. 22. P. 341- 346,
Y ı I d ı z A., Ertekin A. S. Contributions to the Macrofungal Flora of Diyarbakır 8 Tr. J. 1997. Yol. 21.
r.
119- 122.Yılmaz F., Öder N., Işı loğlu M. The Macrofungi ofthe Savaştepe (Balıkesir) Districı
Tr. J. Bot. 1997. Yol. 21(4). P. 221- 230. Muğla Univcrsity
Turkcy
PE3IOME
Rcccived 23 Xll 200j
Maı:epuanoM ıvı• pa6onı rıocny,ırnnıt o6pa3ULI eıtııoe poııa Morchel/a, co6paHHblC • npoe•ıı
Uıtıt Myrna a Te~eıme 2000 - 2001 rr. B pC3yJJbTaTe na6oparopHoro H3}"1CHıt• co6paHRblX Man,pııa
JIOB aı,ı,:ıcıurnocb, 'lfTO mın BH,aoe K paJHOBHı.tııocı·eii (Morchella angusticeps~ M. elaıa var. purpuraı
cens, M. esculeııta var. umbrina, M. eximia, M. inamoerıa) OKa3aJJHCb noe&ıMıt .n.ruı Typuırn. B CTatı.e
npH80,llHTC11 nOJIHLIH CJ'IHCOX (21 BHA) rpK6oe po,ı:ı:a Morclıella, l-iJBCCTHblX B Hacro.ınıı.cc Bpewı ıuıı
TypUHH, a TalOKe OTIHCaRmı BHOBI. HaH~CllllblX TaKCOHOB.
PcucHJCHT-M. A. &oıı0apııe6a