Sağlıklı Yetişkinlerde Kas Kuvveti İle Denge Parametrelerinin İncelenmesi

(1)

(2)

22 Mart 2019, Cuma

08:00

09:00 KAYIT

PROF. DR. NECATİ AKGÜN SALONU PROF. DR. FİKRET DURUSOY SALONU

09:00 10:00

OTURUM 1 OTURUM 2

Oturum Başkanları: Metin Ergün, Mustafa Onur

Serbest Oturum Başkanları: Bülent Ülkar, Aydan Örsçelik Spor Yaralanmalarının Önlenmesi Spor Hekimliği Uygulamalarında Biyomekanik _Ölçümler

09:00 09:15

Yaralanmaların Önlenmesinde Yeni Stratejiler: Bilimin

Ardındaki Teknoloji Spor Hekimliğinde Biyomekaniğin Yeri

Ali Erdoğan Bülent Ülkar

09:15 09:30

Yaralanmadan Koruyucu Programlar Gerçekten Etkili

mi? Ön Diz Ağrısında Biyomekanik Değerlendirme

Metin Ergün Burkay Utku

09:30 09:45

Branş, Yaş, Cinsiyet ve Yorgunluğun Spor

Yaralanmalarının Önlenmesi Üzerine Etkileri Sporcularda Yürüme Analizi

Cem Çetin Canan Gönen Aydın

09:45

10:00 Tartışma Tartışma

10:00 11:00

OTURUM 3 Spor Bilimleri Derneği (SBD) Oturumu

Oturum Başkanları: Cem Çetin,

Sabriye Ercan Oturum Başkanları: Mehmet Günay, Burkay Utku Spor Kardiyolojisi: Ani Kardiyak Ölüm

10:00 10:15

Ani Kardiyak Ölümü Önlemede Sporcu Taramalarının

Yeri Sporcu Sağlığında Multidisipliner Çalışmanın Önemi

Mustafa Onur Serbest Gülfem Ersöz

10:15 10:30

Sporcu Kalbi: Kardiyolojik Değişikliklerin Fizyolojik

Sınırı Antrenman Yükü ve Yaralanma İlişkisinin Belirlenmesi Spor Yaralanmalarını Önlemede Etkili Midir?

Müjdegül Türkeri Mitat Koz

(3)

10:30 10:45

Kardiyovasküler Hastalıklar ve Spor Sporcu Sağlığı ve Performansın Geliştirilmesinde _{Antrenörün Rolü}

Aydan Örsçelik Mehmet Günay

10:45 11:00 Tartışma Tartışma 11:00 11:15 ARA 11:15 11:45 DAVETLİ KONUŞMA-1 Oturum Başkanı: Ali Erdoğan Medication and Cardiac Effects in Athletes Demitri Constantinou, Güney Afrika Cumhuriyeti

11:45 12:45

DAVETLİ OTURUM Sporcularda Diz Yaralanmalarına Yaklaşım

Oturum Başkanları: Bülent Ülkar, Melda Pelin Yargıç Türkiye Spor Yaralanmaları Artroskopi ve Diz _{Cerrahisi Derneği (TUSYAD) Oturumu}

İran Spor ve Egzersiz Hekimliği Birliği (IASEM)

Oturumu Oturum Başkanları: Özgür Ahmet Atay, Savaş Kudaş

11:45 12:00

Postgraduate SEM Specialty Training in Iran; 15 Years’

Experience Sporcularda Menisküs Yaralanmalarına Yaklaşım

Farzin Halabchi Ali Öçgüder

12:00 12:15

Sports Supplements and Their Role in Weight Control

and Athletic Performance Sporcularda Ön Çapraz Bağ yaralanmasına yaklaşım

Zahra Alizadeh Özgür Ahmet Atay

12:15 12:30

Report of A Large Pre-participation Cardiovascular Evaluation of 4200 Iranian Junior

Players Sporcularda Akut Patella Çıkığına yaklaşım

Mahdi Abarashi Ramazan Akmeşe

12:30

12:45 Tartışma

Sporcularda Kıkırdak Yaralanmalarına Yaklaşım Özkan Köse

(4)

PROF. DR. NECATİ AKGÜN SALONU PROF. DR. FİKRET DURUSOY SALONU 12:45 14:00 ÖĞLE ARASI 14:00 14:30 KONFERANS-1 KONFERANS-2

Oturum Başkanı: Ufuk Şekir Oturum Başkanı: Oğuz Karamızrak

Eklem Kıkırdağı ve Kök Hücre Sporcunun Biyolojik Pasaportu: Yeni bir Algoritma _Önerisi

Feza Korkusuz Rüştü Güner

14:30 15:30

OTURUM-4 OTURUM-5

Oturum Başkanları: Ufuk Şekir,

Burkay Utku Oturum Başkanları: Oğuz Karamızrak, Seçkin Şenışık

Spor Yaralanmalarında Görüntüleme Egzersiz ve Beyin

14:30 14:45

Spor Hekimliğinde Sonografik Değerlendirmenin

Önemi Fiziksel Aktivite Bilişsel İşlevleri Etkiler mi ?

Levent Özçakar Gıyasettin Demirhan

14:45 15:00

Spor Yaralanmalarında MRG’nin Değeri: Sık Görülen

Patolojiler Egzersiz ve Nörogenez

Bilge Ergen Mehmet Ünal

15:00 15:15

Spora Dönüş Kararında Görüntülemenin Yeri Beyinde Egzersize Bağlı Biyokimyasal ve Moleküler _Değişimler

Ufuk Şekir Oğuz Karamızrak

15:15 15:30 Tartışma Tartışma 15:30 15:45 ARA 15:45 16:15 DAVETLİ KONUŞMA-2

Oturum Başkanı: Ali Murat Zergeroğlu Exercise and Aging

(5)

16:15 17:15

Oturum Başkanları: Asım Kayaalp, Gürhan Dönmez Oturum Başkanları: Bedrettin Akova, Gökhan Özhan

Sporcuların Kasık ve Kalça Yaralanmalarında Güncel

Yaklaşımlar Pediatrik Spor Hekimliği

16:15 16:30

Osteitis Pubis ve Kasık Tendinopatileri Adölesan Sporcularda Sık Görülen Spor Yaralanmaları

Savaş Kudaş Bedrettin Akova

16:30 16:45

Sporcularda Femoroasetabular Sıkışma Sendromu Adölesan Sporcularda Spor Yaralanmalarının MRG _{Değerlendirmeleri: İpuçları ve Püf Noktaları}

Asım Kayaalp Bilge Ergen

16:45 17:00

Sporcu Fıtıkları Çocukluk Çağı Spor Yaralanmalarında Cerrahi Kararı

Hakan Kulaçoğlu Abdullah Meriç Ünal

17:00 17:15 Tartışma Tartışma 17:15 17:30 ARA 17:30 18:15 AÇIŞ OTURUMU 18:15 19:00 AÇIŞ DERSİ

Moderatör: Uğur Erdener, Emin Ergen

Born to Move and Why Our Future Depends on it

Yannis Pitsiladis, İngiltere 19:00

(6)

23 Mart 2019, Cumartesi

08:30 09:00

KONFERANS-3 KONFERANS-4

Oturum Başkanı: Metin Ergün Oturum Başkanı: Tuğba Kocahan Kan Akış Kısıtlı Egzersiz ~

Gürhan Dönmez Ekstrem Çevresel Koşullarda Egzersiz ~ Birol Çotuk

09:00 10:00

Oturum Başkanı: Metin Ergün Oturum Başkanı: Tuğba Kocahan

Sporcu Beslenmesi Engelliler ve Spor

09:00 09:15

Dietary Nomograms in High-Performance Athletes Engelli Sporcu: Spor Hekimi Bakışı

Nenad Dikic, Sırbistan Tuğba Kocahan

09:15 09:30

Is Food Intolerance Really an Issue in Sports Paralimpik Sporcularla Takım Doktoru Olarak _Çalışmak

Marija Andjelkovic, Sırbistan Abdulaziz Türksoylu

09:30 09:45

Supplements Use and Health Concerns in Athletes Engelli Sporcuda Performansın Değerlendirilmesi ve _{Rehabilitasyon}

Yannis Pitsiladis, İngiltere Bihter Akınoğlu

09:45

10:00 10:30

DAVETLİ KONUŞMA-3

Oturum Başkanı: Metin Ergün Evidence-Based Sports Medicine

Yannis Pitsiladis, İngiltere 10:30

(7)

10:45 11:45

Oturum Başkanları: Soner Akkurt, Canan Gönen

Aydın Oturum Başkanları: Oğuz Yüksel, Ayşe Birsu Topçugil Spor Hekimliğinde Kanıta Dayalı Tamamlayıcı Tıp

Uygulamaları Kadın Sporcu

10:45 11:00

Proloterapi Kadın Sporcuda Karşılaşılan Sağlık Sorunları

Yavuz Yıldız Oğuz Yüksel

11:00 11:15

Kupa Terapisi Adölesanlarda Kadın Sporcu Üçlemesi

Soner Akkurt Özlem Karasimav

11:15 11:30

Kuru İğneleme Kadın Sporcu Sağlığını Korumada Beslenmenin _Önemi

Emin Ergen Tuba Melekoğlu

11:30

11:45 13:00

PANEL-1

Oturum Başkanı: Emin Ergen Spor Hekimliği Anabilim Dalının Kurulması:

Karşılaşılan En Büyük Zorluk Neydi?

Abidin Kayserilioğlu, Emin Ergen, Mahmut Nedim Doral, Tunç Alp Kalyon

13:00

14:00 ÖĞLE ARASI / POSTER BİLDİRİ SUNUMLARI

14:00 14:30

DAVETLİ KONUŞMA-4

Oturum Başkanı: Bülent Ülkar

Patellofemoral Pain in Athletes; Clinical Aspects and Algorithmic Approach

(8)

14:30 15:00

Oturum Başkanı: Bülent Ülkar Oturum Başkanı: Ali Murat Zergeroğlu Sağlık Bakanlığı Obezite Merkezleri ve Sağlıklı Hayat

Merkezleri ~ Alper Cihan Diyabete Giden Yolun Moleküler Taşları: İnaktivite ~ Haydar Demirel

15:00 16:00

Oturum Başkanları: Tolga Aydoğ, Melda Pelin Yargıç Oturum Başkanları: Yavuz Yıldız, _{Şensu Dinçer}

Sporda Kas ve Tendon Yaralanmaları Spor Hekimliği Uzmanlık Tezleri Oturumu

15:00 16:00

Futbolda Sık Görülen Kas Yaralanmalarının Tedavisi ve Spora Dönüş Zamanının Belirlenmesi

Sporcularda EKG Bulgularının Seattle Kriterlerine ve 2017 Uluslararası Kriterlere Göre Değerlendirilmesi;

Bu Bulguların Spor Tipi, Egzersiz Yoğunluğu, Antrenman Seviyesi ve Fiziksel Uygunluk Düzeyi

Parametreleri İle İlişkisi

Savaş Kudaş Ayşe Birsu Topçugil

Önce Güvenlik: Kas ve Tendon Yaralanmalarında

Ultrason Eşliğinde Enjeksiyon Venöz Yetmezlikli Hastalarda Kalf Kası Egzersizlerinin Venöz Fonksiyona ve Kas Gücüne Etkisi

Levent Özçakar Sabriye Ercan

Tendon Patolojilerinde Tedavi Seçenekleri Sporcularda Serum D Vitamini Düzeyi ile Kardiyak _{Otonomik Fonksiyon Arasında İlişki Var mı?}

Tolga Aydoğ Murat Yıldırım

Tartışma

Koşuya Bağlı Eklem Kıkırdağı Kalınlık ve Sinyal İntensitesi Değişikliklerinin Manyetik Rezonans

Görüntüleme ile İncelenmesi Yiğitcan Karanfil

Plantar Fasiitli Hastaların Tedavisinde Ekstrakorporeal Şok Dalga Tedavisi ile Proloterapi Uygulamasının

Etkinliklerinin Karşılaştırılması Ali Haydar Apaydın

(9)

PROF. DR. NECATİ AKGÜN SALONU PROF. DR. FİKRET DURUSOY SALONU 16:00 16:15 ARA 16:15 16:45 DAVETLİ KONUŞMA-5

Oturum Başkanı: Haydar Demirel

Personalisation of Sport and Exercise Medicine Through Wearables: The New “Microscope” of the 21st

Century

Yannis Pitsiladis, İngiltere

16:45 17:45

PANEL-2

Oturum Başkanları: Bülent Zeren, Bülent Bayraktar

Takım Doktoru Olmak: En Zorlu Vakam

Önde Gelen Türk Spor Kulüplerinin ve Milli Takımların Takım Doktorları

Bülent Zeren, Burak Kunduracıoğlu, Bülent Bayraktar, Fatma Ebru Koku, G.Bilen Kürklü,

Gökhan Özhan, Gürhan Dönmez, Metin Ergün, Nevzad Denerel,

Savaş Kudaş, Sevtün Algan Sofyalı, Uğur Diliçıkık

17:45 18:45

PANEL-3

Oturum Başkanları: Soner Akkurt, Canan Gönen Aydın

Devlet Hastanelerinde Neler Oluyor? Spor Hekimliği Uzmanlarının Karşılaştığı Sorunlar

Sabriye Ercan, Mustafa Onur Serbest, Ali Eraslan, Nevzad Denerel

(10)

24 Mart 2019, Pazar

08:30 09:00

Oturum Başkanı: Emin Ergen Oturum Başkanı: Soner Akkurt

Concussion and Secondary Consequences Spor Yaralanmalarına Akut Yaklaşımda Paradigma Değişimi; PRICE mı POLICE mi?

Louis Holtzhausen, Katar Mesut Çelebi

09:00 10:00

Oturum Başkanı: Emin Ergen,

Ali Eraslan Oturum Başkanı: Mesut Çelebi, Aydın Balcı Spora Katılım Öncesi Sağlık Değerlendirmeleri:

Hukuki ve

Etik Durumlar Sportif Rehabilitasyonda Yenilikler

09:00 09:15

Farklı Spor Federasyonlarının Taleplerini Karşılamak:

Mümkün mü, Gerekli mi? ÖÇB Rehabilitasyonunda Güncel Yaklaşımlar: Neredeyiz?

Soner Akkurt Volga Bayrakçı Tunay

09:15 09:30

Spora Sınırlı Katılıma İzin Vermek: Tıbbi ve Yasal

Olarak Yeterli Bir Rapor Nasıl Hazırlarız? Omuz Yaralanmalarının Rehabilitasyonu

Gökhan Özhan Fatma Ünver Koçak

09:30 09:45

Aspetar Modeli Spor Yaralanmalarından Koruyucu Rehabilitasyon _Stratejileri

Emin Ergen Hande Güney Deniz

09:45

10:00 10:30

KONFERANS-9

Spor Hekimliği’nde Akılcı İlaç Kullanımı Sabriye Ercan

10:30

(11)

PROF. DR. NECATİ AKGÜN SALONU

10:45 11:45

OTURUM-16

Egzersiz Reçetelendirmesi-1

Oturum Başkanları: Ali Murat Zergeroğlu, Seçkin Şenışık 10:45 10:55 Çocuklar Galip Bilen Kürklü 10:55 11:05 Erişkinler Ali Murat Zergeroğlu 11:05

11:15

Gebeler Melda Pelin Yargıç 11:15 11:25 Yaşlılar Şensu Dinçer 11:25 11:45 Tartışma 11:45 13:00 OTURUM-17 Egzersiz Reçetelendirmesi-2

Oturum Başkanları: Ali Murat Zergeroğlu, Seçkin Şenışık 11:45 11:55 Kardiyovasküler Hastalıklarda Şeyhmus Kaplan 11:55 12:05 Metabolik Hastalıklarda Sabriye Ercan 12:05 12:15

Kanser Hastaları İçin Fatma Ebru Koku 12:15 12:25 Nörodejeneratif Hastalıklarda Seçkin Şenışık 12:25 12:35

Engelli Bireyler İçin Ali Eraslan 12:35

13:00 Tartışma

13:00

(12)

22 Mart 2019, Cuma WORKSHOP SALONU

14:00 15:30

Kas - İskelet Sistemi Muayeneleri

TUSYAD

23 Mart 2019, Cumartesi WORKSHOP SALONU

09:00 10:00

Kalça Sorunlarında Rejeneratif Tıp Uygulamaları

Yavuz Yıldız 11:45

13:00

Sportif Rehabilitasyonda Teknolojiden Faydalanma

Ali Erdoğan 17:45

18:45

Sporcu Performansında Teknolojiden Faydalanma

Anıl Işık

24 Mart 2019, Pazar WORKSHOP SALONU

09:00 10:00

Sporda Konküzyonun Değerlendirilmesi - SCAT5 ve Çocuklar için SCAT5

Louis Holtzhausen 10:45

11:45

Atletik Bantlama, Manipülasyon ve Manuel Terapi

(13)

SÖZLÜ BİLDİRİLER OTURUMU

22 Mart 2019, Cuma

SÖZLÜ BİLDİRİ SALONU 1 SÖZLÜ BİLDİRİ SALONU 2

Bildiri

No Bildiri Konusu BildiriNo Bildiri Konusu

SÖZLÜ BİLDİRİ OTURUMU - 1 SÖZLÜ BİLDİRİ OTURUMU - 2

09:00

09:15 O-001

Aquatic Exercise Training in Multiple Sclerosis Patients: A Randomized

Control Trial _O-005

Comparative Reliability of Different

Instruments Used to Measure the Severity of Musculoskeletal Disorders among Healthcare Providers

Shima Ghannadi Mostafa Khorramfar

09:15

09:30 O-002

Judo Sporunda En Sık Görülen

Sakatlıklar ve Rehabilitasyon Prensipleri

O-006

Profesyonel Futbolcularda Alt Ekstremite Kas ve Tendon Sertliğinin Shear-Wave Elastografi Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Turgay Demiray Levend Karaçoban

09:30

09:45 O-003

Obez kadınlarda dört hafta uygulanan tüm vücut vibrasyon egzersizinin vücut kompozisyonuna ve bazı fonksiyonel

parametrelere etkisinin incelenmesi O-007

Vücut Yağ Miktarının Öngörülmesinde Ultrasonografi ile Abdominal Yağ Kalınlık Ölçümü

Ebru Tekin Şeyma Şerife Torgutalp

09:45

10:00 O-004

Futbolcularda core kuvveti, denge ve fonksiyonel hareket ilişkisi

O-008

The Critical Role of Ultrasound in Differential Diagnosis of Ulnar Nerve Instability, A Literature Review and Report of Two Cases

Hilal Şeymanur Binbir Şensu Dinçer

14:30

14:45 O-009

Sporcularda EKG Bulgularının Spor Tipi, Egzersiz Yoğunluğu, Antrenman Seviyesi ve Fiziksel Uygunluk Düzeyi

Parametreleri İle İlişkisi O-012

Spor Hekimliği Alanındaki Tezler: Türkiye’de Son 15 Yılın Bibliyometrik Analizi

(14)

22 Mart 2019, Cuma

Bildiri

14:45

15:00 O-010

Sporcularda EKG Yorumlamada Cardiopoint Yazılımı Sudden Death Screening (SDS) Modülü ile Hekim

Tutarlılığı O-013

Turkish Elite Athletes’ Knowledge, Practices and Attitudes of Prohibited Substances: A Cross-Sectional Study

Ayşe Birsu Topcugil Kırık Ömer Özkan

15:00

15:15 O-011

Düzenli Sportif Aktivitenin Elektrokardiyografik Parametreler

Üzerine Etkisi _O-014

Spor Hekimliği Kliniğine Başvuran Hastalardan Ortopedi ve Travmatoloji Konsültasyonu İstenilen Hastaların Değerlendirilmesi

Sabriye Ercan Ömer Serkan Kara

16:15

16:30 O-015

Kuadriseps kas grubu statik

germelerinin zamana göre izokinetik

kuvvet ve sıçrama üzerine etkileri _O-019

Yetişkin kadınlarda fiziksel aktivite düzeyi, yaşam kalitesi, fonksiyonellik ve vücut

kompozisyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi

İbrahim Dündar Ebru Tekin

16:30

16:45 O-016

Farklı Elektriksel Stimülasyon

Protokollerinin Ayak Bileği Dorsifleksör ve Evertör Kaslarının Reaksiyon Zamanı

ile Dinamik Dengesine Etkileri O-020

Examination of Branch of Sports Preferences of Native and Refugee Athletes

Uğur Can Yalaki Sabriye Ercan

16:45

17:00 O-017

Statik Germenin Peroneal ve Tibialis Anterior Kaslarının Reaksiyon

Özellikleri Üzerine Etkisi _O-021

Spora Katılım Öncesi Değerlendirmede Sağlık Birimlerinin Tutumu

Canalp Mandacı Ayşe Birsu Topcugil Kırık

17:00

17:15 O-018

Dinamik Germenin Kas Reaksiyon Özellikleri Üzerine Etkileri

(15)

23 Mart 2019, Cumartesi

Bildiri

SÖZLÜ BİLDİRİ OTURUMU - 7

09:00

09:15 O-022

Correlates of Handgrip and Upper Extremity Strength in Young Soccer Players

Gürcan Ünlü

09:15

09:30 O-023

Elit güreşçilerde kuvvet ve postüral stabilite (Denge) arasındaki ilişkinin incelenmesi

Gürcan Ünlü 09:30

09:45 O-024

Dalak boyutu ile egzersiz arasında ilişki var mı?

Mehmet Koçak 09:45

10:00 O-025

Sağlıklı Yetişkinlerde Kas Kuvveti İle Denge Parametrelerinin İncelenmesi Emine Petekkaya

10:45

11:00 O-026

Spor Yaralanmaları ve Rehabilitasyonunda Karşılaştırmalı Bazı Sertifikalı Kurs

Programları:( Ön Lisans Öncesi; Ön Lisans ve İleri Ön Lisans Çalışmalarında Avustralya ve Türkiye Örneği )

O-029

Genç Futbolcularda Tek Seans Uygulanan Myofasial Release Uygulamasının

Denge,Anaerobik Güç ve Fonksiyonel Hareketlere Akut Etkisi

Mürsel Akdenk Veysel Uludağ

11:00

11:15 O-027

Taraftarların Saldırganlık Durumlarının

İncelenmesi _O-030

Lateral Epikondilit Tedavisinde Kinesio Bant ve El Bilek Splintinin Karşılaştırılması

Oktay Kizar Eyup Çağatay Zengin

11:15

11:30 O-028

Türkiye de ki Triatlon Sporcularının Yaralanma Epidemiyolojilerinin

İncelenmesi O-031

Futbolcularda Alt Ekstremite Asymmetry ve Yön Değiştirme Performansları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

(16)

23 Mart 2019, Cumartesi

Bildiri

15:00

15:15 O-032

Kan Akışı Kısıtlı Antrenmanın Kas Kuvveti ve Kas Mimarisi Üzerine Etkileri

O-036

Akut Tip IV-V Akromioklavikuler Separasyonun TightRope ile Tedavisi

Naila Babayeva Eyup Çağatay Zengin

15:15

15:30 O-033

Peroneal ve Tibialis Anterior Kaslarına Uygulanan Statik ve Dinamik Germe

Egzersizleri Kas Morfolojisini Etkiler Mi? _O-037

Patellar Yükseklik ve Tuberositas Tibia-Trochlear Oluk mesafesi; ön çapraz bağ yaralanması için risk faktörü mü? Vaka kontrollü çalışma

Uğur Can Yalaki Yakup Alpay

15:30

15:45 O-034

Voleybol Oynayan Sporcularda Mevkilere Göre Skapular Diskinezi

Değerlendirmesi _O-046

40 yaş üzeri hastalarda ön çapraz bağ

rekonstrüksiyon ameliyatı sonrası fonksiyonel sonuçlarımız ve aktif spora dönüş oranlarımız

Onur Çelik Lokman Kehribar

15:45

16:00 O-035

Lomber disk hernisi tedavisinde egzersiz ve proloterapi ile gelişen

regresyon: bir olgu sunumu _O-047

Obez hastalarda ön çapraz bağ ameliyatı sonrası fonksiyonel sonuçlarımız ve aktif spora dönüş oranlarımız

Burak Karaaslan Lokman Kehribar

16:45

17:00 O-038

Diagnostic Accuracy of Ottawa Ankle Rules in Pediatric Population

O-042

Futbolcularda oluşan yaralanmalar üzerinde psikolojik faktörlerin etkisi

Sergen Devran Ogün Köyağasıoğlu

17:00

17:15 O-039

Lateral foot pain due to os vesalianum pedis in a young football player; a case report and review of the current

literature O-043

Comparison of Attributed Importance Given by Musculoskeletal Clinicians of Turkey to In-office Biomechanical Evaluation

(17)

23 Mart 2019, Cumartesi

Bildiri

17:15

17:30 O-040

Validity and Reliability of Sports Athlete Foot and Ankle Score’s Turkish Version: a

pilot study _O-044

Türkiye’deki iki gençlik kampında spor yaralanmaları ve hastalık epidemiyolojisi ve iyileştirme önerileri (pilot çalışma)

Gökhan Büyüklüoğlu İsmail Kaya

17:30

17:45 O-041

Cerrahi Onarım Sonrasında Yaralanma Öncesi Sportif Aktivite Düzeyine Ulaşamamış Kişilerin 8 Haftalık Rehabilitasyon Protokolü Öncesi ve Sonrasında ACL-RSI ve Fonksiyonel Ölçeklerle Değerlendirilmesi

O-045

Injury incidence in a Women Football Academy after two years prospective follow up

(18)

Bildiri Değerlendirme Kurulu

Cem Çetin Gürhan Dönmez Soner Akkurt Ufuk Şekir Bedrettin Akova Sabriye Ercan

Kongre Düzenleme Kurulu

Dr. Ali Erdoğan Dr. Bedrettin Akova

Dr. Bülent Ülkar Dr. Canan Gönen Aydın

Dr. Cem Çetin Dr. Gürhan Dönmez

Dr. Mehmet Mesut Çelebi Dr. Melda Pelin Yargıç

Dr. Metin Ergün Dr. Oğuz Yüksel

Dr. Sabriye Ercan Dr. Savaş Kudaş

Dr. Soner Akkurt Dr. Tolga Saka

Dr. Ufuk Şekir

Kongre Bilim Kurulu

Bilim Kurulu Başkanı Dr. Metin Ergün

Dr. Aydan Örsçelik Dr. Ali Murat Zergeroğlu Dr. Andre DeBruyne, Belçika Dr. André Pedrinelli, Brezilya Dr. Angela Smith, ABD Dr. Bedrettin Akova

Dr. Bülent Bayraktar Dr. Burkay Utku Dr. Demitri Constantinou, RSA Dr. Dusan Hamar, Slovakya Dr. Farzin Halabchi, İran Dr. Feza Korkusuz

Dr. Gıyasettin Demirhan Dr. Haydar Demirel Dr. Hayri Ertan

Dr.Herbert Löllgen, Almanya Dr. José Kawazoe Lazzoli, Brezilya Dr. Konstantinos Natsis, Yunanistan

Dr. Levent Özçakar Dr. Mehmet Ünal Dr. Merter Özenci

Dr. Nenad Dikic, Sırbistan Dr. Oğuz Karamızrak Dr. Petra Zupet, Slovenya Dr. Rita Tomas, Portekiz Dr. Rüştü Güner Dr. Sabriye Ercan

Dr. Şeyhmus Kaplan Dr. Talia Alenabi, Kanada Dr. Tamara Gavrilovic, Sırbistan Dr. Yannis Pitsiladis, İngiltere Dr. Yavuz Yıldız

(19)

1

DAVETLİ

OTURUMLAR

INVITED

(20)

2 Prof. Bülent Ülkar, MD

Ankara University Faculty of Medicine, Sports Medicine Department, Ankara, TURKEY

The Significance of Clinical Biomechanical Evaluation in Sports Medicine

The Oxford Dictionary defines the word “Biomechanics” as the study of the mechanics of a living body, especially of the forces exerted by muscles and gravity on the skeletal structure. When we look at the dictionary meaning of the “Sport”; it is an activity involving physical exertion and skill in which an individual or team competes against another or others for entertainment.

The intersection of these two terms is “exertion of musculoskeletal system” which is also the underlying factor for sports injuries. “Clinical biomechanics” deals with the evaluation of the evidences associated with the biomechanical factors leading to injuries and management of the biomechanical abnormalities which are detected during physical examinations and relevant testing procedures.

The initial contact of the sports physicians with the athletes generally occurs at the examination rooms. Medical examinations are the first and the most important parts of clinical biomechanical assessments of athletes.

Landing biomechanics are important part of clinical biomechanical evaluation of the athletes. There are a number of ways to evaluate single-leg and double-leg landing biomechanics in the clinical setting. The clinician should determine what is appropriate taking into account the individual’s sporting requirements and injury history. It may be more appropriate to evaluate single-leg landing if a higher-functioning athlete presents with a lower limb injury. The single-leg landing may be the best way to identify biomechanical deficiencies such as increased knee abduction and decreased knee, hip and trunk flexion.

If an athlete is recovering from an injury, it is more appropriate to evaluate when performing double leg landing, so that healing tissue does not receive excessive stress.

(21)

3 Moreover, a detailed sport-specific assessment may help identify factors causing or contributing to injury. It is therefore important that clinicians understand the normal biomechanics of their patient’s sport, as well as the normal range of variability between athletes. Clinicians would better to collaborate closely with coaches and sport scientists when performing sport-specific assessments.

Another important part of clinical examination is the evaluation of footwear of the athletes. The wear pattern of a shoe can provide insight into the biomechanics of gait. Medial tilt of the upper, medial compression of the midsole and greater medial than lateral wear of the outsole indicates excessive pronation. Lateral tilt of the upper, lateral compression of the midsole, and greater lateral than medial wear of the outsole reflects excessive supination.

In conclusion, biomechanical evaluation is a very important part of clinical examination. The simplest and the most important point of this evaluation at the examination room is to inspect the whole body of an athlete, because a lot of important clues may easily be missed, such as scoliosis, knee malalignments and foot stance disorders. Several static and dynamic (functional) evaluations should be performed to each of the patients to detect possible cause of injuries, or more importantly to prevent injuries those may possibly result from these biomechanical abnormalities.

References

1. Barton C, Collins N, Crosslay K. Introduction to clinical biomechanics. In; Brukner P, Clarsen B, Cook J, Cools A, Crossley K, Hutchinson M, McCrory H, Bahr R and Khan K (Editors) Clinical Sports Medicine (Volume 1 Injuries) 5th_{Ed. North Ryde NSW:}

McGraw-Hill Education (Australia); 2017. p: 85-120.

2. Clarsen B. Biomechanical aspects of injury in specific sports. In; Brukner P, Clarsen B, Cook J, Cools A, Crossley K, Hutchinson M, McCrory H, Bahr R and Khan K (Editors) Clinical Sports Medicine (Volume 1 Injuries) 5th_{Ed. North Ryde NSW: McGraw-Hill}

(22)

4 3. Lundberg Z et al. Overuse injuries in Swedish elite athletics–a study protocol for a

prospective multifactorial cohort study BMC Musculoskeletal Disorders. 2018; 19(1):370. doi: 10.1186/s12891-018-2296-z

4. Dingenen B, Blandford L, Comerford Mark et al. The assessment of movement health in clinical practice: Amultidimensional perspective. Physical Therapy in Sport. 2018; 32: 282-92.

5. Fuglkjær S, Dissing KB, Hestbæk L. Prevalence and incidence of musculoskeletal extremity complaints in children and adolescents: A systematic review. BMC

Musculoskeletal Disorders. 2017;18:418-35.

6. Pollard CD, Sigward SM, Powers CM. ACL Injury Prevention Training Results in Modification of Hip and Knee Mechanics During a Drop-Landing Task. Orthop J Sports Med. 2017; 8: 2325967117726267. doi: 10.1177/2325967117726267.

7. Mauntel TC, Cram TR, Frank BS et al. Kinematic and neuromuscular relationships between lower extremity clinical movement assessments. Sports Biomechanics. 2018;17:273-284.

8. Thompson JA, Tran AA, Gatewood CT et al. Biomechanical Effects of an Injury Prevention Program in Preadolescent Female Soccer Athletes. Am J Sports Med. 2017; 45:294-301.

9. Hewett TE, Myer GD, Ford KR et al. Mechanisms, Prediction, and Prevention of ACL Injuries: Cut Risk With Three Sharpened and Validated Tools. J_Orthop Res. 2016;34:1843-55.

10. Hewett TE, Bates NA. Preventive Biomechanics: A Paradigm Shift With a Translational Approach to Injury Prevention. Am J Sports Med. 2017;45:2654-64.

(23)

5 Prof.Dr.Mitat KOZ

Ankara Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Ankara, mkoz@ankara.edu.tr

Antrenman Yükü ve Yaralanma İlişkisinin Belirlenmesi Spor Yaralanmalarını Önlemede Etkili Midir?

Antrenman sporcuda, istendik yönde pozitif adaptasyonlar ya da istenmeyen negatif sonuçlar yaratabilir. Özellikle yüklenme ve toparlanma dengesinin doğru oluşturulamaması negatif antrenman sonuçlarına yol açabilir. Negatif antrenman sonuçları, antrenmanın doğal ve akut bir sonucu olan doku hasarına ve bu da spor yaralanmalarına zemin hazırlayabilir. Takım sporlarında bulunan ortalama 4 sporcudan 1 i sezon boyunca spor yaralanması ile karşı karşıya kalmaktadır. Teknolojik gelişmelere ve sürekli artan yeni bilgilere rağmen, spor yaralanmalarının oluşumu önlenememekte ve bu da araştırmacıları yeni arayışlara yönlendirmektedir. Antrenman yükü bu bağlamda düzenlenebilir bir risk faktörü olarak spor yaralanmalarında etkendir. Hem yetersiz, hem de aşırı antrenman yükü spor yaralanması riskini artırabilir. Antrenman yükü- yaralanma ilişkisinin daha iyi anlaşılabilmesi için, iç yük, dış yük, mutlak yük, göreceli yük, akut yük, kronik yük ve akut kronik yük oranları gibi kavramlar çeşitli yöntemlerle analiz edilmektedir. Günümüzde antrenman dış yükü takibinde, Küresel Konumlama Sisteminin(GPS), mikro sensörlerin ve yapay zeka ürünlerinin sporla bütünleşmesi bu konuda önemli bir dönüm noktası oluşturmuştur. Bununla birlikte maruz kalınan dış yüke verilen kalp atım hızı, laktat konsantrasyonları, algılanan zorluk derecesi gibi fizyolojik ve psikolojik cevaplar olarak tanımlananan iç yük belirleme ve takip yöntemlerinin geçerlilik, güvenirlik, saha ortamında uygulanabilirlik ve pratiklik açılarından geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Günümüzde antrenman yükü ile spor yaralanmaları arasında bir ilişki olduğu bilinmesine rağmen, mevcut yöntemlerin farklı spor branşları ve daha önemlisi önceden tahmin edici özellikleri açılarından geliştirilmesi gereklidir.

(24)

6 Prof.Mitat KOZ

Ankara University, Faculty of Sport Sciences, Ankara, mkoz@ankara.edu.tr

Training Load and Injury Prevention: Is It Effective in Preventing Sports Injuries ?

Abstract

Physical training can create positive adaptations or unwanted negative results in the athlete. Failure to establish the correct balance between loading and recovery can lead to negative training results. Negative training results can lead to tissue damage, which is a natural and acute consequence of the training, and this may result in sports injuries. The average a number of 4 athletes in team sports is accompanied by sports injuries during the season. Despite technological advances and ever-increasing new knowledge, the occurrence of sports injuries cannot be prevented and this leads researchers to look for new methods. In this context, the training load is a factor that can be regulated as a risk factor for sports injuries. Both inadequate and overtraining can increase the risk of sports injury. The concepts such as internal load, external load, absolute load, relative load, acute load, chronic load and acute chronic load rates are analyzed by various methods in order to better understand the training load-injury relationship. Nowadays, the integration of the Global Positioning System (GPS), micro-sensors and artificial intelligence products into sports has been an important milestone in the pursuit of training load. However, the internal load determination and follow-up methods defined as physiological and psychological responses such as heart rate, lactate concentrations, rating of perceived exertion need to be improved in terms of validity, reliability, applicability and practicality in the field environment. Although it is known that there is a relationship between training load and sports injuries, the new methods have to be developed in terms of different sports branches and, more importantly, their predictive properties.

(25)

7 Dr. Öğr. Üy. Aydan Örsçelik

Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Spor Hekimliği, Ankara

Kardiyovasküler Hastalıklar ve Spor

Kardiyak Rehabilitasyon (KR), kalp hastalığı olan bir kişinin, fiziksel, sosyal, psikolojik, ve mesleki açıdan optimal fonksiyon düzeyine ulaşması için yapılan rehabilitasyon çalışmalarının tümüdür. Temel hedefler; hastayı risk faktörleri açısından değerlendirmek, risk faktörlerini modifiye etmek, kardiyovasküler hastalığa bağlı psikolojik ve emosyonel kötü etkileri en aza indirgemek, semptomları azaltarak fonksiyonu ve egzersiz kapasitesini arttırmak, morbidite ve mortaliteyi azaltmak şeklinde özetlenebilir. KR uygulamaları, koroner arter hastalığı olan hastaların AMI geçirmesiyle gündeme gelmiştir. Günümüzde Koroner arter bypass greftleme (KABG), Perkütan traslüminal koroner anjioplasti gibi, KAH ile ilgili girişimsel tedavi yöntemlerinin, Kalp kapak replasmanı, ventriküler anevrizmektomi, Kalp trasplantasyonu gibi büyük kardiyovasküler cerrahi girişimlerin ve Kronik konjestif kalp yetmezliği, kardiyomyopati, ciddi aritmiler gibi kalp hastalıklarının hemen tümünü içine alan geniş bir yelpazede yerini almıştır.

Fiziksel Aktivite ve Egzersiz

Egzersiz kardiyopulmoner sistem üzerine büyük ölçüde etkisi olan vücudun en yaygın fizyolojik stresidir. Bu nedenle, egzersiz kardiyak perfüzyon ve fonksiyonun en yaygın kullanılan pratik bir testi olarak kabul edilir. Fiziksel fitnes, “olağan ve alışılmadık günlük aktiviteleri etkili ve güvenli bir şekilde yorulmadan yapabilme ve hala eğlence veya boş zaman aktivitelerini yapabilme performansına sahip olma yeteneğidir”. Fiziksel fitnes 2 alt kategoride sınıflandırılmaktadır; sağlıkla ilgili fiziksel fitnes, beceri ile ilgili fiziksel fitnes. Sağlıkla ilgili fitnes bireyin sağlığının gelişmesi için reçete edilen fitnes programıdır ve 4 alt unsura sahiptir; kalp-solunum dayanıklılığı (aerobik fitness), kassal esneklik, vücut kompozisyonu, kas kuvvet ve dayanıklılığı (kassal fitness). Düzenli egzersiz yaparak bu öğeleri gelişmiş bireylerde kalp hastalıkları ve kronik rahatsızlıklara yakalanma riskleri azalmaktadır. Beceri ile ilgili fitnes

(26)

8 sportif olaylar ve beceri gerektiren aktiviteleri başarılı bir biçimde yapabilme kabiliyetidir. Beceri ile ilgili fitnes 6 alt unsurdan oluşmaktadır; Koordinasyon, çeviklik, denge, hız, güç reaksiyon zamanı. Kronik hastalık görülme riskinin düşürülmesi için, bireysel veya takım sporcularına gerekli olan bu beceri unsurlarının geliştirilmesinin yanı sıra bireyin sağlıkla ilgili fitnes öğelerini de geliştirmesi gereklidir.

Kardiyak Rehabilitasyonun Fazları

Faz I, akut kardiyak hastalık veya KABG gibi hastanede yatmayı gerektiren durumlardan sonra, taburcu olana kadarki hastane içi dönemi (7-10 gün), Faz II, taburculuk sonrası erken dönem (2-12 hafta), Faz III, egzersiz eğitimi dönemi (3-9 ay), Faz IV ise yaşam boyu devam edecek olan idame dönemini kapsar.

FAZ I: Hastane İçi Dönem

Koroner veya cerrahi yoğun bakım ünitesindeki birinci günden itibaren veya hasta yoğun bakımdan normal servise geçtiğinde başlayabilir. Faz I rehabilitasyon çalışmalarının fiziksel aktivite ile ilgili komponentinin içeriğinde, kendine bakım aktiviteleri, ROM ve fleksibilite egzersizleri, progresif ambulasyon ve dinamik egzersizler vardır. Hastanın ve ailenin eğitimi, grup ve bireysel danışma seansları bu fazın eğitim komponentinin önemli unsurlarıdır.

Faz I’de fiziksel aktiviteler hastaya özgü planlanmalıdır. Çok sayıda hazır protokoller mevcuttur. Ortak özellikleri kademeli olarak artan bir aktivite planlamasıdır. Faz I rehabilitasyon çalışmalarında her aktivite öncesi, aktivite sırasında ve sonrasında hastanın vitalleri yakından monitörize edilmelidir. Aktivite programları 1-2 MET’lik düşük yoğunlukta egzersizlerle başlamalı, hastanın toleransına ve gereksinimine göre dereceli olarak arttırılmalıdır. Bu hareketler, normal klinik seyir gösteren, komplikasyonsuz hastalarda uygulanmalıdır. Bazı komplikasyonların varlığında program hastaya göre yeniden modifiye edilmelidir. Bu komplikasyonlar: Büyük infarkt alanı (klinik olarak 2-3 gün içinde stabil hale gelsede), istirahat KH’nın yüksek olması (> 100/dak), kendine bakım aktiviteleri sırasında uygun olmayan KH artışı, KB’nın uygun yükselme ve düşme yanıtları göstermemesi, EKG’de

(27)

9 dakikada 6-8’den fazla prematüre ventriküler atım veya progresif kalp bloğu olması, anjina pektoris veya aşırı yorgunluk gelişmesi ve 4 günden uzun yatak istirahati gerektiren durumlar olarak ifade edilebilir.

Egzersiz tolerans testi (ETT)

Taburculuğun hemen öncesinde düşük şiddette (submaksimal) ETT uygulanır. Genellikle bu aşamada kullanılan Naughton ve Modifiye Bruce protokolleridir. ETT, hastada semptom oluşturmayacak şiddette sonlandırılmalıdır. Egzersiz kapasitesini belirlemede 5 MET bir anahtar niteliğindedir. Hastanın 5 MET’lik bir egzersiz kapasitesi olduğunun belirlenmesi, merdiven çıkma gibi, birçok aktiviteyi yapabileceği anlamına gelirken, 5 MET’in altında bir egzersiz kapasitesi varlığında prognozun daha kötü olacağı söylenebilir.

FAZ II. Taburculuk Sonrası Erken Dönem

Rehabilitasyonun en kritik aşamasıdır. Yaşam stili ve risk faktörleri ile ilgili modifikasyonların en etkin şekilde hayata geçirilebileceği zamandır. Monitörizasyon altında ve rehabilitasyon ekibinin gözetiminde hafif şiddette dinamik egzersizlere (yürüyüş, bisiklet gibi) başlamalıdırlar. Kademeli artan yürüyüş planlaması kullanılır. Kademeli olarak artacak şekilde süre, mesafe ve ısınma-soğuma içermesine teşvik edilmelidir. Yoğunluk 4 MET’den az olmalı, yürüyüş sıklığı günlük olarak artırarak 30 dakikalık devamlı aktiviteye getirilmelidir. Algılanan zorluk derecesi (RPE skalası) kullanılmalı ve 13 puanın altında olacak şekilde kısıtlanmalıdır.

Bu dönem Mİ ve KABG geçirmiş olan hastalarda aritmi, dispne ve anjina pektorisin en sık görüldüğü dönem olduğundan yakın takip esastır. İnfarkt alanında sağlam bir skatris dokusu oluşması veya operasyon yarasının iyileşmesi için gerekli süre yaklaşık 6 haftadır. Bu süre beklenmediği ve yoğun egzersiz yapıldığı takdirde ventriküler anevrizma veya duvar rüptürü riski vardır.

(28)

10 FAZ III; Egzersiz Eğitimi Dönemi

Hastaneden çıktıktan 2-12 hafta sonra, Mİ geçirmiş olan hastada miyokardda sağlam bir skatris dokusu geliştikten, KABG geçirmiş olan hastada ise sternotomi ve insizyon skatrisi iyileştikten sonra başlar. Egzersiz eğitimi dönemi maksimal nitelikte bir ETT ile başlar. Bu testte kişinin yaşına göre beklenen en yüksek kalp hızına ulaşması hedeflenir. ETT ile hastanın egzersiz kapasitesini belirledikten sonra, 3-9 ay süren bu dönemde, genellikle hastanede, hekim gözetimi altında, gerektiği sürece monitörizasyon uygulayarak koşu bandı veya ergometrik bisiklette egzersiz yaptırılır. Egzersiz uygulanmasının mutlak kontrendikasyonları: Anstabil anjina pektoris, Tehlikeli aritmiler, Belirgin kalp yetmezliği, Sol ventrikül çıkışında belirgin tıkanma, Dissekan anevrizma, Akut myokardit veya perikardit, Kontrolsüz diabet, Ciddi sistemik hastalık, Tromboflebit, yakın zamana ait sistemik veya pulmoner emboli öyküsü, Ciddi hipertansiyon, belirgin psikonörötik hastalık, Ciddi ortopedik limitasyon

Kardiyak Rehabilitasyonda Kardiyorespiratuar Egzersiz Reçetesi

Kardiyak rehabilitasyonda egzersiz yoğunluğu yüklenme prensibinin 5 ana unsurundan en önemli parametresini oluşturmaktadır. Egzersiz tipi, şiddeti, süresi, sıklığı, progresyon hızı diğer 4 unsuru oluşturmaktadır.

Kalp hastalarında egzersizin şiddeti, iskemi veya aritmi riskini artırmamalı ve istenilen fizyolojik ve klinik yararları elde edecek sürede yapmasına izin verecek dozda planlanmalıdır. Egzersizin şiddetini belirlemede kullanılan öğeler arasında kalp atım hızı, algılanan zorluk derecesi ve metabolik eşdeğer yer almaktadır.

Metabolik eşdeğer (1 METs), bireyin istirahat pozisyonunda tükettiği oksijen veya harcadığı enerjiye karşılık gelen bir kavramdır. Egzersiz şiddeti için MET kullanımının bazı dezavantajları vardır. Çeşitli çevresel koşullarda (kar, sıcak, nem, yokuş vb.) ortaya konan iş miktarı yüksek veya düşük çıkabilir. Egzersiz yoğunluğunun belirleyicisi olarak MET yerine, antrenman kalp hızı veya algılanan zorluk derecesi sıklıkla kullanılır.

(29)

11 Kardiyovasküler Dayanıklılığın Ölçülmesi

Maksimum oksijen tüketimi (VO2max), şiddetli egzersiz esnasında vücut tarafından alınan, taşınan ve kullanılan en yüksek oksijen miktarı olarak tanımlanmaktadır. Egzersiz veya antrenman şiddetini belirlemek için maksimal kalp atım hızının yüzdesi, rezerv kalp atım hızının yüzdesi ve sabit laktat konsantrasyonlarına karşılık gelen tempolar gibi çok sayıda fizyolojik kriter kullanılmaktadır. VO2max ve ilgili değişkenleri dikkate alan egzersiz şiddet kriterleri diğer tüm egzersiz şiddet kriterlerinden daha değerlidir.

Egzersiz Süresi ve Sıklığı

Haftada en az üç seans olması istenmektedir. Egzersiz eğitiminin erken dönemlerinde haftada 2 kez yapılan seansların da kondüsyon sağlayıcı etkiye sahip olduğu belirtilmektedir. Uygun koşullarda haftada 5 seansa kadar çıkılabilirse de, kas-iskelet sistemine ait yaralanma riskini en aza indirmek için seansların gün aşırı olmasında yarar vardır. Her egzersiz seansı ısınma ve soğuma periodları hariç 15-60 dakika sürmelidir.

Egzersiz Tipi

En iyi aerobik antreman etkisine ulaşmak için, uzun süreli, düşük - orta derece yoğunluk şiddetinde (% 40 - 75 VO2max), büyük kas gruplarını kullanıldığı egzersiz çeşitleri seçilmelidir. Tipik etkinlikler arasında, yürüyüş, koşu, bisiklet ve yüzme sayılabilir. Günlük fiziksel aktiviteler (bahçe, köpek gezdirme) önerilir.

Egzersiz Şiddetinin Progresyonu

Başlangıçta maksimal KH’nın % 60-75’inde çalışmak uygundur, ancak çoğu hastada % 40-60 ile de başlanabilir. Güvenli aktivite sınırları belirlendikten sonra, önce haftada bir 5 dakika olmak üzere egzersiz süresi ile başlanabilir, egzersize KH yanıtı düştükçe de egzersiz şiddeti arttırılabilir. ACSM, aerobik uyumdan 4-6 hafta sonra dayanıklılık egzersizlerine başlamayı öneriyor. MI sonrası ve koroner arter bypass ameliyatlısı hastalara dayanıklılık

(30)

12 egzersizi için olaydan 4-6 hafta sonrayı beklemelerini önerilirken PTCA sonrasında 1-2 hafta yetebilmektedir. Aşırı yüklemeyi başarabilmek için; direnç veya ağırlık artışı, tekrar sayısında artış, setlerin artışı, setler ya da egzersizler arasındaki dinlenme periyodunun azalması gerekir. Direnç artışından önce tekrar sayısındaki artışa başlamak daha önemlidir. Hasta 15 tekrarı güvenli bir şekilde başarabildiğinde, direnç kademeli olarak artırılır. Kuvvet artışı için çok direnç, az tekrar gereklidir. Dayanıklılık artışı için az-orta dirençle çok tekrar gereklidir.

FAZ IV: İdame Dönemi

Haftada 2 veya 3 kez 30 dk. süre ile yapılacak bir aerobik egzersiz yeterli olacaktır. Hastanın egzersiz eğitimi bitiminde gerçekleştirilecek olan ETT’nde gösterdiği performansı işe dönüş konusunda oldukça belirleyicidir. Egzersiz testinde 7 MET ve üst düzeye çıkan hastalar, ağır sanayi işçiliği gibi çok fazla efor gerektiren işler hariç, hemen tüm mesleki ve günlük yaşam aktivitelerini rahatlıkla sürdürebilirler. MET düzeyi 5-7 olanlar, sedanter işleri rahatlıkla sürdürebilirken, 3-4 MET düzeyinde kalanların işe dönmesi uygun olmayabilir.

Özel Durumlarda Egzersiz Eğitimi İlkeleri

Hipertansiyon

Hipertansiyon hastalarına egzersiz sıklığı haftada 3-5 defa, yoğunluğu HRmax %50-75 olacak şekilde planlanır. İzometrik aktivitelerin kan basıncını artırdığı unutulmamalıdır. Dayanıklılık antrenmanı için düşük direnç ve çok tekrar kullanılması gerekir.

Hipotansiyon

Sistolik kan basıncı egzersizle birlikte artar. Egzersiz sırasında kan basıncında düşme olması egzersiz için kontraendikasyon oluşturur ve kardiyak olay gelişme riski çok yüksektir. Yetersiz ısınma, soğuma veya ani durma sırasında alt ekstremitelerde kanın göllenmesiyle sonuçlanır, böylece venöz dönüş azalarak kan basıncında düşmeye sebep olur. Bazı ilaçlarda (beta blokörler, nitratlar, ACE inhibitörleri ve kalsiyum kanal blokörleri) kan basıncında düşme

(31)

13 meydana getirir. Şişman hastalara haftada 3-5 defa, HRmax’ın %50-75 olacak yoğunlukta egzersiz reçetelenmelidir. Ağırlık kaldırma egzersizleri yazılmamalıdır. Örneğin yüzme, su sporları, bisiklet yazılabilir.

Diyabet

Diyabetli hastalarda aldıkları ilaçlar nedeniyle çok dikkatli olunmalıdır. Egzersizle birlikte hem hipoglisemi hem hiperglisemi gelişiminden haberdar olunmalıdır. Egzersize başlayacak hastanın diyabetinin kontrol altında olması gerekir. Diyabetli hastalarda otonom ve periferik nöropatiler sıktır. Bu nöropatiler sempatik ve parasempatik aktiviteyi etkileyebilir ve egzersize kalp atımı ve kan basıncı yanıtlarını değiştirebilir. Ortostatik/ postural hipotansiyondan kaçınmak için pozisyondaki ani değişikliklerden kaçınılması gerekir.

Periferal nöropatiler nabız alma hissini azaltabilir, bu nedenle algılanan zorluk derecesi skalası en yakın izleme yöntemidir. Ağrı hissi de tam olmadığından uygun antreman ayakkabısı önerilmelidir. Ayaklar düzenli olarak incelenmeli ve her hangi bir sürtünme veya tırnak problemi hemen tedavi edilmelidir. Diyabetin diğer bir komplikasyonu mikro/makro damar hastalığıdır. Sessiz iskemi ve periferik damar hastalıklarına meyillidirler. Sessiz iskemi sadece ETT sonucunda saptanabilir. Egzersiz uygulayıcısı, anjina belirtilerinin yokluğunda kötüleşme belirtisi olabilen nefessizlikte artışı yakından takip etmelidir.

Periferik damar hastalıkları

Sıklık haftada 3-5 gün, hastanın tolere edebildiği yoğunlukta ve her güne aktivite ekleyerek egzersiz planlanır. Yürüyüş ve alt bacak egzersizleri alt ekstremitenin dolaşımını geliştirmede en iyi yöntemdir. Bisiklet, kürek çekme gibi hiç ağırlıksız ya da kısmi ağırlık kaldırma egzersizleri kullanılabilir. Günlük egzersiz önerilir. Kısa periyotlar ve kademeli artan sürelerle başlanabilir.

Dayanıklılık sporcuları arasında uzun süreli antrenman erken başlangıçlı atriyal fibrilasyon, aritmojenik ve patolojik kardiyak remodeling ve artmış koroner arter kalsifikasyonları ile ilişkilendirilmiştir. Son dönemdeki epidemiyolojik veriler, zorlayıcı

(32)

14 fiziksel aktivite düzeylerine uzun vadeli katılımın, mortalite yararındaki göreceli azalmalar ile ilişkili olduğunu göstermektedir.

Bir metaanaliz çalışmasında dayanıklılık sporcularında AF riski, sporcu olmayanlara göre beş kat daha yüksekti ve erkeklerin kadınlara göre daha yüksek risk altında olduğu görülmüştür..

Egzersiz testine verilen düşük veya "hipotansif" bir BP yanıtın, uzun süredir varolan kardiyovasküler hastalığı olanlarda kötü prognostik bir işareti olduğu düşünülmektedir. Yüksek kondisyon, hem hipertansif hem de normotansif bireylerde submaksimal egzersiz sırasında düşük sistolik BP yanıtlarıyla ilişkilidir. Aerobik ve kuvvet antrenman programlarının, tedavi edilmemiş hipertansiyon ve prehipertansiyonu olan yaşlı bireylerde submaksimal yoğunluk egzersiz sistolik BP'sini düşürdüğü ve tip 2 diyabetli hastalarda yüksek yoğunluklu egzersizlere abartılı bir sistolik BP yanıtı geliştirme olasılığını azalttığı gösterilmiştir.

(33)

15 Prof. Dr. Mehmet GÜNAY

Gazi Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi

Sporcu Sağlığı ve Performansın Geliştirilmesinde Antrenörün Rolü

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlığı, yalnızca hastalıktan veya fiziksel zayıflıktan yoksun olma durumu değil, bedensel, zihinsel ve sosyal açıdan tam anlamıyla iyi olma hali olarak tanımlamaktadır. Bu tanımdan yola çıkarak sporcu sağlığının çok yönlü olarak ele alınması gerektiği görülmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar düşük şiddette yapılan egzersizin sağlığa ilişkin faydalarını ortaya koymuştur. Ancak, elit düzeyde yapılan müsabaka sporu ve antrenmanın sporcular için çeşitli riskler barındırdığı bilinmektedir. Sporcular, kendilerinden beklenen üst düzey performansı sergileyebilmek için farklı dönemlerde fiziksel ve psikolojik olarak stres altında kalmakta bu durum da sporcuların sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durumun oluşmaması ve sporcu sağlığının sürdürülebilmesi için kulüp içi organizasyonun uygun olması ve kulüp çalışanlarının antrenörle iyi bir iletişim içerisinde olması önemlidir. Antrenörün önemli görevlerinden biri, sporcuların sakatlık risklerini minimize etmektir. Antrenörün yetki ve sorumluluklarının geniş kapsamlı olması, sporcu sağlığının iyileştirilmesi ve korunmasında antrenörlerin önemli bir pay sahibi olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, kendini iyi yetiştirmiş, alanıyla ilgili bilgi düzeyi yüksek, sporcu sağlığını oluşturan bileşenlerin farkında olan ve bunların geliştirilmesi için gereken plan ve programı sağlayabilen antrenörlere ihtiyaç vardır.

(34)

16 Prof Dr. Mehmet GÜNAY

Gazi University Faculty of Sports Sciences

The Role Of Coaches For Improving Athletes Health And Performance

According to World Health Organization health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity. Based on the definition, health must be tackled sophisticatedly. Studies have revealed that moderate exercise improves health and has many benefits for health in recent years. However, exercises and training at competition level may have some hazards for athletes. Athletes are expected to perform high level which puts them under pressure psychological and physiological at times then may impair the health of athletes. Appropriate organization in clubs and proper communication between staffs and coach are needed to prevent the mentioned situation and maintain the health of athletes. One of the vital responsibilities of coaches is to minimize the risk for injury of athletes. As coaches have much responsibility and power they have a crucial role to improve and sustain the health of athletes. Consequently, well-trained coaches having high knowledge level in the field, aware of components of health and providing plans to improve them are needed.

(35)

17 Prof. Dr. Mehmet ÜNAL

İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü

Egzersiz ve Beyinde Yeni Nöron Oluşumu (Nörojenez)

GİRİŞ

Nörobilim alanında son yıllarda büyük bir heyacan yaşanmaktadır. Araştırmalar sonucu elde edilen bulgular yıllardır bir dogma haline gelmiş olan sinir hücreleri yaşam boyu kendini yenilemez bilgisinin tartışılmasına, hatta son yayınlarla beyinde yeni nöronların oluştuğunun ortaya konulması ile bu görüşün rafa kalkmasına neden olmuştur. Bu konu ile ilgili farklı araştırmalar; özellikle aerobik egzersizlerin belirgin nörojeneze yol açabildiğini göstermiştir.

Egzersizin sağlığımız üzerindeki olumlu etkileri sayısız çalışma ile ortaya konulmuştur. Kardiyovasküler hastalıklardan, diyabeti önlemeye, obeziteden bağışıklık sistemini güçlendirmeye kadar bir çok alanda oldukça önemli etkileri bulunmaktadır. Hatta egzersiz kronik hastalıklara gidişe engel olabildiği gibi, oluşmuş olan kronik hastalığın kötüye gidişini geciktirmekte, şiddetinin azalmasına neden olmaktadır. Egzersiz, fiziksel dayanıklılığı artırma, yaşam süresini ve kalitesini arttırma gibi önemli bir potansiyele sahiptir. Aynı zamanda çeşitli fiziksel rahatsızlıklar için profilaktik ve iyileştirici önlem olarak kullanılmaktadır.

Belki de egzersizin arkasındaki en büyük gizem sinir rejenerasyonu, kortikal plastisite ve bilişsel güçlendirme ile ilgilidir. Yeni oluşan nöronların özellikle Hipokampüs bölgesinde ve Dentat Girus bölgesinde olması, unutkanlığın, demansın da bu bölgeden başladığı düşünüldüğünde oldukça heyecan vericidir.

Egzersiz ve Nörojenez

Nörobilim alanındaki genel görüş nöronal gelişimin özellikle 8-9 yaşlarına kadar hızla, 18 yaşına kadar daha yavaş devam ettiğini ve bundan sonra yeni nöron oluşmadığı şeklindedir.

(36)

18 Bu paradigma nihayet 20. yüzyılın ikinci yarısında kemirgenlerin (Altman, 1962), primatların (Gould ve diğ. 1998) ve insanların (Eriksson ve diğ., 1998) beyinlerinde olgun nöronların keşfine olanak tanıyan yeni yöntem ve tekniklerin ortaya çıkması ile değişmiştir. Bu beklenmedik sonuç (dogma) beyindeki nöronların sayısının doğumdan sonra durağan kaldığına ve sadece sayıların azalması olasılığının ortaya çıktığına inanıldığı bir zamanda ortaya çıkmıştır.

Son yıllarda nörobilim alanındaki en önemli gelişmelerden biri (özellikle nöral rejenerasyon ve plastisite ile ilgili olarak), koşu egzersizlerinin farelerin Dentat giruslarında nörojenezi harekete geçirdiklerinin ilk kez kanıtlanması ile olmuştur (Kempermann ve ark., 1997, Van Praag ve ark., 1999).

Nörojenez, yeni nöronların oluştuğu biyolojik süreçtir (Altman ve Das, 1965). Nöral kök hücreler, embriyojenez sırasında, merkezi sinir sistemini oluşturacak olgun nöronlar halinde çoğalır, göç eder ve farklılaşır (Angevine, 1965).

Proliferasyonun, farklılaşmanın ve yer değiştirmenin ardından, egzersiz ile dentat girusda yeni doğan nöronların hipokampusun sinirsel devrelerine ve bellek konsolidasyonu ve öğrenme için önemli olan beyin bölgelerine yerleştiği kanıtlanmıştır.

İnsan beyninde sadece üç farklı ve spesifik nörojenik alanda nörojenez oluştuğu ortaya çıkmıştır (Ernst ve Frisen, 2015). Hipokampal oluşum (HF), lateral ventriküllerin subventriküler bölgesi (SVZ) ve striatum.

Egzersiz esnasında ve sonrasında “Egzersiz kaynaklı nörojenezi tetikleyen nedir?” Bu soru hala tam olarak açıklanamamış olmasına rağmen son zamanlarda yayınlanan makaleler beyin kaynaklı nörotrofik faktör (brain-derived neurotrophic factor-BDNF) adlı bir molekülü ön planda tutmaktadır (Liu ve Nusslock, 2018). Nörotrofin ailesinin bir üyesi olan BDNF, proliferasyon, farklılaşma, olgunlaşma ve hayatta kalma dahil olmak üzere nörojenezden sorumlu birçok fonksiyon için hayati öneme sahiptir. BDNF'nin yanı sıra nöroplastisite ve hipokampal nörojenezde IGF-1, FGF-2, VEGF gibi sinyal yolaklarınında etkili olduğu gösterilmiştir (Tharmaratnam ve ark.-2018).

Ergenlerde egzersiz yoğunluğunun ve BDNF’nin bellek üzerindeki etkilerini incelemek için yapılmış olan çalışmalarda (Jeon ve Ha-2017), 12 haftalık egzersiz sonucunda, beyin

(37)

19 dokusu oksijenasyonu ve beslenmesinde artışlar, BDNF'deki artışlar ve bellekte gelişmeler olduğunu ortaya konulmuştur.

Yeni bir meta-analiz, akut egzersize yanıt olarak egzersiz yoğunluğu ve periferal BDNF konsantrasyonları arasında bir doz-etki ilişkisini göstermektedir (Baptista P. Andrade J.-2018). Jeon ve Ha’nın (2017) çalışmalarıda bu sonucu desteklemektedir.

Jeon ve Ha (2017) yakın zamanda yaptıkları bir çalışmalarında, çeşitli yoğunluklardaki aerobik egzersizlerin serum BDNF, insülin benzeri büyüme faktörü-1 (IGF-1), kortizol düzeyleri ve ergenlerin çalışma belleği üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamıştır. Araştırmacılar, erkek ortaokul öğrencilerinden (n=40) oluşan bir örneklem oluşturmuşlardır. Katılımcılara haftada dört seans, 12 haftalık bir koşu bandı aerobik egzersiz programı verilmiştir. Katılımcılar yüksek yoğunlukta (YY,% 70 oksijen tüketimi ( VO2 )), orta

yoğunlukta (OY,% 55 VO2 ), düşük yoğunlukta (DY, VO2 'nin% 40'ı) ve kontrol grubu (KG)

olarak rastgele seçilmiş dört gruba ayrılmıştır. 12 hafta devam eden egzersiz programlarının ardından alınan kan örnekleri, egzersizlere başlamadan önce alınan kan örnekleri ile karşılaştırıldığında antrenmanlardan sonra BDNF’nin, DY ve KG’da bir değişiklik olmadığını (p>0.05), OY (p <0.05) ve YY (p <0.01) gruplarında artışlar olduğu gösterilmiştir. İlginç bir şekilde, sadece YY ve KG'de IGF-1'de artışlar olmuş, ancak OY veya DY'de herhangi bir artışa rastlanmamıştır. Benzer bulgular, kortizol düzeylerindeki düzelmeler için gözlemlenmiştir. Ön-teste göre karşılaştırıldığında YY grubunda anlamlı azalmalar (p <0.05) tespit edilmiştir. Ayrıca bellekdeki gelişmeleri değerlendirmek için Wechsler Intelligence Scale'in (K-WISC-111) Kore versiyonu kullanılarak yapılan değerlendirmelerde, YY grubundaki katılımcıların bellek gelişmeleri, OY, DY veya KG ile kıyaslandığında anlamlı (p <0.01) ölçüde gelişme kaydettiği görülmüştür.

BDNF artışlarının büyüklüğü, Jeon ve Ha’nın çalışmalasında gösterildiği gibi düzenli egzersiz programı ile daha da güçlendirilebilir. Ayrıca, Jeon ve Ha’nın (Jeon YK, Ha CH-2017) çalışması, kronik aerobik egzersizin bilişsel ve motor becerileride gelişim sağladığını ifade eden çalışmalar ile paraleldir.

Chapman ve ark.’nın (2016) fiziksel aktivite ve bilişsel eğitimin beyin kan akımı ve hafıza üzerine etkilerini göstermek için yapmış oldukları çalışmalarında, gruplar 12 hafta

(38)

20 süreyle, haftada 3 saat fiziksel aktivite ve bilişsel eğitime tabii tutulmuş, 12 haftanın başlangıçında, eğitim sırasında ve eğitim sonrasında MRG ve fizyolojik ölçümler üzerindeki etkileri incelenmiş, bilişsel eğitim grubunda beyin fonksiyonlarının düzelmesi ve beyin bölgelerindeki beyin kan akımının artmış olduğu, fiziksel egzersiz grubunda ise daha fazla hafıza gelişimi gözlemlenmiştir. İki tür eğitim arasındaki bu belirgin fayda, beyin sağlığını güçlendirmek için kombine egzersizlerin daha iyi bir sonuçlar verebileceğini göstermiştir.

Uzun süreli egzersiz eğitiminin bilişsel fonksiyonun iyileştirilmesindeki etkililiği üzerine gerçekleşen bir araştırmada, 6 aylık koşu bandı, beden eğitimi ve aerobik egzersizlerin, bilişsel gerileme olan kişilerde bilişsel işlevleri geliştirdiğini göstermektedir (Heath M-2016).

Beyin kaynaklı nörotrofik faktör ( brain-derived neurotrophic factor-BDNF) ve egzersiz yoğunluğunun ergenlik dönemi beyinde bellek gelişimi üzerinde sinerjistik etkisi mevcuttur. BDNF’in pozitif nöroendokrinolojik etkileri ve sinaptik plastisite aracı olma rolünün altını çizmektedir. Yüksek yoğunluklu kronik aerobik egzersizler ergenlerin çalışan belleğinde nasıl bir iyileşmeye yol açabileceğini etkin bir şekilde vurgulamaktadır. Daha özel olarak, bu çalışma, egzersizin kritik bir gelişim döneminde (ergenlik) belleği iyileştirebileceğini ve yaşlanma sırasında yaşla ilgili bilişsel gerilemeyi daha da azaltabileceğini vurgulamaktadır.

Fiziksel aktivitelerde en fazla etkilenen beyin bölgesi hipokampüs bölgesidir (Cot-man ve ark. 2007). Aerobik egzersizlerin, özellikle de aşırıya kaçmadan yapıldığında, insanların hipokampüs boyutunda (Erickson ve ark., 2011) ve fonksiyonlarında (Ehninger ve Kempermann, 2003, Van Praag ve ark., 2005) anlamlı artışlara neden olduğu tespit edilmiştir. Bu bölge öğrenmenin ve bilgi depolamanın en aktif olduğu alandır. Egzersizle bu bölgede atrofi oluşumunun azaltılabilmesi, hatta engellenebilmesi hafızayı sürekli canlı tutacak, yaşlanmanın getirdiği olumsuzluklara karşı bilişsel anlamda bireyi koruyacaktır.

Yaşlanma ile beynin ağırlığı azalabilmekte, bazı nöron gruplarında hücre ölümü nedeni ile azalma olabilmektedir. Çeşitli nörotransmiterlerin (dopamin, norepinefrin, asetilkolin) sentezinde rolü olan enzimler yaşlanma ile azalmaktadır. Yaşlanma ile özgün nöronal döngülerde oluşan anormalliklerin, (bellek, motor etkinlik, duygulanım, uyku örüntüsü, iştah ve nöroendokrin işlevlerdeki değişimler gibi) yaşlanma ile ilişkili klinik

(39)

21 belirtilerin bazılarının nedenleri olduğuna inanılmaktadır (Nurten A., 2018). Egzersizin, demans ve yaşa bağlı bilişsel gerilemenin başlamasına engel ve önlenmesine yardımcı olmak, dolayısıyla Demansın ve Alzheimer hastalığının ortaya çıkmasına engel olmak gibi etkileri vardır (Laurin ve ark., 2001). Uzun süren egzersizlerin inflamasyonu baskılayıcı özelliği nedeniyle de AH gelişme riskini azaltabileceği düşünülmektedir. Egzersiz günümüzde majör depresyon için tedavi seçeneği olarak kullanılmaktadır (Autry AE ve ark.2012).

MR görüntüleri ile de Hipokampüs bölgesinde hacim atışı tespit edilmiştir. Hipokampus hacminin fiziksel olarak aktif çocuklarda sedanter çocuklar ile karşılaştırıldığında daha büyük olduğu gösterilmiştir. Buna bağlı olarak, egzersiz ve BDNF'nin sinerjik etkileri, fizyolojik parametrelerin, akademik performansın ve başarının artmasına ve sağlıklı bir metabolik profilin korunmasına katkıda bulunabilir. Sağlıklı çocuklarda, çocukluktan ergenliğe kadar olan kritik dönemde aerobik egzersiz, bu özellikleri nedeniyle hafızada iyileşmeler sağlayabilir ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi önleyebilir.

5-bromo-2-deoksiüridin (BrdU) ile boyama ve radyokarbon kullanılarak yapılan tetkiklerde egzersiz sonucu dentat girus nöronlarda artış olduğu gözlemlenmiştir ( Spalding ve ark., 2013. Ayrıca egzersizin, özellikle de aşırıya kaçmadan yapıldığında, insanlarda hipokampüs boyutunu arttırdığı ve bunun da gelişmiş hafıza ile bağlantılı olduğu gösterilmiştir ( Erickson et al., 2011).

Ayrıca, hipokampal nörogenezin bir yaşam göstergesi olarak serebral kan hacminin insanlarda egzersiz ile iyi korele olduğu bulunmuştur. (Pereira ve ark., 2007)

MRI görüntüleme ile yetişkin insan beyninde görülen hipokampal hacimdeki %1-2/yıl düşüşünün, aerobik antrenmanla tersine döndüğü, artış kaydedildiği görülmüştür (Erickson ve ark., 2011).

Bu çalışmalar nöroplastisite alanında fizyolojik sağlığın ve bilişsel işlevlerin iyileştirilmesinde kardiyorespiratuar egzersizin (ritmik yürüyüş, hafif tempo koşu, bisiklete binme, tenis oynama, kürek çekme gibi) önemini vurgulamaktadır.