Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 2001
SİVAS İL MERKEZİNDE SERBEST ÇALIŞAN DİŞ HEKİMLERİNİN KORUYUCU
TEDAVİ YÖNTEMLERİNE YAKLAŞIMLARI
Dr. Sevgi KAMBEK* ÖZET:
Diş hekimliğinde çürük kontrolü ve sağlıklı bir dentisyon için koruyucu tedavi yöntemleri önemli bir yer almaktadır.
Çalışmamızın amacı serbest çalışan diş hekimlerinin mu-ayenehanede koruyucu tedavi yöntemlerine yaklaşımlarının belirlenmesidir. Bu amaçla 23 diş hekimi muayenehanesinde yapılan koruyucu tedavi uygulamaları değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Koruyucu tedavi uygulamaları,ser-best diş hekimi.
SUMMARY:
Preventive treatments have an important role tor a he-althy dentition and caries control in dentistry.
The aim of this study is to determine the competency of dental practitioners in the preventive treatments. For this pur-pose preventive treatments in 23 private dental practices were analyzed.
Keywords: Preventive treatments, private dental practi-tioners.
GİRİŞ
Günümüzde 0-15 yaş grubundaki çocuklar çürük riski en yüksek grubu oluşturmaktadır. Aktif çürüklü bir süt dişlenmeden, sürekli dişlenmeye geçiş, sürekli dişlerin en kısa zamanda çürümesiy-le sonuçlanmaktadır. Bu nedençürümesiy-le sağlıklı bir sü-rekli diş dizisi için, sağlıklı bir süt dişlenme temel oluşturmaktadır.8,10
Ülkemizde genç yaş grubunda çürük preva-lansının % 60 ile % 95 arasında değiştiği ve bu-nun oldukça yüksek bir değer olduğu bildirilmekte-dir.1,3,5 Çürük kavitesi oluşmadan ulaşılan
birey-lerde koruyucu önlemler alınıp çürük stabilizasyo-nu sağlanabilirken daha ileri dönemlerde restoratif tedavi gerekmektedir.12
Araştırmada Sivas İl Merkezinde serbest ça-lışan diş hekimlerinin koruyucu tedavi yöntemleri-ne yaklaşımlarının saptanması amaçlanmıştır.
MATERYAL METOD
Çalışma Sivas İl Merkezi'nde serbest olarak çalışan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 23 diş hekimi arasında gerçekleştirilmiştir. Diş hekimleri ayrı ayrı ziyaret edilerek verilen anket formlarını doldurmaları istenmiştir.
BULGULAR
Uygulanan anket sonuçlarına göre çocuk hasta tedavi eden hekim sayısı 20 olarak saptan-dı. Hekimlerin çocuklarda uyguladıkları tedavi se-çenekleri Tablo 1'de verilmiştir. Koruyucu tedavi uygulaması yapan hekim sayısı 13 olarak tespit edilirken 16 hekimin de çocuklara oral hijyen eğiti-mi verdikleri belirlendi. Diğer koruyucu yöntemlere yaklaşımlar Tablo 2'de belirtilmiştir.
Hekimlerin koruyucu tedavi yöntemlerinden
olan fluorid uygulamama nedenleri olarak tespit edilen çeşitli gerekçeler Tablo 3'de bildirilmiştir. Benzer olarak, fissür örtücülerin uygulamama ge-rekçeleri Tablo 4'de ve yer tutucu uygulamama ne-denleri Tablo 5’de verilmiştir.
Tablo 1: Serbest Çalışan Diş Hekimlerinin Çocuklarda Uyguladıkları Tedavi Seçenekleri
Tedavi Seçenekleri Hekim Sayısı (20) %
Koruyucu Tedaviler 13 65
Konservatif Tedaviler 13 65
Endodontik Tedaviler 9 45
Cerrahi Müdahaleler 11 55
Oral Hijyen Eğitimi
Verenler 16 80
Tablo 2: Serbest Çalışan Diş Hekimlerinin Koruyucu Tedavi Yöntemlerine Yaklaşımı
Koruyucu Tedavi
Yöntemleri Hekim Sayısı(20)
%
Topikal Fluorid Uygulayanlar 2 10
Fluorid Tablet Önerenler 5 25
Fissür Örtücü Uygulayanlar 5 25
Yer Tutucu Uygulayanlar 3 15
Bu Konuda Herhangi Bir
Öneride Bulunmayanlar 3 15
Tablo 3: Dişhekimlerinin Topikal Fluorid Uygulamama Nedenleri
Gerekçeler Hekim Sayısı (20)
%
Topikal Fluorid Uygulaması
Hakkında Bilgisi Olmayanlar 12 60 Uygulama Tekniği Hakkında
Bilgisi Olmayanlar
16 80
Uygulamanın Yararlı
Olduğuna İnanmayanlar 11 55
Cevap Vermeyenler 3 15
*Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Pedodonti A.D. Sivas. 38
C.Ü. DİŞHEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGİSİ 2001 CİLT: 4, SAYI: 1
Tablo 4: Dişhekimlerinin Fissür Örtücü Uygulamama Nedenleri
Gerekçeler Hekim Sayısı
(20)
% Fissür Örtücü Uygulaması
Hakkında Bilgisi Olmayanlar
10 50
Uygulama Tekniği Hakkında
Bilgisi Olmayanlar 11 55
Uygulamanın Yararlı Olduğuna İnanmayanlar
8 40
Cevap Vermeyenler 3 15
Tablo 5: Dişhekimlerinin Yer Tutucu Uygulamama Nedenleri
Gerekçeler Hekim Sayısı
(20)
%
Yer Tutucu Uygulaması
Hakkında Bilgisi Olmayanlar 7 35
Uygulama Tekniği Hakkında Bilgisi Olmayanlar 2 10 Uygulamanın Yararlı Olduğuna İnanmayanlar 7 35 Cevap Vermeyenler 3 15 TARTIŞMA
Koruyucu tedavi yöntemlerinin başarısı bü-yük oranda hastanın ilgisine ve kooperasyonuna bağlı olmasına rağmen, diş hekimlerinin hastaları-nı bu yöntemlerin önemi hakkında bilgilendirmeleri gerekmektedir. 0-15 yaş grubu çocukları tedaviye kabul etmeyen hekimler bu yaş grubu hastalarda iletişim zorluğunu, ebeveynlerin süt dişi tedavisini ve tedavi masrafını gereksiz bulduklarını ve ayrıca bu yaş grubunu tedavi etmekten hoşlanmadıkları-nı ifade etmektedirler.
Çocuk hastada tedavi planlaması yapılırken tüm süt dişlerinin fizyolojik düşme zamanına kadar ağızda tutulmaları önemli olduğundan sağlıklı bir sürekli diş dizisi için, sağlıklı bir süt dişlenme ge-rekli olmaktadır.10
Çalışmada yer alan diş hekimlerinin % 80'i hastalarına diş fırçalamayı önermektedir. Plak eli-minasyonunda oldukça etkili olan bu uygulama ko-nusunda çocuklar bilgilendirilmeli ve teşvik edilme-lidir.
Sönmez ve arkadaşları11 fissür örtücü kulla-nım sıklığını araştırdıkları çalışmalarında fissür örtücülerin kullanımlarının zaman geçtikçe daha fazla benimsendiğini ileri sürmüşlerdir. Kayalıbay ve arkadaşları6 genç diş hekimlerinin muayeneha-nelerinde daha fazla koruyucu tedavi uyguladıkla-rını bildirmişlerdir.
Bu çalışmada ise hekimlerin koruyucu tedavi yöntemlerinden en çok sistemik fluorid tablet uy-gulamalarıyla fissür örtücü uygulaması yaptıkları saptanmıştır. Fissür örtücü uygulaması yapan he-kimler %25 oranındadır. Fissür örtücü uygulamaları sonrası mikroorganizma türlerinin ve sayılarının
azaldığı, ayrıca çürüğün ilerlemediği bildirilmiştir.4 Fluorür uygulamaları ile diş yapısının kuvvetlendi-rilmesi ve başlangıç safhasındaki çürüklere dolgu yerine fissür örtücünün uygulanması kooperasyon açısından yararlı olduğu gibi, sağlam dokulardaki gereksiz madde kayıplarını da önlemektedir.2,4,7
Fluorid tablet öneren diş hekimlerinin oranı da % 25'dir. Fluorür özellikle dişlerin gelişme dö-nemlerinde alınmışsa diş çürüğü oranında % 50-60 oranında bir azalma olabilmektedir. Sistemik yolla uygulanan fluorid tabletlerin sıklıkla gece yat-madan önce emilerek kullanımı önerilmektedir. Bu uygulama sırasında besin kaynaklarından sağla-nan fluorür düzeyi de dikkate alınmalıdır.8
Topikal olarak fluorid uygulayan diş hekimle-rinin oranı % 10'dur. Topikal fluorür uygulamaları hekim tarafından kontrollü bir şekilde yapılacağın-dan en güvenli fluorür uygulama yöntemleridir.9
Hekimler bu koruyucu yöntemin uygulama tekniklerini bilmediklerini ifade edip uygulama tek-niğinin zor olduğunu düşünmektedirler.
Diş hekimlerinin sadece % 15'i muayeneha-nelerinde yer tutucu uyguladıklarını belirtmiştir. Bu yöntemin uygulanmama gerekçelerinde hekimler uygulama tekniğinin zor olduğunu ifade edip tekni-ğin yararına inanmadıklarını belirtmektedirler.
Çocuk hastanın da en az bir yetişkin kadar diş eksikliğinden şikayet etmeye hakkı vardır. Oli-godonti, travma ve çürüğe bağlı diş eksiklikleri ol-gularında hareketli yada sabit protez sistemlerin-den yararlanılmaktadır. Çocuk hastada süt dişleri-nin erken kaybı diş arkı boyutlarının gelişmemesi-ne gelişmemesi-neden olmakta ve bu problem düzeltilmediği taktirde diş arkının anterior ve posterior segment-lerinde daimi dişlerin çıkmaması gibi problemlerle karşılaşılabilmektedir. Erken süt dişi kayıpları ko-nuşmanın gelişimi üzerinde de son derece etkili ol-maktadır. Ön ya da arka grupta süt dişlerinin ek-siklikleri çocuklarda dilin bu bölgelere kaydırılması gibi alışkanlıklara sebep olmaktadır.8
SONUÇ
Ülkemizde koruyucu diş hekimliği alanında tedavi yöntemlerine ağırlık verilerek, kompleks diş tedavilerine harcanan emek,zaman ve maddi kay-nak yönünden tasarruf sağlanacağı düşünüldü-ğünde serbest çalışan hekimlerin bu yönde çalış-maya teşvik edilmeleri gerektiği ortaya çıkmakta-dır.
KAYNAKLAR
1. Akyüz, S., Kadir.T., Erdem, H.:Dental Caries and Ca- riostat Test in Preschool Children, J Marmara Uni Dent Fac ,2:616-620,1997.
2. Council on Dental Research: Cost-Effectiveness of Sealants in Private Practice and Standards for Use in Prepaid
C.Ü. DİŞHEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGİSİ 2001 CİLT: 4, SAYI: 1
Dental Çare JADA , 4:110-103,1985.
3. Cebi, S.: 15-16 Yaş Grubundaki Kız ve Erkek Öğren cilerin Çürük Sıklığına Etki Edebilecek Etkenlerin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Diş hek Fak Derg, 4:2-7,1980.
4. Elderlon, R.J.: Management of Early Dental Caries in Fissures with Fissure Sealant, Br Dent J , 158:254-258,1985.
5. Eronat, N., Ertuğrul, F., Uğur, Z., Önçay, Ö., Köse, T.:izmir Bornova'da Sosyo Ekonomik Düzey ile Ağız-Diş Sağlı ğı Durumunun 7 ve 12 Yaş Grubu Çocuklarda Değerlendirilme si, Hacettepe Üniversitesi Diş Hek Fak Derg 2:46-51,1997.
6. Kayalıbay,H.,Ataç,A.,Alpar,R.:Ankara İlinde Serbest Çalışan Dişhekimlerinin Koruyucu Hekimlik Bilgi ve Çalışmaları nın incelenmesi, TDBD,25:12-15.1994.
7. L e v e r e t t , D . H . , H a n d e l m a n , S . L . , B r e n - ner,C.M.,İkerH.P.:Use of Sealants in the Prevention and Early Treatment of Carious Lesions: Cost Analysis, JADA, 106:39- 42,1983.
8- McDonald, R.E., Avery, D.R.: Dentistry for The Child and Adolescent, 7.ed., Mosby, St. Louis, Baltimore,2000.
9. Pinkham, J.R.: Pediatric Dentistry Infancy Trough Adolescence, Third ed.W. B. Saunders Company, London, To- ronto, Tokyo,pp: 410-430,1999,
10. Riekman, G.A., Elbadrawy, E.E.: Effecî of Prematü re Loss of Primary maxillary Incisors on Speech, Pediatr Dent,7:119-122,1986.
11. Sönmez,H.,Balk,F.: Pit ve Fissür Örtücülerin Kulla nım Sıklığı Ankara Üniversitesi Diş Hek Fak Derg , 15:237- 239,1985.
12. Tinanoff.N., Klock.B., Camosci.D.A.: Microbiologic Effects of SnF2 and NaF Mouthrinses in Subjects with High Ca
ries Activity: Results After One Year, J Dent Res, 62:907- 911,1983.
Yazışma Adresi: Dr. Sevgi Kambek C.Ü. Diş Hek. Fakültesi Pedodonti A.D.
Kampüs / Sivas.
0346 2191010/2786
e-mail: skambek@hotmail.com
