Beslenme ve Diyet Dergisi / J Nııtr and Diet 28(1): 15-20,1999
ANKARA YUNUS EMRE SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE 8-14
YAŞ ÇOCUKLARIN, ANNELERİNİN VE KENDİ İFADELERİNE
GÖRE GIDA TÜKETİM SIKLIKLARININ İNCELENMESİ
Dr. A. Tülay BAĞCI*, Dr. Mahmut YARDIM*, Dr. Dilek ASLAN*, Prof. Dr. Zafer ÖZTEK*,
Dr. İlknur CAN*, Dr. Nurcan TOKEL*, Dr. Fatma TURGUT*, Dr. Berna YİNANÇ*
Ö Z E T
Ankara Yıınııs Emre M ahallesi'ndeki 8-14 yaş grubu çocukların, gıda tüketim sıklıklarını annelerin ve çocuk ların kendi ifadelerine göre saptam ak ve karşılaştırmak amacıyla yapılmış bir tanımlayıcı araştırmadır .Tanım lanan yaş grııbu ev dışında da gıda tüketmek olanağına sahiptir. 8-14 yaş grubu çocuklar için günlük alınması gereken gıda m addesine 1 p u a n , önerilen miktarda tü ketilmiyor ise 0 puan verilerek gıda tüketim sıklığı p u anları hesaplanmıştır. Çocukların kendi ifadelerine g ö re ortalama gıda tüketim sıklığı puanları 15.2±2.1, a n nelerinin ifadelerine göre 15.4±1.9 ’ dur. Gıda tüketim sıklığı 11 puan ve altında ise yetersiz, 12-15 puan orta yeterlilikte ve 16 puan ve iizeri yeterli olarak gruplan- dırılmıştır Bu grııplandırmaya göre annelerin ve çocuk ların kendi ifadelerinin arasında istatistiksel yönden farklılık saptanmamıştır. Anneler ve çocuklardan tüke
tim sıklıklarını her gün, günaşırı, haftada bir veya nadi ren olarak belirtmeleri istendiğinde uyumluluk boyutu %96.3 ile %19.3 arasında değişmektedir. Çikolata, bis- kiii dondurma gibi dışarıda tüketilebilen gıdaların tüke tim sıklıkları için anneler ve çocukların ifadeleri ara sında uyumlu olma boyutu diğer evde tüketilen m adde ler için hesaplanan değerden daha düşüktür Annelerin, çocuklarının gıda tüketim alışkanlıklarını detaylı ola rak bilemeyebilecekleri ve araştırmalarda bu durumun göz önüne alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.
A n a h ta r Sözcükler: Gıda tüketim sıklığı, anne, çocuk A B S T R A C T : A C o m p a r is o n o f F o o d C o n s u m p tio n F r e q u e ııc y R e p o r ts o f 8 -1 4 Y e a rs O ld C h ild re n ( S e l f a n d M o t h e r R e p o rts ) in Y u n u s E m r e D istrict in A n k a r a
This is a descriptive study on th e fo o d consumption fre - cfuency o f 8-14 years old children and the dinıension o f agreement bet\veen nıothers and children on the con sumption frecjuency reports. This age group children are able to g e tfo o d s also out o fh o m e . A fo o d consum p tion freg u en cy score is calculated f o r e a c h fo o d it em by giving one point f o r noıuıppropriate appropriate
con-* Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
sum ptionfreguencies and zero p o in t f o r ııonappropriate freguencies. The mean o f f o o d consumption fre g u e n c y score calculated according to the expressions o f child ren and nıothers were 15.2±2.1 and 15.4±1.9 respecti- vely. Then freg u en cy points are separated into three groups; 11 points and below are accepted as an insuffı- c ie n tfo o d consum ption, 12-15 points accepted as a bor- derline and 16 and above points accepted as a suffici- eııtfo o d consumption. There is no statistically meaniııg- fu l dijference between nıothers' and children's expressi- ons according to this groııpiııg. The rates o f agreem ent between nıothers and children on consumption fr e g u e n cies chaııged in a range fr o m 96.3% to 19.3%, \vhen they asked to specify the freguencies as in everyday, in every other day, oııce in a week or rarely. Atıother fin - ding is that the fo o d s like ice-creanı and chocolate \vhich can be eaten oııt o fh o m e , hav e lo\ver agreement rates than the other s. Tlıese sııggest that nıothers nıay not know th e fo o d consumption p a tten ı o fth e ir children in detail and researclıers mııst p ay attention to tlıisfact. K ey Words: F ood consum ption freg u en cy, mother, child
G İR İŞ
Yetersiz ve d en sesiz beslenme; kronik hastalıklaraW ' yol açması ve enfeksiyon hastalıklarına eğilimi arttır ması nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur. Toplum un beslenme durum unun saptanması, gıda ve beslenmeye bağlı etiyolojik faktörlerin ortaya çıka rılması amacıyla çeşitli gıda tüketim araştırmaları y a pılmaktadır. Bu araştırmalarda, kolay uygulanması nedeni ile sıklıkla soruşturma-anket yöntemi kulla nılmaktadır. Aile bireylerinin gıda tüketim d u ru m u nun genelde annelerden sorularak öğrenilm esi, ev d ı şında tüketilen yiyeceklerle ilgili bilgilerin atlanm a sına neden olabilmektedir. Özellikle son yıllarda m edyada çıkan reklamların etkisi ile çocuklar arasın da sağlığa ve büyüm eye katkısı olm ayan, bol enerji, iştah kesici, boyalı, "abur cubur" diye tarif edilen gı daların tüketiminin hızla arttığı görülmektedir.
Bu çalışmada, belirli gıdaların, ev dışında gıda tüket me olanakları fazla olan okul çaöı cocuklarda, ne sık lıkta tüketildiği ve annelerinin bu yaş grubundaki ç o
cukların gıda tüketim alışkanlıklarını ne oranda bile bildiklerinin saptanması amaçlanmıştır.
A R A Ş T I R M A Y Ö N T E M İ V E A R A Ç L A R I
1. Araştırmanın yeri ve zamanı:
Araştırma, Ankara Yunus E m re Sağlık Ocağı (YE- SO) Bölgesi’nde yapılmıştır. 1980 yılında kurulan Y ESO, Gül veren grup başkanlığına bağlı olarak ça lışmalarını sürdürmektedir. Sağlık Ocağı dört m a h a l leye hizmet vermektedir. Bölgenin yıl ortası nüfusu
1995 yılında yapılan Evhalkı Tespit Fişi (ETF) çalış maları ile 35 326 olarak tespit edilmiştir. Nüfus pira midi, gelişmekte olan ülkeler ve Türkiye nüfus pira mitlerine benzemektedir. 8-14 yaş çocukları nüfusu 6095; hane sayısı 8 0 1 7 ’dir. Araştırma, 15 T e m m u z - 29 Ağustos 1996 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş tir.
2. Araştırmanın evreni ve örneklem seçimi:
Sağlık Ocağı bölgesinin hizmet verdiği dört m ahalle den sadece Yunus Em re M a h alle si’nin kayıtları ta mamlanmış olduğundan, çalışmanın bu m ahallede yapılması planlanmıştır. Yunus E m re M a h a lle si’nin hane sayısı 1045 ve 8-14 yaş grubu çocuk sayısı 1026 olarak tespit edilmiştir. D aha önce yapılmış ç a lışmalara göre, 12 yaş grubu çocuklarda et ve ürünle rinin tüketiminin %24 olduğu tespit edilmiştir. Ö r neklem büyüklüğü bu orana göre hesaplanarak, siste matik örnekleme yöntemi ile 220 hane ziyaret edil miştir. Bu tanımlayıcı tipte bir çalışmadır.
3. Veri toplama yöntemi ve analizi:
Araştırma, yüzyüze anket yöntemiyle gerçekleştiril miştir. Sistematik örnekleme yöntemine göre tespit edilen haneler kapı kapı dolaşılarak toplam 2 1 8 , 8 - 1 4 yaş grubu çocuk ve anneleri ile görüşülüp anket uy gulanmıştır. Araştırma kapsam ına alınan çocuklara ve annelerine aynı anda ve değişik yerlerde anket uy gulanmıştır. Çocukların kendilerine sorulan gıda tü ketim sıklığı annelere de karşılaştırma ve annelerin çocuklarının gıda tüketim sıklıklarını ne oranlarda bildiklerini saptam ak am acıyla sorulmuştur. T o p la nan verilerin analizi Epi-Info bilgisayar programı ile yapılmıştır. Belirli gıdaların çocuklar tarafından ne kadar sıklıkla tüketildiği hem çoçukların kendilerine hem de annelerine sorularak; her gıda için, 8-14 yaş grubuna önerilen tüketim sıklığına uyum lu tüketim sıklıklarına bir puan, uyum lu olm ayan tüketim sık lıklarına sıfır puan verilmiştir. G ıda tüketim sıklığı 22 türde yiyecek tütetilmiş olduğundan toplam 22
puan üzerinden h e s a p la n m ış tır. 11 p u a n altı y etersiz, 12-15 puan orta yeterli, 16 p u a n ve üzeri ise yeterli tüketim sıklığı o la ra k d e ğ e rle n d ir ilm iş tir. U y u m lu olm a boyutu to p la m tutarlılıktan h e s a p l a n m ı ş , ç o c u k ve annenin ifadesinin k a r ş ıla ş tır ılm a s ın d a ise T -te st ve ikiyüzde arasındaki farkın a n la m lılık testi u y g u lanmıştır
B U L G U L A R V E T A R T I Ş M A
A raştırm a k a p s a m ın a alınan ç o c u k la r ın y a ş ve c in si yetlerine göre d a ğ ılım la rı T a b l o l ’d e s u n u lm u ş tu r . A n k e t u y g u la n a n ç o c u k l a r ı n % 4 2 . 2 ’si e r k e k ve % 5 7 .8 ’i kızdır. Y a ş la rın a g ö re c in s iy e t d a ğ ılım ı ara sında istatistiki y ö n d e n fark b u lu n a m a m ı ş tır . Y aş ve cinsiyet y ö n ü n d e n a ra ş tırm a g r u b u h o m o j e n d i r . Ç o cukların kendi ifad elerin e g ö re g ıd a tü k e tim s ık lık la rı (Tablo 2) in c e le n d iğ in d e ; ç o c u k la r ın % 2 7 . 1 ’inin eti ve % 29.8'inin sütü n a d ir o la ra k tü k e ttiğ i v e y a hiç tüketm ediği sa p tan m ıştır. Ç o c u k la r ın % 9 9 .1 'i e k m e ği, % 8 2 .1 ’i peyniri ve % 8 0 .9 'u s e b z e m e y v e y i her- gün tüketirken eti h e r g ü n tü k e te n ç o c u k l a r a ra ş tırm a grubunun ancak % 1 4 .2 'sin i o lu ş t u r m a k ta d ı r . Ç o c u k ların günlük tü k e tim le rin d e yeri o lm a m a s ı g erek e n kolayı ise an cak % 1 7 . 4 ’ü n a d ire n tü k e tm e k t e v e y a hiç tü k e tm em ek te d irler. Ç o c u k la r ın % 6 5 . 6 ’sı tost ve sandviç vb. şeyleri nadiren t ü k e tm e k t e v e y a hiç tü k etm em e k ted irle r ki b u n u n d a o k u l ve ev ç e v re s in d e bu tür satış yerlerinin o lm a m a s ı v e y a az o lm a s ın d a n kaynaklandığı d ü ş ü n ü lm e k te d ir . A n n e ve ç o c u k la rın gıda tüketim sıklığı ile ilgili ifadeleri u y u m l u l u k b o yutu ile test edilm iş ve en y ü k s e k u y u m l u l u ğ a g ö re sıralanm ıştır (Tablo 3).
A n n ele r ile ço cu k ların belirttikleri tü k e tim sıklığı en y üksek oranla e k m e k tü k e tim in d e u y u m l u ( % 9 6 .3 ) bulunurken, d ışard an a lın a b ile c e k v e y a te m in e d ile bilecek y iy e cek lerd e a n n e ile ç o c u ğ u n aynı sıklıkta tüketim sö y le m e boyutları a z a lm ıştır. Ç o c u k la r ın k u ruyem iş tü k e tim in d e ise a n n e ile ç o c u k t a aynı tü k e tim sıklığını b elirtm e b o y u tu % 1 9 .2 o la ra k s a p ta n mıştır. Ç o cukların b ü y ü m e d ö n e m i n d e d a h a d ikkatli olarak tüketm eleri g e re k e n süt g r u b u y iy e c e k l e r ise anne ile ç o c u ğ u n aynı tü k e tim i b e l i r t m e sıklığı % 33.4 olarak sa p ta n m ış ve h e r g ü n süt tü k e ttiğ in i söyleyen ço c u k oranı % 1 8 .8 iken, a n n e le r ç o c u k l a r ı nın daha yüksek o ra n la rd a süt tü k e ttik le rin i ifade e t mişlerdir. Bu u y u m s u z lu ğ u n a n n e le rin ç o c u k la rın ın daha sıklıkla süt tü k e tm e le rin i is te m e le r in d e n k a y naklandığı d ü şü n ü lm e k te d ir.
G ıda tüketim inin anne ve ç o c u k if a d e s in e g ö r e p u a n lanması incelendiğinde (T a b lo 4); y e te rs iz p u a n alan
A N K A R A Y U N U S EMRE SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE 8-14 YAŞ ÇOCUKLARIN,
ANNELERİNİN VE KENDİ İFADELERİNE GÖRE GIDA TÜKETİM SIKLIKLARININ İNCELENMESİ
17
Tablo 1. Yunus Em re Mahallesi'nde Araştırma Kapsamına Alınan 8-14 Yaş Grubundaki Çocukların Yaşa ve Cin siyete Göre Dağılımları (Ankara, 1996 ).
YAŞ (Yıl) Sayı CİNSİYET Erkek %* Sayı Kız %* Sayı Toplam 8 11 33.3 22 66.7 33 15.1 9 16 50.0 16 50.0 32 14.7 10 14 46.7 16 53.3 30 13.8 11 12 40.0 18 60.0 30 13.8 12 14 45.1 17 54.9 31 14.1 13 13 43.3 17 56.7 30 13.8 14 12 37.5 20 62.5 32 14.7 Toplam 92 42.2 126 57.8 218 100.0
p> 0.05; * satır yüzdesi, ** sütun yüzdesi
Tablo 2. Yunus Em re M ahallesi’nde Araştırma Kapsamına Alınan Çocuklarda Kendi İfadelerine Göre, Bazı Gıda-ların Tüketim Sıklığının Dağılımı (Ankara, 1996)
Gıda Tüketim Sıklığı
Gıdalar Hergün Günaşırı Haftada bir Seyrek-■Hiç Topl am
Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %
Et 31 14.2 43 19.7 85 39.0 59 27.1 218 100.0 Yumurta 84 38.5 79 36.2 41 18.8 14 6.4 218 100.0 Süt 45 20.6 54 24.8 53 27.1 65 29.8 218 100.0 Peynir 179 82.1 18 8.3 8 3.7 13 6.0 218 100.0 Ekmek 212 97.2 1 0.5 - - 5 0.5 218 100.0 Kola,vs. 38 17.4 57 26.1 85 39.0 38 17.4 218 100.0 Sebze-meyve 177 81.2 24 11.0 16 7.3 1 0.5 218 100.0 Şeker 44 20.1 40 18.3 57 26.1 77 35.3 218 100.0 Tost-sandviç 13 6.0 26 11.9 36 16.5 143 65.6 218 100.0 Simit 41 18.8 29 13.3 63 28.9 85 39.0 218 100.0 Çikolata, gofret 42 19.3 49 22.5 69 31.7 58 26.6 218 100.0 Çiklet m . 50.0 42 19.3 27 12.4 38 17.4 218 100.0
Yüzdeler toplam çocuk sayısı üzerinden, satır yüzdesi olarak hesaplanmıştır (n= 218).
çocuk oranının çocuğun ifadesine göre alındığında daha yüksek olduğu anne ifadesine göre daha düşük olduğu saptanmıştır. Çocukların gıda tüketimlerin yeterli olm a oranı anne ve çocuk ifadesinde yakın bulunmuş ancak yeterli gıda tüketimi olan çocuk ora nının %50'nin altında olduğu saptanmıştır. Araştırma grubunda incelenen çocukların gıda tüketimlerine ai leler tarafından daha fazla dikkat edilmesi ve önem verilmesi gerektiği bu sonuçlar ile de desteklenm ek tedir. Çocukların yaşlarına göre gıda tüketim sıklığı puanları incelendiğinde (Tablo 5) ise yeterli tüketimi
%52 olan sadece 8 yaş grubu çocuklar bulunmuştur. Diğer yaş gruplarındaki çocukların %50'sinden daha azının yeterli gıda tüketimine sahip oldukları saptan mıştır.
Araştırma kapsam ında incelenen çocukların kola - süt, sandviç - et ve şekerleme - baUreçel, pekm ez tü ketimleri karşılaştırılmış, T ablo 6,7 ve 8'de sunul muştur. Çocukların kola tüketimlerinin süt tüketim lerinden daha sık olduğu ve bu farkın istatistiki y ö n den de önemli olduğu bulunmuştur. Süt ile kola tüke timinin aynı sıklıkta tüketilme boyutu %35.7 olarak
Tablo 3. Yunus Emre M ahallesinde Araştırma Kap samına Alınan Ailelerde Çocukların Gıda Tüketim Sıklıkları ile Annelerinin İfadelerinin Uyumlu Olma Boyutu (Ankara, 1996)
Gıdalar Uyumlu Olma Boyutu (%)
Ekmek 96.33 Barbunya 75.23 Sandviç-Tost 64.67 Nohut 53.66 Kuru Fasülye 49.03 Mercimek 48.16 Makama 44.95 Bulgur 44.49 Cips 44.49 Peynir 42.66 Simit 41.74 Şehriye 41.28 Bal-Reçel-Pekmez 39.93 Meyve suyu 39.91 Meyve 39.45 Et 39.40 Yumurta 38.99 Mısır 38.99 Pilav 38.53 Sebze 38.53 Kola 38.07 Süt 33.48 Dondurma 32.57 Bisküi 31.65 Gofret-Çikolata 30.73 Yoğurt 29.35 Çiklet 27.52 Kuruyemiş 19.26
hesaplanm ış ve bu sonucun süt tüketiminin arttırıl ması yönünde ailelere bilgi verilmiştir. Sandviç ve et tüketiminin aynı sıklıkta tüketilme boyutu % 31.2 ve şekerlem e ile bal p e k m e z reçel tüketiminin aynı olm a boyutu da % 37.2 olarak bulunm uştur. Sandviç ile et ve şekerlem e ile bal, p e k m e z , reçel, tüketim sıklıkla rı arasında istatistiki yönden fark olmadığı saptan mıştır.
S O N U Ç V E Ö N E R İ L E R
Yunus Em re M a h a lle s in d e k i 8 -1 4 yaş g r u b u n d a k i çocukların gıda tüketim sıklıkları ve a n n e le rin ç o cuklarının gıda tüketim sıklıklarını h a n g i ö lç ü d e b il diklerini belirlem eye yö n elik bu ç a lış m a n ın s o n u ç l a rı ve bu konudaki öneriler a ş a ğ ıd a ö z e tle n m iş tir.
• Protein içeriği y ö n ü n d e n ö n e m li g ıd a la r d a n o la n et ve sütün tüketimi ço cu k ların y a k la ş ık ü çte biri t a r a fından seyrek olarak belirtilm iş (s ıra s ıy la % 2 7 .1 ve %29.8); ancak y u m u rta , y o ğ u r t ve p e y n irin y ü k s e k oranda hergün veya gü n aşırı tü k e tild iğ i (s ır a s ıy la % 74.4, % 72.4 ve % 9 0 .4 ) s a p ta n m ış tır .
• E k m ek tüketimi T ü rk to p l u m u n u n g e l e n e k s e l y a p ı sına da uygunluk g ö s te r m e k t e d i r . A r a ş t ı r m a k a p s a m ı na alınan çocukların % 9 9 . 1 ’i h e r g ü n e k m e k t ü k e t mektedir, sebze ve m e y v e tü k e tim s ık lığ ın ın d a % 80.9 olduğu g ö rü lm e k te d ir.
• Ç ocukların yaşları ile g ıd a tü k e tim s ık lık la rı a r a s ı n da bir ilişki b u lu n a m a m ış tır .
• Kolalı içecekleri h e r g ü n t ü k e t e n l e r d e , s ü tü n s e y r e k içilm esinin, kolalı iç ece k leri h a f t a d a b ir t ü k e t e n l e r e göre d ah a fazla o ld u ğ u g ö r ü l m e k t e d i r . T o s t s a n d v i ç y e n m e sıklığının et tü k e tim sık lığ ın ı e t k i l e m e d i ğ i saptanm ıştır. Y in e aynı ş e k ild e ş e k e r l e m e y e m e s ı k lığı ile b a l-r e ç e l- p e k m e z tü k e t i m sık lığ ı a r a s ı n d a b ir ilişki s a p ta n a m a m ıştır. • A n n e ile ç o c u ğ u n u y u m l u l u k b o y u t u n a b a k ı l d ı ğ ı n da, çiklet (% 2 7 .5 ), ç i k o la ta ( % 3 0 . 7 ) b is k ü i ( % 3 1 . 7 ) , d o n d u rm a (% 3 2 .6 ) gibi ç o c u k l a r ı n d a h a ç o k e v d ı ş ı n da tükettikleri g ıd a la rın , u y u m l u l u k b o y u t l a r ı n ı n , e v de tükettikleri g ıd a la r d a n d a h a d ü ş ü k o l d u ğ u g ö r ü l m üştür. • T e k tek g ıd a la r e le a l ı n d ı ğ ı n d a , a n n e v e ç o c u k a r a sındaki u y u m lu l u k b o y u t u n u n d ü ş ü k l ü ğ ü , g ı d a t ü k e tim sıklığı p u a n l a n d ı r ı l d ı ğ ı n d a o r t a d a n k a l k m a k t a d ı r . B u n u n n e d e n i, g ıd a t ü k e t i m sık lığ ı p u a n ı h e s a p l a n ı r ken, h e rg ü n , g ü n a ş ırı, h a f t a d a b ir , s e y r e k v e h iç s e ç e neklerinin g r u p la n d ır ıla r a k p u a n l a n d ı r ı l m ı ş o l m a s ı dır. Ö rneğin: etin h e r g ü n v e y a g ü n a ş ı r ı t ü k e t i l m e s i n e 1 p u a n v erilm iştir. Ç o c u ğ u n g ü n a ş ı r ı , a n n e n i n is e herg ü n s e ç e n e k le rin i b e l i r t m e l e r i d u r u m u n d a , t ü k e tim sıklığı p u a n ı o la ra k a y n ı p u a n ı a l a c a k l a r a n c a k tüketim s e ç e n e k le r in in b i r e b i r k a r ş ı l a ş t ı r ı l m a s ı n d a iki ifade b irb iriy le u y u m s u z o l a c a k t ı r .
° A n n e le r, ç o c u k la r ın ın g ı d a t ü k e t i m s ı k l ı k l a r ı n ı k a b a c a d o ğ ru b i l m e k t e d i r l e r , a n c a k b e s l e n m e a r a ş t ı r m a la r ın d a d a h a d e ta y lı b ilg i e l d e e t m e k iç in s a d e c e an n e n in ifa d e s iy le y e t i n i l m e m e l i d i r .
A N KAR A Y U N U S EMRE SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİNDE 8-14 YAŞ ÇOCUKLARIN,
ANNELERİNİN VE KENDİ İFADELERİNE GÖRE GIDA TÜKETİM SIKLIKLARININ İNCELENMESİ
19
Tablo 4. Yunus Emre M ahallesi’nde Araştırma Kapsamına Alınan Çocukların Puanlandırılmış Gıda Tüketim Sık lıklarının; Çocukların ve Annelerinin İfadelerine Göre Yiizde Olarak Karşılaştırılması (Ankara, 1996)
Puanlandırılmış Gıda Tüketim Sıklığı Çocuğun İfadesi(%) Annenin lfadesi(%)
Yetersiz ( 11 puan ve altı ) 6.0 3.3
Orta yeterlilikte (12-15 puan) 50.0 47.7
Yeterli (16 puan ve üzeri) 44.0 49.0
Toplam 100.0 100.0
p> 0.05 (İki yüzde arasındaki farkın önemlilik testi)
Tablo 5. Yunus Emre M ahallesi’ııde Araştırma Kapsamına Alınan Ailelerde Çocukların Kendi İfadeleriyle Yaşa Göre Gıda Tüketim Sıklıklarının Dağılımı (Ankara, 1996)
Gıda Tüketim Sıklığı
Çocukların Yaşları(yıl) Yetersiz Orta Yeterli Toplam
Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %
8 1 3.0 15 45.0 17 52.0 33 15.1 9 2 6.25 20 62.5 10 31.2 32 14.7 10 5 16.7 13 43.3 12 40.0 30 13.8 11 1 3.3 16 53.3 13 43.3 30 13.8 12+ 4 4.3 45 48.4 44 47.3 93 42.6 Toplam 13 5.9 109 50.0 96 44.0 218 100.0
p > 0.05 (İki yüzde arasındaki farkın önemlilik testi)
Tablo 6. Yunus Emre M ahallesi’nde Araştırma Kapsamına Alınan Çocukların Kola ğılımı (Ankara, 1996).
ve Süt Tüketim Sıklığının
Da-Süt Tüketim Sıklığı
Kola Tüketim Sıklığı Hergün / Günaşırı Haftada Bir Seyrek / Hiç Toplam
Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %
Hergün / Günaşırı 40 42.1 19 20.0 36 37.9 95 43.6
Haftada Bir 32 37.6 31 36.5 22 25.9 85 39.0
Seyrek / Hiç 22 57.9 9 23.7 7 18.4 38 17.4
Toplam 94 18.8 59 27.1 65 29.8 218 100.0
Ki-kare=l 1.40, p=0.022 Uyumluluk Oranı: %35.7
Tablo 7. Yunus Emre M ahallesi’ııde Araştırma Kapsamına Alınan Çocukların Sandviç Tost ve Et Tüketim Sıklığı nın Dağılımı (Ankara, 1996)
Et Tüketim Sıklığı
Sandviç Tost Tüketim Sıklığı Hergün / Günaşırı Haftada Bir Seyrek / Hiç Toplam
Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %=
Hergün/Günaşırı 15 38.4 12 30.8 12 30.8 39 17.9
Haftada Bir 18 50.0 12 33.3 6 16.7 36 16.5
Seyrek / Hiç 41 28.7 61 42.6 41 28.7 143 65.6
Toplam 74 33.9 85 39.0 59 27.1 218 100.0
Tablo 8 . Yunus E m re M a h a lle s in d e A ra ştırm a K a p sa m ın a A lın a n Ç o cu k la rın Ş e k e rle m e ve B a l-R e ç e l-P e k m e z T ü ketim S ıklığının D ağılım ı (A n k a ra > 1996)
Bal-Reçel-Pekmez Tüketim Sıklığı Şekerleme Tüketim
SıklıSı Hergün / Günaşırı Haftada Bir Seyrek / Hiç T oplam
Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %
Hergün / Günaşırı 70 83.3 6 7.2 8 9.5 84 38.6
Haftada Bir 48 84.2 4 7.0 5 8.8 57 26.1
Seyrek / Hiç 67 87.0 3 3.9 7 9.1 77 35.3
Toplam 185 84.8 13 6.0 20 9.2 218
100.0
Ki-Kare=0.94, p=0.92 Uyumluluk Oranı: %37.2
KAYNAKLAR
8 . Mazariegos-■Ramos et ali. Consum pt ion o f soft drinks1. Yurtal J. Türkiye'de Gelir Dağılımı-Beslenme İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Uz manlık Tezi, 1982.
2. Yazıcıoğlu R. Sadece Erzincan'da kolalı içecekler için 1.4 trilyon harcandığını düşünebilirmisiniz, Hacettepe Üniversitesi Tıp Dergisi, 13:120,1996.
3. Andreoli C, Plum Smith. Cecil Essentials of Medicine, Second Edition, Saunders International Edition, 1990. 4. Hunter, Beatrice T, Consumer B. Your Food and
What's been done do it, New York, Simon, 1971.
5. Bame H R, Moore V A, Bond G.W. Behavioural Ab- normalities in young adult individuals caused by mal- nutrition in early life, J Nutr. 100; 149, 1970.
6 . Pekcan G. İlkokul çocuklarında demir yetersizliği ane misi, enfeksiyon ve okul başarısı arasındaki etkileşim üzerine araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi, 13:51,
1984.
7. Manav N. Erken Yaşlardaki Yetersiz ve Dengesiz Bes lenmenin Davranış ve Gelişme Üzerine Etkisi, Beslen me ve Diyetetik Programı-Doktora Tezi, H.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1975.
vvith phosphoric acid as a risk factor for thc develop- ment of hypocalcemia in children. A Case Control Study; Journal o f Pediatr, 126:940, 1995.
9. Topal B. "Soft Drink" içecekler hipokalsem iye yol açı yor mu? Yeni Tıp Dergisi, 13:38, 1996.
10. Aksu B F, Öztek A Z. Göçmen türk işçi ailelerinin ve çocuklarının beslenme durumu üzerinde karşılaştırm a lı bir araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi, 8-9:41,
1979-1980
11. Okul Çağı Çocuklarında Beslenm e, "Türkiye'de Ana- okul ve İlkokul Çağı Çocuklarının Beslenm e Sorunları ve Çözüm Yollan" Roche, Hacettepe Ü niversitesi, Ege Üniversitesi W orkshop Raporu, 1984
12. Aygün C. 5-6 Yaş Okul Öncesi Dönemi Çocukları için Geliştirilecek Beslenme Eğitimi Program larının Ço cukların Beslenme İle İlgili Bilgi, T utum ve D avranış larına Etkisi, Besleneme ve Diyetetik Programı Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık B ilim leri Enstitüsü, 1994.
13. Taşçı N, Şahin M, Baysal A. A nkara kentinde okula devam eden ve çalışan 12-14 yaş grubu gençlerin bes lenme durumu. Beslenme ve Diyet Dergisi, 16:2; 139-
