Gaziantep E Tipi Cezaevi'ndeki Cinayet Hiikiimhileri Uzerinde Bir
Ara§brma
ZERRiN ERKOL
Gaziantcp Universitcsi TIp Fakliltcsi Adli TIp Anabilim Dalt, Gaziantep
AN INVESTIGATION ON HOMICIDE CONVICTS IN GAZIANTEP E - TYPE PRISON Summary
In grouping offences. process toward person life, homicide is the most important and irreversible one. There is a lot of causcs of homicidal behaviour, such as familial, enviromental, individual, social, economic etc.
In this study, an inquiry data obtained from homicide convicts in Gaziantep E-Type Prison, was given in detailed and discllssed.
()zet
insan hayatlOa yonelik sw;:lar i<;:crisinde cinayet en onemli ve irreversibl olamdlL insaru cinayet i~lemeye yonelten aile sel, <,:cvresel, ki§isel, sosyal, ekonomik vb. pek <;ook faktor sayIiabiliL
Bu <;oah~mada, Gaziantep E Tipi Cezaevi'ndeki cinaye! hiikiimliileri uzerinde yapIian bir auke! <,:ah~maslOlO verileri detayli olarak sunulmu~ ve tarl1§llml~uL
GiRiS VE AMA~
insana yonelik suc;:lar ic;:erisinde en agm "adam Oldiirme fiili" yani cinayettir. Adam oldiirme suc;:una genel olarak "homisid" adl verilmekle birlikte magdurun kimligine gore degi§ik isimler de kullamlabilmektedir. E§ini oldiirme "Ukrorisid", kardq oldiirme "fratrisid", anne baba Oldiirme "parisid", yeni dogan donemindeki bebegi oldiirme "infantisid", iist diizey bir devlet adamml oldiirme "manyisid" olarak adlandmltr (1).
Cinayet suc;:u tUm toplumlarda goriilen iiniversal bir suc;:tur. Tum §ahlslarda ki§iyi suc;:a iten cinayet i§lemeye yonelten motivasyon mevcuttur. Ancak ki§ideki bu cinayet i§leme egilimi predispozan baZI faktorler yamnda toplumsal ve c;:evresel ko§ullar tarafmdan aC;:lga C;:lkanhr ya da basktlal1lr (2). Yarvis (3)'e gore homisid psikiatrik output'un mental proc;:esinin iirettigi davram§sal bir sonuc;:tur. Bu yakla§lm kendisinin §ahsi fikri olmasma ragmen, Yarvis c;:ah§malannda cinayet i§leme egilimi ile mental hastahklar arasmad direkt bir ili§ki ortaya koymaml§tlL
Tanay (2)'a gore ise tiim cinayetler failin ya§adlgl itilaf-c;:atl§madan kaynaklamL Bazl c;:atl§malar ki§inin karakter yaplsmdan kaynaklat:makla birlikte, bazl c;:atl§malar faiJin ozgec;:mi§indeki baZl aynntllar ile baglantlhdlr. Intrapsi§ik homisidal egilim ile reaktif homisidal davram§ arasmdaki etkile§im ki§ide bazl c;:agn§lmlar dogurur, Bu da homisidal riski olu§turur. Homisidal riskin fiile donii§mesinde temel faktOr ortamda bulunan tahrik nedenlerinin devam edip etmemesidir. Esas olarak ki§iyi cinayete iten nedenlerin demografik ozellikleri ile yakm ili§ki ic;:erisinde bulundugu gorii§u yaygm olarak kabul gormektedir.
~ah§mamlzda, Gaziantep E Tipi Cezaevi'nde cinayet suc;:undan hiikiim giymi§ olan 100 suc;:lu ile gorii§iilmii§, suc;:lulara ait demografik ozellikler anket yoluyla ara§tlnlml§ ve elde edilen bilgiler literatiirle kar§tla§ttnlarak degerJendirilmi§tir.
Adli TIP Derg., 11,39-46 (1995)
40 Z. ERKOL MATERY AL VE METOD
Bu c;:al!~mada, Gaziantep E Tlpi Cezaevi'nde IJulullan, ceza ehltyeli tarn olem ve cinayet sus:u s(lbitlqmi~
100 hliklimlLi de ya~, cins, ll1cdeoi bdli, dogum kaydl, sue;: yeli, LigrGnim dcreccsi, q SdYlSI, c;:ocuk ve k<lrdc9 saYlSI, mcsiegi, magdur ilc yakllll!k ucreccsi, sue;: i~lemc nedcn\en, sw;: dleti, daha tince ~UC;:U olup olmadlgl,
aile~!ndc ba~ka suc;:!u blliunllp bU!lInmadlgl, VClf i~e yakmligl, aldlgl ceZd silre~i, UyutuCll uyl!§tulucu madde kullallull durull1u, olay slra,;mda alkol ya da loksik bir madde:: alip alrnadl~l, i~ledigi ;;ue;: ile ilgili fikri ve gclccek!e :iUC; i~ileme egi!imi, cezacYindc ziyarctc;isinin olup olmadlgl, kcndisine pdra ge!ip gelmcdigi, geliyor,a I11lktan cezaevinde 'll<; i~leme ve sUi;:a maruz ka!ma durumu, cez<levlnden r,:lkugl Z,\I11i\o ne Ydpmay!
dll~tindiigll, SL1(,: i~leme,im muteakIp davrant~J hakkmda sOflliar sorulmu~, cevaplar wm'Hnen ki~lmn lfade
dlIgi ~ekilJc dlHHm~ olup ccvaplann dogrulugunu de:;tekley-:cek rCSnll veri kaYltlan bulullrnadlgmdan ki~intn ifade~;i ile yctinilmi'itir.
3U:::"CCLAR
1994 yIlt Arahk aymda Gaziantep E tipi cczaevinde buhman toplam 622 sU'rJudan 73\i cinayct lutuklusu j] Tsi cinayet hilkilmJijsil olup gcriye kalan su~lular adam
yaralarna, 111rslziIk, uyll~turucu markle kullammJ-ticareli, ka~~ak~lhk, gasp, cin:;el SlI((
i§lcmt' gibi sUl;lardan hukUmlii ya da iutukhl olarak hulunmaktac1Jr Cinayet
tutuklulanmn henLiz davalan devam ettlginden, ya da Yargltay a~amasmda
blliunclllgllnctan su\;lan sabitlqmcdlgi gcrekc;:esi lie \;all~ma kapsamlOa almmadl.
1 J 7 cinayet hiildimllisUnlin 8'j kadm, 109'u erkek olup top lam 100 hiikUmW yalt§H1a
kapsdlmna al!l1lTIl§Ur. Olgulann ya~ ortalaOlaSl 26,8 olup, en geo;; olgu 13 ya:;;lI1da bir erkck, en ya§!J olgu isc 72 ya~lOda yine bir erkektir.
Olgulann ya,~ gruplan ve Clnse gijrc dagtlnm Tablo l'de, hliklinllUlerin rnecleni haJi ise Tablo 2'de g6s1erilmi§tir. HUklimliilerin dogum kaYltlan incelendiginde 4!'inin k()y,
61'inin ise ~etm merkezinde kaYlth bulunduklan g07.lemni~tir. Olgularda sll~lm i~kndi~b
yer daglllml TabJo 3'de gdsterilmi§tir.
HUkUmlUlcrin ogrenim derccelen Tablo 4'de sunulmu§tur. Olgular c§ saYlsl y()nUndcn ince\endigindc 51 'inde bir adet c§, 6'smda iki adet es., 1 'inde ise ikiden fazla c:;; tesbit cdilmi:;;lir.
Olgulannllzclaki karde§ ve yocuk say lSI Tablo 5'de, meslcklere gi)rc claglllrm ise
Tablo 6'c!a verilrni~tir. <::akmab';l, seyyar satlci gibi meslekler serbest meslek grubu
i~'erisinde g()slerilmj~tir.
Senmizde olgularm gelir dagIllml Tablo Tde, Hukum giydikleri ceza si.1releri de Tabla ~'de vcrilmi~tir.
f-lUkumlliniin ma,gdur ile yakmlIgl Tablo 9'da, olayda kullam!an SU~ aJeri cinsi ise Tablo I Q'da sunulrl1lqtuL Scrimizd~ 89 olgucla ma,gdur saYl;;l bir iken, 11 olguda birdcn fazla saYlda magdur :-;aplanmi~tll. Toplam 54 olgu olarak verden atqli sil;-\h
yariljanrnalan, 38 olguda tabanCEL 13 olguda av tiifegi, 3 olguda ise harp siJahl ile
olu~rnLl~tur.
Olgulann bzgc<;mi~leri incclendiginde; huklim giydik!eri cinayet su<;unclan ()!1CC 11
olguda "adam yaralama", 6 oJguda "ka<;akt;ll!k", 5 olguda "uyu§turucu ticaretl", 3 o!gucla "siyasi Slly", 2 o!guda "polisc mukavcmet ve atq aymak", 2 olguda isc
"lmslzlIk" SLlyU i~ledikleri tespi t ed i Imi~tir.
Toplam 100 hUkiimli.ini.in 53'linlin anne, baba, kardq ve yakll1 akrabalannda su-r
j~kmj~ hcrltangi bil ki§i bulunmazken 47 olgunun yakll1lanmla c;e§itli sU91ar saptc~l1ml~l [I. 9 olguda anne, baba, 18 olguua karde§ 2 olguda evlat, 14 olguda amca
daYI, 16 olguda yegen veya kuzen, 26 olguda yaktn akrabalanla olmak uzere top lam 85
Gaziantep E Tipi Cezaevi'ndeki Cinaye! HtikLimlUlcri lIzerinde .. 41
Tablu l. Olgulann ya,? gruplanna gore dagIiuTii
11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 70 vc yuk.
Erkck 2R 41 11 2
Kadlll 2 I
2-Toplam 30 42 13 7
Tablo 2. Olgulann medel)i hali
£vli Bckar Dul Toplam
51 42 7 100
Tablo 3. Su-;: yeri
Kiiy Getekondu Sehir rnerkezi Tuplam
Olgu say lSI 16 46 38 100
Tablo 4. Htiki.imlLilerin b~enim durUlllll
Cahil Okuryazar ilkokul Orlaolwl Lisc Toplam
Olgu say lSI 17 9 62 6 100
Ta blo 5. Olguiardaki kilrd",'i ve ~ocuk ~ayJsl
2 3 4 5 6 7 8 9 ve yukan
Kardq 5 ..., 10 J 3 15 18
-
j'l ~42 Z. ERKOL Tablo 6. Olgulann meslcki dagtllml Tablo 7. Olgulann gelir durumu
Meslek Olgu say lSI Geliri Olgu saY1Sl
Ev kadml 6 0- 500000 3 i~siz 4 500.000 -l.OOO.OOO 5 <;:ift~i 20 l.OOO.OOO - 2.000.000 20 i~~i 21 2.000.000 - 3.000.000 22 Serbest 39 3.000.000 - 4.000.000 22 Tticcar 2 4.000.000 - 5.000.000 9 Esnaf 3 5.000.000 - 6.000.000 5
Ogrenei 5 6.000.000'den yukan 14
Toplam 100 Toplam 100
Tablo 8. Htiktim giydikleri ceza stiresi Tablo 9. Htiklimli.intin magdur ile yakmhgl
Ceza siiresi Olgu saYlSl Yakmhk derecesi Olgu say lSI
1 - 10 ytl 14 Anne 4 II -20 ytl 55 Baba I 21-30ytl 14 Karde§ 5 31 - 40 yll 7 <;:oeuk 6 ~tiebbet 10 E§ 10 Amca-DaYl 3 Toplam 100 Yegen-Kuzen 4 Akraba 23 Arkada§ 14 YabanCi 12 Haslln 6 Kom§u 11 Ni§anh I
Tablo 10. Olayda kullamlan Tablo 11. SlI~ i§leme nedenleri SU~ aleti
Su~ aleti Olgu saYlsl SUI; i§leme ned en; Olgu saYlsl Toplam 100
Atqli silah 54 Namus 33
Kesiei-deliei 35 Tahrik 20
Eziei 5 Kan davasl 15
iple bogma 2 <;:lkar saglama 14
Kesiei-cziei Savunma 14
Deliei Kaza 2
Elle bogma Siyasi 2
ASI
Gaziantep E Tipi Cezacvi'ndeki Cinayet Hiikiimllileri Ozerinde ... 43
Olgulann 24'ilnde olay slrasmda a~lfl ya da orta. dereceli alkol ahnmasma kar§m sadece 2 olgu olayda uyutucu ilar,; ve esrar kullamldlgl bildirilmi§tir. Kan davasl ve
namus meselesi nedeniyle sur,; i~leyen ~ahlslann hir,;birinin olayda alkol ya da ba§kaca herhangi bir madde almadlgl dikkati r,;ekmi~tir. Toplam 11 olgu cczaevine girmeden once dcvamh olarak veya zaman zaman esrar kullandlgml, bu olgulann 7'si bulabildigi
zaman uyutucu-uyu~turucu haplardan aldlgml, 3 olgu ise zaman zaman uyu~turucu ilar,; kullandlgml ifadc etmi~tir.
Sur,; ile ilgili hal-i hazlrdaki fikirleri soruldugunda 62 olgu pi§manhk duydugunu, 34
olgu pi§manhk duymadlgml, 4 olgu ise herhangi bir fikri olmacligml bildirmi§lerdir.
Aym ko§ullarda aym durum ile kar§l kar§lya kalsa aym SUyU i§leyip i~lemeyecekleri sorulan olgulann 45'i hir,; di.i§ilnmeden aym sur,;u i§leyebileceklerini, 46 olgu r,;ok zor
durumda kalmadan sur,; i~lemeyi dil§i.inmediklerini, 9 olgu ise tavlflannm duruma gore degi§ecegini belirtmi§lerdir. Tekrar aym sur,;u i§leyeceklerini bildiren 45 olgunun 41 'i kan davasl ya da namus meselesi nedeniyle cinayet i§leyen olgulardlr.
6 olgu halen cinayeti i§lemediklerini, olaym bir komplo oldugunu, 2 olgu kaza
orijinli olarak magduru vurduklanm, amar,;lannm cinayet olmadlgml bildirmi§ olmasma kar§m 92 olgunun olaydan hemen soma ya da birkar,; giln-hafta, 1 olguda 20 ay silreyle
firar ettikten soma yakalandlktan ve teslim olduklanm bildirmi§lerdir.
11 olguya cezaevinde bulundugu si.irece ziyaretr,;isinin gelmedigi, 89 olguya ise i:izellikle namus ve kan davaSl olaylannda yakm ya da uzak akrabalanmn dilzenli bir §ckilde ziyaretc geldiklerini ifade etmi§lerdir.
to olguya 250.000-500.000.- TL, 14 olguya 500.000-1.000.000, 31 olguya 1.000.000-2.000.000, 16 olguya 2.000.000-3.000.000, 8 olguya 3.000.000'dan fazla paramn yakla§lk her ay geldigi, bun a kar§lhk 21 olguya hir,; para gelmedigi, bunlann 12'sinin boncuk ile si.is e§yasl yaparak para kazandlgl, diger olgulann ise mahkumlann yardlmlyla ihtiyar,;lanm giderdikleri saptandJ.
TARTISMA
Cinayet sur,;u i§leme oram erkeklerde daha fazla tcspit edilmektedir (4). Literati.irdc erkek sur,;lu/kadm sur,;lu oram 6/1 ile 9/1 arasmda degi§en oranlarda verilmektedir.
Gottlieb ve ark. (5) Kopenhag'da 1959-1983 yIllan arasmda cinayet olgulan i.izerinde
yaptlklan bir ara§tlrmada son 15 yIlda kadmlarda cinayet i§leme orammn hem en hemen stabil seyretmesine kar§m, erkeklerde onemli artl§ gosterdigini, erkek ve kadmlarda
cinayet sur,;unun tcmelinde farkh nedenler bulundugunu bildirmi§lerdir. Yavuzer (6) 1979 yIimda yaymladlgl sw;lu r,;ocuklar ilzerinde yaptlgl bir ara§tJrmasmda 18 ya§ml doldurmaml~ olan r,;ocuklarda adam oldilrme sur,;unun ba§ta gelen bir sur,; tilril oldugunu, 18 ya§ml heni.iz doldurmaml§ olan r,;ocuklann, ceza sorumlulugu azalttlml§ statilde
bulundugundan adam oldilrme fiilinin eri§kinler tarafmdan r,;ocuklara i§letildigini belirtmi§tir. HanCl ve Ege (7) 1993 yilmda yaymladlklan 224 hilkilmli.i r,;ocuk ilzerindeki bir yah§malannda olgularm 218'inin erkek (% 97.3), 6'smm ise klZ (% 2.7)
oldugunu, sur,;lann % 14.3'ilniln (32 olgu) adam oldilrme fiili oldugunu; 1993 yIlmda
yaymJadlklan (8) toplam 151 sur,;lu r,;ocuga ait r,;alt~malannda ise olgulann 139'unun
erkek (% 92.05), 12'sinin ise klZ (% 7.95) oldugunu, sur,;lann % 5.29'unun (% 8 olgu) adam i:ildilrme fiili ~eklinde olu§tugunu bildirmi~lerdir. Aycan (9) 1984 yIlll1da
yayn::ladlgl top lam 392 sur,;lu r,;ocuk serisinde 15-18 ya~ grubunda saptanan cinayet sur,;lusu 30 ki§inin tamamll1ll1 erkek oldugunu bildirmi§tir. Bizim r,;ah§mamlzda toplam
44 Z. ERKOL
Cinayet slI<,:lulan genellikle 20-40 ya~ araSl grupta bulunrnaktacbr (10). Aclolesan
ya~lardaki sll~:lulmll1 insidanslnlll giderek artmasma ragmen 20 ya~altlndaki adolesan grup risk Slralarnasmda lH;llTlcLi slfada gelmektedir (11). Bizim serimizde 42 olgu 21-:~O
ya? grubunda, 30 olgu I! -20 ya~ grubunda yer al1rkcn, 13 olgunun tesbit edlldlgi 3 LAO
ya~ araSl grup jj~i.inci.i slraYl almaktadlr. J 1-20 ya§ grubunun ikmci slrada gelmesinin nedeni Yavuzcr'in (6) ifadc ettigl gibi ccza indirimindcn faydalanmak amac!yla cinayetin yocuklara i~leti1mcsinden kaynaklanabilir.
Serirnizdc olgulann 42'si bekar olup 11-30 ya~ grubunda yer almaktadlr. 7 olgu dul olup e~ini oldUnHigu i',;in hLikiim giyen sUI;lular evli grubunda degerlendirilmi~tiL DolaYlslyla clul olarak helirtilen o[gu\ar hamrm iiimU~ ya da bo~anml~ oiup imam nikahl ik ha~ka bir hantmla birlikte ya~pyan olgulardlr.
~'ah§mamlzda toplam 41 olgunun dogum kaydl koydc bulundugu halde, sadece 16
olguda su<;:un kdyde i§lenmi§ olmas! (\Ikbl ,,"ckicidlr. Yine §ehlr merkezmde i~lenen 38 cinayctin tahrik, savunma ya da ~Ibl,,,.~!ama amaylanyla yapJ!dlgl goriilmektedir. Narnlls mcsclesi ve kan davasl ncdeniylc i~lencn top lam 48 cinayetin 9'unun kbydc 39'unull isc ?chird~ki gecekondu bolgclerindc i~lendigi de gozonunc almd\gmda koyde dogup ?chirc gil'; ~dcll ki~i!crin narnLlS anlaYI?l ve kan davast gulrnc gelencklerini §ehirde de aynen devunl etlirdiklcri kanaatine vanlnll§tlL
Hanel ve Ege (8) 151 olguluk sut;lu <;ocuk incelernelerinde olgulann % 4,63'lIl1i.m (7
olgu) cahil, % 7,94'linlin (12 olgu) okur yazar, o/r lO,59'unun (16 olgu) ilkokul ogrenclsi, % 50,33'unun (76 oJgu) ilkokul mezunu, % 24,50'sinin l37 olgu) ortaokul ogrencisi oldugunu; Yavuzcr (6) isc suC(!u r;ocuklann % 76,6'sInIl1 anncsimn, % 40,Tsinin isc babaslIll11 cahil oldugunu bildJrmi~lcrdir. Scrimizdc 17 olgu cahil, 9 olgu okur yazar, 62 olgu isc ilkokul mczunu olup sadece 12 olguda ortaokul ViC lise
mezuniyeli saptanmast cgilimsizligin su((a yonelme konusundaki etkisini gi>stennektedir. Ol2ulann 32'sinde 9 ve daha fazla say Ida, 18'indc 8, 15'inde 7 add, lJ'unde ise 6 adet k~llde§ saptamnl? o\up, 78 olgunun -6 veya claha fazla sayrda kardqinin oldugu
anla§llrnl.~llr (ocuk saydarma bakddlglnoa 12 ve 11 sw;:lu ile 1 veya 2 ~:ocuk (m slrada gelmekte olllp, 3 ve daha fazla saYlda ~ocuga sahip olan olgulartn daha az sayJda
bulundugunu gormekteyiz. Sw;lularm ya§ dagIilmJ 11-30 ya§ arasmda yogunluk
kuzandl,!?;lOdan ya§lan su~ tarihll1de gent; bulunmakla fazla Uremeye vakit bulamadlklan oysa ka!abalIk ailelerdcn gcldikkri vc dii~Unce olarak ~ok saYlda <;:ocuk sahibi almaYl destekledikleri tesbit cdilmi§tir.
Gijru':)rneye alman toplam 100 hLikLirnli.illun l'inin 1975, 2'sinin 1985 ve yine diger 2':;inin 19R9 ytllnda cezaevine girdikleri, () tarihten beri cezaevincle bulunduklarL g~riye
kalan 95 hUki.imliinUn 1990 Yllmdan itiburen degi§ik tarihlerde cezaevine girdikleri
bclirJenmi~tir. Bu durumcla cezaevine girdigi larihteki oltalama ayllk gelirlerini bugi.iniin ekonomik ~artlanna uyarJayarak belirJemeJeri istenmi~, saptanan rakamlar Tabla Tde venlmi§tlr. Tablo incelendigll1de di.i§uk gelir duzeyinin aglrllk tqkil ettigi, 6.000.000'dan Cazla geliri olan ki§tlenn ise genelliklc ka~ak~ll!k vcya uyu§turucu ticareti gibi gayrimqru yollardan para kazanmaYl tercih euikleri saptandl.
Tanay (2),cinayet olgulannlll sadece % 15'inde magdurlann faile yabancl oldugunu
bildirmi~tir. Ozden ise (12) literaWr taramaslI1cia ceza ehliyeli g()Z (Illiine allllmakslZln
olgulann 2/~'uni.in kansl, kocasl ve 90cugu gibi yakmlannt oldlirdiiklerini, TCK 46. madde kapsammdaki cinayet sw;lulan ile ilgili 73 olguluk <;alJ§maslOda olgulann % 9:n.ini.in rnagduru daha once taIlldlgml, % Tsinin ise magduru hi<;: tammadlgll1l, % 25 olgunul1 qini bldlirdi.igunli bildirml§tir. <;all§mamlzda sadece 12 olgu samga yabanci alup dlgcr olgularda santk ile magdur daha onccdcn birbirini tammaktadlr.'
Gaziantep E Tipi Cezaevi'ndeki Cinayet Hiiklimllilcri Uzerinde ... 45
Cinayet aleti olarak en yok atqJi silahlar ve kesici dclici aletlcr tercih edilmcktcdir (10). Ozden (12) ceza ehliyeti bulunmayan 73 cinayct sw;:lusu i.izerinde yaptlgl incelemede; nlgulann 50Sinin kesici-eZ1C:i ve kesici-oelici gibi genel1ikle i~ yerlerinde kullalllian aletler ile cinayetler i§lediklerini, % 31,5'inin ate§li silah ile, % 15'inin clarp ile, % 3'UnUn ise elle veya iple bogarak cinayet i§lediklcrini bildirmi§tir. Bizim serimizoe, 54 nlgu atqli silah, 35 nlgu kesici-delici alet kullamlarak cinayet i§lerken, 6 kadlll olgudan 5'inin ezici cisirn ile l'inin ise elle bogrna suretiyie adam iildiirme yoluna gillikleri lesbit ediJmi~tir. DolaYislyla kadmlar ev orlammJa kolayca bulabilecekleri satlr, ciemir, toka\(, balyoz vasltasl i1e ya da die bogarak cinayet i~lemeye ybnelirken, erkeklerin yakla§lk 3/4'(j yamnda ta§ldlgI tabancaYI ya da <;:e~itli boyutlarda bl(;:akLar gibi kesici-delici alctleri kullanarak cinayeti geryekle§tirdikleri dikkati e;:ekmi~tir.
Bourget ve Labelle (13) cinayet olaY1l1m ana motivasyon faktbrUnUn sinirlenme oldugunu ve sinirlenme tepkisinin % 70 oramnda bir kavgaya donli§tiigi.inii, kavgan1l1 da cinayet sIJ(;:u i<;in temel hclZlrladlgll1l belirtmi§lerdir. Serimizde olgulann 3TU manus meselesi, 15'j kan davasl nedeniyle cinayet i§lcrkcn 20 olgu tahrik, 14 olgu saVllnma nedeniyle yani kavgaya kadar varan aglr tartl§malar s!rasmda onur ktrici hakaret, hiflir ve benzeri sozler ya da etkiIi eyIeme maruz kalma kar~lslnda adam bldlirrnU§tUe Namus ve kan davasl olgulannm % 48 ile yliksek bir oram i~gal etmesi Gaziantep halkmm ve bu ,(evre insanmm geleneksel ve tbresel olarak bll konulara a§1fI hassasiyet gosterdiginin bir dclilidir. 2 olgu olaym tamamen kaza sonucu oldugunu, bldlirme kasltl blliunmadlg1l11 ifade etmi~ler, bu nedenle tabloya kaza ba§Jtgl altmda almml§lardlr. Oysa aldlklan ceza si.iresi dikkate almdlgll1da olaym mahkemede kasten adam oldUrmek nitcliginde kabul cclildigi anla§lImaktadlL
BaZl ara§ttncdar cinayet sU'rlulannm geymi§inde benzer bir sue;: i§lediginin gi.'lsteniemedlgini bildirirken, cliger bir grup ara?ttnctiar ise daha i.'lnce SU\( i§leycn ki§ilcrin· tekrar SUy i~lemeye kar~l yUksek bir egilim ta~ldlklanl1J one surmektedir. <;ocllk, gene;: ve cri§kin katiller lizcrinde yapilan e;:alI§malar ciddi aile yaplsl bozuklllklan, huzursllzlllklar, anne ve babamn ayn ya~amasl, ya cia bo§anma gibi predispozan fakti.'lrlerin cinayet olu§umllnda etkili olduklanm gostermekteclir. Yine yocuk vc genc;lerde erken ya§larda UyUtllCU-llyu§tUrucu madde kuliamml-bagm1ldlk egilimi ve adli olaylara kan§ma gibi fenomenler ileride daha biiyiik sue;:lara yatkml!gm habereisi olabilmektedir. Monahan (14) 1983 ytl1l1oa yaY1l11adlgi c;:alt§mas1I1da ki§inin gee;:mi§inde i§ledigi sUylann geleeekteki su'(a egilimi ic;:in en iyi gosterge oldugllnll, aneak bunull ki§idc saptanan mental hastahklar ile ta§mdlgll1lll sbylcllcrncyecegini, tcmel olarak aile ve ki§ilik ozelliklerinin suc;:luluga zemin haZll'layabildigil1l belirtmi§tir. Yavuzer (6) 214 hUklimlU gene;: Uzerinde yaplIgl bi. <,;all§mada mi.ikerrer sue;: oranlOl %
17,3 olarak saptaml§t1r. Olglliantnlz1l1 hUkUm giydikleri cinayet suyundan once 11'inde "adam yaralama", 6'smda "kae;:akc;:tllk", 5'inde "uyu§turucu ticareti", 3 'Linde" siyasi SU\(", 2'sinde "polise mukavemet ve ate§ ae;:mak", yine 2'sinde ise "hlrslzhk" SUe;:ll i~ledikleri
lesbit edilmi§tir.
BaZl ara§tllmacilar anne ve oabasl ba§ta olmak Uzcrc ailesindc sue;: i§lcyen kimse bulunan §ahlslann sue;: i§!emeye binncl derecede aday olduklanm bildirmektedirler. Hanel ve Ege (X) J 51 olguluk sw;lu c;:ocuk ineelemelerinde s1I91ulann % ll'inde ebeveynlerinm bir
sllc;:tan dolaYI mahkum edildigini beJirlerni§lerdir. Bizim serimizde 47 olgunun bir ya da birden fazlayakmmda <;e§itli SLI\(lardan mahkum olcluklan tesbit edilmi§tir.
Alkol ve bazl UyU§tllfLlCll maddeler saldm ve sue;:larda 6nemli bir faktbr olarak gCSsterilmektedir (15). Son <;:all~malarda cinayet i§leyen su\(lulann % 35'inde madde kullanllnl saptamnl§tlr, ancak SUy esnasmda onemli oranda uyutUCU-llyll~turliCU madde altml tcsbit cclilmemi§tir. Bazl c;:alt§malarda olayda sue;:lulann % 50'den fazlas1I1111
46 Z. ERKOL
alkol alml~ bulundugu bildirilmektedir. Serimizde olgulann 24'linde olay sirasmda a~m
ya da orta derecede alkol almdlgl, 2'sinde ise uyutucu ozellikte ilay ve esrar kullamldlgl
tesbit edilmi~tir. Kan davasl ve namus meselesi nedeniyle adam oldliren ~ahlslann
hiybirinin olay SJrasmda alkol ya da ba§kaca herhangi bir madde almadlgl dikkat
yekmi§tir.
SONUe;
Cinayet, magdurun ya§amma son verdigi, samk ya da samklann ise uzun yIllar hatta bazen omlir boyunca cezaevinde kalmalanna neden oldugu iyin iki tarafh olarak bcdeli
yok agl[ odenen bir sUy tipidir. Hangi nedenle olursa olsun, adam oldtirme fiili temeldc
yatan hiybir soruna yoztim getirmedigi gibi ortaya yepyeni, aglr, yozlimsliz sorunlar
ylkaran bir klSlr dongtidlir. Bu klSIf donglinlin onlenmesindc, yocukluk ya§mdan
ba§lamak lizere tUm bireylerin koklli egitimi, bilinylendirilmeleri, bazl yanh§ gelenek vc torelerin yaplcl §ekle donli§tlirtilmeye yal!§dmasl, bu dogrultuda tUm egitimcilerimizin ve ileti§im araylannm seferbcr edilmesinin onemi a§ikardlf. Aynca yok ciddi gerekyeler
olmadlgl slirece, ki§ilerin lizerlerinde ate§li silah ya da kesici-delici vaslfta alet
bulundurmalannm, gereginde aglr yasal yaptmmlarla onlenmesi de cinayet suyu insidansml azaltabilecektir.
KAYNAKLAR
1 Akgun, N. (1987) Homisid. Adli Psikiyatri s. 81-85, Ankara.
2 Tanay, E. (1979) Psychodynamic differentiations of homicide, Bull. Am. Acad. Psychiatry Law, 6(4).
3 Yarvis, R.M. (1990) Axis J and axis II diagnostic parameters of homicide, BIlI/AmAcad. Psychiatry
Law, 18: 249-269.
4 Petursson, H., Gudjonsson, G.H. (1981) Psychiatric aspect of homicide, Acta Psychiatr.Scand., 64:
362-372, 1981.
5 Gottlieb, P., Kramp, P., Gabrielsen, G. (1987) The practice of forensic psychiatry in case of homicide in
Kopenhagcn, 1959 to 1983, Acta. Psychiatr. Scand., 76: 514-522, 1987.
6 Yavuzer, H. (1979) Su~lu ~ocuklann zeka, ki§ilik ve yakm yevre ozellik1eri, Ceza Hukuku VI'
Kriminoloji Dergisi, 1(2): 95-105.
7 Hancl, i.H., Ege, B. 7. Ulusal Adli TIp Gunleri Poster Sunulan, s. 333-342,1-5 KaslIn 1993, Antalya.
8 Hancl, LH., Ege, B. (1993) Adli TIp Dergisi, 9 (1-4): 3-10.
9 Aycan, N. I. Ulusal Adli TIp Gunleri Panel VI' Serhest Bildirileri, 2.baskt, s. 92-98, 25-28 Haziran 1984,
Adana.
10 Pagan, D., Smith, S,M, (1979) Homicide: A medico-legal study of thirty cases, BullAmAcad. Law
PsychiatlY, 8: 275-285.
11 Benedek, E.P., Cornel, D.G. (1989) Juvenile homicide, Washington, American Psychiatric Press.
12 Ozden, S.Y. II. Ulusal Adli TIp Gunleri, Panel ve Serhest Bildirileri. s. 111-118,25-28 EyIUl, Bursa.
13 Bourget, D., Labelle, A. (1992) Homicide, infantiside and filicide, The Psychiatric Clin. of North
Amer., Sep., 15 (3): 661-674.
14 Monahan, 1. (1983) Predicting violent hehavoir, Beverly Hills, Sage Publications.
15 Tinklenberg, J.R., Murphy, PL, Darley, c.F., et al. Drug involvement in criminal assault by
adolescents, Arch. Gen. Psychiatry, 30: 685-689, 1974,
Ayn baskl it;in : Dr. Zerrin Erkol
Gaziantep Oniversitesi TIp Fakiiltesi
