• Sonuç bulunamadı

Vakıflar İdaresince Tanzim Ettirilen Tarihi Makbereler

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Vakıflar İdaresince Tanzim Ettirilen Tarihi Makbereler"

Copied!
33
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

tarihi

malctoereleı-FAZIL İSMAİL AYANOĞLU

Memldcetimisin köşe bucağına, hattâ, lolnk «nianna kadar yayılmış sahipsiz ve ^jaaMB olan mezarlıklarımızdan henüz ta-Hunjle ilmî istifadeler edilememektedir.

Halbuki tarihimize, dilimize, edebiyatı-10a, coğrafyamıza, san'atkârlarımıza, san'a-m u n ve güzel san'atlarısan'a-mıza ait kitabeler lıige sayılan mezarlıklarda bulunmaktadır. Ifetar taşlarmda her devrin hususiyetini ifa­ de «den mimari bir tarz, her şahsm mesleğine gSn değişen kavuk şdcIi, eşsiz ve sayısız te^-yiMt g ö « çarpar.

Bunların içinde Tıb, Mimarî, Hat, Musi­ ki, Spor Tarihleri, Hal Teroemeleri, eski Dev­ let, Saray ve Esnaf t ^ l l e r i y l e alâkalı vesi­ kalar çoktur. Bilhassa Askeri Tarihe ve Tari­ kat erbabroa ait remizli taşlar Türk mezarlık-larraı müstesna bir mevkie çıkarmaktadır.

Tarkün zdcâsı, ruhi incelikleri, yüksek bolnşo, iri^lmes varlığı, yaşayışı, terbiyesi ve içtimıâ hayaU hep bu mezarlıklarda mü-çenem bir şdcilde görülmektedir. Türk kadı-nmra taassup çenberini kırarak san'atkâr, âlîn «e şair olduğuna mezar taşlan şehadet efiyor. Bfx böyle olmakla beraber istanbul'da dörtyüs yetmiş sene Türk terbiyesinin duvar-SB ve bekçisiz olarak muhafaza ettiği mezar-Udanmıs Balkan Harbi senelerinden bugüne kadar muhtelif vesilelerle tahrib edilmiş ve edilmekte bulunmuştur. Son zamanlarda me-iariddara karşı saygısızlığın artması üzerine a e n r taşradan ev, ev temeli, kuyu, duvar, set, baduıa için mermer tozu, sokak kaldırt-nı, kapı eşiği, halâ döşemesi, havan, lâhit ve daha göremediğimiz neler yapıldığı gibi E -dimede bir mezarlığa ve Bursada Bursa Tez­ keresini yasan meşhur şair ve âlim B e l i ğ -m g&a-mp;nSlfi bulunduğu Afer'a — Yeniyer kab-ristanma şehrin sfiprüntüsü dökülntektedir.

Görülüyor ki bu yerlerin altı ölüler mahşeri, üstü bilgi ve san'at meşheridir. Yer­ de yatana hürmet ve başma dikilen taşa ehem­ miyet vermdc lâzımdır.

Bu sebeplerle bu hâl karşısmda vakıflar idaresi bigâne kalmaraışUr. Hem ölülere lia-yet hem de Türk kültürüne hizmet maksadiyle bundan sekiz sene önce cami harimlnde bu­ lunan mezarlıkları tanzim ve ihya yoluna gi­ rişmiştir. Bu suretle kurtarılan bir çok me­ zarlıklarımız küçük birer taş müzesi haline getirilerek ihtisss erbabınm tetkikine ve ziya­ rete arzedilmiştir. Tanzimine imkân görülmi-yen mezarhldar başka bir camiinin haziresine Nakli Kubûr kaidesinie uygun bir şekilde geçirilmiş taşları da dikilmiştir.

Nakli Kubûr ve tanzim işine ilkin Top­ hane yokuşunda Ebulfadıl camii mezarlığın­ dan başlanmıştır.

I — Ebulfadıl camii:

Ebulfadi veya Defterdar camii: Camiin

kapı kitâbesinde okunan ^'terkibinin gösterdiği H . 961 tarihinde yapılmışUr.

Banisi Defterdar E b u l f a d I Meh-m e d Ç e l e b i (1) MiMeh-marı

Tezkirtüdbün-( I ] EbuUadI Mahmcd Çelebi: B M I klUpUMte Ebvuıaolı dcrurl adUe u u U n bu M U n do^um yılı belU detlldtı, Iftk»t hicri leklzlııcl u r m e o a l a n n » dotru dUnykT* geldltl u h m l n edilebilir. Bebeet < devrin Ulmlenndea KürdUiAn Kedıaskcrl tdriel B l t -lUldlr. MevUl U « defterdarlık* kMiar ytlkaeldl. İki otlunun akıntı burnunda boCulman ttcertoe h a c nlyetue yoU ç ı k u fakat H . MZ tartlunde «amda didu. (KMki, «akayık leyU. e. iU). Nesri Tarihine b a k m ı ş .

bwtori :

Kudumlye : KO«ak Mr rtaUedlr. t>alv«nlte kO-tOpbaneel BaUe efendi kitapları araamda M», mi VtatS Tarihi h u l U a n : H . S M de y a s U n ı s u r . Ali Bmirl efendi kitapları arannda Ko. SIt.

AhlAkı Muhelal : » » U h kOtttpbaneal M M n u ­ marada.

He«t BUıHt aeyll : Babaeının yaadıfı Best BUılft adlı tarih U t a b m m »eyU olup H . V4 tari­ hinde r a s i m ı s t ı r . B n d efendi kUtOphaneat Mo 2447.

ZahlretUlmOlOk : TıbM Mr aeardir. Hur Oa-manlye kOtOphaneal Mo. M71.

MedarieOUtlkad P i Twoamel MaaaelhuUbad : KAtıp Çelebinin Uü oUdden ibaret oldutunu bU-dlrdltl bu eeeri tatanbul kOtOphanalerinde iOfe-medlın

Certdel Aear re Raridel *hbar : 4$S aahUcUk tarihi bU eeer olup BbulfadH bu k i u b ı n b««lnel •ayfaunda Türk diline ehemmiyet verdltlnl ya­ sıyor. Patih kOtttphanert K o . « M .

(2)

400

FAZIL tSMAlL AYANOĞLU yatCti g ö r e S i n a n ' d ı r . C a m i b i r y a n g ı n ne­ ticesinde h a r a b o l m u ş t u r . ( R e s i m : 1 ) B i n a ­ n ı n m e v c u t v a z i y e t i y a n m a d a n ö n c e ç a t ı s m m beşik, ö r t ü s ü ç a t ı s ı e s a s ı üzerij^e y a p ı i d ı ğ m ı g ö s t e r m e k t e d i r . B u k ı s ı m tamamen ve mina­ r e s i ş e r e f e s i n e k a d a r y a n m ı ş t a ş l a r ı d a s ü r ü ­ m ü ş b i r h a l d e i d i . B i n a d a S i n a n ' m k u d r e t i n i b e l l i edecek san'at i z i k a l m a m ı ş t ı . B u sebep­ le t a m i r i n e i m k â n g ö r ü l m e d i ğ i n d e n e n k a z m ı n k a l d ı n i m a s m a ve h a r i m i n d e b u l u n a n mezar­ l a r ı n b i r b a ş k a c a m i e g e ç i r i l m e s i n e zaruret h a s ı l o l d u . M e z a r l a r u s u l ü v e ç h i l e E b u a f a d l ' ı n a ç ı k t ü r b e s i y l e ( 2 ) K ı l ı ç A l i p a ş a c a m i i n e g e ç i r i l ­ m i ş t i r . S o n r a d a n b u c a m i m e z a r l ı ğ ı n a A ğ a c a m i i n d e b u l u n a n k a b i r l e r de n a k l e d i l m i ş t i r . I I — K ı l ı ç A l i P a ş a C a m i i : B u c a m i i n m e z a r l ı ğ ı K a p t a n ı D e r y a K ı ­ l ı ç A H P a ş a t ü r b e s i n i n i k i t a r a / m ı k a p l a m a k ­ t a d ı r . . T ü r b e n i n s a ğ m d a ve cadde ü z e r i n d e K a p t a n ı D e r y a M e h m e d ve m e ş h u r riyaziyeci H a s a n F u a t p a ş a l a r l a d i ğ e r b â z ı p a ş a l a r var­ d ı r . ( R e s i m : 2 } B u n l a r ı n a r k a s ı n d a A ğ a C a ­ m i i n d e n n a k l e d i l e n m e z a r l a r ( R e s i m : 3 ) ve y a z u ı g ü z e l b i r k a d m taşı v a r d ı r ( R e s i m : 4 ) . T ü r b e n i n s o l u n d a ve ö n ü n d e m e ş h u r T o p ç u ­ l a r ( R e s i m : 5 ) a r k a s ı n d a E b ü l f a d ı l M e h m e d Ç e l e b i ( R e s i m : 6 ) ve d a h a geride E u l f a d ı l c a m i i n d e n n a k l e d i l e n m e z a r l a r ( R e s i m : 7 ) ve b u n l a r ı n y a n ı n d a z ü l f i k a r h bir mezar y a n t a ş ı g ö r ü l m e k t e d i r . ( R e s i m : 8 ) . I I I — Ç e n b e r l i t a ş ' u A t i k A l i P a ş a C a ­ m i i :

Kbuiradi'a »İd olduftunu bildiriyor.

Tarecmel T«r«M MtvahIM Aliye : 1« türenin tereema re tefcirtdir. Onlremte fcUtttphweei y«an» m Ho. im.

12) ZbuUkdl'm BkMSMr klUbe»i&de : atutbttlhayrit vemMenftC

Bmerhum «Ima^tfur XbuU»dl Uebmed efendi

nıhictta aUktUu M M MX

, ytcıbdır. ö l ü m Ukitbint tabu Ufind» B . M<. T)iiır«tul-bUteUn. mtfatl taUnbul ve BbdikatOloeTamrde H. Iftı, Abtfu)l»b bin 8«Uh bin traukinn tllsllentmaıln-de H. 980 olarkk gOrllyoruz. Halbuki M ; eamltn ya-pUı» tarlbldlr. «7i İta IbuUadlın VlaftU. «aJr Kar» Fftdıota: Faslı Mdû = m Olttm tarUtldlr.

XbtiUadl Ke«t BU>l«t aayUnl tktaol Se^Bi na>

BUM 9li tArtbinde yaadifuu bUdirmMi OMrtne yu­

karıda rikredllen ölUm tarUüartaln doj^ru olnuulıSf M hOkımdtbUtrU. SlkUeaftıiM'ııln oms* lattnad et­ tiği malfim datUdlr. S i t i p Çelebi Kefdwunvuid* ye bu huauaU Usa eıx kuvvetli maKimau veren Atol «akayik ZeyU <a. mi de bu satın H. m tarihinde eidOtpnO bildirmektedir ki kabul edUebUaoek u -rlh de budur. Aynı sananda IbuUadIm kabir tsfI eaki ite de yasıaı o devre'aid olmayıp daha eonraya •ItUr. A t i k A l i P a ş a C a m i i H . 9 1 7 t a r i h i m d e Ş a h k u l u ç e n g i n d e ş e h i t d ü ş e n H a d ı m A l i p , ' ş a t a r a f ı n d a n H . 9 0 2 d c y a p t ı r ı l m ı ş t ı r . A l i P a ş a n ı n m e d f u n b u l u n d u ğ u y e , ^ c a m i i n m i m a r ı b e l l i d e ğ i l d i r . B ö y l e o l m a k i beraber c a m i i n k ı b l e c i h e t i n d e v e j ç , ^ de t a ş s ı z v e k i t i b e s i z ü ç k ü ç ü k , ü ç b ü y ü l t l â h i t b u l u n a n t ü r b e d i k k a t i c c i b e t m e k l e d i r A l i P a ş a ' n m m e ş h e d i n d e n g e t i r i l e r e k b u t ü , beye g ö m ü l m ü ş o l m a s ı h a t ı r a g e l i r . A y n i z » . m a n d a h a l k a r a s ı n d a b u t ü r b e y e m e ş h u r a t l a r m g ö m ü l d ü ğ ü r i v a y e t i de v a r d ı r . T ü r b e n i n d ı ş ı n d a F a t m a S u l t a n ( 3 ) o ğ l u H a l i l zade M a h m u d ' a ait k ı r ı k b i r k i t a b e p a r ç a e ı b u l u n m u ş t u r . ( R e s i m : 9 ) b u t a ş ı n d a k ü ç ü k l â h i t l e r d e n b i r i l e m ü n a s e b e t i o l s a g e r e k t i r . Ş u h a l d e A l i P a ş a n ı n b u t ü r b e d e g ö m ü l ü o l d u -ğ u n u s ö y l e m e k h a k i k a t e u z a k o l d u -ğ u g i b i at t ü r b e s i d ı r d i y e n l e r i n de h a l a y a p t ı k l a r ı m u hakkaktir. C a m i ve t ü r b e 1 9 3 7 ^ 1 9 3 8 y ı l U -r ı n d a V a k ı f l a -r u m u m M ü d ü -r l ü ğ ü n c e l a n ı i -r ve bu s ı r a d a m e z a r l ı k d a t a n z i m e d i l m i ş t i r . M e z a r l ı k d ü z e l t i l m e d e n ö n c e p e k p e r i ş a n bir vaziyette i d i . T a n z i m e d i l d i k t e n s o n r a T ü r k m e z a r l ı k l a r ı n ı n g ü z e l l i ğ i ve m u h t e l i f b a k ı m d a n t a ş ı d ı ğ ı b ü y ü k k ı y m e t i a ç ı k o l a r a k a n l a ş ı l m ı ş t ı r . ( R e s i m : 10. 1 1 , 12. 1 3 . 14, 15) B u m e z a r l ı k l a en e s k i m e z a r t a ş ı A y a s o f . y a Ş<îyhi M a h m e d Ç e l e b i n i n H . 1 0 0 9 t a r i h l i t a ş ı d ı r . ( R e s i m : 16, 1 7 ) D e r v i ş , e l ç i İ b r a h i m ve h a c ı H ü s e y i n P a ­ ş a l a r l a İ s m a i l A s ı m e f e n d i n i n b a b a s ı k ü ç ü k Ç e l e b i ( R e s i m : 18, 1 9 ) v e a n n e s i S a f i y e h â ­ tûn ( R e s i m : 2 0 ) Ş a i r K e l i m , â l i m M e h m e d E m i n D â r e n d e v î , D e f t e r i h â k a n î E m i n i A H R ı z a ( R e s i m : 2 1 ) A l i P a ş a n ı n k ı z ı . K ö p r ü l ü zade A b d u r r a h m a n ve I b ş i r P a ş a l a r ı n a h f a d ı bu m e z a r l ı k t a d ı r . B u n l a r d a n b a ş k a e s k i de­ v i r l e r i n m u h t e l i f l e ş d c k ü l l e r i n e a i t k i t a b e l e r , ve k a d ı n b a ş l ı k ö r n e k l e r i d i k k a t i ç e k m e k t e ­ d i r . A y r ı c a y a p ı l ı ş t a r z ı , n a k ş ı ( R e s i m : 2 2 , 2 3 ) h a t t ı ( R e s i m : 2 4 ) ve h a t a r a l a r ı n d a du­ rak tezyinatiyle b u l u n d u ğ u d e v r i y a ş a t a n ve d i ğ e r d e v i r l e r d e n a y ı r a n ç o k k ı y m e t l i t a ş l a r ve b u a r a d a b i r de i m a r e t t a ş l e v h a s ı v i r d ı r . ( R e s i m : 2 5 ) I V . — S i p a h i l e r A ğ a s ı E m i n A ğ a s e b i U ve m e z a r l ı ğ ı :

[J] I^tma S u l U n OçUncü Mur*dm kışıdır ilk »nce HalU pat* n« ve p»«a (Mddkten aonr» Cafer p«t» Ue evlenmiştir.

(3)

TARIHI MAKBERELER

401 Dolmabahçe camii karşısmdadır. Se­

bil H; 1153 tarihinde elhac H ü s e y i n A ğ a'nm oğlu E m i n A ğ a tarafmdan bina olunmuştur.

Sicilli Osmanî'ye göre bu zat mukataat iltitammdan istifade ederek zengin ve iki kere it Sipahiler Ağası olmuştur.

Âk bakışta bediî güzelliği ve san'at yük-gdıliği dikkati çeken bu sebilin (Resim: 26) mermer saçakları altmda bulunan çeşmenin ürerinde «Vll^ j j^.-jl

yaznmm altmda:

J*^ <^-^-' Olj* ^.f:* O"*- "^^^ Sk'

J İ ; / 0?^

JJ^^^

f^'

kitabesi ve çeşmenin yanmda l)ulunan sebil pencerelerinin üzerinde altlı üstlü ikişer be-yitli yine Şâkirin kasidesi vardır. Bu şiirin bâzı yerleri kırıktır. Son tarih beyti şudur:

\ \ o t

Sebil kapismm üstünde iyetinin altında:

beyti vardır.

Mezarlık pencerelerinin üzerlerine aşerei uSbeşşere'nin isimleri şu şekilde yazılmıştır.

> ı)C« J : ^ ; » ^ ^ J J > J \ j O^İ*-»:* •^::*>;

(Resim: 27)

D I Ş kapıdan içeri girilince sebil kapısı­

nın üstünde o U t JUVlU't hadîsi ve kapı­ ya karşı gelen susuz çeşme üzerindeki kitabe­ nin son beyti:

* 1 < : i r j ^ ^ J ü » j k J j j y i t "

Bu iki çeşme sebilin içinde ve nısıf dai­ re şeklinde bir kubbe ile örtülüdür. Bu tezyi­ nat sebile bir kıymet bahşetmdctedir.

Sebil içinde ve set üstünde sandukah me­

zar Emin Ağaya ait ve üstü tonoz kubbelidir. (Resim: 28) Mezar taşrada; \J <»-Aİ' ^tU,l jr^Ü-l 0-1 UT öj-l \N«N kitabesi yazılıdır.

Sebilden çıkmca koridordan mezarlığa girilir (Resim: 29, 30) mezar kapısmm keme­ ri üzerinde ^ j l â l ^ , taş levhası ve ayni zamanda mezarlık içinde mozayikli bir çeşme daha vardır.

Mezarlık kısmında Emin Ağanın evlâtla­ rı ve torunları gömülüdür (Resim: 31, 32). Bu mezarlık da diğerleri gibi tanzim edilme­ den önce pek perişan bir vaziyette idi. Bura­ da görülen mezar taşları başlıbaşına hususî bir üslûb taşımaktadır. Emin Ağanın ve oğ­ lunun sandukaları pek musanna'dır. Etrafı püsküllü, baş ve ayak uçularmda üstüvani ve levhalı u ş sanduka diğer mezarlıklarda gö­ rülmemiştir.

V — Aksarayda Murad Paşa Camii: Murad'Paşa Camii, Istanbulda bulunan camilerin eskilerinden biridir. H. 876

L...-V J tarihinde yapılmıştır. Binisi Fa­ tih Sultan Mehmed vezirlerinden Murad Pa­ şadır. Uzun Hasanla yapılan bir muharebede şehit olmuştur. H . 879 = A ^ \ J \ ij^- jeha-delinet tarihdir. Bu camiin mzarlığı çok kıymetli olmakla beraber diğer

mezarldc-lardan, fazla tahribe maruz kalmıştır. (Resim: 33 - 36) Evkafın hayırlı eli bu mezarlığı da aslından (iaha ^ z e l bir ha­ le getirmiştir (Resim: 37 - 41). Bu kabrîs» tanda ikinci Bayezit devri Veziri Azam-larından Mesih Paşa medfundur. (Resim: 42). Bu zat H. 907 tarahinde Galatada bir yangını söndürürken ölmüştür. Bundan başka Gene Osman vak'asınm lâ'netlemelisi Karadavud Paşa da bu sahada gömülüdür.

(Resim: 43). Gerek Mesih t^aşanm ve gerek­ se Kara Davudun taşları toprak altından roüş-kilâtla çıkarılmıştır. Mesih Paşanın ortasın­ dan kırık olan taşı devrinin hususiyetlerini

(4)

402

FAZtL ISMAIL AYAmölV

tajiOMktadir. Kara Davudu|t tafi pdc

muhte-Şeyh'^islâm Piri zade Osman Efendinin

mesarı (Resim: 44) ve eski devlet ricali ile

zerrin külâhlı saray te^iUtına ait taşlar (Re-mis: 4S) bir başka manzara arzetmektedir.

Kuruluşu, ha«ı ve tezyinatı güıel mezar

taşlan çoktur, bunlar arasında şaire Leylâ-nm gene bir kmn mezar taşma hakkettirdiği

mersiyesi pek yanıktır (Resim: 46) kitabe ay­ ni zamanda o devrin taassubunu ve bu hazin ölümün taassup neticesi vuku bulduğunu ifa­ de etm^tedir.

Leylâmn mersiyesi: (Resim; 46).

.T ^ jji, iJo. jjûj «ili

^ î U jl^l

.11» ^ j}^ *A} ^ ^} 0 ^ 4( W.J U l

j^:* jTl; oJ^^

j^ji a v ^ ^ J f ^ y j ı ^ *

S jji.

. v ; gvT

ve^yine bu taşlar arasmda Prusya'ya sefaretle

gitâği zaman ölen Ali Efendinin kızma ait duvaklı bir mezar vardır ki başlıbaşma san'at âbidesi sayılır. (Resim: 47, 48) Bu mezarlık düzeldikten sonra haricen bedii bir manzara arzetmiştir. (Resim: 49, SO).

VI — Zeynep Sultan Camii (Alemdar caddesi üzerinde).

Mimar Mehmed Tahir'in san^at eseri ol­ duğu zannedilen bu binayı üçüncü Ahmedin kızt iZeynep Sultan H. 1183 tarihinde yaptır­ mıştır.

Zeynep Sultanm ilk zevci Sinek Musta­ fa Paşadır. Bunun ölümü üzerine Melek Meh­ med Paşa île evlenmiştir. Camile beraber bir mektep, bir de türbe yapılmıştır.

Zeynep Sultan, Melek Mehmed Paşa ve Paşanm sonradan aldığı zevcesi Ayşe

ka-dm (4) bu türbe ve civarına gömülmüşlerdir. Türbenin bulunduğu kısmm caddeye kalbol-ması üzerine her üçüne ait kemikler ayrı ayn sanduklar içine konarak muhafaza ve «onra hazırlanan lâhitlere vazedilni; tajları da di­ kilmiştir. (Resim: S I - 53).

Camiin de Alay Köşkü Urafmdaki bah­ çesinde Alemdar Mustafa Paşa ile Tahsin E -fendi medfundur. Yeniçeri ocağının orudan kaldırılması için çalıştıkları bir sırada H ,

1223 tarihinde zorbalar tarafından ölduıiile^ rek cesetleri sûr haricine atılmışbr. Yirmi ^e-ne sonra Selim Paşa Urafından mezarları bu­ lunmuş ve üzerlerine taş dtkilmiftic. Meşruti­ yetin ilânından »onra Zeynep Sultan camiine nakledilmişlerdir.

Mezarlık kısmmda şair Mehmed Arif £. fendi ve Kadri Beyzade hattat Hasip Bey medfundur. (Resim: 54) Bunlardan başka çok kıymetli taşlar vardır mezarlar tanzim edilirken Uprak altından Hicri onuncu a^ra aii ilci parçadan ibaret çeşme kitabesi çıkmış­ tır. (Resim: 55, 56).

Bu çeşmenin yeri şimdiki cadde üzerinde olup sonradan mezarlığa bırakıldığı ve kita­ belerinin Sogukçeşmeyc ait olduğu zannedil­ mektedir.

V I I — Şemsipaşa Camii:

Bu cami Üsküdarda Şemûpaşa adiyle anılan sahilde bina edilmiş, küçük fa­

kat kıymeti yüksek bir san'at örneğidir.

Bu semtte önce bir saray ve münasebeti cihe-tiyle yanma bir cami ve medrese H . 988 =

tarihinde yapılmıştır. Banisi Kanunî Sultan Süleyman musahiplerinden Şcrosipaşadır. Kendisi Rumeli Beylerbeliği mevkiine kadar yükselmiştir. Şiir ve nesirde, silâhşorluk ve avcılıkta mahir bir zât idi.

^ j U i v i j - T = H . 988 yıhnda vefalı üzerine camile ayni saçak altında bu­ lunan türbesine gömülmüştür. Türbe kapısı Üzerinde d;..>lf,. ^ - . i ••»-* :d>- (^y^O

(Resim; 57) kitabesi vardır.

(Not: Son mısraın vezni bozuk). Türbe­ nin içinde Şemsipaşaya dair yazılmış yazı yoktur. Bu camiin Mimarı Sinandır. Fakat

(5)

TARtHl MAKBERELER

403

yakın »amana kadar bu kıymetli cami harap

bîr vaziyette kalmıştır.

Vakıflar İdaresi büyük fedakârlıklar ya­ parak eski haline uygun bir şekilde tamir ve ihya ederek memleketimize bedialar bediası bir eser kazandırmış oldu. Mezarlık camile beraber düzeltilmiştir. (Resim: 58) Mezarlık­ ta Şemsipaşanın neslinden gelme medfun­ dur. İçlerinde bulunduğu zamanın stilini tem­ sil eden mezar taşlan vardır. (Resim: 59).

VIII. Kadirga'da SokuDu Mehmet Paşa Camii:

Bu cami İkinci Selimin kızı ve Sokullu Mehmetpaşanın karısı Esmahan Sultan (5) tarafından 979 tarihinde yaptırılmıştır. Yal­ nız medrese ve şadırvanı bina ettiren Mehmet paşadır. Mehmet paşa 987, E^smaha Sultan 993 Urihlerinde ölmüşler ve Sultan, babası İkinci Selimin yanına, Mehmetpaşa da Eyüpte (5] Bnnah«n s u l U n . Mehmet p«tM e i d ü k u n

aon-n Feriduaon-n İle evleaon-nml»tlr.

kendine ve çocuklarına ait türbeye gömülmüş­ lerdir. Camiin mimarı Sinandır. Cami yapılı­ şı, çinileri ve sairesi itibariyle bir san'at şah­ eseridir. Mezarlık camiin üç tarafını işgal et­ mektedir. SokuUunun Esmahan Sultandan o-lan oğlu İbrahim hân torunlarından bazıları bu mezarlıktadır. Cami tamir edilirken me­ zarlık da düzeltilmiştir. Bir iki asırdanberi baştanbaşa toprak ve moloz yığınları altında kalan mezarlar zorluklar neticesinde tanzim edebilmiştir. (Resim: 60 - 72) Bu mezarlık­ ta İbrahim hân zade Ali Bey kerimesi (Re­ sim: 73), ibrahim hân zade Ahmet (Resim: 74) Ömer ve Voynugan seraskeri Seyfeddin Beylerle âlim Fazıl İbrahim, Tevkiî Hasan E-fendiler medfundur. Bunlardan başka Kâzım paşanın bir mersiyesi. Yeniçeri bölüklerinden birine ait remizÜ taş (Resim: 75) meşayihc ait taşlarla muhtelif bakımlardan kıymetli

diğer vesikalar bu mezarlığa başka bir kıy­ met bahşetmektedir.

(6)

(Foto : Fazıl İsmailı

R e t i m : 1

(Foto : Fazıl İsmailı

1

I

Resim : 3

(7)

R«tim : 4

(Foto : Fazıl twnail)

R«tim: 5

(Foto: Fazıl İsmail)

t

3ÖK

R««im : 6

(Foto : Fazıl İsmail),

Rtıim : 7

(8)

R t t i r

(Foto : Faili İsmail"

Retim : 9

iFoto: Fazıl İsmail)

Ratim : 10

11 numaralı ratimdaki lahitlarin Unzim va

tamir adilmadan öneaki hali.

(9)

1 ^

Retim : 11

(Foto ; Farili İsmail)

Retim : 12

13 numaralı retimde görülen lahit toprak altından çıkarılırken...

(Foto : Fazıl tsmail)

I

' A

y \

^'«-. "1>—t .'

T?

2

(10)

R»iim : 16

14 numaralı raıimdaki maxarin tanzim va tamirdan öneaki hali.

(Foto : F a z ı l İ s m a i l )

Raaim : 16

(Foto Fazıl İsmail)

R«»im: 17 Ratim : 18

(11)

R«tim: 19

(Foto : Fazıl tsmaij)

3 «

R«ılm : 20

(Foto : Fazıl İsmail)

R«»lm : 21

(12)

Ratım : 22

(Foto : Kazıl İMnailı

R**tm ! 23

(Foto : F a z ı l ismail)

^^^^^^^^^

1*

RMİm : 24

(13)

1W«

Relim : 25

(14)

Resim : 26 tFoto : Fazıl İsmail»

V

T

Reaim : 27

iFoto Fazıl İsmail)

R«tim : 29

(15)

Retim : 26

(Fofo: F a z ı l İ s m a i l )

R*>im : 30 Resim : 31

(16)

Rati m : 32

(Foto : Fazıl Ismailı

R««tm : 33

Murat Paıa mazarlıjı tanzinndcn öne* (Foto : Fazıl İsmail)

Ratim : 34

Pata mezarlığının tanzim edilmeden önceki durumu

ıFoto : Fazıl İsmail)

4

Re«!m ! 35

Tanzimden önceye ait batka bir görünüf (Foto : Fazıl tsmaib

(17)

R«tlm i 36

Murad Pafa maaarlıSının tanzimden «vvalki baıka bir

görUnüfU-(Foto : Fazıl ismail)

Reilm : 39

(Foto : Fazıl İsmail)

I

-1 .1?

Retim : 37

(18)

Re»im 38

(Foto : Fazıl İsmail)

T

Re<ım 40 R * ı ı m : 41

(19)

R»«im : 42

( F o t o : F a z ı l tsmail)

Rttim ; 43

(20)

R e ı î m : 44

iVakıflar U. M. Fototraf A r j i \ Foto \. G ü r k e m '

(21)

R««!m : 45 Ztrrin külahlı bir maıartafi.

(Vakıflar U . M . Totoiraf A r j l v l Foto t. Gürkem)

(22)

.1.

R * i i m : 47

48 n u m a r a l ı rcsimd* g ö r ü l e n « m M U i z U f , R e t i m : 4« tamir edilmeden ö n c e b ö y l e harap, dağılrnif

ve kırık bi:- halde bulunuyordu,

<Foto : F a z ı l İ s m a i l )

(Foto : Fazıl İsmail)

Rati m : 49

(23)

V .

o v

R*tim : 48

Bir g e l i n i n M ç ı n ı v « d u v a ğ ı n ı g ö s t e r e n e m t a l i i z b i r m e z a r i a | t .

(Vakıflar U. M. Fotoğraf Arşivi : Foto 1. Gürkem)

(24)

Retim : 50

(Vakıflar U . M . Fotoiraf Arjivi Foto 1. Gürkcm»

a

Re»ım : 61 (Foto: F a z ı l İ s m a i l ) Retim : S2 ( F o t o : Fazıl U m a i l )

(25)

f i .

R«(im : 53

(Foto : Faıü l*ro«il)

R«ıim : 64

(Foto : Fazıl tsmail)<

l-^YÜ;;^X( a: o

< 7

M t ^ l

• i

-R«ıim : 55

(Foto : Fazıl Ismailt

Rejim : 56

(26)

« * » l m : 5»

i F o t f Fazıl ismail)

Recim : 58

«Foto ; Fazıl tunail)

R c i i m . 59

(27)

o r

Reiim : 60

<Foto : Faz.l Ismail)

/J

Ratim : 61

(28)

fi

i l

1

5S

4 r 5- ^ ^ ^ i ı i Resim : 62

(Foto : Fazıl ismail)

\ll

R e ı i m : 63

(29)

Resim : 64

• Foto: Kazıl Ismnılı

Reilm : 65

(30)

Retim : 66

(Foto : Fazıl tsmail)

Retim : 67

(Fotc- : F a z ı l İ s m a i l )

Retim : 68

(31)

•4 ' s..

V. I

(Folo . F a u l ismail)

9

(32)

Retim : 71

<Fol(. : Fazıl t^ııutılı

Resim : 72

(33)

si

Re»im : 73

(Foto ; Fazıl İsmail)

Retim : 74

*Folo ; Fa7.1I İsmail

Retim : 75

Referanslar

Benzer Belgeler

Önceden var olan bir durum nedeniyle oluşan giderler kapsam dışı olup sigortalının seyahat süresince ilk defa tanı almış ve belirti veren hastalık veya bir kaza

Düzeltmeler için c Elips şablonlarınızı kullanarak tırnakların bağlandığı halkaları çiziniz ve yardımcı çizgileri siliniz?. Boya kalemlerinizin uçlarını

7 — Projenin Belediyece tasdik edilmiş olması projeyi yapan mimar veya mühendisi, projedeki hatadan mütevellit mes'uliyetten kurtaramaz, inşaata daimî nezaret eden kimse,

Bahçe tarafı, büyük bir teras olarak salonlara cephede rünen büyük kapılar vasıtasile raptedilmiştir.. garaj methalinin önünde ayrı

VI — Arzı on beş metre ve daha ziyade olan sokaklarda yeni baştan açılıp yüzde yetmişi kâ- gir olarak inşa edilmiş olan yerlerdeki binaların irtifaı aşağı

Meselâ Arnavutluk sorununda büyük güçler Arnavutluk sahillerine donanmalarını göndermişler (Eylül 1880), İngiltere de Balkanlar’ın siyasal coğrafyasını

Vakıf yoluyla vücuda gelmiş olan Süleymaniye Külliyesi, Osmanlı mimari tarihinde olduğu kadar, sağlık, sosyal ve eğitim hizmetleri tarihinde de seçkin bir yeri vardır

Çalışma kapsamında, değerli taşların tanımlanması için kullanılan yöntemler ve cihazlar; refraktometre, özgül ağırlık (yoğunluk testi), sertlik, stereo