z ^ •
t
' //^
\
,
. .
I
.
i
ı •» • ■ •
u f.™ .w tI SAYFA:
S
^ıııım tm u ıın iH in tııtın u ıııııııııiM iıııııırııııııııuıııı*»«ıı«ııııııiMMiiM»M»«rıııım»*ınım»mnımıı»*ııtm«ımıırnıg
BİR CEVAP
B
A Y Ulunay:28 Temmuz 1364 tarihli M illiyet’te yayınlanan, İstanbul Şe hir Tiyatroları ile ilgili yazınızda düzeltmek zorunda kaldığı m ız hatâlar var.
«B ir (T eatr Türk) olmasını uzun senelerden beri temenni etti ğimiz İstanbul Şehir Tiyatroları müessesesi bu son günlerde sanat ummanında batıp nâbedid olmak üzeredir,» diyorsunuz. Bunun tam aksini iddia ederek Şehir Tiyatrosunun en parlak devrini ya şadığını hararetle söyliyen pek çok kimse de var. Nitekim , Şehir Tiyatrolarının seyirci sayısı 1962 - 63 mevsiminde 55.000 artmıştı. Bu ilgiden cesaret alan Tiyatro İdaresi 1963 • 64 mevsiminde, mev cut beş binasına bir altmcısını eklemek kararını aldı.
Şehir Tiyatroları bina ve temsil sayısını arttırmakla tiyatro sa natım geniş halk kitlelerine yayabilmiş, buna karşılık Belediye büt çesine daha fazla yük yüklememiş, aylıkla çalışan sanatçı ve tek nisyenlerin geceyi gündüze kataıı gayreti sayesinde bütün oyunlar başarı ile yürütülebilmiştir. B ir hizmet müessesesi olan Şehir T i yatrolarında biletler sinema ücretlerinden bile daha ucuza satıl- masa hasılat daha kabarık olabilecekti.
«Şehir Tiyatrosunda aşağı yukarı 300 artist var,» diyorsunuz. Doğru rakam 110’dur. Faal olarak hizmet görenlerin sayısı ise 98’dir.
Şehir bütçesinde Şehir Tiyatrolarına verilen para sizin söyle diğiniz gibi 15 milyon değil, 3,5 milyon lira civarındadır. Geçen yıl yapılan yardım tam olarak 3.453.836 liradır. Yine geçen yal masraf ların 2. 687.500 lirası bilet satışlarıyle kapatılmıştır. Üç küsur m il yon lirayı zarar olarak mütalâa etmek de doğru olmasa gerektir. Bu bir kültür hizmetidir.
«Genç rejisörleri hizaya getirmeniz belki Şehir Tiyatrosunu batmaktan kurtaracaktır. Zira bu reji yardımcıları Şehir Tiyatro suna senede altı milyon zarara sebep olmuşlardır,» diyorsunuz. Demek, iddianıza göre. Belediye, Şehir Tiyatrolarına 15 milyon lira vermiş. Tiyatromuz da ancak 9 milyon lira hasılat yaparak Beledi yeye 6 milyon lira zarara sebep olmuştur. Bunu mu demek isti yorsunuz? Ne Belediye. Şehir Tiyatrolaruıa 15 milyon vermiştir, ne de bir zarar bahis konusudur. Rakamlarınızın gerçekle bir ilgisi olmadığını sizin düştüğünüz çelişmeler bile ispatlıyacak niteliktedir.
Yine bir yerde, «Şehir Tiyatrosunda 300 artist var. Bunlardan artist vasfına lâyık olanlar yirm iyi geçmiyor, üst tarafı hısım, ak raba, tavsiye, piston, hatır,» diyorsunuz. Bu ifadeden, Şehir Tiyat rosunda artist vasfına lâyık olmıyan 280 kişinin mukavelesinin ye nilenmemesine sizin prensip olarak taraftar olduğunuz anlamı çıkar. O halde, «35 kişi Şehir Tiyatrosundan atılıyor.» diye niçin «ah ü ef- gan eyliyorsunuz?» Ama siz «Şehir Tiyatrosunun babaçlarından 35 kişinin kapı dışarı edilmesi İdare Meclisine teklif edilmiş.» diye yazdığınıza göre, belki de «ah ü cfganınız» bu 35 kişinin «babaç» olmalarından doğuyor. Şimdi, sizin iddianızı dikkate alarak. Şehir Tiyatrosunda artist vasfına lâyık yalnız 20 artist olduğunu bir an için kabul edelim. Bu 20 rakamından 35’in, hem de 35 «babacın» nasıl çıkarılabildiğini biz anlıyamadık. Yazınıza. «Boğulacakların sayısı 25’e indirilmiş. İdare Meclisi bunu da reddetmiş, bu sefer menkûpler adedi 17 olarak takarrür etm iş,» diye devam ediyorsu nuz. Bu rakamlardan hiç birinin gerçekle bir ilgisi yoktur.
Bu meselenin acı tarafı, rakamların arasına bâzı sanatçıların da adını karıştırmış olmanızdır. Hadi Ilün. Necdet Mahfl Arrai, Sami Ayanoğlu gibi değerli sanatçıların Şehir Tiyatrosundan uzak laştırılmalarını istediğimizi öne sürmek, onların haysiyetiyle ovma mak, 50 yıllık bir müessesenin şerefine dil uzatmak, bize de iftira etmek demektir.
«Rejisörlük tahsilden ziyade tecrübe ister,» diyor ve Şehir T i yatrolarında rejisörlük görevimizin elimizden alınmasını istiyorsu nuz. Biz bu mesleğin öğrenimini yaparken nazarî olduğu kadar pratik tecrübe de edindik. Ortalama profesyonellik tecrübemiz 10 yılın üstünde, ortalama yaşımız da 35’in üstündedir. Kaldı ki, dün yaca şöhrete sahip birçok rejisör, en iyi eserlerini en «tecrübesiz» sayıldıkları yaşta vermişlerdir.
Bu yıl oynadığımız 6 Shakespeare piyesinin de muvaffak olma dığını, bâzılarınuı yuhalandığını, bunun en mühim sebebinin de biz yedi kişi olduğunu iddia ediyorsunuz. Önce, sözünü ettiğiniz piyeslerden hiç biri yuhalanmamış, bilâkis bravolarla kapanmıştır. Sonra bu temsillere rejisör olarak hepimiz değil, yalnız dördümüz katıldık. Anlaşılıyor ki, sîz bu temsillerin kendilerini değil, prog ramlarım bile görmemişsiniz.
Şehir Tiyatrosunun ellinci yılını Coriolanus piyesi ile kutlama mıza takılıyor ve «M illi tiyatromuzun ellinci senesi daha m illi bir eserle tes’id edilemez m iydi?» diye soruyorsunuz, önce, Türkçeyi — daha doğrusu Osmanlıcayı— iyi kullandığını iddia eden bir zat böyle iltibasa yol açabilecek bir cümle kurmamalıydı. Coriolanus bizim için az m illi değil, hiç m illî olmıyan bir eserdir. Ama o, Shakespeare’in bir eseridir. V e bu y ıl OMun doğumunun dört yü züncü yıldönümüdür. Rumelihisarı gibi bir yerde tiyatromuzun el linci yılını kutlarken bu hususu dikkate almış olmak kınanacak bir hareket değildir kanısındayız. Üstelik, 50 nci yıl henüz bitme m iştir ve tiyatromuz beş hafta sonra, beş tiyatroda, beş ayrı m illi eserle mevsimi açacaktır.
Yazınızda çok yanlış var. Bir misal verelim: Aiglon’u Muhsin Ertuğrul sahneye koymamıştır. Bu eser, Muhsin Ertuğrul 1947'de Şehir Tiyatrosundan ayrıldıktan sonra sahneye konulmuştur.
Son olarak şunu söyliyelim ki, biz tecrübemizi arttırmak İçin olanca gayretimizle çalışmak kararındayız. Umudumuz, ileride, bü tün tecrübelerine rağmen cahil kalan zavallılardan olmamaktır. ğlâmit Alanlı, Beklan Algan, Şirin Devrim, Ergun Köknar,
Zihni Küçümen, Nüvit Özdoğru, Tunç Yalman
& ıı»m ıı»»ıı»»»ı»ıım nnM m HM »m »m M »HHnıııınıı»ııiM »M »M uı»»ıuım ınıııın»ııu»ııiM iııı»ı»ı»Hiıı»M «M iıtııııı»ıııı
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
