YAPI ve KREDİ
B A N K A S I
Kültür ve Sanat
Hizm etlerinden :
2 » Sergi
M A L A Z G İ R T Z A F E R İ ' n i n
9 0 0 .y ı l d ö n ü m ü n d e
S E L Ç U K L U S A N A T I 9n d a ı ı
• •ö r n e k l e r
26 Ağustos — Perşembe 2 Ekim — Cumartesi 197126 Ağustos 1071 Malazgirt Zaferi, Türklerin Anadolu'ya ayak basma larından başka, günümüze ulaşan ölümsüz örnekleriyle büyük bir me deniyetin de başlangıcı tarihidir.
Orta Asya’dan Küçük Asya’ya uzanan bu medeniyet, Anıtsal yapılarda mimarî düzen olarak; taşta ve ağaçta motif olarak, çeşitli medeniyetlerin beşiği Anadolu’da büyük izler ve etkiler bırakmışlardır.
Selçuklu Medeniyeti'nin cami, kümbet, kervansaray gibi Anıtsal yapı
ları ile taş, ağaç, maden ve çini işçiliği olarak el sanatlarını, fotoğrafları ya da aşıtları ile göstermeyi konu edinen bu sergi için işbirliğinde bulun muş olan Sayın Prof. Dr. Oktay Aslanapa, Doç. Dr. Şerare Yetkin, Dr.
Yıldız Demiriz, Ara Altun ile Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ve Konya
Koyunoğlu Müzesi kurucusu Sayın Ahmet izzet Koyunoğlu’mz teşekkür ler ederiz.
SELÇUKLU SANATI ÜZERİNE
^ X I . yüzyılda Anadolu'ya gelmeye başlayan T ü rk b o yları, Büyük Selçuklu Sultanı Alp Aslan'ın Bizans im paratoru Romanus Diogenes'e karşı 26 Ağustos 1071 günü kazandığı M alazgirt Mey dan Savaşı'ndan sonra beş-on yıl gibi kısa b ir zamanda Anado lu'ya hakim o ldular.
41 Kuvvetini kendi tarih in in derinliklerind en alan Anadolu Türk Sanatı devamlı olarak K a ra h a n lı, G azneli ve Büyük Selçuklu sa
natlarına uzanan köklerden beslenm iştir. T ü rk le r çok kuvvetli maddî ve m anevî k ü ltü r değerleriyle Anadolu'ya gelm işler ve dünyanın en zengin k ü ltü rle rin in hakim olduğu bu topraklarda kendi k ü ltü rle rin i b ir daha silinm eyecek b ir kesin lik le y e rle ştir m işle rd ir.
izn ik 'i m erkez yapan Anadolu S e lçu k lu la rı'n ın çeşitli mücadele ve k a rış ık lık içinde geçen ilk zam anlarında b e lirli b ir sanat fa a li yeti o lm a m ıştır, ilk Selçuklu e se rle ri, X I I . yüzyıl o rtalarından k a lm ıştır.
Bu arada D anişm entliler, A rtu k lu la r, S a ltu k lu la r ve Mengücüklü- ler gibi Türkm en D evletleri, Anadolu'da ilk T ü rk m im arî eserle rin i meydana getirm ek fırs a tın ı b u lm u şla rd ır.
X I I I . yüzyıldan itibaren devamlı b ir gelişmeyle Anadolu Selçuklu Sanatı ve M im arîsi hâkim olmaya b aşlam ıştır.
Q Sergim iz, Selçuklu Sanat Eserleri'nin toplu olarak gözler önüne serilm esi gayesiyle h a zırla n m ıştır. Bu, tam olarak başarılm ası im kânsız b ir iş tir. Ancak Selçuklu Sanatı'ndan kalan eserlerin resim lerle zenginleştirilm iş b ir listesi bile bunun ih tişa m ın ı, o ri jin a lliğ in i, eşsiz üslûbunu göstermeye yeter. Anadolu şehirleri bu eserlerle ve b irb iri ardı sıra tam b ir T ü rk k arakte ri kazanm ış la rd ır. B ir bu kadar daha Selçuklu Eseri de y ü zy ılla rın ihm ali ve ilg isizlik yüzünden bugün tamamen ortadan kaybolm uştur. ^ Anadolu'nun kesin olarak Türkleşm esi tarih in in başlangıcı ve
T ü rk iye Devletinin ku ru lm ası, tem ellerinin atılm ası yıldönüm ü olan 26 Ağustos 1071 Malazgirt Zaferi'nin 900. y ılın ı kutlam anın heyecanı içindeyiz. Bu zafer, T ü rk m illetinin geleceğine yön veren ve ona yeni b ir y u rt, yeni b ir tarih hazırlayan çok büyük b ir olay ve belki de T ü rk T a rih in in en önemli dönüm noktası o lm uştur. Böylesine b ir destan yaratan M alazgirt gününün 900. yıldönü münde O'na lâyık hizm etler yapm ak, çok büyük b ir mesuliyet yüklenm ek dem ektir. Bu mütevazi sergi, Anadolu top raklarını bize vatan o larak bağışlayan Alp Aslan ve kom utanlariyle o nların em rinde savaşan kahram an T ü rk askerlerin in hatırasını anmak için ancak küçük b ir hizmet ve hatırlam a ölçüsünde b aşar11abiI- m iştir.
M
J *
Sivas — Keykâvus Şifahanesi'nde güney revakları ve İzzeddin Keykâvus l'in on kenarlı kümbet biçimi türbesi
Selçuklu Rahlesi (Mevlâna Müzesi — Konya)
Niğde — Hüdavend Hatun kümbeti cephesinde taş pencere alınlığı ve figürlü kabartma
Beyşehir — Eşrefoğlu Ca miinde Mihrap önü bölge si ve Minber
