r .
>24 ARALIK M63
'2f
MİKROFON
Değerli m üzikçim iz Cemal Reşit Rey.
I Dertleşmeler:
C. Reşit Reyle
Ki
FARUK YENER
ARŞIMA o tu rd u . İnce uzun p arm ak larıy la b ir k ib rit ç ı k a rıp sig arasın ı y a k tı, d u m a n la rın ı sa v u rd u k tan son ra; Pekâlâ, dedi, dertleşelim ...» Soldan vuran elek trik ısın ı ince, zarif yüzünün bir yönü n ü a y d ın la tıy o r, açık m avi gözlerinde ış ıltıy la y ansıyordu. M üzikçi o larak d e ğerli kişiliği bir yana, radyolarda ki hizm eti y a rım y üzyıla yaklaş m akta... T o p lulukların basında, p i yano tab u relerin d e, h a ttâ m üzik ya y ın şefliği göreviyle yönetici m a saların d a... M ikrofonların eski dos tu, stü d y o ların sa d ık ve çalışkan su n a sıd ır o... Kısacası «sanat ve radyo adam ı» d ır. Bir sigara da ben y a k a ra k başladım :
— Radyo konusunda yazıp çizi yoruz dinleyen yok, biraz da siz birşeyler söyleyin belki kulak v e renler olu r... İsterseniz günüm üzde rad y o larım ızın m üzik eğitim ine y ararlı olup o lm a d ık la rın ı belirtin önce...
— Hangi eğitim den bahsediyor sun kuzum ? Alabildiğine hudutları- m ış im k ân larla üç-bes plâğı bile takdim ©demiyen, üşen© iişene çalan radyolarda eğitim olur m u? Müzikte eğitim program ister, prensip ister, analiz ister, izah ister... Nerede bu işleri yapacak adam lar. Ecnebi m em leketlerde bu işlerin melodunu bulalı y ılla r geçti. Hangisini alıp tatbik edebildiler...
—- R adyolarım ız müzik a la n ın d a ki fırsa tla rd a n y ararla n ıy o r, k u lla nabiliyor mu?
— Y erlilerden de yabancılardan da faydalanm ıyor. Y apılanlar bir İliç’tir bence. G eçenlerde fstanbul- da F ransız Radyo ve Televizyonu nun Öda O rkestrası k o nserler v e r di, kim in ak lın a geldi böyle bir grubu ç a ğ ırıp radyoda çaldırm ak? İşte sana aklım a geliveren taptaze bir misal.
— B aşında bulunduğunuz o rk es tra radyoda verim li olabiliyor m u? — Y abancı d iy a rla rın çoğunda radyoların b irer orkestrası v ard ır. Bu ork estralar berveehipesîn radyo için ç a lış ırla r, faaliyetlerinin bir kısm ı halk önünde konser seklinde olur. Bizde y ap ılan şey âdet yerini bulsun diye Ş ehir O rkestrası âzâ- la rın a birşeyler ç a ld ırm a k tır. Ne bakan v a rd ır, ne de soran...
— Radyoda yönetici, o larak ne alıyorsunuz, ü yeler ne alıy o rla r?
— Söyliyeyim de gülesin değil mi? Ben 75, m üzisyenler 30 lira...
— Radyoda o rkestraya verilen sü reden ve su n u lu ş şeklinden m em nun m usunuz?
— K at’iyyen m em nun değilim. Gecenin geç saatinde 30 d akikalık bir zam an içinde ne ç a lın ır Allab. aşk ın a... K ısa p arçaları ve büyük eserlerin k ıs ım la rın ı seçiyoruz. Takdim keyfiyeti ise alabildiğine iptidarîdir. H erhangi bir izahtan vaz geçtik, bâzan anonslar u n u tu lu r, yahut çalınan parçalar başta to p tan söylenir gider... A ldığım ız p a ralara, gösterilen ihm allere rağm en hizm et etm eye ça lışırız . D inleyici- Ierin alâkası tesellim izdir.
— R adyolarım ız iki ay rı türde müziğe y e r verm ek zorundalar. Bunu y arı y a rıy a bir o ra n tıy la y a pıy o rla r. Sizce b u o ra n tı y erinde m idir?
— İş ketum iyetten fazla keyfiyet tedir. Verilm iş olan dak ik aların ehem m iyeti yoktur. Bugunkü şa rt larla her iki cins m üzikte de en ufak bir kalite m evzubahis olm a d ık ta n sonra o ra n tın ın ne rolü var?
— İl R adyosunun y a y ın la rın a ne dersiniz?
— Ara sıra gıi-el plâklar dinli yorum . Fakat bu hiçbir zam an böy le bir radyo ile ele geçm iş fırs a tı kullanm ak değildir. İzalı y ap ılm a d ıkça, çok sesli müziği ta n ıtır ı yollar bulunm adıkça İl Radyosu bir pikaptan öteye gidemez. H akikî müziği sevdirm ek istiyorsak onu tan ıtm ay a çalışm alı, yetiştirdiğim iz m üzikçilere radyolarım ızda en ge niş y e ri verm eli, k a p ıla rım onlara açm alıyız, T ürkiyede yetişen isti d atlard an fay d a la n ılö ığ ın ı kim se iddia edecek halde değildir.
— İstanbul Radyosunun Belediye K onservatuvarı konserlerini y a y ın lam am asına ne dersiniz?
— Bir cüm leyle cev ap lan d ıra y ım : Hiçbir m an tık la izahı m üm kün olm ayan bir karar.
— R adyolarım ızı günüm üzdeki duruır.a iten sebepler n elerd ir siz ce?
— Bu işlerin başındaki zevatın kuvvetli şahsiyetler olm am ası Zira hak ik i şahsiyet sahibi kuvvetli in sa n la rın bâzan m addi im k ân sızlık la rı da nasıl yendiklerini
gördük-— Bü d urum dan kurhılrtıanın çaresi?
— Y okluğunu belirttiğim şahsi y etlerin iş başında olm ası. sonra da ra d y o la rın h e r bakım dan m üs takil b irer müessese şeklinde idare edilmesi.
Sigarası bitm işti. («Bırakalım bu m evzuda konuşm ayı, dedi... Yoksa b ir tan e d ah a yakacağım ...» Sonra P aris’e y a p tığ ı son geziden konuş m aya başladı. Radyo konusundan uzaklaştıkça yüzündeki h a tla r gev şiyor. neşesi te k ra r geliyordu...
