Ma'mûratü'l-Aziz Gazetesi'nin açıklamalı tasnifi ve değerlendirilmesi (1927 - 1928) / Classification and evaluation of the Ma'muratü'l-Aziz Newspaper (1927-1928)

(1)

T.C.

FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI

MA’MÛRATÜ’L-AZÎZ GAZETESİ’NİN AÇIKLAMALI TASNİFİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

(1927-1928)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN HAZIRLAYAN Yrd. Doç.Dr. Yavuz HAYKIR Ahmet Muti GÜNAÇ

(2)

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI

TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİLİM DALI

MA’MÛRATÜ’L-AZÎZ GAZETESİ’NİN AÇIKLAMALI TASNİFİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

(1927-1928)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN HAZIRLAYAN

Yrd. Doç. Dr. Yavuz HAYKIR Ahmet Muti GÜNAÇ

Jürimiz, ……… tarihinde yapılan tez savunma sınavı sonunda bu yüksek lisans / doktora tezini oy birliği / oy çokluğu ile başarılı saymıştır.

Jüri Üyeleri: 1. 2. 3. 4. 5.

F. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun …... tarih ve ……. sayılı kararıyla bu tezin kabulü onaylanmıştır.

Prof. Dr. Zahir KIZMAZ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü

(3)

ÖZET Yüksek Lisans Tezi

Ma’mûratü’l-Azîz Gazetesi’nin Açıklamalı Tasnifi Ve Değerlendirilmesi (1927-1928)

Ahmet Muti GÜNAÇ Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Tarih Anabilim Dalı Türkiye Cumhuriyeti Bilim Dalı Elazığ – 2014; Sayfa: VIII + 213

Yayın hayatına 5 Ekim 1883 tarihinde başlayan Ma’mûratü’l-Azîz Gazetesi Anadolu’da yayımlanan en uzun ömürlü gazetelerden biridir. Gazete yayımlandığı ilin adını taşıması ve bu ilde yayımlanmış ilk gazete olması dolayısıyla Elazığ basın yayın tarihi bakımından ayrı bir öneme sahiptir. Yayın periyodunu kesintili bir şekilde devam ettirmesine rağmen Cumhuriyetin ilanından sonra 1935 yılına kadar yayımlanabilmiştir. Harf inkılabından sonra El’aziz ismiyle yayın hayatına devam etmiştir.

Bu bakımdan Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi hem son dönem Osmanlı devleti hem de Türkiye Cumhuriyeti tarihi alanında yapılacak çalışmaların yanı sıra Elazığ ve Doğu vilayetleri ile ilgili yapılacak çalışmalarda önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi’nin cumhuriyet döneminde yayınlanan nüshaları sadece Türkiye Büyük Millet Meclisi kütüphanesinde bulunmaktadır. Bu koleksiyonda ise sadece 1925-1928 yılları arasında yayınlanmış olan sayıları bulunmaktadır. Bu çalışmada Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi koleksiyonunun 1927 – 1928 yılları arasında yayınlanan 57 sayının açıklamalı tasnifi ve değerlendirilmesi yapılmıştır.

Bu çalışmayla gazetede yer alan haber, makale, reklam ve ilanlar tespit edilerek, Türkiye başta olmak üzere Elazığ ve çevre illerdeki siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel gelişmelerin Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi’nde nasıl yer bulduğu ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Basın-yayın, gazete, Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi, Elazığ

(4)

Master Thesis

Classification and evaluation of the Ma’muratü’l-Aziz Newspaper (1927-1928)

Ahmet Muti GÜNAÇ Fırat University

Social Sciences Graduate School The Main Study Field of History Turkish Republic Study Field Elazığ – 2014; Page: VIII + 213

Ma’mûratü’l azîz Newspaper publishing life started on the October 5, 1883 is one of the longest-lived newspaper published in Anatolia. This newspaper was published bearing the name of the province is the first newspaper published in this province and therefore has a special significance for the history of the press Elazig. Despite the continuation of the publication period in a discontinuous manner could be released after the proclamation of the Republic until 1935. El’aziz publication name after the letter revolution continued life.

In this regard, Ma’mûratü’l azîz Newspaper represents an important source of work to be done in the late Ottoman state as well as studies related both in the field of history as the Republic of Turkey and the eastern province also Elazig. Ma'mûratü'l-azîz newspaper published in the period of the republic are just copies of the Grand Assembly of Turkey in the library. This collection comes with a number of which were published between the years 1925 to 1928 only. In this study, Ma'mûratü'l-azîz Newspaper collection of 1927 - published between 1928 annotated classification of the number 57 was carried out and evaluated.

Reports in the newspapers about this work, article advertising and ads are identified, Elazig province of Turkey and the environment, particularly the political, social, revealed how he found in Ma'mûratü'l-Mighty Journal of economic and cultural development.

Key Words: Press Media, newspaper, Ma’mûratü’l-azîz Newspaper, Elazığ

(5)

İÇİNDEKİLER ÖZET ... II ABSTRACT ... III İÇİNDEKİLER ... IV ÖNSÖZ ... VII GİRİŞ ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM 1. MA’MÛRATÜ’L-AZÎZ GAZETESİ AÇIKLAMALI TASNİFİ (1927 ... 5

1.1. 2 Şubat 927 - No:2042 ... 5 1.2. 9 Şubat 927 - No:2043 ... 8 1.3 16 Şubat 927 - NO:2044 ... 11 1.4. 2 Mart 927 – No: 2046 ... 15 1.5. 9 Mart 927 – No: 2047 ... 18 1.6. 30 Mart 927 – No: 2050 ... 22 1.7. 20 Nisan 927 – No:2052 ... 26 1.8. 4 Mayıs 927 – No:2054 ... 29 1.9. 11 Mayıs 927 – No:2055 ... 32 1.10. 18 Mayıs 927 – No:2056 ... 35 1.11. 25 Mayıs 927 – No:2057 ... 38 1.12. 1 Haziran 927 – No:2058 ... 42 1.13. 8 Haziran 927 – No:2059 ... 46 1.14. 22 Haziran 927 – No:2060 ... 49 1.15. 29 Haziran 927 – No:2061 ... 51 1.16. 6 Temmuz 927 – No:2062 ... 52 1.17. 27 Temmuz 927 – No:2065 ... 56 1.18. 3 Ağustos 927 – No:2066 ... 60 1.19. 10 Ağustos 927 – No:2067 ... 62 1.20. 17 Ağustos 927 – No:2068 ... 65 1.21. 24 Ağustos 927 – No:2069 ... 69 1.22. 31 Ağustos 927 – No:2070 ... 72 1.23. 14 Ağustos 927 – No:2072 ... 78

(6)

1.26. 5 Teşrini evvel 927 – No:2075 ... 86

1.27. 12 Teşrini evvel 927 – No:2076 ... 89

1.28. 19 Teşrini evvel 927 – No:2077 ... 92

1.29. 26 Teşrini evvel 927 – No:2078 ... 94

1.30. 1 Şubat 928 – No:2092 ... 97

İKİNCİ BÖLÜM 2. MA’MÛRATÜ’L-AZİZ GAZETESİ AÇIKLAMALI TASNİFİ (1928) ... 100

2.1. 8 Şubat 928 – No:2093 ... 100 2.2. 15 Şubat 928 – No:2094 ... 102 2.3. 22 Şubat 928 – No:2095 ... 105 2.4. 27 Şubat 928 – No:2096 ... 108 2.5. 7 Mart 928 – No:2097 ... 110 2.6. 14 Mart 928 – No:2098 ... 112 2.7. 21 Mart 928 – No:2099 ... 115 2.8. 11 Nisan 928 – No:2102 ... 118 2.9. 18 Nisan 928 – No:2103 ... 121 2.10. 2 Mayıs 928 – No:2105 ... 125 2.11. 9 Mayıs 928 – No:2106 ... 129 2.12. 16 Mayıs 928 – No:2107 ... 134 2.13. 23 Mayıs 928 – No:2108 ... 138 2.14. 30 Mayıs 928 – No:2109 ... 142 2.15. 27 Haziran 1928 – No:2112 ... 146 2.16. 4 Temmuz 928 – No:2117 ... 149 2.17. 11 Temmuz 928 – No:2118 ... 153 2.18. 15 Ağustos 928– No:2119 ... 156 2.19. 28 Ağustos 1928 – No:____ ... 158 2.20. 18 Eylül 928– No:2121 ... 161 2.21. 29 Eylül 928– No:2122 ... 163

2.22. 24 Teşrini Evvel 928 – No:2128 ... 168

2.23. 7 Teşrini evvel 928 – No:2130 ... 173

(7)

2.25. 14 Teşrini sani 928 – No:2133 ... 183

2.26. 21 Teşrini sani 928 – No:2134 ... 187

2.27. 28 Teşrini Sani 1928 – No:2135 ... 191

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 3. MA’MURATÜ’L AZİZ GAZETESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ... 195

SONUÇ ... 207

KAYNAKÇA ... 208

EKLER ... 209

Ek 1. Ma’mûratü’l-Azîz Gazetesi’nden Örnekler ... 209

(8)

Osmanlı Devletinde İbrahim Müteferrika tarafından 1727’de ilk Osmanlı resmi matbaasının kurulmasından sonra, belli bir çevre içinde haberleşme, risaleler aracılığıyla olmuştu. Matbaanın kullanılışından yaklaşık bir asır sonra Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa tarafından Kahire’de 1828’ yılında Türkçe ve Arapça olarak Vakayi-i Mısriyye adlı ilk resmi vilayet gazetesi yayınlandı.

İkinci Mahmut Han devrinde 11 Kasım 1831 yılında İstanbul’da Takvim-i

Vekayi adlı resmi gazete çıkarıldı. Türkçenin yanında; Arapça, Fransızca, Rumca ve

Ermenice de yayınlanan Takvim-i Vekayi’nin basılması için İstanbul’da Takvimhane matbaası kuruldu. Takvimhane nazırı olarak da Esat Efendi tayin edildi. Haftalık olan bu gazetede resmi devlet haberlerinden başka iç ve dış dünya hadiselerine de yer verildi. Ancak Sultan İkinci Mahmut Hanın vefatından sonra sadece resmi devlet haberlerine yer verildi. Yıllık abonesi 120 kuruş olan gazete beş bin adet basılıyor, belli başlı devlet adamlarına ve memurlara şehir ve kasaba ileri gelenlerine, yabancı devlet temsilciliklerine dağıtılıyordu. Önemli hadiseler olduğu zaman Varaka-i Mahsusa adıyla özel ilaveleri de yayınlanıyordu. Tanzimat’tan sonra bir ara yayını durdurulan Takvim-i

Vekayi, 1855'ten sonra, Meclis-i Ali-yi Tanzimat Nizamnamesi'ni ve bu müessesenin

hazırladığı nizamnameleri yayınlamakla resmi gazete olma hüviyetine daha çok yaklaştı. 1860’tan sonra tamamen devletle ilgili belge ve nizamnameleri yayınlayan

Takvim-i Vekayi 1878’de kapandı. Ancak üç yıl sonra 1891’de yeniden yayınlanmaya

başladı. 4 Kasım 1922 tarihine kadar 4609 sayısı yayınlandı. Ankara hükümeti tarafından 2.1.1922’de Resmi Ceride 1.2.1928’de ise Resmi Gazete adını alarak yayınına devam etti.

Türkler tarafından çıkarılan ilk özel gazete, 21 Ekim 1860’ta neşredilen

Tercüman-ı Ahvâl’dir. Sahibi Çapanoğlu Agah Efendi, başyazarı Şinasi olan bu gazete,

bir haber gazetesi olmaktan ziyade, hükümet tenkidine kadar bugünkü gazetecilikte görülen pek çok şeyin menşeini teşkil eden hususlara yer verirdi. İlk zamanlar haftada bir, sonra üç, daha sonra ise Cuma hariç her gün yayınlandı. Ancak siyasi şartlar ve basında giderek artan rekabet karşısında 11.3.1866’da yayın hayatına son verdi.

Anadolu’da ise ilk vilayet gazetesi 1866 yılında Erzurum’da kurulan Envar-ı Şarkiyye Gazetesi olmuştur. Bu yıllarda Anadolu’nun birkaç vilayetinde daha yerel gazeteler yayınlanmaya başlamıştır. 1883 tarihinde yayın hayatına başlayan

(9)

Ma’mûratü-l-aziz gazetesi de bunlardan birisidir. Kesintili bir yayın periyoduyla uzun yıllar yayın hayatını sürdüren Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi cumhuriyetin ilanından sonra da yayınını devam ettirerek 1928 yılında yapılan harf inkılabından sonra El’aziz ismiyle 1933 yılına kadar yayınlanmıştır. Cumhuriyet dönemi taşra basınının önemli bir örneği olduğunu düşündüğümüz bu gazete, dönemin siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel hayatına ait önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bu bağlamda Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi’nin sosyal bilimler alanında yapılacak çalışmalara önemli bir kaynak teşkil edeceğini düşünmekteyiz.

Bu bakımdan çalışmamıza konu olan Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi kütüphanesinde bulunan 1925 – 1928 yıllarına ait koleksiyonunun 1927-1928 yıllarını kapsayan 57 sayısı incelenmiştir. Gazete büyük bir titizlikle tercüme edilmiş ve gazetede yer alan başlıklar tek tek incelenerek içeriği hakkında bilgiler verilerek açıklamalı bir tasnif ve değerlendirme hazırlanmıştır.

Bu çalışmada, tez konumun belirlenme aşamasından son şeklini alana kadar büyük desteklerini gördüğüm danışman hocam Yard. Doç. Dr. Yavuz Haykır’a ve değerli arkadaşım Uğur Canpolat’a teşekkür eder, saygılarımı sunarım.

(10)

İnsanların yaşadıkları evren üzerindeki olaylardan ve gelişmelerden haberdar olma isteği tarihin çok eski çağlarına kadar uzanmaktadır. Gazeteler bu isteği yazılı olarak herkese açık bir şekilde takdim eden yayınlardır. Genellikle haftalık veya günlük olarak çıkarılan gazeteler genel olarak yayınlandığı gibi özel bir konu üzerine de yayınlanabilir. Gazeteler verdikleri haberler ve içerik bakımından ulusal ve yerel gazeteler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Yerel yayın kuruluşları, belirli bir bölgede yayınlanan, yerel unsurları ve sorunları ortaya çıkaran, yaptığı haber ve yorumlarla sorunlara yerel yöneticilerin dikkatini çeken, yöre halkı ile yerel yönetimler arasında köprü görevi yapmanın yanında bireye “yaşanan yer” düşüncesini kazandıran aynı zamanda halkı yerel konularda bilgilendiren, yerel kamuoyu oluşturan kitle iletişim araçlarıdır1

. Şehir ve kazalarda yaşayan insanların toplumsal, kültürel, sosyal ve ekonomik özelliklerini detaylı biçimde öğrenmenin en iyi yolu o yörelerde çıkan gazete ve dergilerin okunmasıdır. Büyük çoğunluğu yerel matbaalarda basılan gazete ve dergiler o toplumda yaşayan insanların gerçek sesleridir. Bu gazete ve dergilerde yazılanlar sayesinde yöredeki her türlü etkinlik hakkında bilgi edinmek mümkün olduğu gibi yörenin sorunları, yerel yönetimlerin aldığı kararları farklı bakış açıları içinde görmek ve değerlendirmek mümkündür2

.

Türkiye özelinde basına yönelik düzenlemelere tarihsel olarak baktığımızda XVIII. Yüzyıl'da Osmanlı İmparatorluğu'nda başlayan Batılılaşma Hareketi ile kitle iletişim aracı olarak, düzenli süreli yayın yapan gazetelerin çıkarılmaya başlandığını görmekteyiz. Ancak bu süreli yayınlar imparatorlukta ilk kez Fransızlar başlatmış, 1850 yılına gelindiğinde de İstanbul ve diğer vilayetlerde gayrimüslimlerin çıkardığı gazete sayısı 15'e ulaşmıştır3_{. Siyasal rejimin çağdaş anlamda ilk kez yazılı bir metinle reforme}

edilişinin dönüm noktası olan Tanzimat Fermanı'nda ise, basına ilişkin herhangi bir düzenleme görülmemektedir. Bu fermanın yayınlanmasından kısa bir süre sonra,

1_{İhsan Kurtbaş, Adem Doğan, Gökhan Göker, Yerel Medya Sorunsalları ve Sektör Çalışanlarının} Sorunlara Bakışları “Elazığ ili Örneği”. Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2009, 1, s.24 2_{Hüseyin Saraç, “Cumhuriyet Döneminde Uşak’ta Matbaa, Gazete ve Dergilerin Tarihsel Gelişim} Süreci”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, s.1

3_{Nurşen Mazıcı, "Bulgaristan'da Türk Kitle İletişim Araçlarının Gelişmesi ve Bozulması",}

(11)

1840'ta İstanbul'da yaşayan ve bir İngiliz olan William Churchill, İngiltere'nin baskısıyla yabancı haberler veren Türkçe Ceride-i Havadisi yayınlamaya başlanmıştır4

. Bununla birlikte Tazminat Dönemi olarak adlandırılan 1839-1876 yılları arasında ilk kez Osmanlı Türklerinin Batılı anlamda bir gazete çıkarma girişiminde olduklarını görmekteyiz. Yeni Osmanlılar Cemiyeti üyelerinden Agah Efendi, Meclis-i Maarife bir dilekçe ile başvurarak Tercüman-ı Ahvâl'i yayınlama izni almıştır5_{. Bu gazete Osmanlı}

devletinde Türklerin çıkardığı ilk özel gazete olma vasfını taşımasının yanı sıra

Tercüman-ı Ahval’in Türk basın tarihindeki önemi sivil insiyatifle çıkarılan ilk gazete

olmasıdır diyebiliriz.

Bu gazetelerden sonra çeşitli gazete ve dergilerin yayın hayatına girdiğini görmekteyiz. İstanbul’da ortaya çıkan bu basın yayın çalışmaları dönemin içinde bulunduğu sosyal ve siyasi etkilerle inişli ve çıkışlı bir şekilde devam etmiş ve Anadolu sınırları içersinde matbaaların kurulup vilayet gazetelerinin neşredilmesine başlanmıştır. Elazığ’da ilk matbaa (taş destigah) 1866 yılında Vali Hacı İzzet Paşa zamanında Müzlef Efendizade lakabıyla Maruf Rıza Efendi tarafından kurulmuştur. Matbaanın kuruluş yılında Manzume-i Naima basılmıştır. Bir başka kayda göre Rıza Efendi matbaayı kurmuş, Hacı Süleyman ve Ali Efendilerle kollektif çalışmış ve meşhur hattat Bıllozade Hurşit Efendiyi de yazısı itibariyle matbaaya memur olarak almışlar ve tefsir-i zübed denilen el yazması bir Kur’an-ı Kerim tefsirini tab’a başlamışlardır6

.

Elazığ’ın Osmanlı dönemindeki adını taşıyan ve bu ilde yayınlanan ilk gazete olan Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi 5 Ekim 1883 tarihinde yayın hayatına başlamıştır. Bu gazetenin ilk sayısında mukaddeme başlığı altında yayınlanan önsözünde, gazetenin çıkarılmasındaki amacın köylerde ve kasabalarda oturanların fikri gelişmelerinin sağlanması olarak açıklanmıştır. Yarı resmi bir nitelikte olan dönemin diğer vilayet gazeteleri gibi Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi’de bir nevi hükümetin bir yayın organı durumunda idi. Bu bağlamda gazetenin yayınlanmaya başlamasının bir diğer önemli sebebi de çeşitli konulardaki devlet politikasını halka iletmek olduğunu söyleyebiliriz7

. Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi’nin yayınlandığında ilk matbaa müdürü Hüseynikli Hacı Ömer Bey muhabiri ise Mustafa Satvet Efendidir. 1884 – 1885’de matbaa müdürlüğünü

4_{Hıfzı Topuz, 100 soruda Türk Basın Tarihi, İst. 1973, s.8.} 5

Rıfat Server İskit, Türkiye’de Matbuat Rejimleri, Ülkü Mat. İst. 1939, Kısım IV, s.14-15

6_{Handan Haykır, Ma’muratül-Aziz Gazetesi Açıklamalı Fihristi,(Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler} Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Elazığ 2011, s.2

(12)

Litoğrafyacı olarak da yine Hurşit Efendiyi görmekteyiz. Vali Enis Paşa zamanında ise, 1890 – 1891’de müdür ve başmuharrirliğini meşhur şair Hacı Hayri Bey yapmıştır. Hacı Hayrı Bey zamanında Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi önemli bir gelişme göstermiştir. Dönemin önemli gazetelerinden biri olan Tercüman-ı Hakikat seviyesinde edebi ve sosyal makaleler, güzel şiirler ve mizahi hikayelerle dolu bir şekilde çıkarılmıştır. 1892’de başmuharrirliğe Baboş Mustafa Efendi getirilmiş diğer muharrirliklere ise Süreyya ve Şükrü Beyler atanmıştır. 1907’de ise matbaa müdürlüğü görevine Bitlisli İbrahim Ethem Bey getirilmiştir. Daha sonra bir süre Şükrü Paşazade Asaf Bey, ona müteakiben Çırpanızade Ali Haydar Bey’in müdür, mürettip olarak da Hocazade İbrahim ve Şevki Efendilerin bulunduklarını görmekteyiz. Bu iki mürettibin daha sonra gazete yönetimine karşı isyankar hareketleriyle 10 Haziran 1939’da görevlerine son verilmiştir8

.

Vilayette var olan zengin kültürel ortamın etkisiyle Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi'nin oluşturduğu basın-yayın faaliyetleri artarak devam etmiştir. 1918 yılında Kesrikli Mevlut Apaydın tarafından Şark Gazetesi yayınlanmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar yayınlanan bu gazete Ajanscı Aziz Bey, Hulusi Yetişkin, Mehmet Nuri gibi genç yazarların imzalarıyla yazılar yayınlanmıştır. Milli Mücadele'nin son döneminde Elazığ'da yayımlanan gazetelerden biri de Satvet-i Milliye'dir. 24 Şubat 1922'de yayın hayatına başlayan gazetede 41 sayı yayımlanmıştır. 15 Temmuz 1923 tarihinde son sayısı çıkmıştır. Satvet-i Milliye, Macarzade Hakkı Bey'in çizdiği karikatürleriyle Anadolu'nun her tarafına karikatür veren Milli Mücadele Gazetesi olmuştur. Süleyman Sırrı Bey'in sahipliğinde, 17 Mart 1925 tarihinde Yeni Mefkûre Gazetesi yayın hayatına başlamıştır. Kısa ömürlü bir yayın hayatı olan gazete Şeyh Said İsyanı sırasında bir anlamda şehrin sesi olmuştur. İhsan Turan'ın sahipliğinde, 1 Mayıs 1931 tarihinde ilk sayısın yayınlanan Turan Gazetesi Elazığ'da, basının uzun yıllar tek başına bayraktarlığını yapmış ve sonraki dönemlerde basının gelişiminde öncü rolünü oynamıştır. Bu tarihlerde Elazığ'da birkaç matbaanın daha açılmasıyla birlikte süreli yayınlar da çoğalmıştır9 . 8 Haykır,H, a.g.t., s.3 9

Handan Haykır, Mehmet Çevik, “Elazığ Dergi Yayıncılığına bir örnek: Yeni Fırat Dergisi”, Turkish

Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume

(13)

Yayın periyodunda belli dönemlerde kesintilere uğrayan Ma’mûratü’l-azîz Gazetesi harf inkılabından sonra El’aziz ismiyle yayın hayatına devam etmiştir.

1930’larda vilayet matbaalarının özelleştirilmesi sonucunda 1935 yılında yayın hayatını sonlandıran Ma’mûrat-ü’l-aziz gazetesi, incelediğimiz dönem olan 1927 – 1928 yılları arasında şehirdeki mevcut yerleşik düzen, sosyal ve kültürel hayat, ekonomik ve siyasi olaylarla ilgili bilgiler vermesinin yanı sıra yürürlüğe giren kanunlar, imar çalışmaları, Dini ve Milli Bayramlar gibi konularla ilgili bilgiler içermektedir.

(14)

1. MA’MÛRATÜ’L-AZÎZ GAZETESİ AÇIKLAMALI TASNİFİ (1927)

1.1. 2 Şubat 927 - No:2042 Sayfa no:1

Haber no:1

Türk Tayyare Şehitleri Namına İhtifalat

27 Aralık Perşembe günü düzenlenen şehitleri anma programına dair haber.

Sayfa no:1 Haber no:2

Çemişkezek Tayyare Cemiyeti Şubesi Riyasetinden Matbaamıza Gelen Telgrafname

Çemişkezek Tayyare Cemiyeti şubesinin Uşak şeker fabrikasının hediye ettiği şekeri açık artırma usulü ile satarak cemiyet için yüz beş bin lira gelir elde ettiklerine dair haber.

Vilayet Meclis-i Umumisinin Üçüncü İçtima‘ı

İl genel meclisinin, ikinci başkan Doktor Nafiz Beyin başkanlığında toplanması, meclis azalıklarına seçilen kişilerin isimleri ve bu kişilerin mazbatalarını almaları ile ilgili haber.

Sayfa no:2 Haber no:4 İzahname

Vilayet yollarındaki yol yapım çalışmaları ve bu çalışmalar için İstanbul’dan 7000 liralık bir otomobil alınmış olduğuna dair haber.

(15)

Sayfa no:2 Haber no:5 Umur-u Nafia

Elazığ – Keban, Arapkir, Kemaliye, Palu, Hozat, Çemişkezek, Baskil, Elazığ – Harput arasında gerçekleştirilen yol yapım çalışmalarına dair haber.

Sayfa no:2 Haber no:6 Umur-u Maarif

Merkez ve ilçelerdeki okul binalarının durumu, okullara öğretmen istihdamı ve öğretmenlerin bin beş yüz, muallim muavinlerinin ise sekiz yüz kuruş maaş aldığına dair haber.

Türk Ceza Kanun Mabat

Türk Ceza kanunun 18-19-20-21. maddelerine dair haber.

Hafta Tatili Kanununun Dördüncü ve Beşinci Maddelerinin Ta‘dili Hakkında Kanun Sureti

Hafta tatili kanununun düzenlenmesi sonucunda tatil olan günde, Eğlence merkezleri, spor ve konferans salonları, kasaplar, manavlar, Tayyare Cemiyeti piyango bileti satış şubelerinin açık olabileceğine dair haber.

Maliye Vekâlet-i Celilesinin Tebligat-ı Umumiyesi

İdare hane sahibi olamayan posta işletmecileri, orman ve belediye işletmecileri ile komisyoncuların kazanç vergilerine dair haber.

(16)

Evkaf Müdüriyetinden

Elazığ ve Harput’ta bulunan değirmen ve tarlaların ihalesine dair ilan.

Diyarbakır K7 Mubayaa Komisyonundan

Kolordunun ihtiyacı olan sekiz yüz elli bin kilo meşe odununun ihaleye konulmuş olduğuna dair ilan.

El-aziz Sulh Hakimliğinden

Elazığ’ın Salih paşa mahallesinde iki vatandaşın miras davası için başvurulan mahkeme sonucunda tarlaların satılacağına dair ilan.

Belediye Riyasetinden

Belediye seçimlerine yakın bir zaman kala oy hakkına sahip olanların isimlerini içeren defter ve defterde ismi olmayanların Belediye’ye müracaatlarına dair haber.

Kırk Birinci Fırka Mubayaat Komisyonu Riyasetinden

Kırk birinci fırka kumandanlığı için iki bin beş yüz elli üç bin çift yerli yük çorabının satın alınacağına dair haber.

Merkez İcra Memurluğundan

(17)

Sayfa no:4 Haber no:15 Zayi ‘ Senet Resmi

1001-1002 liva numarasında kayıtlı senet resminin kayıp olmasına dair ilan.

Sayfa no:4 Haber no:16 Doktor Halit Ziya

Hastalıklar ve bu hastalıkların Halit Ziya tarafından kat‘i surette tedavi olunacağına dair haber.

Haber no:17

41. Fırka Mubayaat Komisyonundan

Palu ve Osmaniye’de bulunan kırk birinci fırkanın ihtiyacı için ihaleye konulan 20 kalem erzak bu erzakların cinsi, miktarı, ihale tarzı ve ihale saatlerine dair ilan.

1.2. 9 Şubat 927 - No:2043 Sayfa no:1

Haber no:1

Vilayet Meclis-i Umumiyesinin Dördüncü İçtima‘ı

İl genel meclisinin Cemal Beyefendi başkanlığında toplanarak Genç kazası azalığına Süleyman Efendinin seçildiği, El’aziz yol yapım çalışmaları için Erzincan vilayeti bütçesine altmış bin lira tahsis edilmiş olduğuna dair haber.

Sayfa no:1 Haber no:2 İzahname

Umur-u Ziraiye ve Baytariye -Mabat-

Ziraat ve Baytarlık memurlarına verilecek maaş, satın alınacak aletler ve nakliye masrafına ödenecek ücretlere dair haber.

(18)

Havadis-i Vilayet Tayin

Mazgirt tahrirat eski katibi Ruhi Efendinin sekiz yüz kuruş maaşla Genç kazası muhasebe müdürlüğüne tayinine dair haber.

Feyiz ve Bereket Emareleri

Aralık ve Ocak aylarındaki yağış oranın düşüklüğünün ardından Şubat ayındaki yağışların ekinler için çok iyi olduğuna dair haber.

Yurdumun Halâs’ı

Yurdumun Halâs’ı adı altında düşman işgali ile ilgili kaleme alınmış bir şiir.

Sayfa no:2 Haber no:6 Tayyare

3 Şubat 927 tarihinde Kebanlı Mithat tarafından savaşta uçakların önemini anlatmak için kaleme alınmış bir şiir.

Sayfa no:2 Haber no:7 Türkler

(19)

Umur-u Sıhhiye ve Hayriye

383 senesinde açılan memleket hastanesi ve bu hastanenin geçen yılda tedavi ettiği hasta sayısı, hastane laboratuarı için askeriyeden kırk lira ücretle bir mütehassis alınmasına dair haber.

Muhasebe-i Hususiye Müdürlüğünden

Yirmi dört kıta emlak ve arazinin ihalesine dair ilan.

Sayfa no:3 Haber no:10 Kış ve Fakirler

Kış ve Fakirler başlığı altında kaleme alınmış küçük bir hikaye.

Sayfa no:3 Haber no:11 Zayi Senet Resmi

140 liva numarasında kayıtlı senet resminin kayıp olması üzerine verilmiş ilan.

El’aziz Şehri Yatı Mektebi Müdürlüğünden

Mektep talebeleri için ihaleye konmuş on beş takım elbise ve teferruatına dair haber.

(20)

Haber no:1

Vilayet Meclis-i Umumisinin Beşinci İçtima‘ı

İl genel meclisinin 1927 senesi Ocak ayının otuzuncu Pazar günü toplanarak Çapakçur ve Ovacık kaymakamlıklarından meclise gönderilen mazbataların okunması üzere alınan karalara dair haber.

İzahname -Mabat-

Merkez vilayette yeniden yapılacak olan bir hastane inşası, hastane için gerekli olan alet edevat ve yatakların nasıl temin olunacağı ayrıca hastane için harcanacak paranın karşılanmasına dair haber.

Sayfa no:2 Haber no:3 Matbaa-ı Vilayet

Vilayet matbaası için defter kağıdı, kartvizit gibi sarf malzemelerinin satın alınacağına dair ilan.

Mevat-ı Müteferrika

Nahiye ve Köylerin arazi ve sınır bakımından uygun görülen vilayetlerin sınırlarına dahil olunmasına dair haber.

Sayfa no:3 Haber no:5 Hatme

(21)

Encümen-i Daimi Mütalaa Namesi Vilayet Meclis-i Umumisi Heyet Muhteremesine

Vilayet meclisinin açıldığı günden itibaren 547 adet karar almış olduğuna dair haber.

Türk Ceza Kanunu -Mabat-

Türk Ceza kanununun 22-23-24-25-26 ve 27.maddeleri ve içeriklerine dair haber.

Sayfa no:3 Haber no:8 Şiddetli Soğuklar

Elazığ’da bir haftadır hava sıcaklığının sıfırın altında 18 derecede seyretmesinden dolayı mekteplerin üç gün tatil edilmesi ayrıca dükkan ve mağazaların çoğunun kapalı olmasına dair haber.

Sayfa no:3 Haber no:9 Ayın Tarihi

Matbaa müdürlüğü tarafından aylık olarak neşredilen ayın tarihi mecmuasının Ocak ayına ait 33 numaralı nüshası ve nüsha içeriğine dair haber.

El’aziz şehir yatılı mektebinin ihtiyacı olan on beş kilo meşe otuz beş bin kilo meyve odununun pazarlıkla satın alınacağına dair ilan.

(22)

Haber no:11

Merkez Müdüriyetinden Tevdi Kılınan Tütün İdare-i İnhisariye Müdüriyetinin Tahriratı

Bazı ürünlerin ve özellikle mübadele ile Yunanistan’dan gelmiş olan muhacirlerin getirmiş oldukları tütünlerin ziraatımız için zararlı olduğu ve bu durum karşısında alınan tedbirlere dair haber.

Maliye Vekâlet –i Celilesinden Mübelliğ Kanun Sureti

Sinema danslık yarı sirk biletlerinin 6 Şubat sene 926 tarihli resmi damga kanunun dokuzuncu maddesinin yüz on üçüncü fıkrasında yazılı olan tiyatro balo biletleri derecesinde damga ve hazine pulu yapıştırılacağına dair dört maddeyi havi karar’a dair haber.

Sayfa no:4 Haber no:13 Muhasebecilikten

El’aziz merkez çarsındaki yüz yirmi altı bap dükkân, han, fırın ve kahvehanenin ihaleye konulması ile Diyarbakır hazine-i maliyesinin üç bin batman pirinç ve çeltik’i ihaleye koyduğuna dair haber.

Türk Ocağı İdare Heyetinden

Martın dördüncü Cuma günü saat 10’da ocak binasında Ocağın senelik kongresinin yapılacağı ve kongreye iştirak edebilmek için senelik aidatların tamamen ödenmiş olması ve nüfus cüzdanlarının yanında bulunması gerektiğine dair haber.

(23)

Sayfa no:4 Haber no:15 Arz-ı Teşekkür

El’aziz Şehri Yatı Mektebi Müdüriyetinden

Tüccarın ileri gelenlerinden saray imamı zade hacı Kadir Efendi’nin mektebe iki yüz elli adet çay bardağı bağışladığına dair haber.

Yirmi dört kıta emlak ve arazinin ihaleye konulmuş olduğuna dair ilan.

Evkaf Müdürlüğünden

El’aziz merkeziyle Harput vesaire yerlerde kiraya verilecek dükkan hamam, hane değirmenin kiralarının ihalesine dair ilan.

Nail Bey Mahallesinde bir şahsın bağının ihaleye çıkarılması ve talip olacakların başvuracakları yerlere dair ilan.

Sayfa no:4 Haber no:19 Zayi Senet Resmi

Çeşitli liva numaralarında kayıtlı 3 adet senet resminin kayıp olmasından dolayı hükümlerinin olmadığına dair ilan.

(24)

Haber No: 1

Vilayet Meclis-i Umumiyesinin Sekizinci İçtima‘ı

Vilayet meclisinin1927 senesi Şubat ayının dokuzuncu Çarşamba günü saat on dörtte toplanarak Elazığ – Erzincan yolu arasındaki yol yapım çalışmalarını görüştüklerine dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 2 Kar

Keban’lı Mithat tarafından, Keban Azası Maksut Efendiye ithafen yazılmış şiir.

Sayfa No: 2 Haber No: 3 Şanlı Bayrak

Kebanlı Mithat tarafından Şanlı Bayrak adı altında kaleme alınmış şiir.

Sayfa No: 2 Haber No: 4 Havadis-i Vilayet Mübarek Ramazan Ayı

Bin üç yüz kırk beş senesi ramazan ayının başlangıcının Martın beşinci Pazar gününe denk geldiğinin rasathane müdüriyeti tarafından belirlendiği ve Merkez Müftülüğü tarafından duyurulduğuna dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 5

Müddet-i İçtimaiyenin On Beş Gün Temdidi

(25)

Yeni Sıhhiye Müdürümüz

Salih Rıza Beyin vilayet sıhhiye müdüriyetine tayin olduğuna ve Keban Kazası Kaymakamı Mithat Mithat Beyin üç gündür merkez vilayette bulunduğuna dair haber.

Amerikada Bulunan Hamiyetli Hemşehrilerimiz Tarafından El-aziz Himaye-i Etfal Cemiyetine Gönderilen Mektup Sureti

Çocuk esirgeme kurumuna gönderilen mektup suretine dair haber.

El-aziz Matbaa Müdüriyet-i Aliyesine

Amerika’dan matbaaya gönderilen mektubun suretinin takdim edildiğine dair haber.

Meclis Umumi-i Vilayetin Dokuzuncu İçtima‘ı

İl genel meclisinin 927 senesi Şubatının onuncu Perşembe günü saat on üçte yaptığı toplantıda daimi encümen kadrosuna yirmi iki lira maaşla bir baş katip alınmasının kararlaştırıldığına dair haber.

Fırka 41 Kumandanlığından

Yirmi beş liralık maaşla Fırka’nın boş bulunan müşavirlik kadrosuna hukuk mektebi mezunlarından talip olanların fırkaya müracaat etmelerinin gerektiğine dair ilan.

(26)

El-aziz Şehri Yatı Mektebi Müdürlüğünden

Mektebin ihtiyacı olan otuz bin kilo meyve odununun ihale müddeti ve ihale gününe dair ilan.

Kırk Birinci Fırka Mubayaat Komisyonundan

El’aziz hastanesinin ihtiyacı için altı bin beş yüz kilo has ekmeğin aleni suretle ihaleye konulduğuna ve taliplerin müracaatlarına dair ilan.

Kırk birinci fırkanın merkezdeki askeri birliği ile hastanenin idareleri için on dört bin kilo pirinç’in aleni suretle ihaleye konulduğuna ve taliplerin müracaat etmeleri gerektiğine dair ilan.

Türk Ocağı İdare Heyetinden

Martın dördüncü Cuma günü saat 10 da ocak binasında ocağın senelik kongresinin yapılacağı ve kongreye iştirak edebilme şartlarına dair haber.

Encümen-i Vilayetten

Elazığ hastanesinin ihtiyacı olan yirmi sekiz kalem erzak’ın ihale olunacağına dair ilan.

El’aziz Asliye Hukuk Mahkemesinden

(27)

Yirmi dört kıta emlak ve arazinin ihalesine dair ilan.

Sayfa No: 4 Haber No: 15 Zayi Senet Resmi

El’aziz ve civarında kaybolan 5 adet senet resmi ve bu resimlerin artık hükmü olmadığına dair ilan.

1.5. 9 Mart 927 – No: 2047 Sayfa No: 1

Haber No: 1

Vilayet Meclis-i Umumisinin Dokuzuncu içtimaı (Mabat)

Elazığ İl Meclisinin, 927 senesi Şubatının onuncu Perşembe günü yapmış olduğu bütçe görüşmeleri ve alınan kararların yayınlandığı ve geçen gazete sayısının devamı olan haber.

Vilayet Meclis-i Umumisinin Onuncu içtimaı

İl meclisinin 1927 senesi Şubat ayının on üçüncü Pazar günü toplanarak mecliste toplanarak, köylerde mektep açılması için yaptıkları müzakerelere ve alınan kararlara dair haber.

Türk Ocağı Senelik Kongresi

Türk Ocakları yasası gereği her sene Mart ayının ilk Cuma günü yapılan kongrenin El’aziz’de şehir kütüphanesinde seksen kadar azanın katılımı ve yine şartlar gereği en yaşlı aza olan Baytar Müdürü Osman Beyin başkanlığa seçilmesi Doktor Nafiz Bey’in konuşması ve kongrenin gelecek Cuma tekrar toplanılması için alınan karara dair haber.

(28)

Haber No: 2 Cemre-i Salise

Son Cemre olayının vuku bulmasıyla havaların ısınmaya başladığına dair haber.

Müddehematen ‘’febi eyyi ala-i rabbiküma tükezziban”

Bazen şehrin sıkıcı ortamından çıkarak El’aziz’in kırlarında dolaşılmasının ve köylerin temiz havasını teneffüs etmenin iyi olacağına dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 4 Tayin

Boş bulunan il muhasebe evrak memurluğuna bin beş yüz kuruş maaş aslı ile kaza kâtibi Ömer ve onun yerine de aynı maaşla kırk birinci fırka muhasebe başkâtibi Faik efendilerin tayin edilmiş olduklarına dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 5 Aşar

Kebanlı Mithat tarafından aşar vergisinin kaldırılması üzerine kaleme alınmış bir şiir.

Sayfa No: 2 Haber No: 6 Marufen Vefaat

19-2-927 tarihinde merkez kazasının Sağmen mahallesinden bir şahsın keklik tutmak üzere Murat nehri üstündeki buzlar üzerine gitmesi ve buzun aniden kırılmasıyla şahsın suda boğulmuş olduğuna dair haber.

(29)

Vilayet Meclis-i Umumisinin On birinci içtimaı

İl meclisinin 1927 senesi Şubat ayının on altıncı Çarşamba günü saat on üçte toplanarak Vali Cemal Beyefendi’nin Dersim ıslahatı hakkındaki göstermiş olduğu başarıların toplantı da dile getirilmesi ve Harput kazası için bir tabip maaşının bütçeye eklenmesi ile ilgili haber.

Türk Ceza Kanunu (Mabat)

Türk Ceza kanunun 35, 36 37, 38, 39. maddelerini ihtiva eden haber.

Sayfa No: 4 Haber No: 2 Türk Ocağından

Martın 11 inci Cuma günü devrenin içtimaına devam edileceğine dair haber.

Muhasebe-i Vilayetten

Bin dört yüz yirmi lira senelik icar sabıkı olan Çermik kaplıcalarının ihalesine dair ilan.

El’aziz Müdde-i Umumiliğinden

(30)

El’aziz Hastanesi Sertebabetinden

Kışla caddesi üzerindeki eski adliye binasında bulunan memleket hastanesinde dâhiliye, hariciye, asabiye, doğum, göz, kadın hastalıklarının belirli zamanlarda ücretsiz tedavi edildiğine dair haber.

Müessesenin ihtiyacı olan otuz bin kilo meyve odununun yirmi gün müddetle ihaleye konmuş olduğuna dair ilan.

Kırk Birinci Fırka Mubayaat Komisyonundan

El’azizde bulunan ve bulundurulacak olan kırk birinci fırka askeri birliğiyle El’aziz hastanesinin ihtiyacatı için 6342 kilo gaz yağı ve 4520 kilo şekerin aleni suretle ihaleye konmuş olunduğu, ihale tarihleri ile taliplerin kırk birinci fırka komisyonuna müracaat etmelerinde dair ilan.

El’aziz hastanesinin ihtiyacı için altı bin beş yüz kilo has ekmeğin aleni suretle ihaleye konulması, ihale tarihleri ile taliplerin kırk birinci fırka komisyonuna müracaat etmelerinde dair ilan.

Kırk birinci fırkanın merkezdeki askeri birliği ile hastanenin idareleri için on dört bin kilo pirinç’in aleni suretle ihaleye konulması, ihale tarihleri ile taliplerin kırk birinci fırka komisyonuna müracaat etmelerinde dair ilan.

El’aziz İcra Memurluğundan

El’azizin konak almaz köyünde ikamet eden Cemal Bey oğullarından Mehmet Beyin hazine-i celile-i ile müştereken mutasarrıf olduğu değirmenin ihalesine dair ilan.

(31)

Zayi Senedat-ı Resmiye

El’azizde kaybolan 9 senet resmine ve artık bunların hükümlerinin olmadığına dair ilan.

Sayfa No: 4 Haber No: 10 Zayi Şehadetname

Çötele Zade Mehmet Cemil isimli bir muallimin şahadetnamesini kaybettiği ve artık bu şahadetnamenin hükmü olmadığına dair haber.

1.6. 30 Mart 927 – No: 2050 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Veda Ziyareti

El’azizde iki sene görev yapmış olan Şark İstiklal Mahkemesi heyet-i muhteremesi şerefine Türk Ocağı binasında verilen ziyafete dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 2 Ocaklılar Bayramı

Türk Ocakları Bayramı münasebetiyle El’aziz Türk ocağında yapılan etkinliklere dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 3 Malatya Valisi

(32)

Haber No: 4 Azimet ve Avdet

Kozan mebusu Ali Saip Bey ile Kırşehir mebusu Lütfü Müfit ve Kocaeli mebusu İbrahim Beyefendilerin Ankara’ya hareket ettiklerine dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 5 Hazret, Yolcu

Ramazan ayının son günlerinde olunması üzerine kaleme alınmış bir yazı.

Sadaka-i Fıtırla Zekâtımızı Tayyare Cemiyetine Verelim

Diyanet işleri başkanlığı tarafından verilen fetva mucibince sadaka ve zekatların Tayyare Cemiyetine verilmesine dair haber.

Geçen Hafta Neşreylediğimiz Meclis umumi-i Vilayetin On dördüncü İçtimaından Mabat

On dördüncü içtimaının devamında meclis azalarının yevmiyeleri ile ilgili vilayet meclisinde yapılan müzakereler ve alınan kararlara dair haber.

Meclis umumi-i Vilayetin On beşinci İçtimaına ait Zabıt Hülasası

İl meclisinin 927 senesi Martının altıncı Pazar günü saat on beşte Vali Cemal Beyefendinin başkanlığı altında içtima etmesi ve vilayetin 927 senesi bütçesinin masraf kısmının müzakeresinin yapıldığına dair haber.

(33)

Meclis Umumi-i Vilayetin On altıncı İçtimaına ait Zabıt Hülasası

İl meclisinin 927 senesi Martının yedinci Pazartesi günü saat on beşte Vali Cemal Beyefendinin başkanlığı altında içtima ederek bütçe konusunda ve eğitim bütçesine 1000 liralık daha ek ödeme yapılması konusunda yapmış oldukları müzakerelere dair haber.

Meclis umumi-i Vilayetin On yedinci İçtimaına ait Zabıt Hülasası

İl meclisinin 927 senesi Martının dokuzuncu Çarşamba günü saat on dörtte Vali Cemal Beyefendinin başkanlığı altında içtima ederek bütçe ile ziraiye ve baytariye konularıda dahil olmak üzere yapmış oldukları müzakerelere dair haber.

Dahiliye Vekalet-i Celilesinden Mübelliğ Kararname Sureti

İzmir’den İncir ihracatının ziraat müdürlüğü tarafından 12 Aralık 1927 tarih ve 710 ziraat müdüriyeti numaralı tezkiresiyle yasaklanmış olduğuna dair haber.

Budhi Tahrirat Âliyesi Sureti

İç işleri bakanlığı memurlarından Methi Beyin Mondros mütareke namesinden sonra milli gayeye muhalif hareket etmesi ve hürriyet-i itilaf fırkasına mensup olmasından dolayı devlet hizmet ve müessesatında çalıştırılmamalarına karar verildiğine dair haber.

(34)

Haber No: 4

Merkez Müftülüğünden

Ramazan bayramının 1927 Nisan ayının üçüncü Pazar gününe müsadif olduğuna dair ilan.

Türk Ceza Kanunu

Türk ceza kanunun 44, 45, 46 ve 47. Maddelerini içeren haber.

Sayfa No: 3 Haber No: 6 Muhasebecilikten

Merkez vilayet ve ilçelerde Gelir İdaresi ve Muhasebe defterlikleri ve tahsildarlıkları kadrolarının münhal olduğu ve bu kadrolara başvuracakların rüesa-ı memurin maliyesine müracaat etmelerine dair ilan.

El-azizde bir vatandaşın senet resmini kaybettiği ve bu resmin hükmü olmadığına dair ilan.

Meclis umumi-i Vilayetin On sekizinci İçtimaına ait Zabıt Hülasası

İl meclisinin 1927 senesi Martının onuncu perşembe günü saat on beş buçukta Vali Cemal Bey Efendinin başkanlığıyla on sekizinci içtimaını akit eylemesi üzere mecliste yapılan belediye vergisi müzakereleri ve alınan kararlara dair haber.

(35)

El’azizde bir alacaklının açtığı dava sonucu borçlunun ihaleye çıkartılan 5 kalem taşınmazının ihalesine dair ilan.

1.7. 20 Nisan 927 – No:2052 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Havadis-i Vilayet Gelenler- Gidenler

Vilayetteki müesseseler ve askeriyeyi teftiş etmek üzere üçüncü ordu müfettişi ferik İzzettin paşa hazretlerinin Nisanın on altıncı cumartesi günü Diyarbakır’dan vilayete teşrif etmeleri ve Nisanın on dokuzuncu Salı günüde vali Cemal Bey ve havali kumandanı Mustafa Bey Efendilerle birlikte Çemişgezek kazasına gittiklerine dair haber.

Bayram münasebetiyle Elazığ’da bulunan Diyarbakır matbaa müdürü Esat Beyin görevine döndüğüne dair haber.

Türk Ceza Kanunu

Türk Ceza Kanunun 48 ila 57. Maddelerini havi haber.

Dahiliye Vekalet-i Celilesinden Mübelliğ Emirname Sureti

Mersin maliye şubesi memurlarından Ahmet Zühtü ve aynı daire tebliğ memurluğunda Abdullah, Şeref Efendilerin Kozan’ın düşman tarafından işgali esnasında ve Gaziantep sabık sandık emini Bahattin Efendinin de kezalik Gaziantep’in işgali esnasında milli gayeye muhalif hareketlerinden dolayı devlet hizmet ve müessesatında çalıştırılmamalarına karar verildiğine dair haber.

(36)

Sıhhiye Vekâlet-i Celilesinden Vilayet Sıhhiye Müdüriyetine Tebliğ Buyrulan Tahrirat Sureti

El’aziz eczanelerinde bulunan yabancı ülkelerden alınan ilaçların izin alınmaksızın satılıyor olması ve bunun için gerekenin yapılacağına dair haber.

Hapishanenin tayinler ile gaz yağının ihalesine dair ilan.

Sayfa No: 2 Haber No: 4 Türk Ocağından

Türk ocakları merkez heyeti eşya piyango biletlerinin nerelerde satıldığına dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 5 Ayın Tarihi

Matbaa müdürlüğü tarafından aylık olarak neşredilen “Ayın Tarihi” mecmuasının Şubat ayına ait 35 numaralı nüshası ve bu nüshanın içeriğine dair haber.

El’azizde üç bap hane ile bir kıta arsanın ortaklar arasındaki davadan dolayı ihalesine dair ilan.

(37)

K 7 Mubayaa Komisyonu Riyasetinden

Bedel-i keşifleri yekûnu 13823 lira olan yeniden inşa ettirilecek bir ahırla küçük kışlanın kalan kısımlarının tamirinin kapalı zarf usulüyle ihaleye konulmuş olduğu ve talip olanların müracaat etmesi gereken riyasete dair ilan.

Fırka 41 Mubayaat Komisyonundan

Kırk birinci fırka askeri birliği hayvanları için 400 ila 600 adet keçe bellemenin ihalesine dair ilan.

Mahkeme-i Asliye Riyasetinden

On seneden beri kayıp olan Bekir isimli şahsın arsasının eşi Zeliha adlı kişiye intikal edeceğinden dolayı gerek Kayıp Bekir isimli şahsın gerekse akrabalarında arsa davası ile ilgili olanların asliye hukuk mahkemesine müracaat etmelerine dair ilan.

Harput müftüsü Mahmut Kemal Efendinin maliye hazinesi ile müştereken mutasarrıf oldukları bir bap hanenin ihalesine dair ilan.

Rüstem Paşa mahallesinde Kara kule zade Hacı Ahmet Ağa çocuklarıİbrahim Efendi ve Ali Ağa Zade Sarı Ahmet Ağa ile maliye hazinesinin müştereken mutasarrıf oldukları bir kıta arsanın ihalesine dair ilan.

(38)

Zayi Senet Resmi

El’azizde bir şahsın Senet Resmini kayıp etmesi üzerinde artık bu resmin hükmü olmadığına dair ilan.

1.8. 4 Mayıs 927 – No:2054 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Havadis-i Vilayet Belediye İntihabı

Heyetin görev süreleri sona ermiş olduğundan yeni bir seçim yapıldığı ve yeni heyetteki isimlere dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 2 Reji Müdüriyeti

El’aziz merkez tütün inhisar Müdürü Adil Beyin görevden azledilerek yerine müdüriyet vekâleti baş muhasebeci Zeki Bey tayin olduğuna dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 3 Kalan Yağmurları

Mart ve Nisan aylarında ki yağışların çiftçileri memnun ettiği ancak İlkbaharın soğuk geçmesi münasebetiyle her ne kadar bazı meyvelere zarar verse de yağan karların hububat üzerinde ki olumlu olduğuna dair haber.

Dâhiliye Vekâlet Celilesinden Tebliğ Buyrulan Emirname Suretleri

Çeşitli devlet kadrolarında istihdam edilmiş beş kişinin düşman işgali esnasında milli gayeye muhalif hareket etmelerinden dolayı bir daha devlet hizmet ve müessesatında adem-i istihdamlarında karar verildiğine dair haber.

(39)

Yüzde 5 faizli 1334 ve 1918 Senesi İstikraz Dâhilîsi

Vade tarihleri ve kupon numaraları yazılı kuponların Osmanlı Bankası El’aziz şubesince tesviye edileceğine dair ilan.

Makam-ı Vilayetten

Adana’da zirai ürünlerin durumunun fevkalade olmasından dolayı işçiye olan ihtiyacın artması münasebetiyle isteyenlerin amale olarak buraya gidebileceğine dair ilan.

Harput yatı mektebinin ihtiycaı olan on yedi kalem erzak’ın ihaleye konulduğu ve müracaatların Encümen-i Vilayet’e yapılacağına dair ilan.

Sekizinci kolordu on birinci alayın Ovacık kazasında terk etmiş olduğu altı kalem erzak’ın satılması ve müracaatların muhasebeye yapılacağına dair ilan.

Himaye-i Etfal Cemiyetinden

Cemiyetin yeni binasına taşınması çocuk hastalıkları muayenehanesinin yeniden açılması ve muayene zamanlarına dair haber.

Erkek Muallim Mektebi Müdüriyetinden

(40)

Pertek Hakimliğinden

Pertek köyünde bir şahsın boşanma davasına dair ilan.

Hapishane Müdüriyetinden

Hapishanenin bir senelik ekmek ihtiyacının belirli bir pay altında olmak koşuluyla ihaleye konulmuş olduğuna dair ilan.

Malatya’da Şark Oteli

Malatya’da bulunan Şark Oteline dair reklam amaçlı ilan.

El’azizin konak almaz köyünde ikamet eden bir şahsın hazine-i celile ile müştereken mutasarrıf oldukları bir adet değirmenin ihalesine dair ilan.

El’aziz izzet paşa mahallesinde ikamet eden bir şahsın hazine-i celile-i ile müştereken mutasarrıf oldukları bir adet dükkanın ihalesine dair ilan.

El’aziz Fen Mektep Aliyesine Kayıt ve Kabul Şeraitini Müşemmer İlan

El’aziz Fen mektebine kayıt olunabilmek için 10 maddeden ibaret kayıt ve kabul şeriatına dair ilan.

(41)

Encümen-i Vilayetten

Emlak ve arazilerin mülkiyeti satılmak üzere ihaleye konulması müzayede tarihleri ve talip olacakların vilayet encümen-i daimisine müracaat eylemelerine dair ilan.

Sayfa No: 2 Haber No: 8 İlan

Pertek at koşusuna dair ilan.

El-azizde bir vatandaşın Senet Resmini kaybettiği ve bu resmin hükmü olmadığına dair ilan.

1.9. 11 Mayıs 927 – No:2055 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Havadis-i Vilayet Gelenler

El’aziz, Malatya, Urfa vilayetlerine ait bulunmak ve merkezi El’aziz olmak üzere mülkiye müfettişliğine tayin edilmiş olan Seracettin Beyin görev yerine ulaşmış olduğuna dair haber.

İlkbahar At Koşuları

Pertek kazasında 6 Mayısta gerçekleşecek at koşularının havanın yağmurlu olmasından dolayı 13 Mayıs Cuma gününe ertelendiği ancak havaların Pazar günü

(42)

Sayfa No: 1 Haber No: 3 Kanun Sureti

Belediye teşkilatı bulunan yerlerde belediye hududu dahilinde bulunan resmi binalar ile dükkân, gazino, hamam ve cami gibi ikamete mahsus olsun olmasın bütün binaların belediyelerce numaralandırılması, sokaklara isimler verilmesi ve bunların nasıl olması gerektiğine dair haber.

Dâhiliye Vekâlet-i Celilesinden Mübellig Emir Name Suretleri

Çeşitli devlet kadrolarında istihdam edilmiş altı kişinin düşman işgali esnasında milli gayeye muhalif hareket etmelerinden dolayı bir daha devlet hizmet ve müesseselerinde adem-i istihdamlarında karar verildiğine dair haber.

Himaye-i Etfal Cemiyetinden

Cemiyetin yeni binasına taşınması çocuk hastalıkları muayenehanesinin yeniden açılması ve muayene zamanların dair ilan.

(43)

Hozat İcra Memurluğundan

Hozat kasabasında ikamet eden bir şahsın aynı kasabada ikamet etmekte olan bir başka kişiden dokuz bin kuruş alacağından dolayı borçlunun bir takım taşınmazının hacze alınması ve bunların ihale edileceğine dair ilan.

Mardin cinayet hâkimi Mustafa Şükrü Bey eşi Zübeyde Hanımla hazine-i celilenin müştereken mutasarrıf oldukları Sürsürü ve Kögenk köylerinde vaki beş kıta arazinin ihalesine dair ilan.

El’azizde Aziz Bey vereseleriyle hazine-i celilenin müştereken mutasarrıf oldukları bir kıta sulu tarlanın ihalesine dair ilan.

El’aziz Fen Mektep Aliyesine Kayıt ve Kabul Şeraitini Müşemmer İlan

Sayfa No: 2 Haber No: 5 Zayi

Bir şahsın 41. Fırkadan taahhüt etmiş olduğu münakasa kaimesini zayi ettiği ve bulanların kendisine iade etmesini istediğine dair ilan.

Sayfa No: 2 Haber No: 6 Zayi Makbuz

Ömer Oğlu Süleyman isimli şahsın yatırmış olduğu ceza makbuzunu kaybetmesi üzerine bu makbuzun hükmü olmadığına dair ilan.

(44)

Mahal Kararnamesi

Cinayetle suçlanan ve hakkında tutuklama emri çıkarılan şahısların mahkeme tarihlerine dair ilan.

1.10. 18 Mayıs 927 – No:2056 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Talebe Bayramı

Daha önceden havanın yağışlı olmasından dolayı 12 Mayıs Perşembe gününe ertelenen Talebe bayramının Perşembe günü gerçekleştirildiği ve talebelerin yaşadıkları sevinç ve bayram programına dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 2 Havadis-i Vilayet Gidenler

Çemişgezek kaymakamı Kazım Beyin İstanbul’a gittiğine dair ilan.

Pertek İlkbahar At Koşuları

Olumsuz hava koşullarından dolayı ertelenmiş olan koşunun Pazartesi gün başladığı, koşu için alanda yapılan çalışmalar, koşu programı, koşuda dereceye girenlerin isimleri ve bunlara verilmiş olan mükafatlara dair ilan.

(45)

Dahiliye Vekalet-i Celilesinden Mübelliğ Evamir

Çeşitli devlet kadrolarında istihdam edilmiş üç kişinin düşman işgali esnasında milli gayeye muhalif hareket etmelerinden dolayı bir daha devlet hizmet ve müessesatında adem-i istihdamlarında karar verildiğine dair haber.

Muhasebe-i Vilayetten

Merkezde ve Harput’taterk edilmiş ev, bağ ve bahçelerin birer sene müddetle icara verilmek üzere ihaleye konulması ve ihale tarihine dair ilan.

Muallimler Birliğinden

Muallimler birliği tarafından açılan ve geçici olarak tatil edilmiş olan gece halk mektebinin tekrar açılacağından başvurmak isteyenlerin mektebe müracaat etmelerinde dair ilan.

Merkez Müftülüğünden

El’aziz vilayeti dahilinde merkez fetvahanesinden matbu fotoğraflı numaraya tabi olmayan kimselerin fetvahane memurlarının elbiselerini giymelerinin yasak olduğuna dair haber.

(46)

Hapishane Müdüriyetinden

20 Nisan 927 tarihinde bir ay müddetle ihaleye konulan hapishanenin bir senelik ekmek ihtiyacının ihalesine dair ilan.

El’aziz Şehri Yatı Mektebi Mubayaa Komisyonundan

Mektebin ihtiyacı olan Amerikan bezi, yük kumaşı, Anadolu çiçeği dokuma bezi, yazlık keten kumaş vesaire eşyanın ihaleye konulması müakasa tarihleri ve talip olanların müessese müdüriyetine müracaat etmelerine dair ilan.

El’azizin İcadiye mahallesinde ikamet eden Tüccardan Çorbacı zade Hafız Mustafa ve Süleyman Ağa zade Hayrullah Efendilerin hazine ile müştereken mutasarrıf oldukları bir adet dükkanın ihalesine dair ilan.

Merkez Mahkeme-i Asliye Riyasetinden

El’azizin Kermili köyünde iken tarihten otuz sene önce başka yere giden iki kişinin hayat ve mematlarının meçhul bulunması dolayısıyla bu kişiler hakkında bilgisi olanların El’aziz asliye hukuk mahkemesine müracaat eylemelerine dair ilan.

(47)

Diyarbakırda Yedinci Kolordu Mubayaa Komisyonundan

Diyarbakır’da bulunan yedinci kolordunun gıda ihtiyacının ihale olunacağına dair ilan.

El’aziz fen mektep aliyesine kayıt ve kabul şeraitini müşemmer ilan

1.11. 25 Mayıs 927 – No:2057 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Havadis-i Vilayet Gelenler – Gidenler

El’azize çeşitli sebeplerle gelen ve yine çeşitli sebeplerle El’aziz şehrinden ayrılan devlet memurlarına dair ilan.

İlkbahar At Koşuları Erzurum At koşuları ve Hayvanat Sergisi

Ehli hayvanların ıslahı için bir encümen kurulmuş olduğuna dair ilan.

Sivas Vilayetinin Yarışı

Haziranın on sekizinci günü Sivas’ta yarış ve ıslah encümeni adına ayrıca büyük mükafatlı koşular yapılacağına ve mükafatların miktarlarına dair ilan.

(48)

Malatya’nın Yarışı

1000 lira mükafatlı Malatya büyük ilkbahar at koşuları ve idman müsabakalarının Haziranın 12 inci Pazar günü gerçekleştirileceğine dair ilan.

Sayfa No: 1 Haber No: 4 Köy Odası

Kebanlı Mithat tarafından kaleme alınmış bir şiir.

Vilayet Muhasebeciliğinden

Vilayet muhasebeciliğinden tebliğ edilmiş 5 maddelik kazanç vergisi kanununa kanuna dair haber.

Fırka 41 Mubayaa Komisyonundan

El’azizde bulunan ve bulundurulacak olan askeri birlik hayvanlarının kuru ot veya kuru yonca ihtiyacının kapalı zarf usulüyle ihalesine dair ilan.

927 – 928 senesi zarfında erkek muallim mektebine alınacak erzak ve sairenin ihalesine dair ilan.

(49)

Mektebin ihtiyacı olan Amerikan bezi, yük kumaşı, Anadolu çiçeği dokuma bezi, yazlık keten kumaş vesaire eşyanın ihaleye konulması ihale tarihleri ve talip olanların müessese müdüriyetine müracaat etmelerine dair ilan.

Emraz-ı Asabiye Hastanesi Müdürlüğünden

El’aziz asabiye ve akıl hastanesinin bir senelik çeşitli ihtiyacının ihaleye konulmuş olunduğuna dair ilan.

Hapishane Müdürlüğünden

Hapishanenin bir senelik Ekmek ve gaz ihtiyacının açık eksiltme usulü ile ihalede olduğu ve verilen payın yüksek görülmesinden dolayı 21 Mayıs 927 tarihinden itibaren bir hafta ihale müddetinin uzatılmış olduğuna dair ilan.

El’aziz Asliye Hukuk Mahkemesinden

El’aziz şehri yatı mektebi hademelerinden Hınıslı Şerif oğlu Sait’in Atina tarafına gitmesi üzerine eşinin hukuk mahkemesine dava açtığına dair ilan.

Perçinç köyünden Hacı Hamit ağa zade Şükrü Beyin aynı köylü Hacı Mahmut Ağa ile müştereken mutasarrıf oldukları iki adet dükkanın ihalesine dair ilan.

(50)

Türk Tayyare Cemiyeti Makinist Mektebi Müdüriyetinden

İstanbul Yeşilköy’de Türk Tayyare Cemiyeti Makinist Mektebi kayıt kabul şartlarına dair 6 maddeden ibaret ilan.

Ziyaa Uğrayan Senedat-ı Resmiye

El’azizde kaybolan 12 adet senet resmine dair ilan.

Sayfa No: 2 Haber No: 8 Zayi Mühür

Bir vatandaşın mührünü kaybetmesi bu mühürle kimseye borcu olmadığı ve bundan sonra bu mührün hükmü olmadığına dair ilan.

Sayfa No: 2 Haber No: 9 Zayi Şahadetname

El’azizde bir kişinin maarif mektebinden almış olduğu şahadetnameyi kaybetmesi ve artık hükmü olmadığına dair ilan.

Sayfa No: 2 Haber No: 10 Zayi Makbuz

(51)

1.12. 1 Haziran 927 – No:2058 Sayfa No: 1

Haber No: 1 Havadis-i Vilayet Tahvil

Vilayet baytar müdürü Osman Beyin Kastamonu baytar müdüriyetine Kastamonu müdürü Kamil Beyin de El’aziz Baytar müdüriyetine tayin edilmiş olduklarına dair haber.

Sayfa No: 1 Haber No: 2 Adliye Tayinleri

El’aziz ve civar illerde yapılmış olan adliye tayinlerine dair ilan.

Muhasebe Tayinleri

Hozat kazası mal müdürlüğüne vilayet kâtibi Lütfü Beyin tayin olunması ve diğer kazalardaki tayinlere dair ilan.

Tayyare Cemiyetinden

Kurban Derilerini Tayyare Cemiyetine Verelim

Diyanet işleri başkanlığının fetvası mucibince kurban derilerinin tayyare cemiyetine verilmesine dair ilan.

Sayfa No: 1 Haber No: 5 Kararname Sureti

Memurin kanununun 48. Maddesi olan işten el çektirilme hükmünün tazimine dair haber.

(52)

Dâhiliye Vekâlet-i Celilesinden Tebliğ Buyrulan Emirname Suretleri

Çeşitli devlet kadrolarında istihdam edilmiş on kişinin ( bunlardan ikisi ikinci sayfa da neşredilmiştir) düşman işgali esnasında milli gayeye muhalif hareket etmelerinden dolayı bir daha devlet hizmet ve müessesatında çalıştırılmamalarına karar verildiğine dair haber.

El’aziz Matbaası Müdüriyet Âliyesine

Pertekli Zülfi isimli bir şahsın Pertek’te yapılan at koşularının gazete de detaylı olarak yer alması üzerinde gazete müdüriyetine göndermiş olduğu teşekkür mektubuna dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 1 Ayın Tarihi

Matbaa müdüriyeti tarafından aylık olarak neşredilmekte bulunana “Ayın tarihi” mecmuasının 36 numaralı Mart nüshası ve nüsha içeriği ile nüsha fiyatına dair haber.

Sayfa No: 2 Haber No: 2 Yeni Neşriyat

İstanbul Nasıl Eğleniyordu isimli yakında çıkacak olan kitabın yazarı ve kitabın içeriğine dair haber.

El’aziz Tayyare Cemiyeti Riyasetinden

(53)

Türkiye Ziraat Bankası El’aziz Şubesi Müdüriyetinden

Ziraat bankası El’aziz şubesinde İstanbul ve Samsun üzerine havale gibi işlemler yapılabildiğine dair haber.

Emraz-ı Asabiye Hastanesi Müdürlüğünden

El’aziz asabiye ve akliye hastanesinin bir senelik ihtiyacının ihaleye konulmuş olunduğuna dair ilan.

Mektebin ihtiyacı olan Amerikan bezi, yük kumaşı, Anadolu çiçeği dokuma bezi, yazlık keten kumaş vesaire eşyanın ihaleye konulması ihale tarihleri ve talip olanların müessese müdüriyetine müracaat etmelerine dair ilan.

Sekiz ölçek rehinli sulu tarlanın ihalesine dair ilan.

Lüks ve Fantazi Eşya-ı Ticariye Sahibi Ez Ticarete Kanaat Ediyor