Bölüm 11. Basit Keynesyen Model-I

MAKRO İKTİSAT II

BÖLÜM 11-1

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA VE MAL PİYASASINDA DENGE

Fiyat düzeyinin sabit olduğu bir ekonomide mal piyasasında dengenin nasıl sağlandığını (reel GDP’nin planlanan toplam harcama tarafından nasıl belirlendiğini) açıklayan analiz Keynesyen Model olarak ifade edilmektedir. Keynesyen modelin yapısını belirleyen temel varsayım, genel fiyat düzeyinin analiz edilen dönemde sabit olduğudur. P=P₁

2

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

Keynesyen modelin bu varsayımına göre, alıcılar tarafından satın alınmak istenen(yani talep edilen) her düzeydeki hasıla, firmalar tarafından sabit bir fiyat düzeyinden üretilir. P₁

Alıcılar tarafından satın alınmak istenen hasıla 100 milyar TL ise, firmalar 100 milyar TL değerinde malı P₁ fiyatından üretirler.

Keynesyen modelde hasıla düzeyini belirleyen unsur, harcama-talep düzeyidir.

3

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

4

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

KEYNESYEN MODELİN YAPISI

P₁

Y P

AS

Keynesyen Modelde Toplam Arz Eğrisi

Keynesyen modeldeki AS toplam arz eğrisi sonsuz esnek (yatay eksene paralel) bir doğrudur.

Piyasadaki fiyat düzeyi P₁ olarak sabit kabul edilmiştir.

Planlanan toplam harcamayı ekonomideki tüm sektörler tarafından satın alınmak istenen REEL GDP olarak tanımlayabiliriz.

Dış ticaretin olmadığı kapalı bir ekonomi varsayımı altında toplam planlanan harcama; planlanan yatırım, planlanan tüketim ve planlanan hükümet alımları toplamından oluşmaktadır.

AE= C_P + I_P + G_P

AE= Planlanan Toplam Harcama C_P= Planlanan Tüketim

I_P= Planlanan Yatırım G_P= Planlanan Hükümet Alımları

5

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

Keynesyen modelde planlanan tüketimin gerçekleşen tüketime, planlanan hükümet alımlarının gerçekleşen hükümet alımlarına eşit olduğu kabul edilir.

Dolayısıyla planlanan toplam harcamayı; gerçekleşen tüketim, planlanan yatırım ve gerçekleşen hükümet alımlarının toplamı olarak yeniden tanımlayabiliriz.

AE= C + I_P + G

6

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

Keynes modelinde tüketimi yani Reel GDP’yi belirleyen en önemli unsuru harcanabilir kişisel reel gelir olarak tanımlamıştır.

C = C(DPI)

Keynesyen modelde tüketimdeki değişmenin harcanabilir kişisel gelirdeki değişmeye oranına, marjinal tüketim eğilimi denir. (c)

Marjinal Tüketim Eğilimi(c)=

  

7

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

8

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Marjinal tüketim eğilimi harcanabilir kişisel gelirdeki 1 liralık değişmenin

tüketimde kaç liralık bir değişmeye yol açtığını gösterir. Marjinal tüketim eğilimi 0’dan büyük 1’den küçüktür.

0<c<1

Keynesyen modelde tüketim ve harcanabilir kişisel gelir arasındaki ilişki tüketim fonksiyonu olarak adlandırılır.

9

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Tüketim Fonksiyonu: C = C₀ + cDPI = 100 + 0.8DPI

DPI C c = C / DPI C₀ cDPI

0 100 TL - 100 -100 TL 180 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 100 = 80 TL 200 TL 260 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 200 = 160 TL 300 TL 340 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 300 = 240 TL 400 TL 420 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 400 = 320 TL 500 TL 500 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 500 = 400 TL 600 TL 580 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 600 = 480 TL 700 TL 660 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 700 = 560 TL

Tüketim Fonksiyonu: C = C₀ + cDPI = 100 + 0.8DPI

DPI C C₀ cDPI 0 100 TL - 100 -100 TL 180 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 100 = 80 TL 200 TL 260 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 200 = 160 TL 300 TL 340 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 300 = 240 TL 400 TL 420 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 400 = 320 TL 500 TL 500 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 500 = 400 TL 600 TL 580 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 600 = 480 TL 700 TL 660 TL 80 / 100 = 0.80 100 0.8 x 700 = 560 TL

10

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Kişinin harcanabilir geliri 0 iken var olan ve dolayısıyla da harcanabilir gelirden bağımsız olan tüketime, otonom tüketim denir.

Uyarılmış tüketim ise marjinal tüketim ile gelir düzeyinin çarpımına(cDPI) eşittir.

Tüketim = Otonom Tüketim + Uyarılmış Tüketim C = C₀ + cDPI

11

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

C DPI DPI₂ DPI₁ 0 C₀ B F H E A C = C₀ + cDPI

Tüketim Fonksiyonunun Grafiksel İfadesi _{Tüketim fonksiyonunun eğimi marjinal}

tüketim eğilimine (c) eşittir.

Marjinal tüketim eğilimi ne kadar büyük olursa tüketim fonksiyonu da o kadar dik olur.

Tüketim fonksiyonunun (C) dikey ekseni kestiği nokta(C₀) otonom tüketimi gösterir.

C₀’ı (otonom tüketimi) iki önemli unsur etkilemektedir:

i) Kişilerin sahip olduğu servet miktarı ii) Bekleyişler

12

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

C DPI DPI₁ C₀ B A C1 = C0 + c1DPI C₂ = C₀ + c₂DPI 0 a

C₀ otonom tüketim ve aynı DPI₁ harcanabilir kişisel gelir değerlerine sahip olan C₁ tüketim fonksiyonuna kıyasla C₂ tüketim fonksiyonunda tüketimin AB kadar daha büyük olmasının nedeni, marjinal tüketim eğiliminin daha büyük olmasıdır.

13

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

DPI₁ C 0 DPI C₁ = C₀₁ + cDPI C₂ = C₀₂ + cDPI C₀₁ C₀₂ C₀   E F b

Otonom tüketim değişince, tüketim doğrusu yukarıya-aşağıya doğru paralel bir şekilde kayar.

C₀ teriminin değeri artınca, tüketim doğrusu paralel olarak yukarıya kayar.

14

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Tüketimin harcanabilir kişisel gelire oranına, ortalama tüketim eğilimi denir. Ortalama tüketim eğilimi her alternatif gelir düzeyinde gelirin ne kadarının tüketildiğini gösterir.

Tüketim fonksiyonu, tüketim ve harcanabilir kişisel gelir büyüklükleri arasındaki mutlak ilişkiyi yansıtan bir biçimde de gösterilebilir. ( C < DPI, C > DPI )

15

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

0 _Y

AE

Tüketim Şedülü ve Gelir-Tüketim Mutlak İlişkisi C₀ C = C₀ + cDPI A H F B E DPI 2 DPI 1 45O

C = DPI C tüketim doğrusunun 45 derecelik doğruyu _{kestiği A noktasında, tüketim harcanabilir gelire} eşittir.

A noktasının solundaki noktalarda tüketim harcanabilir gelirden büyüktür.

A noktasının solundaki noktalarda tüketimin harcanabilir gelirden büyük olması, kişilerin tüketim harcamalarını geçmiş dönemlerin tasarruflarını kullanarak veya borçlanarak finanse ettikleri anlamına gelir.

16

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

0 _Y

AE

Tüketim Şedülü ve Gelir-Tüketim Mutlak İlişkisi C₀ C = C₀ + cDPI A H F B E DPI 2 DPI 1 45O

C = DPI A noktasının sağındaki noktalarda tüketim _{harcanabilir gelirden küçüktür.} A noktasının sağındaki noktalarda tüketimin harcanabilir gelirden küçük olması, kişilerin harcanabilir gelirin tüketimi aşan kısmını tasarruf ettikleri anlamına gelir.

Harcanabilir kişisel gelir tüketim ve tasarruf amacıyla kullanıldığından, (DPI=C+S) kişisel gelirin tüketim amacıyla kullanılmayan kısmı kişisel tasarrufu ifade eder. (DPI-C=S)

17

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Buradan hareketle kişisel tasarruftaki değişmenin harcanabilir kişisel reel gelirdeki değişmeye oranına, marjinal tasarruf eğilimi denir.

Marjinal tasarruf eğilimi harcanabilir kişisel gelirdeki 1 liralık değişmenin tasarrufta kaç liralık bir değişmeye yol açtığını gösterir.

18

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Marjinal tasarruf eğilimi ile marjinal tüketim eğiliminin toplamı daima 1’e eşittir.

1 = s + c

Marjinal tüketim eğiliminin sıfırdan büyük fakat birden küçük olması (0 < c < 1), marjinal tasarruf eğiliminin de sıfırdan büyük fakat birden küçük olduğunu ve harcanabilir gelir arttığında tasarrufun gelirden daha az arttığını gösterir.

19

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Tasarruf ve harcanabilir kişisel gelir arasındaki bu ilişkiye tasarruf fonksiyonu denir. DPI = C + S DPI = C0 + cDPI + S S = DPI – C0 – cDPI S = -C0 + (1- c)DPI c + s = 1, 1 – c = s S = -C0 + sDPI

20

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Denklemde yer alan –C0 terimi, harcanabilir kişisel gelir dışındaki unsurlar tarafından belirlenen negatif tasarruf büyüklüğünü temsil eder ve otonom tasarruf diye nitelendirilir.

Denklemdeki sDPI terimi ise, harcanabilir kişisel reel gelire bağlı olarak değişen tasarrufu gösterir ve uyarılmış tasarruf olarak nitelendirilir.

21

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

Tasarruf Fonksiyonu: S = -C₀ + sDPI = 100 + 0.2DPI

DPI C S c = C / DPI s = S / DPI

0 100 TL -100 - -100 TL 180 TL -80 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 200 TL 260 TL -60 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 300 TL 340 TL -40 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 400 TL 420 TL -20 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 500 TL 500 TL 0 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 600 TL 580 TL 20 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 700 TL 660 TL 40 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20

Tasarruf Fonksiyonu: S = -C₀ + sDPI = 100 + 0.2DPI

DPI C S 0 100 TL -100 - -100 TL 180 TL -80 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 200 TL 260 TL -60 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 300 TL 340 TL -40 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 400 TL 420 TL -20 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 500 TL 500 TL 0 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 600 TL 580 TL 20 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20 700 TL 660 TL 40 80 / 100 = 0.80 20 / 100 = 0.20

22

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

S (a) DPI 45◦ F C (b) DPI DPI 3 DPI 1 DPI 2 DPI 2 DPI 1 DPI 3 G E 0 0 -C₀ S < 0 C > DPI C₀ N M A B C = DPI C < DPI C = C₀ + cDPI S = -C₀ + sDPI S > 0 TASARRUF FONKSİYONU

Pozitif eğimli S=-C₀+sDPI doğrusu, harcanabilir kişisel gelirin tasarruf edilmek istenen ve fiilen tasarruf edilen kısmını gösterir.

S tasarruf doğrusu, otonom tasarruf –C₀ düzeyinde veri iken harcanabilir kişisel reel gelir artınca uyarılmış tasarrufun ve böylece tasarrufun arttığını gösterir.

S tasarruf doğrusunun yatay ekseni kestiği DPI₁ harcanabilir kişisel gelir düzeyinde tasarruf sıfırdır ve dolayısıyla da tüketim harcanabilir gelire eşittir.

23

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Tüketim Fonksiyonu

S (a) DPI 45◦ F C (b) DPI DPI 3 DPI 1 DPI 2 DPI 2 DPI 1 DPI 3 G E 0 0 -C₀ S < 0 C > DPI C₀ N M A B C = DPI C < DPI C = C₀ + cDPI S = -C₀ + sDPI S > 0 TASARRUF FONKSİYONU

Harcanabilir kişisel gelir artınca uyarılmış tasarrufta (sDPI) ve buna bağlı olarak tasarrufta meydana gelecek artışın düzeyi, marjinal tasarruf eğilimine bağlıdır.

Marjinal tüketim eğilimi ne kadar düşük ve dolayısıyla da marjinal tasarruf eğilimi ne kadar yüksek olursa, harcanabilir kişisel gelir artınca uyarılmış tasarrufta meydana gelecek olan artış da o kadar yüksek olur.

24

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Planlanan Yatırım

Dış ticaretin olmadığı (kapalı) bir basit ekonomide planlanan toplam harcamayı oluşturan ikinci unsur planlanan yatırımlardır.

Planlanan yatırımı-firmalar tarafından satın alınmak istenen reel GDP’yi belirleyen en önemli unsur reel faiz haddidir.

Reel faiz haddi değişince planlanan yatırım da değişir.

Faiz haddi-planlanan yatırım ilişkisinin ihmal edildiği basit Keynesyen modelde planlanan yatırımın GDP’den bağımsız olduğu, GDP değişince planlanan yatırımın değişmediği varsayılır.

25

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

0 ∆I₀ Reel GDP I_P I_P = I₀₂ I_P = I₀₁ Planlanan Yatırım Fonksiyonu

Dikey eksende planlanan yatırımın, yatay eksende reel GDP’nin yer alması, planlanan yatırımın GDP’den bağımsız olduğunu ifade eder.

Faiz haddinin sabit olduğu bir ekonomide otonom varsayılan planlanan yatırımı etkileyen tek unsur, firmaların geleceğe yönelik bekleyişleridir.

26

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

0 ∆I₀ Reel GDP I_P I_P = I₀₂ I_P = I₀₁ Planlanan Yatırım Fonksiyonu

Firmaların geleceğe yönelik bekleyişlerinde siyasi veya iktisadi veya askeri nedenle meydana gelen olumlu (olumsuz) bir değişme planlanan yatırımın artmasına (azalmasına) ve planlanan yatırım doğrusunun yukarıya (aşağıya) kaymasına neden olur.

27

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Hükümet Alımları

0 ∆G₀ Reel GDP G G= G₀₂ G= G₀₁ Hükümet Alımları Şedülü

Kapalı bir ekonomide toplam planlanan harcamayı oluşturan üçüncü unsur hükümet alımlarıdır.

Hükümet alımlarının GDP’den bağımsız olduğu, GDP değişince hükümet alımlarının değişmediği varsayılır.

28

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Toplam Planlanan Harcama Şedülü

Planlanan toplam harcamaya ilişkin açıklamalar şu şekilde ifade edilebilir: AE = C + Ip + G

AE = C0 + cDPI + I0 + G0

AE = (C0 + I0 + G0) + cDPI

Harcanabilir kişisel gelirin GDP ile net vergi arasındaki farka eşit olduğu varsayılırsa:

29

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Toplam Planlanan Harcama Şedülü

Net vergi terimi, hükümetin kişilerden topladığı vergiler (T) ile transfer ödemeleri arsındaki farka eşittir, net vergi = T – TR

AE = (C0 + I0 + G0) + c(Y – (T0 – TR0)

AE = (C0 + I0 + G0 + cTR0 - cT0) + cY

Denklemin sağ tarafında yer alan otonom terimler kısaca otonom harcama olarak nitelendirilir.

30

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

PLANLANAN TOPLAM HARCAMA

Toplam Planlanan Harcama Şedülü

0 Uyarılmış Harcama Reel GDP AE c = eğim

Planlanan Toplam Harcama Şedülü

A₀

Otonom Harcama

AE planlanan toplam harcama eğrisinin marjinal tüketim eğilimine eşit olan eğimi (c), GDP-DPI 1 TL artınca planlanan toplam harcamanın ne kadar artacağını belirtir.

Eğimi marjinal tüketim eğilimi tarafından belirlenen planlanan toplam harcama şedülünün konumu da A₀ otonom harcama tarafından belirlenir.

31

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

MAL PİYASASINDA DENGE KOŞULU

Reel GDP’nin değişme eğiliminde olmadığı durum mal piyasasında denge diye nitelendirilir.

Mal piyasasında denge koşulu, toplam planlanan harcama ile gerçekleşen reel GDP arasındaki ilişkiyi incelenerek belirlenebilir.

Toplam planlanan harcama reel GDP’den küçük olduğunda, firmalar reel GDP ile AE arasındaki pozitif fark kadar istenmeyen bir stok yatırımı yaparlar.

Harcama yetersizliğinin neden olduğu böyle bir durumda, firmalar ürettikleri malı azaltırlar ve böylece reel GDP azalır.

32

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

MAL PİYASASINDA DENGE KOŞULU

Toplam planlanan harcama reel GDP’den büyük olduğunda, firmalar Reel GDP ile AE arasındaki negatif fark kadar planlanmayan bir stok yatırımı yaparlar.

Harcama fazlasının olduğu bu durumda, firmalar ürettikleri mal miktarını arttırırlar ve böylece reel GDP artar.

33

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

MAL PİYASASINDA DENGE KOŞULU

Toplam planlanan harcama reel GDP’ye eşit olduğunda, firmalar Reel GDP değişme eğiliminde değildir.

Bu durumda mal piyasası dengedir.

AE = Reel GDP, Y – AE = I_U

Fiili-gerçekleşen yatırım, planlanan yatırım ile planlanmayan stok yatırımın toplamına eşittir:

34

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

MAL PİYASASINDA DENGE KOŞULU

AE < Y durumunda planlanmayan stok yatırımın pozitif olması, fiili yatırımın planlanan yatırımdan büyük olduğu anlamına gelir.

AE < Y, Y – AE = I_U > 0, I > I_P, Y↓

AE > durumunda planlanmayan stok yatırımın negatif olması, fiili yatırımın planlanan yatırımdan küçük olduğu anlamına gelir.

AE > Y, Y – AE = I_U < 0, I < I_P, Y ↑

AE = Y durumunda arzulanmayan stok yatırımın sıfır olması, planlanan yatırımın gerçekleşen yatırıma eşit olduğunu gösterir.

35

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

0 _Y

AE Mal Piyasasında Denge Koşulu: AE=Y

A₀ AE = A₀ + cY A C B N M Y₃ Y₁ Y₂ 45O Y = AE

MAL PİYASASINDA DENGE KOŞULU

A noktasına tekabül eden Y₁ reel GDP düzeyinde mal piyasası dengededir.

Y₁’den büyük reel GDP düzeylerinde toplam harcama reel harcamadan küçüktür.

Y₁’den küçük reel GDP düzeylerinde toplam harcama reel harcamadan büyüktür.

36

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

MAL PİYASASINDA DENGE KOŞULU

Mal piyasasında dengenin sağlandığı reel GDP düzeyi veya kısaca denge reel GDP düzeyi, cebirsel olarak şu şekilde hesaplanabilir:

AE = A0 + cY

AE = Y (Mal Piyasasında Denge Koşulu) A0 + cY = Y

A0 = Y – cY

A0 = Y(1-c)

37

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

ALTERNATİF DENGE KOŞULU

DPI = Y + TR – T DPI = C + S C + S = Y + TR – T Y = C + S + T –TR Y = AE C + S + T – TR = C + IP + G S + T – TR = IP + G S + TN = IP + G (TN = T –TR)

Vergiler ve transfer ödemeleri arasındaki farkın net vergi olarak nitelendirildiği denkleme göre, mal piyasasında denge koşulu, tasarruf ve net vergiler toplamının (S + TN) planlanan yatırım ve hükümet alımları toplamına (I_P + G) eşit olmasıdır.

38

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

ALTERNATİF DENGE KOŞULU

DPI = Y + TR – T DPI = C + S C + S = Y + TR – T Y = C + S + T –TR Y = AE C + S + T – TR = C + IP + G S + T – TR = IP + G S + TN = IP + G (TN = T –TR)

(S + TN) büyüklüğü reel GDP’nin hanehalkı sektörü tarafından satın alınmayan kısmını gösterir ve sızıntılar olarak nitelendirilir.

(I_P + G) büyüklüğü ise hanehalkı sektörü dışındaki sektörler tarafından satın alınmak istenen reel GDP’yi gösterir ve ilaveler olarak adlandırılır.

39

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

ALTERNATİF DENGE KOŞULU

Sızıntılar, ilavelerden büyük olduğunda, planlanan harcama reel GDP’den küçük olur ve dolayısıyla reel GDP azalır.

S + TN > IP + G AE < Y, Y – AE = IU > 0, I > IP, Y↓

Sızıntılar, ilavelerden küçük olduğunda, planlanan harcama reel GDP’den büyük olur ve dolayısıyla reel GDP artar.

S + TN < IP + G AE > Y, Y – AE = IU < 0, I < IP, Y↑

Sızıntılar, ilavelere eşit olduğunda mal piyasası dengededir.

40

BASİT KEYNESYEN MODEL: PLANLANAN HARCAMA

VE MAL PİYASASINDA DENGE

ALTERNATİF DENGE KOŞULU

0 I_P + G₀ Y S, TN, G, I_P S + TN A

Mal Piyasasında Denge: S + TN = I_P + G₀

Y₁

A noktasında sızıntılar eşittir.

Y₁ noktasının sağında sızıntılar ilavelerden büyüktür ve GDP azalır.

Y₁ noktasının solunda sızıntılar ilavelerden küçüktür ve GDP artar.

Dinlediğiniz için teşekkürler….