Tarafsızlık (nesnellik, objektiflik)

MannaralletiSim

TARAFSIT.LIK

(NESNEIiLIF'

OBJEKTIFLIK)

Yunan Filozofu Aristoteles'e go-re, insan toplumsal

bir

varhktrr'

Bu

toolumsalhErn 6nemli bir yanrnr da.

hiievin

siyaial yagam igindeki

varh-[r

oiustuimaktadrr' Baqka

bir

anla-irmla insan, iEindc

dofdufu

yaqadt-Er. ktsacasl

var

oldu!u

toplumun ilrtiniidi.ir ve ancak o toplum iginde sivasal karar alma stirecinde bulun-m'ak koquluyla "insanla$ml$l- ve bu-na baflr' olaiat< Oa "toplumsallaqmrE"

olacaktrr.(l)

Toplum, insarun Yolru.lmasr,,bi-Eim almasr ve ya$amlnr belli kurallar

icinde

stirdi.irmesi aqtstndan

diiqii-ntildtiEtind., g(iz ardr edilcmeyecek

kadar"tlnemli

hir

etkcndir.

Buna

ba$r

olarak, toplumsal doku iginde

oriaya

grkan

her

tist

YaPr

turumu

da, o toplumun yaprsal

ijzelliklerini

ister

istemez tagrmaktadrr. Medya

mensuplart cla, toPlumun

6teki

bi-revleri-gibi iqinde dolduk-lan ve

ya-simlarinr

stirdtirdtikleri

sosyal. si-vasal ve ekonomik ortamln

iiri'inii-biirlet.

Dolayrsryla bu ortamdan

et-kilenerek gdliqirler.

Sonutl olarak,

natronundan muhabirine,

o

medYa i<urulu5unda qahqan

herkesin

bir

dtinya gdriiEii vardrr. (2)

Bircyin

toPlumsal YaPrsl 1'e

qii-siincesi

tarafsrz

de[ildir.

Bircyin,

kendisine sunulan. cinerilen

bir

ko-nu va da ula$trrrlan

bir

mesaj hak-krnda. daha cinceden,

tz

qok olumlu

ya

da

olumsuz

bir

fikri

vardtr'

i(ant'a g(ire dc, rasyonel sayrlan

gti-niimi.iz-insant,

aklintn siiylediginin

vanl slra, duygular' tutkular, arzular

liUi

tragka faklorlerden de etkilenir.

(3)

Haber izlemek, seqmek,

ara$tr-,

_rlrk,

diizeltmek

(ayrklamak),

yaz-mak (bigimlendirmek, kurgulam ak)

Dr.

ALilli GiRGiN*

*

_{M,U. lletilim} Fakiiltesi

, .,,, :1,, ,' ":;,;,,,:', ,,.;1" "' ,,. : i '' ..., ', ,:,,, _',',, " .-,-4,

'.:

t.): :a.: ... ::...':.:...]'::'.

ve de yayrmlamak, _{lzetre haber iirerimi, pi19-y_lem dizisidir.}

Birey,

ger-geklegtirdi.fi her ey^reme

kiqiligini

_{toyar..Kigirlt,}

_{ir""rialgenlerin,}

da_

ha s.nra ailenin' _{vakrn_gevienin,}

_efiiim

_{k"rir.rlilin,}

_is

_or"*nrn,

ya-ganr _lan yrirenin,

_iolrafi

_{konum un}

_iiilr.."i",

_r"

_{t."";,';'krili",}

uzak gev_ renin, m ane

vi

de Eerlerin, in an g larin,

dinin,'tffi

_{,o r"^i"irrsiarerin}

e tkile_

riyle olu;ur

.

Bg _ledenle de, haber iiretiminin herhangi bir agamasrnda _{bulunan ki_} gi, o habere kisili{inin_yansrmaranniou

_uftu.,r.

_ili.;ill;rar

_b'e,

bir

dizi.delerden tilug-"u.. Her bir _{,reger, t auercinin habere bakrg ag$rnln ve}

yaklagma bigiminin belirlenmesiirOe e*enOir. _{"Toplumsal Belirlemeler,,} dive adlandrnlan, ₉ evrenin.

getirdifi,

biii";i

"

ft ii

Jt;;;

fi

*.

al d

_lerer

de, insanr belli yargr ve segiilere ytTneltmekteOi..i+'l-"

'""

Habercinin,

_meslelini

_{uygularken karErlagtrlr en}

btiyiik

zorluk

Eu-dur:. Haber araqtrnrken _{, yazrrien ya da}

_yayrmiorfrn

_(,;rril.

rruuer i.ireti_ .

minin aEamalannda) _{kime ve neye}

_{sad,r.t,iracakurcn;;1;}

mi? Kendi_

9.r3e. m.i?. Dengeli bir.yayrn ilkesine mi? Habere

k;;"

;lui;

_{da haberin}

dgelerini olu$ruran bireylere mi

l

Hedef ruuenio

tei.r,;;i;il

_dorayrsryla yaym poli _{rikasmrn gereklerine mi ? s an siir,geqitlerinin}

G"iJr,

ideolojik,

dinsel, ekonomik, editoryar, cizel ve kisiser)

,iygd"ril;;o)

_uro, edile-meyecek

kuralla'na

mr?

_Qolu

_{kez ahnan}

_{torir"t," irnlJfniterilini}

taqr_

makta, sciz _{konusu etkenler,-zaman, zemin}

""

t"s"ri"."

ilr"."ri

olarak

delerlendirilerek, _{haber bir kez daha}

_{bigimr"noiii-"rit}

_"J"

dolayrsryla gergekten uzaklaqrlmaktadrr.

Bu _{nedenlerle, taraf'srz ve defier yarglsl.ta$rmayan}

bir

enformasyon diiqi.inmek olasr

de!ildir- Enfoimuiyni,

s._z_cygti'n

_{rr"i unto*ryla bir}

giigttir

ve

giiciin tarafsrzhlr

savunulamaz. HabErd.r.i

_{t,"i-.orci.ik,}

_her

kavram,-her tiimce, her paiagraf, her konu ve her resim

_{belli bir}

_anlam taqrr. _{Haber hizmetlerinde galr$:urlann,}

_belirli

_{t,ir rconuda}

_[""0i

d"tfi;_

n,

grkarla've deler

yargrlanndan trafim-srz olarak, turunu"n gciriiglerini verm eye g ah qm ar arr, (hakk?.l _{t_yet, ad-il davranm a)}

";r;;iri

E;"" t ag m aya

ydnelik bir gabadrr _{ve nesneili$in zayf}

_oldulu

""k

r.ro.

tiitamt'.

Ha_

berci, tarafs rz o lm aya g ah g m

a[la,

nesn el lik"s

o,*;il

b;r'ii

_{ekanik ku} _

pttg

s91ir9rek g-ozdtiftinii'san'

_v"

oo

tivr.,rrougunuh#rti."r.

_Bu

me-f

:t\.

:::y:yor

tanyl a haberc in i n yopti g,, be I r

ifo;i;ioa[i

_{uos r ur.r a.,}

belli kurallara, pratileuyarak.dorduimat<irr.

_{oyll !,igbi.-il;r",i,.,}

rrig_

bir mekanrk griztim..yolu, belli di.inya goriigiinti ifadeden tuiinun.,or. ru_ ralsrzrrk ve nesnellk savryla, gerqekte _{belli pratik ve iligkilere megruluk}

kazandnlrr;

bu me$ruluk

stiiekii

desteklenir

*

_t,"

"i.iiuiunu.g"irn

egemen ideolojinin _{varsayrmlan evrensel gergekler ota.at sunutur.}

is)

Bir

de, haber i.iretenler,.aynr gdrti$led u.iry bir paylagmasarar da, par-ronun ya da genel

yuyl

yrhetmerunih

gizdili

gergeueyi,

_viv*

politika-srnrn gereklerine ve 6teki cizel _{kogullara uymak ,orunbu'tiatirraktadrrlar.}

y0-Marmarailetisim

nermeniyle ters dtEmek tehlikesini gtize almak istemeyen birgok ha-be.1

;i

,r;;

;;"rtrti

gekinmeden uygulatiaktadrr. Bunun sonucu yanh, eksik

u" ;a"fotu

haber"

tiretimi,

trazi t<itte

iletiqimcileri

igin dofial ve ola[an sayrlmaktadr.

Medya ahlakrnrn gifnenmesine, ba[rmstzhk ve tarafsrdrktan

uzaklaq-ruuu

Vol aqan dahab'ir stiri.i etken bulunmaktadrr. Ya.salann, egemen

il,rlffii;

: *'.OVu kurumlan ve gazeteciler i.izerindeki baskrlarr,

ekono-m*

t,istrfar,

can

gtivenlifi

kalgrsrndan kaynaklanan

"el titremeleri",

;il;l;;iicirerien

getEn

basLlar

"Ne.

y?pillm,

okur b6yle isriyor,

ri'i."iU""iitOun

hoglinryor...

",

maze.retleri, i$letme Erkarlarr deni len

io'rlamalar, yaylnm

iOeoti,iit

Eizgisiyle gergek arastnda srk srk patlak

veren _Eeligkitei bu etkenlerden bazrlandrr'(6)

Ozellikle ulusal sorunlarla ve uluslararasr

iliqkilerle

ilgili

haberlerde

ta.aftrirt

daha da yopunlaEmaktadrr. Bu

tiir

haberlerde, i'ilke grkarlan ve ulusal

kimlik

ortava qkmakta, haber,t) EerEeve igindc izlenmekte, kur-sulanmakta ve yayrmianmaktadrr. Ulkedc y(inetim sorumlululunu

ta$l-il;;;;;ailli

dnemri sorunlarrn yaqandrfr.d6nemlerde., aldrklarr her

i;-raii;

_;;riteciiet

tarafindan des teklenmesini is temekte ; bunu s aflay

a-r^Jitfti't

anda da, "ulusal gtkar" kavramrnrn arkastna saklanarak

gaze--i;;i[;l

;arana ihanet" e varan suqlamalar _{_yiineltmektedirler.} B

iiyiik

ufur-fu*tus

kriz

diinemlerinde de, her tilkede siyasetgiler-, gazetec"ileri

birer "htiktimet sozciisii"

gibi

giirmek isterler; aksi durumfa,rda, onlara

,,

falancanrn oyununa

gehiek"l

"saulmtq kalem

llltS"

gibi

afrr.luell-*.irivii""rriiler.

Ryn"r yontemi, bi.iyiik ekonomik giice.sahip kiqiler de

srk srk kullanmaya gilt$maktadrr. onlann iqlefrng gelen haberi .y^z^n

gI-zeteci

"vatanseveridir,

iglerine gelmeyen

bir

haberryazan

ise

"satrl-mrq"trr.(7)

Gazetecileri taraflt davranmaya iten etkenlerden

biri

de egemen

giiE-lerdir.

Egemen giiEler, yani devleti-yiinetenler,

hiikiimet

edenler,

hol-ail il6;Un,

fi'Uytik iq adaml a1, qrkar gevrelen, gazetecileri

kendileri-".

iriroos

yapabilmek igin Eegitli

gftarlar

ijnerirler. Kargrhlrndabazen

nuntn, ba"z6n^de suskuniuk isierler. AmaE bu gazetecileri 6nce

sustur-il;k,

;;;

kendi stjzci.ileri, daha sonra da propagandacrlan haline

do-niiSttirmett k . B

tn

g azetec iler, d avetlere Ealnlm akl a b a$l ayan, ii v

giiler-le,Lgrrtanmalarla, hidiyeterle. drg gezilere katrlmakla sdren ve maddi

Et-karlirla

sonuglanan bu-istekleri, ne yaztk

ki

kabul ederler. Parantn, yeni konumun tadim alan bu gazeteciler, sunulan olanaklan yitirmemek igin, stireg iginde daha da fanatikleqirler. Artrk salduyu yerine, yalntzca itaat

vardrr.(8)

Ayrrca, tarafsrzhk ve

bafrmsrzltk,

sciz konusu medya kurulugunun

sahibinin

mali

gticti

ve medya drgr iq

yaplp

yapmamasryla_dofrudan

baflantrhdrr. Yine de, "bireylerin,

kitlelerin,

kamunun, olgulan-en

tanrmlayabi-lecelimiz

_{rarafsrzhk olgusuna (nesnellik, gbjektifhk),}

_{iyi elitilmig,}

kiil-tiir

diizeyi yqksgk, dtiriisr ve.yetkili bir

muhibirin

_{tiu.rianfru ,"ngini._}

$en ve anlagrlrr hale gelen haber iiretmekle yaklagilrr. Bunuir igin _{dE, lia_} ber i.iretiminin her agamasrnda; dnyargrh

_duu.un-u-ak,

_{oluyrn gergek}

:

ld:g:::l?l

q?l_:,T,.k I o I aya o u y g u tarl k anq rrm am ar. . or

ayf

p o

fit*

y u oa eKo.nom il< goni$ler. katm amak, olaylan saptrrmamak, olayl an ktigtiit_ memek, olaylarr-abartmamak, 6zer

bir

amaca hizmet etmemek,

vo.u-yapmamak gibi ilkeler gciz ardr edilmemelidir.(9)

.

Bu

ilkelerin

yaru

sra;

_{haberde "tarafsrzhk olgusuna yaklagabilmek"}

tg.ir:

\olqy.l.u.ilgiti ttim tritgiter

aktanlm;r,

hrrr$mah konularda raraflann B.Qrug]9ri

bildirilrneli,

gergek olduklarr

ileri

siiri.ilen agrklamalaru

y"i,._

rilmeli,

haber kaynalrnrn _{s6zleri, ahntrlar} (") _{iginde to-lca kullarulmah,}

haberde miimkiiri

oldu[u

_{kadar Eot}

_-iooi

_eJ.glk

_{b"r"il"l^iorr.(10)}

.,

ibni

Haldun, gazetecilerin "tarafsrz davranmalan" konusunda gu rine_

rileri srraleunrEtrr:

"-

Bir

mezhebe, bir diigiinceye aglrl

bafihhk,

_{gazeteciyiyanrltrr.} Ga-zeteci tarafsz olmahdrr.

-

Bir

haberi anlatana inanmak, _{gazeteciyiyarultrr. Haberi anlatanrn}

{o!rululunu_degil,

haberin dogruluguiru kanrtlamak gerekir.

-

olaylann

nede.n-lerini areqtrrmam ak,\azeteciyi

yamitri

olaylar sa_

rylarq gtire

defil,

gergek nedenlerine gore aeleitendirilmelidir.

-

olaylarrn.doE-rululu kuruntusuna

kiprlm

uF,

gur"iiiyi

yanrltrr.

Gazeteci, kendi kuruntulanndan

_{kurtuiabilmeiiiir.}

-

olayla.,

o

olayla'

do!uran

durumlarla _{kargrlaEtrrmasrnr bilme_}

mek, gazeteciyi yanrltrr.

_eiink{i

_{olayr anlatan,}

_kindi

_duydulu

gi-bi, golu

bagka

bilimlere

iokarak anlatmrg

otauitr.

nog.utimfi,

olaylarr durumlarla kargrlagtrrmak demektii

-

oeytgtbtiytiklerine

_{yaranmak kaygrsr, gazeteciyiyanrltrr. Bu}

kay-gr, k-citiiyii giizel gOsterme gabasrru _dogurur.

-

Toplumsal yaEayrgrn dogal

kuralla'nive

yasalannr bilmemek de gaznteciyi yanrltrr. " ( I I ₎

.

.G"ETF agamalanyla tamamlanmamrg-,

ikinci

derecede

itgili

ycinleriy-Ie (yan dinamikler) _{zenginlegtirilmemig, ku$kulu yanlan, ari$trimalar ya}

da argiv kaynaklarryljL

do[rulanmamrl

haber,

bilytik tiigtidi

eksik,

du-surlu ve yanh

olur.

Gazeteci,

balrmsrzlk,

tarafirzhk

va da yansrzhk

kavramlannrn goreceliklerini unutmadan, 6nce dtirtist olmahdrr; sonra da elden.geldi[ince balrmsrz v-e yansz _{olmaya gahgmahdrr. Ancak, yine}

de haberlerde taraflrhktan tam kagrnmak miimkiin

defildir.

Yansrzhk

(Yanhhk)

uzun yrllar

haberde yanhhk, siyasal

bir

gciriigii -agrk ya da

Marmarailetisim

igerik gdzi.imlemelerine konu olmugtur. Partilere egit yer ayrma,.yanhh-grn giderilrnesi igin bir _Eciziim olarak gcirtilmilg ve. "dengelilik" ilkesine

uyuldulu

takdirde, bastnrn tarafsrzkftm koruyabilecefine- inanrlm4trr. Oysa 1970'li yrllardan itibaren yaprlan eleqtirel _{haber Eahqmalarrnda,}

yanhhlrn

siyasal

bir

gciriiqii agan yOnleri b9lundugq ve farkh

yayq

P9-iitikalanna sahip basrn kuruluqlarrnrn, temelde farkhhktan gok, ortak

bir

paydada birleEtikleri gdriilmiigttir. Bunun da,,haberde yaprs-al

bir

yanlt-irkolarak

belirdili

ve gazatacllerin aErk siyasal

tavrlar

ve anlattm

bigtm-lerine bagvurmadan da, yorum

ytiklii,

hig de nesnel olmayan haberler

tirettikleri gergeli agrla Erkmrgtr. ( I 2)

Haberi bigimlendirirken, yani tiretimin herhangi

bir

aqamasrnda, da-ha ijnce sijzii edilen onerileri dikkate alarak en a;ztaraflr haber yazrlmrg olsa bile, kitle iletigim araglan da yanhdrr. $ijyle ki, kitle iletigim

aragla-nnda yanhltk, yayrm ya da yayrnla baElar.

Bir

gazete ya da dergi

Yaym-landrfr,

bir

radyo,

bir

televizyon yayml baqlatrldrfr zam1n, insanlara gu soylenmek istenmektedir:

"Beni oku, beni seyret, beni dinle." Bunun bilingaltrndaki yanstmasr gudur: "Bagkalannl okuma, seyretme, dinleme."

Yayrm ya da yayrnla ilgilenen hedef

kitle,

(okuyucu rzley!91,

d1nl9V_t-ci),

eler

bu iletiye kulak vermiqse, bu agamadan sonra tjteki

iletileri

de almaya

haardr.

Haber, yukarrda sdzti edilen

ilke

ve uyanlar gerEevesinde_yazrlmrq,

hazrrlanm4 olsa

bile,

1-Sunulugu; baghfr, dizgisi, puntosu: (Gdriintiil_ti haberlerde, spikerin

tipi,

giyinigi, sesi, bakrgt,

mimikleri,

davranrqr),

2-Kapladrlr

alan; siitun uzunluk ve saynl, (Sesli ve

g6rtintiilti

haberlerde siir'esi), 3-Srrasr; hangi sayfada, sayfanrn neresinde? (Sesli ve gdri.intiilii haberlerde kaEtncr srrada), 4-Tekrarr;

dofrudan

ya da

Oolly!

kag kez

yayrmlandrlr,- (Sesli ve

goriinttilii

haberlerde kag kez^

verildili),

a$ama-iannda "yanh hale

getirilebilir".

_Qtinkti sayrlan drirt fakt<jr de, segim ve karar isteyen, yani taraf olunabilecek a;amalardu.

Amerikah

gazeteciJohn Hohenberg, bir yazrstnda, "Genellikle halk,

kendisini, duymak, gdrmek ve okumak

istedilini

kabule gartlandrrmtg-trr. Beklenmeyen, hog olmayan ya da ahgrlmamlg haberler, kamuoyun-da Onemli sayrlacak goklar yaratlrlar.

Bu

yiizden de, bu

tiir

haberlerin kamuoyunda yer etmesi istenirse, brkmadan ve usanmadan defalarca tekrarlanmalan gerekir. " demiqtir. ( I 3)

Balrmsrzhk

(Bafrmhhk)

Devlet tarafindan giidiilmeyen, sansiire tabi tutulmayan

kitle

iletigim araglan,

rjzgiirliikgi.i

demokrasinin temel

dlelerinden

biridir.

Ancak,

bi-gimde maddi destek al.an.ki-tle iletiEim aragrannrn balrmsrzhlrndan, do-layrsryla demokrasiye katkrlanndan soz edilemez.

Bir

i.ilkede,

kitle

ijeti$im araglanmn yansrtftklan toplumu rahatsrz

et-memeli, s_ae!ft_h bir _{kamuoyu oluEmasrnr katkryr engeuememelidir. tsu}

dlgtintin

belirlenmesi

de,

baghca

dcirt etkene

bigtrdrr" Bunlar;

l-Anayasadaki koruyucu maddelere, 2-yasarara,

3-Ttizik

ya da y6netme-Iiklere, 4-Teamtillere uygunluktur.

.

Kitle-iletigim araglarl aynoa, devletten do!rudan ya da dolayh macldi destek almasalar dahi, yaymlandrklan tilkelerin genel grkarlanna, parro-na, patronun gevresine,

iligkilerine

ve dengelerine, yoneticilerin iuturn ve politikalanna, _{sermayeye (reklam verenler), geqiiti baskr grupiarrna}

balrmhdrrlar.

ve

en rjnemlisi, kitle. iletigim _{araglan hedef kitrelerine, yani}

okuyucu-lanna,. dinleyicilerine,.izleyicilerine

_{balrmhdrrlar. Higbii}

_kitle

_iletiqim

aracr, hedef

kitlesinin

beklentilerini

hir

yana brrakarali yayrn ya da

ya-ylm

yapamaz.

_Qiinkii

okuyucusunu,

_{dinleyicisini, izteyicisini kayber}

mek istemez.

.

.

Bunca dengeler gozetilerek basrlan bir gazete ve derginin. hazrrlanan

bir yayrnrn, bir programrn genel.anlamda iarafsrz ve balrmsrz

oldulun-dan scjz edilmesi, ancak, giireceli ve dereceli bir tarafsrzirEr ve

bairrisrz-h$

akla getirebilir.

. Bu- yiizden, gi.iniimiizde, medya sisteminin hem piyasaya giriq ve

va-rolug kogullarr agrsrndan, hem sistem igi, igletme igi igleyig b-akrmrndan

demokratiklegtirilmesi, sahte

objektiflik

maskesi yrrtitaiat<, agrk ve

dii-rtist

si.ibjektiflilin

tesisi ve onaylanmasr gerekmektedir. ( I 4)

Ote yandan,

Tiirkiye'nin

_{karqrlagtrfr sorunlan Edzmede}

_etkili

_olmasr

gereken

kurumlar

yerine, olan

biteni

rekabet ortamr iginde, yiizeysel

jrlrol<

aktarmaya

gal$l!,asrl

amacr kar etmek olan iletigim ara{tan

giig-lgnTiS ve sorunlarrn daha da artmasrna

yol

agmrEtrr. Kendi geqmigiyie ilgilenmeyen, toplumun gegmiEine

ilgi

duymak zorunda olmayan

ileti-gim araglarr, gergekleri her giin yeniden inga ederken, herkesi cie bellek-siz ve yeni koqullara uymaya hazrr bireyler haline getirmektedir.

Bu dylesine tehlikeli bir hal almrgtrr ki, siyasal iktidara hizmet ederek

varhlmr

stirdtiren gazeteciler,

kendi

gergeklerini yeniden yazarken, bambagka bir gririintti olugturmada higbir sakrnca giirmemektedirler. Ya

da demokratik olma iddiasrnda bulunan iktidarlann, iletigim alanmr

ken-di grkarlan igin kullandrklan, hunu kamu fonlarr sayesinde

Marmarailetisim

Haber ve Yorurn

Ote yandan, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin, gazetecilik

meslefiiyle

ltgili

olarak, "Qdziim Tasanlan" adr altrnda

belirledili

bazt

On."it5.b"n, fr'aber ve yorumlara

iligkin bdliim

qu maddeleri igermekte-dir:

" 1 Gtiniirntizde, demokratik yaEamrn gok cjnemli parqalarr olan,

bil-gilendirme ve iletiqim kavramlarr konusunda' medyanm,

topfqml

fargr

ahlaki

sorumluluklan

vardrr.

Bu

sorumluluklarr da, kigisel

davianrqlann, demokratik hayatrn ve toplum

bilincinin

geligmesin-de onemli rol oYnamaktadr'

2

Gazetecrlik

mesleli

hak,

yiiktimliiltik,

tizgi.irltik ve sorumluluk

gi-bi birgok kavramr iginde banndmr'

3

Gazetecilifin teme[ahlaki prensiplerinden

biri

de; haber ile yorum arasrndakibelirgin aynmrn gizilmesi ve bunlann kanqtrnlmasmm

ijnlenmesidlr.

tiatei

gergelilere ve verilere dayalr

bilgilendirme-dir.

yorum

ise yazanin, yayrmlayarun ya da medya girketlerinin

diigiincelerini, inanglannr. kigisd yargrlannr

_Jeerir'

-4

Ha'ber yayml, gerEeklerc dayandrnlmafi

ve.dofrululu

ispatlanabi-lir

olmihdrr. flan6tin

sunumunda ve betimlemelerde tarafsrz dav-ranmahdrr. Haber baghklarr ve tjzetleri, miimktin oldufunca

do!-rulan ve eldeki verileri yansttmahdrr.

5

yorumlar;

genel dtigtinieler ya da gi.inliik olaylar

iizerine.yaprlabi-lir.

Yorum

itiUiettif

otdufu

iqin,

do!rulufu

tizerine elegtiri yapila-maz. Bunun y6rine,

bizler

yorumlarrn

diirtist

ve

ahlakl

olmasrnr

sa[lamahYz.

6

Bizr

kigi

ve kuruluglarla

ilgili

olaylar.tilerine

yaprlan_ yorumlar,

gergekleri ve verileri garprtmamah ve gizlememelidir' "( I 6)

KAYNAKLAR

Alemdar, Korkmaz.

iletiqim

ve

Tarih.

imge Kitabevi.

Ankara, Nisan 1996.

Basrn

Konseyi

1993

Yrlhk

Raporu. Ufuk

Reklamcrhk ve

Mat-baacrl*.

istanbul, 1994.

Birikim.

Ocak 1999.

Demokrasi

Ozgiirliik

ve Bastn.

Tiirkiye

Gazeteciler Cemiyeti Yayrnlari. istanbul, 1997.

Erdofan,

irfan.

Korkmaz Alemdar.

IletiEim

ve

Toplum' Bilgi

-

_{Yayrnevi. Ankara, MaYrs 1990.}

Geng

Gaieteciler

Efitim

semineri.

Gazeteciler

Cemiyeti

Ya-vrnlan. istanbul, 1986.

Girgin,'Atilla. Haber

Yazma

Teknikleri,

"Haberci Adayrnrn

El

kitabr". inkrlap Yaytnlan. Istanbul, 1998'

Nuttall,

Jon.

Ahlak Izerine Tartrgmalar. Aynntr

Yayrnlarr.

ozgen,^Murat.

Gazetecinin

_Etik

_Kimrifi.

_Ttirkiye

_Gazeteciler

Cemiyeti yayrnlan. is tanbul, I

99g.-Safnak, Mehmet.

_{Medya-poritik.}

_Eri

_Kitapla'.

_{istanbur, Ararrk}

1996.

Toplum

ve

Bilim.

67

Gnz

1-995.

Yeni

Tiirkiye.

Eyltil-Ekim

1996.

YiicedoEan, Gtileda..

_{Tiirkiye- ve}

Fransa,

_da

_Gazeteci

_Kimrifii

sorunu. i. i.

iretiqim Faktiltesi

_vuvtni.

_{iri*uui-iq9s.}

DIPNOTLAR

I

Murat

Ozg.en,.Gazetecinin

_Etik

_Kimtifi,

_Tiirkiye

_{Gazeteci_}

ler _{Cemiyeti yayrnlarr, istanbul: 199g,-s.}

_14.-

-'-

-z

Mehmet.Sa!nak,

_{Medya-poritik,}

_Eti

_Kiiapla.,

_istanbul:

1996.

s.

124.

3

Jon

Nuttall,

Ahrak

izerine Tartrqmarar,

_Ay.ntr

yayrnla.,

Istanbul:

1997,

s.228.

4

Niyazi

OkteT,

"Ka1y,]Iy,,O,lrrurmasrndaBasrnrn

_Elitim

iqlevi ve Kamu

ya1ar

glEyt_ii.', Ging Gazeteciter

Editii7iemineri,

Gazereciler

Cemlleti

yayrnlair, istanbut: I

%?-;;.

t4

0-241 .

5

irfan.Prg-ogun

_{ve Korkma,}

_nf"rqi1,

_iigqEr-

_i""-Copr.r-,

-

Bilgi

Yayrnevi, _{Ankara: Mayrs 1990. s.}

_5g.'

6

Aydrn

Engin,_"Medya

_Ahlakr,

_Gazetecinin

_Kendi

_Ahlakrndan

- Ibarettir",

Birikim,

Ocak 1999, ss.26_29.

7

Okqy

Gcine_nsin,

_"Gazeteci

_{Kimden yana?,,,}

_Demokrasi,

o

_"giirl

iik. ve B_asr n,

Ttirkiye

_{G azeteciler}

c"ttiiy"ii

_{vayrnt ai}

n, Istanbul

199i.

ss. 36-37.

8

Eqil

Qdlagan,

"Gazeteci

Kimdir?",

_Demokrasi

6zgi.ir-Iiik

ve Basrn,

T.i*tyg

Gazeteciler Cemiyeti

yayrnlarr,

_{Is_} tanbul: 1997, s.89-90.

9

Atilla

_{9tjgin,rlaber}

_{yazma Teknikreri,}

_"Haberci

Adayr-nrn

El kitabr",-inkrlap

Kitabevi,

istanbul:

lgtg;r.

Zg.

l0

Murvtfnylinli,

_{"Uluslaraiasr Haber Dolaqrmrnrn}

_so*niu"",

rr-^

r1i

lArkiye,

Ankara:

Eyliil-Ekim

1996.-ss. 1l01_t

ifi.

l1

Giileda Yticedopan,=Tiirkiye

_{ve Fransa'da}

_Gazeteci

Kim-li$

sorunu, i.

i.

iretigim-Fakiilresi

yayrnr,

_i.tuntur

_t9gg,

s. 77.

12

Ay$e

inal,

"YazrlrBasm _{Haberlerinde yaprsal}

yanhhk

_Sorunu,,,

Toplum ve

Bilim,

6j

Gnz

1995. ss.

tit_tl+.

13

Oklry_ Kurtbcike,

"YtzthBasrnda

Habercilik',, GenQ Gazeteciler F Srlry S e mine

i,

Gazeteciler Cemiyeti yayrnlan, _{i, t unbul,}

1986, ss. 42-50.

14

Korkmaz Alemdar,

iletiEim

ve

Tarih,

imge Kitabevi,

Ankara; Nisan 1996, s. 7.

15 Basln

Konseyi 1993

Yrlhk

Raporu,

ufuk