f ï f ¿ í
12 Haziran 1988 Pazar ©
Hem nalına,
hem mıhına
KA'^
« eCoşkun KIRCA
i Milletler Genel Sekre
te r i, 31 Mayıs 1988 günü, Kıbrıs
‘ meselesi hakkında, beklenen
ra-si, her altı ayda bir BM Güvenlik Konse
yi tarafından uzatılır ve Genel Sekreter,
bu amaçla, Konsey'e bir rapor sunar.
Bu rapor, genellikle alışılmış konulan
tekrar eder. Önemli olan, rapor metnin
de yer alan alışılmış olmayan noktalar
dır.
BM Genel Sekreteri'nin bu raporun
da, geçen 21 Mayıs ve 28 Mayıs günleri
tampon bölgede cereyan etmiş olan iki
silahlı çatışma olayından da bahis var
dır. Genel Sekreter, bu alaylardan birin
cisinin, Barış Gücü ile KKTC polisi tara
fından ortaklaşa soruşturulduğunu ve
ayrıca, aynı olay için Genel Sekreter'in
de bağımsız bir araştırma heyeti kurdu-
ğunubelirtmektedir.Busoruşturmaların
sonuçları, henüz alınamamıştır. Genel
Sekreter bu ilk olay hakkında, KKTC'ye
kınamada bulunmuş değildir.
İ
KİNCİ olay ise adi bir polis olayının
boyutlarını aşmaktadır. Çünkü, tam
pon bölgeye girmiş olan Türk askerinin
bu bölgeye girmiş olabileceğine ilişkin
olarak Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından
Bartş Gücü'ne gönderilen bildiriye rağ
men, Barış Gücü'nün ne yapmış olduğu
hâlâ bilinmemektedir. Ayrıca, daha da
vahimi, bu Türk askerinin yakalanması
amacıyla Kıbrıs Rum Yönetimi, asker
ve polislerinin nasıl olup da bu bölgeye
girdikleri de belirsizdir. Üstelik, rapor
dan anlaşılıyor ki, bu amaçla tampon
bölgeye giren ve söz konusu Türk aske
rini şehit eden Rum askeri ve polisi,
tampon bölgeyi hâlâ tamamıyla terk et
miş değildir. Genel Sekreter raporunda,
bu Rum tecavüzünü protesto ettiğini
söylemektedir.
Genel Sekreter'in KRY'yi bu olay
dan ötürü protesto edişinden hoşnutluk
duymamak imkânsızdır. Fakat bize ka
lırsa, KKTC'nin, tampon bölgede, KRY
silahlı gücünün bulunuşu karşısında,
daha fazla lakayt kalması mümkün ola
maz. KKTC, Barış Gücü'ne, bu KRY bir
liğini tampon bölgeden çıkarması için
makul bir süre tanımalı ve bu sürenin
sonunda bu birlik hâlâ tampon bölge
deyse, KKTC'nin bu birliği zorla - ve
gerekirse, Türk Silahlı Kuvvetleri öden
yardım talep ederek - çıkaracağı bildiril
melidir.
G
ENELSekreter raporunda, KKTC'
nin ateşkes hattında kendi arazisine
geçmek isteyen Kıbrıslı Rumlardan pa
saport göstermelerini veya giriş belgesi
doldurmalarını ve yabancı tabiyetteki ki
şilerden pasaport göstermelerini iste
mesini eleştirmektedir. Bize kalırsa, Ge
nel Sekreter, bu eleştirilerinde haklıdır.
Ateşkes hattından geçişler, geçen nisan
ortasına kadar, fiili bazı kurallara bağ
lanmıştı. Bu fiili kuralların bugün KKTC
tarafından ortadan kaldırılması, dünya
kamuoyunda Türk tarafı aleyhine istis
m ara uğram ıştır. Yeni uygulam a
KKTC'yi ne kadar tatmin ederse etsin,
bu istismarlar sonucunda Türk tarafının
uğrayacağı kayba değmez. KKTC'nin
bu yeni uygulamayı kaldırarak, eski "de
facto" uygulamaya dönmesi uygun ola
caktır.
Genel Sekreter'in raporunda, bunlardan
başka KRY'nin devamlı bazı şikâyetle
rinden de, bundan önceki raporlardaki
çerçeveyi aşmayan biçimde, bahis var
dır. Türk tarafının Ada'ya Türkiye'den
göçmen getirip Ada'nın demografik
bünyesini bozduğu, bu iddialardan biri
dir. Bir kere, bugüne kadar Türkiye'den
gelen göçmenlerin sayısı, Ada'nın bir
bütün olarak demografik bünyesini bo
zacak kadar büyük değildir. İkincisi,
KKTC bağımsız bir devlettir ve bu se
beple, kendi göç ve iskân siyasetini,
kendisi ayarlar. KRY, bundan kuşkulanı
yorsa, Genel Sekreter'in 29 Mart 1986
tarihli tekliflerini kabul ederek, görüşme
masasına oturup makul ve adil bir so
nuca ulaşır.
B
UNUN gibi, KRY, ikide bir, KKTC tarafından kilise ve manastırların tah
rip edildiğini iddia eder. Her defasında
da, bu iddiaların yalan olduğu meydana
çıkar.
KRY, ayrıca KKTC'de bazı Rum yer
adlarının Türkçeleştirildiğinden şikâyet
çidir. KKTC, bir Türk devleti olduğuna
göre, oradaki yer adları da elbette Türk
çe olacaktır.
Bir Rum şikâyeti de, KKTC'den kaç
mış olan Rumların taşınmaz mallarıyla
ilgilidir. KRY, bu şikâyeti yaparken, Gü-
ney'den Kuzey'e gelmiş Türklerin Gü
ney' de bıraktıkları taşınmaz mallar ol
duğunu unutmayı yeğler.
Fakat eskiden beri bu raporlar, iki
toplum arasında sadece uyuşmazlık de
ğil, pek istisnai de olsa, bazı işbirliği
alanlarının mevcut olduğunu da belirtir.
Mesela, iki toplum, su ve elektrik dağı
tımı konusunda, yıllardan beri makul bir
işbirliğinin içindedirler. Bundan başka,
insan sağlığı, veteriner hizmetleri, ta
rımsal mücadele, çiftçilik faaliyetleri ko
nusunda da, bir kısmına Birleşmiş Mil
letler örgütlerinin de katıldığı, işbirliği
faaliyetleri devam etmektedir.
Bu alanda, en önemli yeni olay, Lef*
koşa Ana Şehir Planı projesidir. BM Ge
lişme Programı Örgütü'nün yürüttüğü
bu proje gereğince, KKTC ve KRY tem
silcileri, haftada bir toplanmaktadırlar.
UNDP, bu proje hakkında iki toplum
temsilcilerinin birlikte hazırlayıp imzala
dıkları bir broşür dahi yayınlamıştır. Bu
da gösteriyor ki, KRY'nin ve Yunanis
tan'ın iddia ettiklerinin aksine, Kıbrıs'ta
o kadar da gergin bir hava mevcut de
ğildir.
Genel Sekreter, raporunda, iki top
lum lideri için, gündemsiz bir buluşma
tertiplenmesi konusunda iyimserdir. Sa
yın Denktaş, bu buluşmayı temmuzda
g e rçe kle ştire b ile ce ğ in i bildirdiğine
göre, top şimdi Bay Vasiliu'dadır.
SERBEST KÜRSÜ SSE,
Y ön eten: Tahsin O Z T IN
i
f
İ n M t e mezununun yabancı dİT\
bilmesi gerekiyor; ya eğitimimiz?
A
TATÜRK üniversitesi Ziraat Fakültesin den geçen yıl mezun oldum. Bir işe girebil mek umuduyla askerliğimi erteledim. Hâlâ iş arıyorum. Bu zaman içerisinde birçok devlet ve özel kuruluşlara müracaat ettim. Fakat yabancı dil bilmediğim ve askerliğimi yapm a dığım için beni hep kapıdan döndürüldüm. Aileme yardım etmem gerekirken, onlara yük oluyorum. Ziraat Mühendisi olduğum halde boşta gezmek beni çok üzüyor. Ailem ve ben maddi ve manevi sıkıntılar içerisindeyiz. Bir çok arkadaşım da aynı durumda. Türkiye'de binlerce genç üniversite mezununun da açıkta olduğunu biliyoruz ve ilgililere sesleniyoruz.Bütün üniversite mezunlarının yabancı dil bilmesini şart koşuyorsunuz da neden üniversi telerde bu yönde eğitim verilmesini sağla mıyorsunuz. Neden dil bilmediği ve askerliğini yapmadığı halde bazı üniversite mezunlarını devlet kuruluşlarına torpille alıyorsunuz?
NECATİ T erzi (Ziraat M ühendisi / R İZ E )
Kocaslmm'dakfZ
briketçilere geçen
bir yasa yok mu?
K
O C A S İN A N SiyavuşpaşaCaddesi'ndeki K a m a n ve Oğıızhan sokaklar arasında faaliyet gösteren briket imalatçıla rının buradan kaldırılmasıyla ilgili olarak bugüne kadar hiçbir işlem yapılmadı. Halk, makinele gürül tüsünden perişan. Yerleşim mahal linde, bu tür işyerlerinin faaliyetine izin verilmemesi gerekmez mi?.
Hukuk devleti ilkeleri içerisin de gerekli başvurularımızı yaptık. Ancak, briketçilere tekrar süre ve rilmiş. Ruhsatı olmayan, halkı ra hatsız eden bu işyerlerine hangi kanuna uygun olarak faaliyet izni verildiğini merak ediyoruz.
( V / 46) sayı ile kaydedj m dil ekçemiz hakkında ne gibi i1 -m ya
ğlımı öğrenmek istiyoruz. Eğer ve rildiyse, emir neden uyulmuyor?
Bir an önce bilgi sahibi edilir sek, sevineceğiz... (K am an ve O ğu zhan S ok a ğ ı sa k in leri)
i
6
S A T
I
L I K
M O T O R S A I L E R
NAZENİN
»
Tam Boy : 1996 m Su Hattı Boyu: 15.70 m En : 5.41 m Su Çekimi : 2 28 m Deplasman : 42 ton Yelken Alanı :180m 2 Motor : 350 Hp Caterpillar DieselDizayn : Francis Jöne s, İngiltere İç Düzenleme : Paolo Caliari, İtalya Yapım Gözetmeni : Athar Beşpınar,
İstanbul/Türkiye Yapımcı : Herbot Tersanesi.
İstanbul/Türkiye Suya İnişi : Mayıs 1977
İkişer yataklı bir mal sahibi kamarası, iki misafir
kamarası, üç yataklı mürettebat kamarası, her
kamarada WC ve banyo, tüm kamaralar meşe,
güverte ve üst yapı tik meşe.
Tümüyle ses ve ısı izolasyonlu komple Avrupa
yelken takımı (11 parça) Jeneratör, radar,
radyo-telefon, derinlik ölçeği, hız ölçeği, rüzgar
ölçeği, pusulalar, oto pilot, 3 tonluk yakıt
deposu, 3 tonluk tatlı su deposu, 400 litrelik pis
su tankı, deniz suyu arıtma cihazı, klima ve
ısıtma sistemleri, dipfriz, buzdolabı, LPG fırın,
micro-wave fırın, elektrikli ırgat, tüm güverte
donanımları, TV, video, Hi-fi müzik seti, zodiac
bot, 2 adet Johnson motor.
M üracaat; Mesai Saatleri içinde 145 43 42- 149 47 74 Tülin Yalçın
Küçüksu Çekek yerinde istenildiği zjaman görülebilir.
î T & U yazı 'M isiyle , ünlü rom ancım ız Kem al Tahir'tn hayatının I E&bilttm m yen bir yanını H ürriyet akarlarına anlatıyorum .
(
Kem al Tehir, 1938 H azkanı'rıda patlak veren “ Donanma Otayı ’nda suçlu görülüp 15 y ıl ağır hapse mahkûm edildi ve{
J9S0 yılında Nazım Hikm et için çıkarılan aftan yararlanarak özgürlüğüne kavuştu. 28 yaşında genç b ir gazeteci olarak g irdiği | m ahpushaneden 40 yaşında olgun b ir rom ancı olarak çıktı. J Romancı k iş iliğ i ila ve özgür olarak daha 23 y ıl yaşadı. 1973 I Nisam 'nda Öldüğü zaman, geride, Türk edebiyatını vedüşün-I
1 ce hayatını zenginleştiren 20 büyük rom an ve sayısını kendisinin de bilm ediği “ yaşamak iç in ' yazılmış pek çok aşk vo m acera , rom ancıklan, d edektif hikâyeleri bıraktı. Kem al Tabir, gazeteciliğe I başladığı 1932 yılından sonraki ömrünün "İçerdeki ve dışar- | daki ” 41 yılını hep yazarak yaşadı.O
KUYUCU, bu dizide, b ir Cum huriyet devri aydınının dra mını bulacaktır. Kafası ve gönlüyle Türk inkılabına; bıı toprak la r üzerinde yaşayanların, yaşam ışların ve yaşayacakların kaderine sımsıkı bağlı b ir Türk aydınının, cezaevinden, ilerde evleneceği b ir kadına, Sem iha'ya gönderdiği m ektuplar, hiç kuş ku duymuyorum kİ okuyanların İçin i açılacaktır. Bu dizi, biraz da, geçm işte haksız ve ağ ır cezalar çekm iş aydınlarım ızın acıla rını paylaşm ak için yazılm ıştır. Burada anlattığım 50 yıllık bir hikâyedir. Okuyucu, 50 yılda nereden nereye gelindiğini kendi vicdanında arayıp bulm alıdır. B ir toplum, edebiyatını, sanatım, kültürünü fik ir hayatını besleyen aydınlarının kadr-ü kıym etini bilm elidir. G eçm işle onlara karşı pek anlayışlı olamam ışsak, hele bugün de hâlâ çağdaş b ir anlayışa varam am ışsak; b ir aydının m em leketini ve halkını seçim le veya seçim siz İş başına gelm iş b ir yöneticiden asla daha az sevem eyeceği artık tartışm a konusu olm aktan çıkarılm alıdır. Özgürlüğün yolunun aydınlarım ıza sahip çıkm aktan g e çtiğ i unutulm am alıdır.Şim di size, büyük Türk Romancısı Kem al Tahir'in hikâye sin i anlatmaya başlayabilirim ... ■ s T
Hazırlayan: Sadun TANJU
Kemal Tahir 'in kaleminden dramla
noktalanan bir dönemin öyküsü.
ım m aSemiha'ya
Mektuplar
Kemal Tahir, eşi Semiha H anım la; Mehmet
Barlas’ın kapısını çaldığında, o geceki dost
sohbetinin, yaşam ının da son sohbeti olacağı
nı elbette bilm iyordu... Coşkulu tartışm alar
dan. büyük keyif duymuş, kanser am eliyatın
dan beri uyguladığı sıkı perhizi bozmuştu...
# Gecenin geç saatlerinde, Göztepe’deki evlerine
geldiklerinde, Semiha Hanım ’ın bütün endişe
lerine rağmen, göğsündeki sancının gazdan
kaynaklandığını sanıyor, acıdan kıvranm a
sına rağmen, doktor getirilm esini b ir türlü
kabul etm eyip ıhlam ur ve karbonat istiyordu.
ZULADAKİ MAHZUN RESİM K İ V
t
. J T S
E k im inde K onya sü rgü n ü n den bir fo toğ ra fın ı yollu yor. Y ıllarca birbirlerinin özlem in i ç e k e c e k ik i sevgili a rasın d a k i b a ğ , böylesin e resim ve m ektup larla sağlam k a la ca k tır.
• Türk rom anının büyük ustası, sonunda razı
oldu ve doktor geldi... ‘ Bakalım, neyim iz var
m ış ü stat?” diyerek Kemal Tahir’in bileğini
tuttu. Nabza dokundu... Nabız yoktu... Sabah,
saatin 5.30’uydu ve Semiha Hanım’ın çığlığı
yü k seliyord u : “Olam az, K em al ölem ez...”
E
E M A L T a b ir'in dünyamızda yaşadığı son ak şamın hikâyesi şöyledir: Yazar, o akşam saat 8.30'da Şişli'de M eh m et B a r- Las'm kapısını çalar. M eh m et Barlas, o tarihte C u m h uriyet Gazetesinde dış politika y o rumları yapmaktadır ve rah metli C em il Sait'in oğlu, basın hayatında, daha genç yaşında olmasına rağmen hayli yol al mıştır. Evinde sık sık davetler verir; tanınmış sanat, bilim, politika ve işadamlarını sofra sında toplar. Baba evinde b öy le görmüştür ve genç yaşında, bu çeşit ilişkilerin hayat içinde bir eğitim değeri taşıdığım kavramıştır. O akşamın haşda- vetlisi K em a l T a h ir dır. Eşi S em ih a Hanım’la birlikte sa lona girdiğinde; İsm ail C em 'i, A li S irm en 'i, D o ç . D r. M ete T u n c a y 'ı, T u n ce r A n k h 'y ı, D r. Afşin C erm en 'i eşleriyle birlikte daha önce gelmiş bu lur. Bir de Dr. A fşin'in baldızı İnci B ilim er vardır. C anan ve M eh m et B arlas, misafirlerine ikrama başlarlar. Gece, o gün lerin sanat, kültür ve politika konulan etrafında kıvamını bulan konuşmalarla tatlılaşır. K em al T ahir, öylesine keyif lenir ki, üç yıl kadar önce ge çirdiği o ağır kanser ameliya tının yasaklarını bile unutur gibi olur, S em iha Hanım dur madan kocasını frenlemeye ça lışır.
O A K Ş A M IN SO H B E T K O N U LAR I
K
E M A L T a h ir soh b et meclislerine bayılır. Sesi, öfke ve alaycılık arasında gidip gelen konuşma tarzı, ko nuları şaşırtıcı açılardan eie alışı, onu bulunduğu mecliste merkezleştirir. Hele, konuşma sırasında, güreşte peşrev atar gibi kabadayı bir edayla fırlat tığı kelimeler, deyimler, kısık kahkahalar çekiciliğini büsbü tün arttırır. Sohbetinde bulu nanlar, günlerce ağızlarından onun kendine özgü deyişlerini düşürmezler. Fakat, Doktor Siyam i E rsek baştan aşağı kanser sarmış sol ciğerini aldı ğından beri K em al Tahir, renk vermemeye çalışırsa da, artık o eski formunda değildir. “ D u r h ele” li, “ Hele b a k ” lı, “ K a lta b a n ” lı konuşmalar git miş, sakin, sabırlı, sessiz bir K em al T a h ir gelmiştir. O son gecede ortaya atılan konular, eskiden olsa K em al T ah ir'i gümbür gümbür gümbürdetir- di.Y u n a n is t a n 'd a ve O s
manlI İmparatorluğumda
halkların gelişimi, A lm a n ya ' daki T ü rk işçileri, A n ad olu insanı, J a p o n kalkınması ve faşizm. K urtu luş Savaşı yılla rında İngilizlerle ilişkiler gibi konular üzerinde gezinildikten sonra, söz gelir K em a l T ah ir' in romancılığına varır. Kendisi ve romancılığı üzerine söyle nenleri K em a l T ah ir, hiç tar tışmaya katılmadan sükûnetle dinlemektedir. Orada bulunan ların çoğu, K em al Tahir'in romanları içinde tarih tezleri geliştirmesini beğenmektedir ler. Sadece M ete T u n ca y , ta rihe sadakat gösterilmediğini, olayların ve gerçeklerin saptı rıldığım; “ K u rt K anu nu ” nda geçen A ta tü rk , is m e t Paşa, K ara K em a l, A b d ü lk erim gibi şahsiyetlerin gerçek kişi likleri dışında ele alındıklarını ve bunu, tarihe karşı bir so rumsuzluk saydığını söyler. İs mail C em , K em a l Tahir'in T ü rk düşünce hayatına getir diği özgür ve özgün anlayışın böyle yorumlanmasını haksız bulur. A li S lrm en , “ T a rih çi ve bilim ada m ı ola ra k o d e diğinizi siz kendiniz yapın, rom a n cıd a a ra m a y ın .” der. Sanatı etrafında daha bir güre devam eden eleştirileri ve sa vunmaları sükûnetle ve sabırla dinlemeye çalışırken K em a l T a h ir'in rahatsız kıpırtılar (l)cıamı Sa.Kı, Sü.7 de)
Çorum mahpushanesi;
16
Temmuz
“ BacT’ya İlk mektup
"Sevgili bacım Semiha;
Bolu'ya vasıl olur olmaz yolladığın 15 lira ile bu hafta gönderdiğin 20 lirayı aldım. Teşekkür ederim. Teşekkür ederim demek, dile kolay. Adeta hızır gibi imdadıma yetiştin.
Son aylarda işlerim hiç de parlak gitmedi. K ari katür de. Yedigün de romanlarımı basmıyor. Bundan başka geçen ay Tasvir Gazetesi'nden heyecanlı, ko mik, maceralı bir roman ısmarlamıştardı. Oturup acele yazdım. Gönderdim. Kırk gün oluyor, cevap içrilmedi. Son gelen Tasvir Gazetesi'nde bir de ne göreyim, başka bir roman ilan ediyorlar. Teklif mek tubunda, ‘Okuyun b eyler kahkaha ile g ü lecek , okuyan k ü çü k hanım lar ise rom an tik h islere
kapılarak ağlaşacak’ demişlerdi. Beyleri güldürüp
küçük hanımları romantik hislerle ağlatacak marifeti gösteremediğimi biliyorum. Bir kere okuduktan sonra, meydana çıkan matah ile istenen şey arasında hiçbir münasebet kalmadığını anladımdı ama, gene de yol- ladımdı. Bana yardımı düşünenleri de beyhude yere sıkıntıya sokmuş oldum. . Reddetmeyi de münasip görmüyorlar. Reddetmedikçe kitabı geri vermeyecek ler. Kitap geri gelmeyince ben başka bir yere yollaya- mayacağım. Velhasıl iyi bir fırsatı beceriksizliğimden ve kabiliyetsizliğimden böylece kaçırmış oldum.
Başka bir matbaaya da bir polis romanı yollamış tım. Onu da “ Elim izde birikm iş kitap ç o k ”diye iade ettiler. Kısaca, ahvalim pek de sevimli değildi ki yardımın yetişti.
Göndereceğin kitaplar için peşinen teşekkür ede rim. Okuyacak bir şeyim kalmamıştı. Mamafih bu günlerde okumaya vaktim de yok ya ... Şimdi “ B ir
M ülkiyet K a lesi" isimli bir roman yazıyorum.
Bitmek üzeredir; Dörtyüz küsur sayfa tutuyor. Buna çok ehemmiyet veriyorum. Sebebi de 5 - 6 ciltlik bir serinin ilk kitabı olmasıdır. Mevzu şu; Bir adamcağız mutlaka bir ev sahibi olmak sevdasına düşüyor. Çok tuhaf maceralardan sonra buna muvaffak oluyor. Adamcağız bir yüzbaşıdır. Sırasıyla Balkan Muhare besi'ne, Birinci Cihan Harbi'ne, Kuvayı M illiye mu harebelerine iştirak eder. Bütün bu yakın tarihin ehemmiyetli vakalarım işte bu orta halli adamcağızın gözüyle yaşarız. A sıl kahraman bu adamın oğludur ki, onun maceraları diğer ciltlerde devam edecek. Okuyup fikrini bildirmeni isterim. (x)
Enişteme hürmet ve sevgilerimi lütfen yolla. Gözlerini hasret ı* seugiyle öperim sevgili bacım. Kemal T ahir."
(x) Bir M ülkiyet Kalesi, Kemal Tahir'in kendi aile hikâyesidir.
YOLUN SONUNA D O Ğ R U L T 1,.
S em ih a H anım , a cı y ılla n g erid e bırakıp birbirlerine ka vu ştu k ta n 18 yıl son ra , bir a ra d a . A rtık ikisi de 60'lan na m erdiven d a yam ışlardır ve rom a n u stası, ağır a ğır, m ü - eadeleli bir ö m r ü n sonu na ya k la şm a k ta, a m a m ü cadeled en asla va zg eçm em ek ted ir.
• Kemal Talur’in Sem iha H am m ’a yaz
dığı, eldeki İlk m ektup 16 Temmuz
1946 ta rih in i taşıyor ve rom an cı o
tarih te Çorum H apishanesl’ndedir.
Şöyle başlam ıştı Kem al Tahir, bu ük
m ektuba: “Sevgili b a cım Sem iha...”
EMAL Tahir'i kaybettiğinizi anladığınız o * * anda nasıl duygular içindeydiniz, bana anla tabilir misiniz?”
demiştim, daha sonra, bir gün.
“Artık öiümün acısı küllenmiştir”diye düşünüyor
dum.
SemihaHanım bana kopuk kopuk yaşadıkları
hayatı anlattı. Onları ve başkalarından öğrendikle
rimi bu dizide yeri geldikçe yazacağım.
Kemal Ta hir'in SemihaHanım'a yazdığı eldeki ilk mektup
16.7.1946 tarihini taşıyordu. -Romancı o tarihte
Ço rumHapishanesi'nde idi.
Semiha'yıda örfi idare,
İstanbuldışına çıkarmış,
Bolu'yasürmüştü. Henüz
aralarında hissi bir bağ yoktu.
Semiha Kerim Sadi'nin karısıydı ve
Kemal Tahir, 10yıldan
fazla birsüredir bu aile ile tanışıyordu, evlerine gidip
geliyordu. Zaten o yıllarda
Kerim Sadi'ninevi,
sol aydınların uğrak yerlerinden biriydi.
Semiha'yı kültür düzeyi yüksek bir aile çerçevesinde tanımıştı Kemal
Tahir.Yaşı 22 - 23 var yoktu.
Galatasaray'ı liseikiden terk ettikten sonra bir sürü işe girip
çıkmış,sonunda
BabIali'yeadımını atmıştı.
Nazım Hikmet'in bütün genç aydınları büyülediği günlerdi.
Kemal Tahir de çok başarılı şiirler yazıyor, toplum meseleleri üzerinde düşünüyor,
Kerim Sadi'ninzengin kü
tüphanesinden alıp okuduğu kitaplar üzerinde gece-
yarılarına, sabahlara kadar konuşmaktan, tartışmak
tan yorulmuyor, durmadan akümülatörünü dolduru
yordu.
Kerim Sadi'ninşahsiyeti yanında
SemihaHanım'ın kişiliğinden de hoşlanıyordu. Onun ihtilal
Rusyası'nda Şark Üniversitesi'nde uç yıllık bir eğitim gördüğünü öğrendikten sonra bu genç kadına
saygısı büsbütün arttı...
Çizgilerle Hayattan Rekorlar
(plJlîYKKSS
/
Kurbağanın dünyası.
B İL D İĞ İM İZ SERÜVEN M E R A K L IS I ____ 3Ğ ASI (BUFO , -HK A K A KURBACim a l a y a d a ğ l a k/n/n t.
D ü n k ü ç ö z ü m
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1 2 3 4 5 8 7I
Soldan sağa ~J
1 - Fazlaca arzu etme ve öz leme... Kutsal savaş, 2 - Mutlu luk... Lahana (halk dili), 3 - Hal veti tarikatının kotlarından biri... Baryumun simgesi, 4 - Büyük çe... Kastamonu'nun bir kıyı il çesi, 5 - Bir nota... üye... Tarla ve bostantara su akıtmak için açılan yol, 6 - Gökteki dede... Su... Siyah tenli, 7 - Atları yürüt mek için söylenen söz... Ensiz... Bir çeşit ipek kumaş, 8 - Elma, armut, ayva gibi meyvelerin yenmeyen İç kısmı... Meyve sa- ttcısı, 9 - Yeni buluş... Eski bir
dayak aleti, 1 0- Çarçabuk... Kö pek.
Ivu ko n d an a ş a ğ ıy a
1 - Yararlanma, 2 - Şiir yazan... Bir renk, 3 - Ticareti meslek edinmiş olan kimse... Kelime bölümü, 4 - Kazdağı’nın eski bir adı... İiaç... Parlak kırmızı renk te olan, 5 - Kullanılmamış... Özelliksiz ve düpedüz, 6 - Avru pa'da bir başkent... Bir renk, 7~ Kertenkele derisi... Demirin simgesi, 8 - Şık, nazik ve terbi yeli... İnek, manda gibi büyük baş hayvanlara veriien ortak ad, 9 - Üzeri pullarla kaplı olan.r a m e a r a n m r a t i r a r a r a r a r a n r a r a e n c a r a r a n ı ? n c r a n u r a s e
m .13130!
İri gözlü bir kertenkele türü... • Kas, 1 0- Alüminyumun simge- „ si... Bir balık cinsi, 1 1- Davut ® Peygamberin ilahilerini ve ya- g karışlarını İçeren kitap... Bir er kek ismi, 1 2 - Gözleri gör--|Q meyen... Boyunbağı.
z
Î S B
t i z
Ï
z h z
_______ ■
_
rm
__________
Semiha ya Mektuplar
içinde bulunduğu bazı dostlarının dikkatini çeker. Sonunda o da konuşur. İsm ail C cm 'in, K em al Tahir'in ölümünden sonra M illiyet'te çıkan yazısın dan öğrendiğimize göre, şunla rı söyler:
“ S iz g en çle re , ö n c e şunu b elirtm eliy im . Hayatım b o y u n ca bir sistem dahilinde düşünm eye ça lıştım ve bun a a lıştım . Y a z d ık la rım , s is tem li dü şün m en in m a h su lüdür. B ugüne k a d a r kendi doğ ru ltu m d a ya n bşa dü ş m edim ve yazd ığım a pişm an o lm a d ım . İn s a n la r y a n lış yapabilir. A m a b en im gibi ç o k çek m iş in sa n la r b ir b a k ım a talihli sayıkrlar. B e n im geçtiğ im yollarda k e n dini tü k eten ve o a cıla n ç e k en in sa n la r için doğ ru la ra va rm a k daha kolayd ır. T a rih b ir gü n beni yargılarsa, rom an la rım d a yanlış yap tığım iddiası b oşlu k ta kala
ca k tır. B en rom an la rım da dünü ya zd ım , a m a bu gü n ü de ya n sıtm a k istedim , hatta gelecek için y a zd ım .” KOMŞU EVİN D E HAYATA V E D A
M
E H M E T B a r la s ’ lar- daki davetten ayrılıp G öztep e'd ek i evlerine geldiklerinde saat geceyarısını geçmişti. Birinci kattaki kom şuların ışığı yanmaktadır. “ B i zim ka ta çık a ca k g ü cü m y o k , şurada biraz solu k la n a lım .” der karısına. S em iha Hanım endişelidir. Biraz önce, H aydarpaşa N u m u ne Hasta nesi'nin önünden geçerken, “ N öb etçi b ir d o k to r vardır, b ir g ö rü n istersen .” demiş ve K em al T a h ir, “ B ir şeyim y o k , g a z sa n cısı, fasulye pi lava d a y a n a m a d ım .” diye reddetmiştir. Komşunun evine girince de, “ Bana b ir ıh la m u r yapın , varsa biraz k a r b on a t v e r in .” demiştir. Böy- lece saatler geçmiş, K em a l T a h ir bir türlü kendi katlarına çıkmayı göze alamamış, bu arada ağrıları da hayli artmış tır. Sonunda doktor çağrılma sına razı olmuş, oturduğu yer de büzülüp kalmıştır. Doktor geldiği zaman neredeyse gün ışım a k ta d ır, saat sa b a h ın 5.30'udur. “ B akalım n eyim iz v a r ü stat” diye K em a l T a h ir' in nabzına el atar doktor. Nabız yoktur.
S em ih a Hanım ne olup bittiğini bile anlayamamıştır. “ Kemal öldü m ü !” , “ H ayır, Kemal ö le m e z !”
K em a l'i biraz da o yarat mıştır. K em al T a h ir onun sa dece kocası değil, hayatta sa hip olduğu tek çocuğu gibidir.
Y A R IN : N A Z IM D A A TA TÜ R K 'E B A ŞV U R D U
V
13 Haziran 1988 Pazartesi (5 )
Kemal Tahir'in kaleminden, dramla
noktalanan bir dönemin hikayesi
SON HOROZ
S
İZ; sağınızı solunuzu toplayıp doğru dü rüst bir il kongresi düzenlemeyi bile beceremiyorsunuz...Sız; kalbi gerdek heyecanıyla çarpan da mat telaşından sıyrılamadığınız için. Kurultayı nızı, koskoca İstanbul'un temsilcilerinden yok sun bırakma şaşkınlığını da göze alabiliyorsu nuz...
Siz; her fırsatta iktidar partisini yamalı boh- çalıkla suçluyorsunuz. Ama dönüp; kendi par tinizi tutkalla yapıştırılmış kırık vazo görüntü sünden kurtaramıyorsunuz... Lider demlen kişi nin. hiç değilse yapıştırıcılık işlevi olduğunu, belki de idrak edemiyorsunuz...
Dün. acemiydiniz... Ama bugün; dilinizi ağız boşluğunuzun içinde az buçuk dolaştı racak deneyimi bile kazandınız... Yine de, şu kırık, dökük vazodan yapıştırdığınız her par çanın ardından, hâlâ, yeni birkaç parçanın ayrılıp dökülmesine, çare bulamıyorsunuz...
Siz; iktidar alternatifi olma, politika seçe nekleri de üretme iddiasındasınız... Oysa, ülke nizin Başbakanı kalkmış, 36 yıllık aradan sonra delibozuk komşusuyla el sıkışmaya gidiyor Veee; sizin ağzınızdan, tek kelime çıkmıyor...
Dilersiniz; yapıcı, yol gösterici rolü oynar sınız Olmadı; "Tutarsız, sakat politika" der, yerden yere çalarsınız...
Nerdeee!... İlamaşallah; istifinizi hiç boz muyor. kılınızı bile kıpırdatmıyorsunuz.
Sanki siz. Türkiye'de yaşamıyorsunuz... Ül kenin gündeminde böyle bir konu tanımıyor sunuz...
Allahınızı severseniz; siz orada necilık ya pıyorsunuz?...
Belki de. Denizlili mılletvekilınizın girişimini, marifet sayıyorsunuz...
Yok; "Olup bitenin vatla farkında deği lim" diyorsanız; bana kulak veriniz...
• Hazırlayan: Sadun Tanju
Alaya altlığı “isyana teşvik”
suçlaması, Tabirin
mahkûmiyetiyle sonuçlanıyordu
/
Ti FANIM .HİÇ canım sıkılm ıyor. N uri Tahir'in sen elerd en
b eri bahriyeli olm ası bana buradaki hayatı y a dırgatm ıyor.
Bütün subaylar, çavuşlar, n öb etçiler ço k na zik ve iy i insanlar. Çok havadar, hol güneşli, p ü fü r p ü fü r bir kam aram var. Sabahtan akşam a kadar denizi seyred iyoru m , yazıyoru m . Günde ü ç k ez g ü verted e g ezm em ize izin veriyorlar. Ya nımda bir g em i polisi olduğu halde dolaşıyorum . H er gü n g a zete aldırm ak kabil. Bundan baş ka Yavuz un kitaplığından faydalam yorum . B i ra z zam an g eçerse, d eğm e tarih rom ancıları, özellikle ünlü Abidiıı D âver'i yaya bırakacağım .
Velhasıl öyle rahat, öyle sakin , öyle sayfı- yelik bir istirahat d evri yaşıyorum k i, saçm a layıp dolu dizgin şair olabilirim .
A nnem y em ek leri h iç m erak etm esin. E ğer beni 90 sa ğ okkaya yü kselm iş görü rsen iz, kaba hat aşçı başının değildir. Şim dilik subayla t 'in aş- hanesinden yem ek yiyoru m . Bu biraz tuzluca,
ayda 16 - 17 lira kadar biı-şey tutarm ış. Sonra
günde bir paket sigara, ayda 4 lira da bu tutu- y o r. Şu halde, istirah ate çek ilen K em al Tabir şim dilik ayda 20 liraya m uhtaçtır.
N uri T a biri uzaktan görü yoru m . O da çok iyidir. Vaziyet herhalde yakın bir zamanda belli olur.
S eni uzun müddet, dul bırakacak d eğiller y a ... G özlerini öperim sevgilim benim .
K em al Tabii’. ”
(★ ) kem al Tahir o tarihte Fatma İrfanla erlidir. Hu mektup Kemal Tahir'in tutuklandıktan sonra yazdığı ilk mektuptur. Olayı hiç ciddiye almıyor.
TAKTIK!
M
İLLETVEKİLİNİZİN adı. Adnan Keskin... Seçildiği günden bu yana, olanca silikliğim sürdürmüş olmalı ki, başkentin ne kapalı kapı ları ardında, ne Nasrettin Hoca türbelerinde: ne de siyasi kulislerinde, adı ve hükmü var...Grupta; hele hele Genel Kurul'da. yüz , izgilerini hatırlayabıleni çıkarsa; aşkolsun, de- ■ ım ,,
Ama, usuldendir... Böyle meçhul şöhretler, kestirme yoldan isimlerim cilalayıp üstünü yal dıza bulamak gereğim duydukları zaman, ucuz kahramanlıklara soyunurlar..
Yaptıkları; karavana atmak ve kabakâğıt cartlatmaktan ibarettir de. yuttururuz sanırlar..
Kımbilir; belki de bu Keskin hazretleri, bol
horozlu partinizde bir de Denizli kökenlisi ol sun diye, başını dikip ibiğini şişirmektedir.
Hedef diye; bilir misiniz kimi karşısına almıştır?...
Hafize ÖzalT
Onun. Süleymaniye Camii'ne gömülme sini, Danıştay’a götürmüştür...
Tanrı'nın rahmetine kavuşmuş insanlar hakkında, yargı yoluna gidilir mi?...
Hele konu. Bakanlar Kurulu kararıyla ger çekleştirilmiş bir defin olayından ibaretse...
Ama; işi çomaklayan, tesadüfün rüzgârıyla politika denizine dalmış ve de ar damarı azıcık yıpranmış bir maceracıysa; ondan bu densizlik,
elbette beklenir...
© A tatü rk'ü n h astalığın ın a ğırlaştığı 1938
yazında, dünya y en i b ir savaşın eşiğinde;
Türkiye ise, A tatürk’ten son ra h a lin in ne
olacağı endişesindedir. Böyle b ir ortam da,
okudukları v e yazd ık ların ın öm ürlerinden
15 ya da 28 y ılla rı alıp götü receğin i ne
N azım H ikm et, n e K em al T ahir ne de diğer
ile r i c i a y d ın la r k a v r a y a b ilm iş le r d i...
• A sk e r i isyana teşv ik le suçlanan v e do
laplarındaki dergi ve k itap lar yü zü n
den tu tu k la n a n a y d ın la r, m ahkem e
önüne çık ıp da h ak ların d ak i m ahkû
m iyet k a ra rla rın ı dehşet içinde dinle-
yin ceye kadar; suçlam aları önem sem ek
b ir yana, ciddiye alm am ışlardı b ile ...
»
L
T A T Ü R K ’ ün A I hastalığınıngi-i
doruk ağırlaştığı I S A B o 1938 yazı, ül-kode endişelerin la£ıaB™ss“ *“ kaynaştığı bir dönemdi. A tatürk'ten sonra iktidara kim gelecekti? İ'İki nin hali ne olacaktı? A v ru p a ' da M ussolini ve Hitleı-; R us ya'da Stalin, dünyayı nasıl bir felakete sürüklüyorlardı? (,'ev remizde veya dünyada bir lıarp çıkarsa, Atatürk'siiz bir T ü r kiye kendini nasıl koruyabilir di. Savaş, bizi, lıir iç kargaşa yaşarken yakalarsa perişan ol maz mıydık?1938'de C um huriyet, he niiz on beşinin içindeydi. K u r tuluş Savaşı yaraları ve acı ları taze sayılırdı. D ersim İs yanı. dalıa bir yıl önceki olay dı. C u m h uriyet kurulduğun dan beri isyanların, gerici baş kaldırılnrın, kanlı siyasal kav gaların sonu gelmemişti.
Hu arada, A ta tü rk D ev- rim le ri'v le yaratılan sosyal uyanış ve kazanılan özgürlük ler, rejimin bir nevi “ k u rd u " haline dönüşmüştü. İnsanlar ve kitleler, tarih süreci içindi çağdaş bayattan uzak kalışı mjzın eksikliklerini ilaha ile rinden duymaya başlamışlardı. Rejini, bu eksikliği onların is t ediği hızla gideremiyordıı. Te ıııelde. A tatürk'ü n devrimci düşüncesine bağlı ilerici aydın lar arasında “ y o z la ş m a ıla n şikâyetçi olanların sayısı gide rek artıyordu. A tatü rk D ev rimciliği içinde, yeni bir baş kaldırının merkezi haline gelen bu “ sol k a n a t” . ııc yazık ki, zaten bunalmış olan iktidarda- kilerin öfkesini arttırıyordu. Edebiyat, sanat ve basın y o luyla büyüyen muhalefeti, on ların gözünde, en büyük Leh like sayılmaya başlamıştı.
GUZEL “E V E T
B
EN; "Bay No... No” Güneş Taner'in. Ev- ren’ı gezleyen geleneksel boşboğazlığı karşısında Özal'ın tavrını, daha değişik görmek isterdim. Çünkü hep biliyoruz ki. Hafize HanımTn vasiyeti gerçekleştiyse. bu. Cumhur başkanının son sözüyle olmuştur...Böyle acılı günde; hele Çankaya'nın zirve sinden uzatılan dost elinin ısısı, herhalde hep hatırlanmalıdır...
Acılı gün. dedim... Aslında, o günün göz yaşı dolu saatlerine dönmek gerek...
Başbakan Özat'a kara haber; yem ulaş mıştır ... Beklenen sona, belki nicedir kendisini alıştırmıştır da. evlattır... Ve: hiç değilse o birkaç saat için, Başbakanlığını unutmuştur...
Yoksa; hemen telefona sarılması... Proto kolün tum geometrik dengelerini sarsması mümkün mu?
Özal, titreyen sesiyle, annesinin vasiyetim Cumhurbaşkanına aktarır...
Hafize Hanım, Süleymaniye Camii'ne gö mülmeyi arzulamıştır...
Bu tür bir toprağa veriliş. Bakanlar Kurulu kararım gerektirir de. sonrası önemli...
ANAP Hükümeti üyelerinin. Başbakanların dan gelen bir ricayı, geri çevirmeleri, elbette düşünülemez... Fakat, son imzayı Sayın Cum hurbaşkanı atacağına göre; ya onun tavrı ne olacak?...
Böyle bir lütuf isteğinin tek cevabı olabilir: " E v e t” Fakat E v re n 'in k l, te re d d ü tsü z "Evet"...
Ve. telefon kapandığı andan itibaren, “ Evet” in bütün sonuçları, ekspres hızıyla ger çekleşir...
ANA VASİYETİ
Ö
ğünlerde de. hayli tartışılmıştı.Bu; elbette özel bir davranış, yaratılmış bir ayrıcalıktır..
Rahmetli Hafize Hanım, Türkiye Başba kanının annesi olmasaydı, Süleymaniye Ca- mil'nin avlusunda toprağa veriliş, kimsenin havsalasından bile geçmeyecekti.
Ama. Turgut özal'ın da yerinde kim olsa, bu tur bir ana vasiyeti karşısında, aynı duyar lığı gösterecekti..
Şimdi, cenaze davasıyla Danıştay kapısını çalan, şu biçare Keskin Elendi bile...
Sonra, hep biliyoruz. Hafize Hanım, bu türden ne İlk örnektir, ne de sonuncusu olacak tır..
İşte. Fuat Köprülü... Gerçi o, bizim BabIali'nin uç beş adım ötesindeki, kendi soya dını taşıyan türbeye gömülmüştür ama. Köp- rülü'nunkı de. özel izin sonucudur..
Bakanlar Kurulu üyelerinin tek tek imzasıy la gerçekleştirilmiştir...
SEN YANIYIASAN, BEN YANMASAM
lam ıştı. ikisinin orta k yan ları öylesine ço k tu k i... K em al T ah ir, m ahpusluk hayatı- na h em en hem en birlikte başladıkları Nazm ı için çıkartılan 1950 affıyla özgürlü ğü ne kavu ştu. Nazım ın hayatı ise, başka bir yön e d ö n e ce k ve 1938'de A ta tü rk 'e “ Türk inkılabı ve senin adına ant içerim ki su çs u zu m “ diyen, a m a sesini du yu ram ayan ozanın ya şa m ı, T ü rk iye'ye d ö n m e özlem leri için de, M oskova'da sona ere ce k ti...
ŞEYH HAZRETLERİ VE DEMİREL
B
İR de. dinle politikanın Hatize Hanım adı etrafında yumaklaştırılmasını eleştirebilir ler... Ama. onun da örneği varHem de. dün denebilecek kadar yakın bir geçmişte. Süleyman Demlrel’lı AP dönemin de...
Şimdi. Hafize Hanım konusuna, bir de Nakşibendilik sıçratmak istiyorlar O zaman da sorun. Nakşibendi Tarikatı’nın bir şeyhi ile ilgiliydi...
Şeyh Mehmet Efendi (Kotku). Demirelin saygısını kazanmış kişiydi... Tarikatçılığın için de. fakat kör yobazlığın karşısındaydı. Yerinde telkinleri, en elektrikli anlarda olumlu yönde ağırlık koyması, bugün de hayırla anılır...
Onun gibi, din adamı olup politikacının din sömürüsü yapanını “şıp" diye gözünden tanı yanına: ve daha o an sat dışı bırakanına, az rastlanır...
Mehmet Efendi nin de o türbeye gömülme isteği. Demirel Hükümetince olumlu karşı lanır... Karar alınır...
Fakat. Şeyh Hazretleri henüz hayattadır. O. ruhunda yeşeren bir önsezi üzerine, pek yaklaşan kaçınılmaz sonu için, bu tür İstekte bulunmuştur...
Talihsizliğe bakın ki; AP'nln azınlık iktidarı. Mehmet Efendi'nin ömrüyle aşık atamaz.
Şeyh Hazretleri'nin bütün formaliteleri tamamlanır da. AP iktidardan devrilir:
12 Eylül fırtınasının silkelemesiyle... Mehmet Efendi, aylar sonra hayata gözle rini yumacaktır..
Bu gibi hallerde. Türkiye'de ne olur; bilirsi niz...
Kimse; devrik bir hükümetin attığı imzaları geçerli saymaz Hele o hükümet askeri darbe tokadı yiyip yerle bir olmuşsa...
Ama hayır Mehmet Kotku. Demirel Hü- kümetl nin aldığı karar doğrultusunda toprağa verilir.. Taa başlangıçta, vasiyet ettiği gibi, Süleymaniye Camii'nde.
Milli Güvenlik Konseyi üyeleri. Nakşi da yanışmasının gereğine uydukları için mi?
Değil!...
İnsancıl duygularla hareket ettikleri, benlik lerinin derinliğinden yükselen gönül sesine ku lak verdikleri iç in ..
ALOTM
AÇIKTIR
• Ata’ya sunulmayan mektubunda,
Nazım Hikmet, başına gelen fela
ketin, adaletle Ugisi olmadığını,
sadece siyasi bir öfkeye kurban
gittiğini belirtip ‘Türk inkıla
bına ve senin adına and içerim
ki suçsuzum...” diye yazıyordu
B
A ŞIN A gelen felaketin adaletle alakası olmadığını, siyasi bir öfkeye kurban gitti ğini anlayınca N azım H ik m et, A ta tü rk 'e şu mektubu yazmıştır;"Cumhur Reisi Atatürk'ün Yüksek K a tına,
Türk Ordusunu isyana teşvik ettiğim iddia sıyla 15 yıl ağır hapis cezası giydim. Şimdi de
T ürk Donanması'nı isyana teşvik etmekle töh- metlendiriliyorum.
Türk inkılâbına ve senin adına and içerim
ki suçsuzum.
Askeri isyana teşvik etmedim.
K ör değilim ıX senin yaptığın her ileri dev hamlesini anlayabilen bir kafam, yurdumu seven bir yüreğim var.
Askeri isyana teşvik etmedim.
Yurdumun ve inkılâpçı senin karşında alnım açıktır.
Yüksek askeri makamlar, dedet ve adalet, küçük bürokrat, gizli rejim düşmanlarınca alda tılıyorlar.
Askeri isyana teşvik etmedim.
Deli, serseri, mürteci, satılmış, inkılâp ve yurt haini değilim ki, bunu bir an olsun düşüne bileyim .
Askeri isyana teşvik etmedim.
Senin eserine te sana, aziz olan Türk dilinin inanmış bir şairiyim. Sırtıma yüklenen ve yükle tilecek hapis yıllarını taşıyabilecek kadar sabırlı olabilirdim. Büyük işlerin arasında seni bir Türk şairinin felâketi ile alakalandırmak iste mezdim .
Bağışla beni. Sem bir an kendimle meşgul ettimse, alnıma vurulmak istenen bu "inkılap askerini isyana teşvik" damgasının ancak senin ellerinle silinebileceğim inandığımdandır."
Başvurabileceğim en inkılâpçı baş sensin. Kemalizmden ve senden adalet istiyorum. Türk inkılâbına ve senin başına and içerim kı, suçsuzum. N A Z IM H İKM ET R A N”
0B u m ektu p A ta tü rk'e sunulam am ıştır..
K IR IL A N K A N A T L A R
K
E M A L T a h ir, 1938 ya zında başına gelen felake tin büyüklüğünü ilk gün ler anlayamadı. Biiyiik bir adli yanlışlık yapıldığını, iftiraya uğradığını, daha ilk araştırma ile suçsuzluğunun meydana çı kaçağını sanıyordu.İşin aslına bakılırsa, onda çok daha tecrübeli olan, Ru: ihlilali'nin fırtınalı günlerin M oskova'da yaşamış ve siya sal kavganın, özellikle aydın insan yiyen mekanizmasının iş leyişini gözleriyle görmüş bir N azm ı H ikm et bile, işin cid diyetini kavramış değildi.
1938 baharında ve yazında üst üste patlak veren “ H arp O k u lu " ve “ D o n a n m a ” olay larının ömürlerinden 28 yıllar. 15 yıllar alıp götüreceğini akıl larına bile getirmiyorlardı.
(Devamı Sa.19, Sü.l'de)
S
İMDİ; Danıştay, tarihinde ilk kez çattığı, bir davayla karşı karşıya..Yargıçlık mesleğinin imbiğinden süzülüp o düzeyde görev üstlenen kişilerin, hangi yönde karar verecekleri, sanırım belli...
Ama. aksini düşünelim... Milyon kere mil yonda bir ihtimalle merhamet duyguları nasır- laşanlara özgü, ters bir sonuç çıktığını, tarz edelim...
Henüz tazeliğini koruyan toprağın açılıp rahmetlinin bir başka kabre taşınması, onun kemiklerini hiç mı sızlatmayacaktır?...
Hadi, o olasılığı akla getirmeyelim... Peki; bu ibret tablosu karşısında, bizzat Danıştay zorlayıcısı vicdanında, hiç mi sızı duymayacak tır?...
Bir de; ona soralım: Şu, ar değil de kâr yılında, kazancı acaba ne olacaktır?...
Karalarla beslenmiş bir katranlı şöhretten
başka... K A R I 1 F Ç K A f l F M K em a l T a h ir (soldu) ile kardeşi iıH flU ty n H U t n i N u ri, k a d erb iıliği etm işlerd i... H a
yatları b o y u n ca birbirlerini yalnız b ıra k m a ya n iki k a rd eş, Ç oru m C e za e v in d e b ir ara da f o t o ğ r a f ç e k tirirk e n , sanki “ k a rd e ş d a ya n ışm a sın ı” b e lg elem ek ister g ib iy d ile r...
K
EPENGİ, SHPTıyle kaldırdım; SHP ile devam edeyim...Adam var. İsmail Cem gibi; tüm içtenli ğiyle bayrağı açıyor...
Belki: zamanı geldi diye... Ola ki; baştan kara gidişe daha fazla dayanamayacağı için..
Ama adam var; yüreğinde aynı duyguların ateşini körüklüyor... Hiç kuşkusuz, ihtirasın kat merlisiyle sarsılıyor.. Yine de. “renkslz”i oy namaya bayılıyor...
Hedeflerinde; hep salam politikası, aşındır ma metodu...
İlk aşama, parti yönetiminde bir iskemle... Derken; iskemleler, iskemleler.. Onların üzerine oturtulacak bendeler...
Sonra, daha ileri aşamada bir görev... Ve nihayet, liderlik...
Ya; karşısında boyun büküp önünde düğ me iliklediğine, pes ettirerek
Ya da: avenesiyle işe el koyarak.. Oldum olası, bu hesapları yapıyor; sab rının. er geç kendisini sonuca ulaştıracağına inanıyor...
Herkesi kör, âlemi sersem sanıyor da. onca incelik arasında, birkaç püf noktasını göremiyor...
Artık gelenekselleşen taktiğinin ezberlere yerleştiğini.
Karizması, usta dili ve parlak girizgâhına rağmen, kısa bir süre sonra hayal kırıklığı yarattığını... Böyle böyle de bıktırdığını...
İnsan beyninin unutma eğilimiyle, şu yeni dönemde, belki yeni soluklar aldığını..
Fakat; hiçbir özgünlüğü olmayan politika sıyla. dün baştankara ettiği gibi bugün de edeceğini...
Üstelik; tezgâhladıkları, hep aynı, bilinen ve bellenmiş tertipler olduğuna göre; bu kez mas kesinin çok daha çabuk düşürüleceğini...
G Ü N Ü M Ü ZD E O YN AN AN A C /K T E N İS İN . K A P A LI SALONDA O YN A N AN J E Ü D E F A U M E A D IY L A , 1050 YILINDAN BE R İ F R A N S IZ M AN ASTIR LAR IN D A OYNAN, GERÇEK TENİSİN B İR TÜRÜ OLDUĞU BİLİNİYO R.
B U OYUNU T İC A R İ K A Z A N Ç K A Y N A Ğ I
S
b u ğ u nd ü n y ac a m TANINMIŞ TEN İS Ç İ A0
¿ER MAÇLARDAN S M İLYARLAR K A ZA M N ! YOKLAR. 1960 fa DOĞUMLU ÇEKOS. U İO V A K OYüK/CU B /V A N L E N D L .m Zf
YIL/NDA Z MİLYON i 2 8 <SWV 8 50 DOLAR 1 KA ZA N A R A K ERKEK] [ TENİSÇİLER ARA . ’S/NDA PARA KAZAN. IN A L İN E G E T İR M E Y İ A K /L ED EN İL KI OYUNCU B İN B A Ş I WALTER CLOPTON'. f D U (1 8 3 3 -19/21 B /N B A Ş I CLOPTON ■ 23 ŞUBAT 1872i' TE Ç İM TENİSİ DİYE
Bil in e n A Ç IK T E N İS İN ’SPRAIRISTIKE A D IY LA PATENTİNİ A LD I.
Basınköy
otobüsleri
yeterli hizmet
yapamıyor
Oyun, set
ve m aç
P eder
Ig n a tiu s 'u n / S phairiştiğe oynam ak ısıt İM A REKORUNU KİRDİ.K
Ü Ç Ü K Ç E K M E C E ve Basınköy istikam etin den Kminönü'ne sefer ya pan belediye otobüslerinin yetersizliği nedeni ile Ba- stnköy Eminönü otobüs leri tıklım tıklım dolmakta ve birçok vatandaş bu bir, bir buçuk saatlik yolu ayakta gitmek mecburiye tinde kalmakta ve çok kere de trafik tıkanıklığı nedeni ile işlerine geç kalmaktadır lar. Otobüs seferlerinin dü zensizliği ve kontrolsüzlük nedeniyle de vatandaşlar işe gidiş ve işten çıkış saat lerinde saatlerce otobü s beklerken bazen ¡ki oto büsün üst üste geldiklerine şalıit olmaktadırlar. Bu se ferlerin biraz artırılması ya da diğer semtlerde olduğu gibi Basınköy'c de lıaİk otobüsleri işletilmesi ve se ferlerin düzenli bir şekilde ya pı İması n ı n sağlan m ası halinde, bu güçlüklerin bii- yıik ölçüde kalkacağına inanıyor ve hıı linkli isteği mizin yerine getirilmesini bekliyoruz.N A F İ ÖN A L (B asın köy Halkı A dına)
l id e r in
a f f e t m e d iğ i
İ
NÖNÜ adının gücüne inananlardanım... Parti nin sonunu nereye vardırır bilemem de. Kurultay da. keyfe kederin dışında bir sorunla karşılaşmasını beklemiyorum...İsmail Cem, “Şanslarımız eşit" demiş... Bu yüksek sesli yargısına, kendisinin de katıldı ğını pek sanmıyorum.
Ama mücadele, görünüşte demokratiktir... İsmail Cem de. ortaya atılmakta sakınca gör memiştir...
Bir umut taşıdığı için mi?.. Zannetmem... Ama ileride, daha İleride: tekrar İsim ara yışları gündeme geldiğinde, onunki hafızalarda hep taze kalsın, hep hatırlansın, önerilme şan sını da hep korusun, diye.
Bu; hesabın olumlu yanı... Bir de olumsuzu var...
Demokrasi adına girişlise de. bu tür müca deleyi. lid e rle rin içle rin e hiçbir zaman sindirememelerı Yan kulvarda yer alana, er- geç faturayı kesip onun ayağını kaydırmaları.. işte, yüreği mangallarla kıyaslanan Süley man Bey...
Hiç ciddiye almadığı Unat Kutlar ı bir ka
lem geçersek; Ferruh Bozbeyli'ye mi hayat hakkı tanıdı, Cindoruk'a mı?.. Değil de; kaderin cilvesiyle karşısına dikilen Profesör Orhan Oğuz'la, hep acele heyecanların kurbanı olan Kâmran İnan'a neler yapmadı.
Rahmetli Feyzioğlu'nun gözü, daha müte vazı hedeflerdeydi...
Sonrasını kestıremem de, önce CHP Genel Sekreterliğine oynamakla işe başlamıştı
Seçimi kaybetmesi. CHPTılığinın de sonunu getirdi.. Tıpkı; DYP saflarında. Genel Başkanlık yarışındaki yenilginin Mehmet YazarT, parti dışına İtmesi gibi...
Odalar Birliği Başkanlığfnı bırakıp politika ya okkalı bir silleyle "Bismillah" demenin onda yarattığı acıyı, bugünkü Devlet Bakanlığı bile, hiç sanmıyorum ki gidermiş olsun.
• • • • • •
D
İLEĞİM; bilgisi, görgüsü, birikimi, çevresi ve araştırmacı yönüyle Türkiye İçin yeni bir politikacı tipi sergileyen İsmail Cem'in. şu eski tıp faturalardan birini ödemek zorunda kalma ması...Erdal İnönü'nün, hiç değilse bu konuda, belirli bir çap ortaya koyması...
Çizen: DICK MILLINGTON
İpekli peştamal, 9 - İlavesi... 2
Cami ve mescit gibi yapıların 3 üstü açık kısmı... Hile, 10- Bir * aletin çok kesici olması hali. 5 1 - Altın, gümüş gibi madenlerin
ayarını anlamak için kullanılan bir çeşit taş... Genişlik, 2 - Kapı ağızlarındaki alçak basamak... Eğe ile aşındırma, 3 - Taban ca... Yurdumuzda büyük bir ır mak, 4 - Platinin simgesi... Bir dokuma maddesi... Pasak, 5 - Boğa güreşindeki bağırış... Yankı... Bir mastar eki, 6 - Belir li bir yer ile ilgili olan (mahal li)... Bir çiçek cinsi, 7 - Sellerin bıraktığı kumlu, çamurlu top rak... Hastalıktan kurtulma... Bir ünlem, 8 - Yolculuk (gezi)...
Yukarıdan aşağıya]
1 - Silah, teçhizat, elbise gibi asker eşyası ambarı... Ün, 2 - Eşit duruma getirmek, 3 - Arı ve akrep gibi böceklerin iğnesi (eski dil)... İçinde katı bir mad de erimiş bulunan sıvı, 4 - Asalak... Bir göz rengi, 5 - De ğerli bir taş çeşidi... Katışıksız ve en iyi cinsten, 6 - Asma kü tüğü... Işık (halk dili), 7 - Pantolonun apış arasına gelen yeri... Kilitlenmiş, 8 - Ekip veya büro amiri... Arı... Bir besin maddesi, 9 - Ne sıcak ne soğuk... Söz, 1 0- Sıvı haline gelme... Ud ça lan sanatkâr, 11- Belirti... Yam açların alt kısmı, 1 2 - Safi... Vadi.
Ve; Kemal Tabir den, Fatma İrfan a mektup;
Ç E T İ N E M E Ç
M anastırda tenis
Yöneten: Tahsin OZTtN
H IS
1
L j ra Em
M D n m ,iC, M o A a L ygjfk
E5'ÎNCİ SAYFADAKİ YAZININ DEVAM
Şanlı Yavuz'un “ mahpusu”
“ D ergilerde, gazetelerde çık a n , kitap halinde basılan ve piyasada satılan şiirleri, m a k a leleri, h ikâyeleri, r o m a n la rın da n dolayı b ir a y dının orduyu ve don anm ayı isyana teşvik ettiği ileri sü r ü le b ilir m iy d i? G o r k i'y i ok u yorla r; Balzak’ı, Zola’y ı, T o ls t o y 'u , A n atol F ran s'ı, Dostoyevski'yi, Goethe'yi, 1b- sen'i, Nazım Hikmet'i, Saba hattin A li'yi, Haydar Rıfat'ı ok u y orla r diye g e n ce cik ç o c u k la r ın k a n a tla rı k ırıh - verir m iyd i?”
D olaplarından, piyasada satılan . “ İspan ya K urtu luş S avaşı” , “ Y a n M üstem leke O luş T a rih i” , “ K ara G ö m lekliler İhtilali” , “ D iyalek tik M ateryalizm ” gibi ter cüme kitaplar çıktı diye 17 - 18 yaşlarındaki askeri okul öğ rencilerine ve 25 yaşlarındaki deniz gediklilerine: “ T am am , ihtilal hazırlığı ya p a rk en y a ka la n d ın ız!” denilebilir m iy di? 1938 Ağustosu'nda, Kem al T a h ir, E rk in Gemisi'nin gü vertesin d e kurulan Askeri Mahkeme'nin karşısına çıktı ğında kuşkusuz şöyle bir hü küm giyeceğini aklının ucun dan geçirmiyordu.
H Ü K Ü M V E Y A R E JİM İN Ö FK ESİ
"Duruşmada hasıl olan kan aate göre, adı geçenin, komü nistlik tahrikatından mahkûmi yetleri bulunan ve kendi ifadesiyle de komünistliği kabul edilen Na zım H ikm et, Hamdı A lev,
H ikm et K ıvıl am il ile ve ko
münistlik şüpheleri altında bulu
nan S an M ustafa, Zehra,
H ü sam ettin , K erim Sadi,
Sıdıka ( * ) gibi şahıslarla çok
sıkı temasta bulunması ve çevre sinin özellikle bu şahıslarla çevri li olması ve yapılan aramada evinde bulunan ve listesi 1 nolu tahkikat dosyasının 60, 63'üneü
sayfalarında sıralanan T ürkçe
ve Fransızca 72 kitabın tama
men sosyalizm, Marksizm ve ko münizme ait oluşu, K em al Ta h ir'in komünist bir karakter taşı dığını ve bu kitapları bir sistem dahilinde ve kardeşi telsiz üst çavuş N uri Tahir vasıtasıyla
Yavuz Gemisi'ne sokmak sure
tiyle erbaşlar üzerinde propagan da ve telkin yapmaya çalıştığı te kitaplar vasıtasıyla fikri telkin lerde bulunduğu askeri şahısları daha sonra N u ri Tahir vasıta sıyla kendini tanıttırarak bu er başların kitaplar vasıtasıyla ha zırladığı, komünizmin fikirlerini şifahi telkinlerle de takviyeye ça lıştığı; ve hatta kendilerine N a
zım H ikm etin ve kendisinin
henüz neşredilmemiş eserlerini dahi bizzat okuduğu ve izahlarda bulunduğu ve bu eserlerden ilham alan erbaş M eh m et Ali'nin aynı vadide şiirler yazmaya özen diği ve kendisiyle temas eden ar kadaşların aldıkları komünizm fikirlerini Domanma dahilinde yaymaya çalıştıkları ve onları bu yola şiddetle temayül ettirdikle rini ve bir askeri şahıs olan kar deşini gerek bizzat ve gerekse evinde yaptığı toplantılara iştirak ettirmek suretiyle bu vadide yetiş tirdiği ve kendisini donanma da hilinde bir propaganda aleti ola rak kullandığı anlaşılmış ve bu suretle K em al Tahir'in askeri isyana tahrik ve teşvik suçunu işlediğine tam bir vicdani kanaat hasıl edilmiştir."
K em al T ah ir, ilk cezasını Yavuz zırhlısında çekecekti...
( * ) Sıdıka, K em al Tahir'in
sonradan eşi olan Sem iha H a nım'm genç kızlık adıdır. Mah keme ilamında bir gizli hücre kurmuşlar gibi gösterilen isimler,
K em al Tahir'in yakın dostları,
onların eşleri ve ailece görüşülen yakın arkadaşlarıdır.
Y A R IN İN T İH A R E T M E M E L İ