Bilim adamı ve gazeteci

Marnrara lletisint Dergisi, Sayr:4, Ekim 1993

BTLTM

ADAMI

VE

GAZETECI

Qeviren

Dr.

Hilmi

ALACAKLI

MARMARA UNIVERSITESI lletiqirn Faktiltesi

Bilim

ile _{medya arasurdaki Eeligki bizzat enfonnasyon ge$idi}

kavra-murda ortaya grkar. Medyalar igin, enformasyon, yeni, ilging ve gok taze

ol-mahdu. Enformasyolt.

lulkrn dikkatini

gekmek igin somut olaylara

dayan-mahdr. Giincellik

gerekgesi olmadan. Anglo-Saxon gazetecilerinin

dedik-leri gibi.

sebebi olmadan, bilimsel bir enformasyou etmfa yayrlmaz.

Bellii,

bilimle

medya arasurdaki iligkilerin Onemli ve devamh konusu olan

bilinme-yenin kaygrsrnt hissettirmedikge. Medyanrn

iletti$i

enformasyonlann halktn beklentisine cevap vermesi igin, bazan gazeteci. temel bilgilerin

ilgi

uyandr-mayacak Eekilde bizzat araqtrnlmast ve sa$lanmasr siirecinin zaranna.

bili-min

uygularnalan tizerinde durmaya ekseriya

y0neltilir.

Ornelin. biyoloji

tizerine

bir

yayur. e$er karserle

iliqkili

ise veyahut kahttm deneyleri iizerinde

bir

tartrqma ortaya atlyorsa, yeni

bir

haber gibi dikhate ahnacalitu. Gazeteci aynr qekilde gorevi gere$i. ekonomik. sosyal, siyasal veya

ideolojik bir

or-tamdaki olaylan diizene koymayr temenni eder. O halde. onun birqeylere kat-lanmasr gerekir.

Bir

olayr ayrrcahkh hale getirmenin bu

geieklili$i,

bilim

adamlanna g0re. bazan, bir yaztntn tarafsz ve

didaltik

karaliterine zafttr

ve-rebilir.

Bilim

adamlarmtn gOrevi.

diler

bitim adamlanntn deneylerince

do!-rulanan ve de$erlendirilen birgok kazanrmlardan sonra srli srk oluqturulan

gegmii;c baqvurarak. devamh bir stireg iizerine bina edilmiqtir. Ara$tmna, ta-biatryle, bilinmeyen

pyle

karqr karqrya

yaprlr.

O halde elde edilen sonuglar-da hata oranr gok ytiksektir. Bunun sonucu, her

tiirlii

yayrndan Once

bilirn

adamuun ihtiyatr, sonuglann dolrulanmastndalii

kesinlili,

galqmalanna

at-fedilen valiitsiz

bir

itEa etme veya gok

biiyiik bir

reklam korkusu gOrUriiz.

r0r

Gergekten. ona. elde

ettili

sonuglann

niteliline

ve yeniden yayrnlanmasrna

sadece etrafindakilerce karar

verilir.

Onun Ozel kelimeler kullanmasr ekseri-ya.

iyi

belirlermiq bir alanda giiciinii kullanma vasrtasr ve bir srlrnak meyda-na getirir: Bu ise bilimsel alamdu. Ve rekabete karqr bu alam savunmalt igin bunlan

kullanr.

Agrkga kamuoyunun dikkatine sunmali bilimadamrnr bir

an-da kusurlu hale getirir, onu giiglerinden bir ksmrndau mahrum eder.

Anhyo-ruz ki bu toplanan riskler onu,

biiyiik

medyalar vasrtasryla halkla iletigim

L-ur-maslna hig heveslendirmez.

Bununla birlikte,

bilimle

medya arasmda ethili bir

igbirlilinin

meyda-na gelmesi

igin

_{Eok sayrda sebepler} mevcuttur. Fakat

iqbirligi

iki

taraftan

ridiin ister. Ornegin,

bilim

adamrnrn, gazetecilik,

mesle!inin

gUgliiklerinin,

yazilr veya gOrsel-iEitsel basrnrn yer veya zaman srnulamalannl ve tamamla-ma

direktiflerini

kabullenmesi

yararhdr.

O aym zamarda iletigimin profes-yonellerine giivenmek _{zorundadn. Televizyonda her zaman kendinin}

_iyi

g0-riinmedigini kabullenmelidir.

Bazen, "saat 20'deki

olaylan"

programrnda 1.5 dakikada balr;rlchgr agrklamali gibi, tahrikleri degerlendirmeyi kabul

et-melidir.

JOEL

DE

ROSNAY'NiN HAYATIN

YOLLARI

ESERiNDEN

BiRQEV|N

ROSNAY

I937'de

ctolclu.

Bilim

doktorudur.

Aynr zamctnclapastettr

Enstitiisiinde sanayi

iliskileri

br)ltimiiniin

miidiiriiniitt

dantsmantdu..

Kendi-si rizellikle en

ileri

sanayilerle ilgilenmektedir. Biyoteknoloji ve

biyoendiist-ri

(1979), Huyatrn Baslangtcr (1965), Makroskop (1975), Acenti

Giildiiriicii

(1980), Hayatm

Yollan

(1983) eserleridir.