Ali Sumí Boyar
Ali Sami Boyar, bir deniz subayı iken Güzel Sanat lar Fakültesinden diploma almıştı (üstte solda). Eşi Belkıs H anım 'ın pastel p o rtresi, 1931 (üstte). K ap tan ıd erya Barbaros Hayreddin Paşanın yağlı boya po rtresi (so ld a). Ali Sami Boyar received his diplom a from the Faculty of Fine Arts when he was still a naval offi cer (above left). Pastel portrait of his wife Belkıs Hamm in 1931 (above). The 16th century Otto man ad m iral B arbaros Hayreddin Paşa, portrait in oil (left).
T h e Turkish Republic issued its first stamps in 1925 and its
first banknotes in 1926. Both w ere designed by the same artist, Ali Sami Boyar, who came first in the design competi tion that was held. Boyar was a naval officer who had trained at the Academ y o f Fine Arts and under Corm on in Paris. Upon his return from France he worked at Istanbul’s muse ums, taught at the Academy o f Fine Arts for Girls and the
Cumhuriyet’in ilk pullan 1925’te, ilk paralan
1926’da kullanılmaya başlandı. Her ikisinin de ressamı, yarışmada birinciliği kazanan Ali Sami Bey’di. Deniz subaylığından yetişmiş Ali Sami (Boyar), Sanayi-i Nefîse’de (Güzel Sanatlar Fakül tesi) eğitim görmüş, Paris’te resim alanında ihtisas yapmıştı. Türkiye’ye dönüşünde ise müzelerde ça lışmış, İnas Sanayi-i Nefise’de (Kızlara Mahsus Güzel Sanatlar Fakültesi) profesörlük, Sanayi-i Nefise Yüksek Mektebi’nde (Güzel Sanatlar Aka demisi) hocalık ve müdürlük yapmış, İstanbul’un Zengin abidelerinden camiler ve çeşmeleri konu alan tablolan ile ün yapmış bir sanatkârdı.
1880 İstanbul doğumlu sanatçı, 1898’da Heybeli Deniz Okulu’ndan diploma alarak deniz subayı oldu. Çocukluğundan itibaren giderek artan resim tutkusu nedeniyle Sanayi-i Nefise Mektebi’ne gir di. Birincilikle mezun olduğu okuldan sonra
De-6 4
19. yüzyılda İstanbul’dan bir görünüm: Bejiktaj, Çırağan Sarayı sahilinin (üstte) ve Yenikapı sahilindeki evlerin (altta) yağlıboya tabloları. / Çırağan Palace at Bejiktaj in Istanbul in the 19th century, oil (above). Waterfront houses at Yenikapı, oil (below).
niz Okulu’nda resim öğretmenliğine başladı. 1909’da dünyanın sanat merkezi Paris’e gönderilen Ali Sami Bo yar, ünlü ressam Cormon’un atölyesinde çalıştı. Pa ris’teyken, İstanbul’daki eski eserler müzesi için ünlü
Academy of Fine Arts, becoming director o f the latter institu tion. A s an artist he became famous fo r his paintings o f
Istanbul's mosques and fountains.
had loved painting, and he went on to enrol at the Academy, where he graduated as first in his year. After teaching art at the Naval College he was sent for further studies in Pans in 1909. There he worked in the studio of the famous painter, C o rm o n , and did co p ie s o f works by famous French artists for the Impenal Museum in Istanbul. W hen he returned home in 19 14, he continued his care er as a professional artist, w hile also working at the Museum o f Turkish and Islamic A rt (then the Evkaf Museum) and the Naval Museum. For some years before his retirement he served as director o f Haghia Sophia Museum.
W hen the Sultan Osman battleship was purchased for the Ottoman navy, a competition was held for a painting o f this Dünya m im arlık tarihinin en
önemli yapıtlarından Ayasofya Müzesinden bir iç mekân (üst te). Ali Sami Boyar’ın eserleri pulların üstünde de yaçamaya devam ediyor: Ankara Kalesi (üstte sağda), Mustafa Kemal portresi (sağ d a), dem iryolu köprüsü (en sağda). / Interior view of Haghia Sophia, one of the world’s greatest architec tural m onum ents (ab o ve). Three of Ali Sami B o yar’s postage stamp designs: Ankara Castle (above right), Mustafa Kemal Atatürk (right), railway bridge (far right).
1914’de İstanbul’a dönüşün de, profesyonel ressamlık yapmanın yanı sıra, eski eser ler konusundaki uzmanlığı nedeniyle müzelerde çalıştı. Bugünkü adıyla Türk İslam Eserleri Müzesi (Evkaf Müzesi) ve Deniz Müzesi (Bahriye Mü
zesi) müdürlüklerinde görev aldı; Ayasofya Müzesi Mü dürlüğümden emekli oldu.
Ali Sami Boyar bu arada Sanayi-i Nefise Okulları’nda öğretmenlik ve müdürlük de yaptı. Sultan Osman Zırh- lısı’nm satın alınıp Deniz Kuvvetleri’ne katılmasıyla bu deniz zırhlısının tuvale yansıtılması konusunda açılan
6 8
Eski İstanbul manzaralarını Boyar’ın eserlerinde görmek mümkün: Boğaz’da evler, çini tarama (üstte), ilk kâğıt paralarımızdan 500 li ralıklar (solda ve altta). / Boyar depicted many Istanbul scenes, such as this ink drawing of houses on the shore of the Bosphorus (above). Examples of the first banknotes issued by the Turkish Republic and designed by AM Sami Boyar (left and below).
yarışmada birinciliği kazandı. Her konu da ve resmin her branşında eserler ve ren Ali Sami Boyar, yüzlerce büyük boy tablo yaptı. Konu olarak İstanbul’un cami ve çeşmelerini seçti. Büyükboy suluboya tabloları resim tarihine geçti ve bu tablo ların çoğu yabancı ülkelere satıldı. Sanat
tarihçileri, eski eser uzmanları ve oryantalistlerin eserle rini koleksiyonlarına kattığı Ali Sami Boyar giderek sa nat tarihimizde özel bir yere sahip oldu. Cumhuriyet döneminin ilk pullarıyla ilk paralarını da oluşturan Bo yar, çizdiği ilk kâğıt paraların basımını gerçekleştirmek üzere 1925’te Londra'ya gönderildi. Yurtiçi ve
yurtdışın-dreadnought, and Ali Sami Boyar won first prize. He painted h undreds o f p ictu re s on m any sub jects, but Istanbul's mosques and fountains were his favourite subject and that for which he is best remembered. Many o f his large watercolour paintings were sold to foreign collectors, and he has a promi nent place in Turkey’s modem art history.
* Taha Toros, tarihçi.
Konuda kullanılan paralar, Cem Mahruki Koleksiyo- nu'ndan; pullar, Hakan Bingöl Koleksiyonu’ndan; di ğer görsel malzemeler ise Türk Deniz Kuvvetleri Ko mutanlığı tarafından yayımlanan ‘Türk Deniz Subayı Ressamları Katalogu’ adlı kitaptan çekilmiştir. Boyar, Cumhuriyet devrinin ilk para
larını tasarladı: I Liralıklar (sağda ve altta ortada); 100 Liralıklar (altta ve en altta). / Boyar designed the first banknotes for the Turkish Republic: I lira (right and below centre), and 100 lira (below and bottom).
da giderek ünle nen sanatçının 1931 yılında Pa ris’te sergilediği bütün eserler ser gi kapan ışınd an önce satıldı. Yaşlı lık dönem inde de
durmaksızın üreten Ali Sami Boyar, 1967 yı lında hayata veda etti. Eserleri ise pek çok koleksiyon ve müzede yaşamaya devam edi
yor. •
In 1925, when the first stamps and first ban knotes of the Turkish Republic wère being print ed in London, Boyar was sent to that city. O ver the n ext few years his fame spread beyond Turkey's boundaries, and at the exhibition o f his w ork in Paris in 1931 all the paintings were sold. He continued to paint prolifically into his old age. He died in 1967 but his memory lives in in his paintings in many collections and museums. •
Taha Toros is a historian, The coins illustrated here
come from Cem Mahruki's collection, the stamps from Hakan Bingol's collection, and other visual materials from the Catalogue of Turkish Naval Painters published by the Turkish
Naval Command.
72
S K Y L IF E N İS A N - £ ■ A P R IL 2 0 0 3
