Cumhuriyet Üniversitesi
Dişhekimliği Fakültesi Dergisi
Cilt 1, Sayı 1,1998
KIRILAN ANTERİOR DİŞLERDE ORJİNAL DİŞ PARÇALARINI
KULLANARAK YAPILAN RESTORASYONLAR (İki Olgu Nedeniyle)
Dr.Kerem Engin AKPINAR*
ÖZET
Baş, boyun bölgesine gelen travmalar sonucunda Ön diş kı-rıkları sıklıkla karşılaşılan olgulardır. Travma sonucunda kliniğimize başvuran sağ üst santra! diş kırıklarında orji-nal parçalar kullanarak restorasyonlar yapılmıştır. 1, 3,6 ve 12 aylık klinik kontrollerinde başarılı olduğu gözlenmiş-tir.
Anahtar Kelimeler: Kron Kırıkları, Kırık Restorasyon
Tek-nikleri
ZUS A MMENFASSUNG
Frakturen bet Schneidezanhne, die durch einen Druck im Kopfund Hals Reeionen entstehen, sind haufig vorkom-mende Ereignissen. Die ober reehte Schneidezahne,welc-he Frakturen besitzen, wurden in unserer Klinik mit Hilfe der originalen Materialen behadelt worden. Beier 1.,3.,6.. und 12. monathiche unter suchungen sah es erfolgreichlic a us.
Schlüssel Wörter: Kron Frakturen, Fraktur Behandlung
Methoden
GİRİŞ
Çürükten sonra acil dental problemlerin en sık ne-deni travmalardır. Travma nene-deni, okul öncesi ço-cuklarda düşme, puberte döneminde dövüşme, trafik kazaları şeklinde değişmektedir. Adelosan dönemde ise sportif faaliyetlere bağlıdır.3
Anterior dişlerin protrüzyonda olduğu bireylerde travmaya iki kat daha yatkındır. En sık travmatik ya-ralanma üst kesici dişlerde ortaya çıkar7. Travma so-nucu dişlerde meydana gelen harabiyeti teşhis ve te-davi planlanmasında yardımcı olması açısından de-ğişik sınıflandırmalar yapılmıştır. En çok bilineni Ellis isimli araştırıcının yapmış olduğu sınıflandır-madır.
-Klasl: Mine defekti veya minede oluşan kırık-lar
-Klas2: Pulpanın açılmadığı dentini içine alan kı-rıklar
-Klas3: Pulpanın açığa çıktığı kron kırığı -Klas4: Kron ve kök kırığı
-Klas5: Kök kırığı
-Klas6: Alveolden tamamen dışarı çıkan dişler -Klas7: Alveolde tamamen gömülen veya alveol-den yükselen diş veya lateral olarak lükse olan diş-ler.
Sık olarak görülen travmaya bağlı ön diş kırıkla-rının tedavisi fonetik, fonksiyon ve özellikle de es-tetik yönden önem taşımaktadır. Yapılan tedavilerde amaç, dişin ağız içerisinde kalmasını sağlayan
yön-* C.Ü.Diş Hekimliği Fakültesi Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı
temlerin yanın da doğallığını en iyi biçimde koru-maktır. Bunu en iyi sağlayan teknik, kırık sonucu di-şin restorasyonunun orjinal parçası ile yapılması-dır1,3,31Uygulanan bu teknik ile dişin doğal görünü-mü ve renk uyumu yanında hastada psikolojik etki-sininde olumlu oluşu ayrı bir üstünlük sağlamakta-dır. Uygulanan bu teknik dentini ve pulpayı içerisi-ne alan üç kırık tipinde uygulanabilmektedir11 (Şekil
1
Şekil 1: yapılarına göre sınıflandırılan 3 kırık tipi (B: bukkal P: palatinal)
Bizde bu düşünceden hareketle düşme sonucu ge-lişen ön diş kırıklarının restorasyonlarını orjinal diş parçası kullanarak uyguladık.
VAKA 1
Travma sonucu üst sağ santral dişi kırılan 30 ya-şındaki T.E. tedavi amacıyla kliniğimize başvur-39
C.Ü. DİŞHEKIMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGİSİ 1998
muştur. Hastanın inspeksiyon, palpasyon ve radyog-rafik muayenelerinde alveol kemiğinde ve köklerde kırık olmadığı gözlenmiştir. Belirtilen dişte bukko-palatinal olarak eğimli, bukko-palatinal bölgede epitel ataşmanın altına doğru gelişen kırık hattı izlenmiş-lir.(Resim 1)
RESİM 1
Kron kökten tamamen ayrılmasına izin verilme-den asit eaching ve verilme-dentin bonding işlemini takiben kompozit dolgu (Kulzer-Charisma, Germany) ile kı-rık parça birbirine yapıştırılmıştır. Daha sonra stan-dart koronal giriş yolu açılması yanında kanal pini yerleştirilirken kron üzerine fazla kuvvet uygulan-maması amacıyla biraz geniş olarak açılmıştır. Bunu tabiken dişe kök kanal tedavisine başlanarak pulpa dokusu çıkarılmıştır. S.E.T. Canal Leader 2001 ciha-zı (Aquadental Compact- Germany) ile kanal 40 nolu kanal eğesine kadar genişletilmiştir. İrrigasyon cihazının kendi irrigasyon sistemi ile sabit olarak yapılmıştır. Kanal tedavisinin son seansında kanal lateral kondensasyon yöntemi ile doldurulmuştur. Uygun kanal pini kanala yerleştirildikten sonra gi-riş kavitesi kompozit dolgu ile restore edilmiş, ke-narlardan taşan ve yükseklik yapan dolgu maddeleri bitirme frezleri ile kaldırmıştır. Polisaj yapılarak iş-lem tamamlanmıştır (Resim2).
rinde ilk 15 gün hafif postoperatif ağrı, daha sonra-ki aylarında kronun yerleştiği sıradasonra-ki sert ve yumu-şak doku durumlarında belirli bir fark bulunamadı.
VAKA 2
Travma sonucu üst sağ santral dişi kırılan 26 ya-şındaki B.E. tedavi amacıyla kliniğimi/e başvurdu. Hastanın inspeksiyon, palpasyon ve radyografik muayenelerinde alveol kemiğinde ve kökte kırık ol-madığı gözlenmiştir. Belirtilen dişte bukko-palatinal eğimli komplike şekilde, bukkalde dişeti kenarı altı-na kadar inmiş iki parça halinde kırılmış olduğu be-lirlendi. (Resim.3)
RESİM 3
Kronların kökten tamamen ayrıldığı bununla be-raber dişeti vasıtası ile ağız içi bağlantılarının de-vam etliği saptanmıştır. Kırık parçalar üst santral davyesi ile alındıktan sonra serum fizyolojik içinde saklandı. (Resim4)Kanama kontrolü yapıldıktan sonra kök kanal sistemi S.E.T. Canal Leader 2001 cihazı ile 40 nolu kanal eğesinine kadar genişletil-miştir. İrrigasyon cihazı kendi irrigasyon sistemi ile sabit olarak yapılmıştır. Kanal tedavisinin son sean-sında kanal lateral kondensasyon yöntemi ile doldu-rulmuştur. Kırık parçalar serbest dişeti altına kadar indiğinden bu bölgede cerrahi olarak flep kaldırıl-mıştır(Resim 5).
Kanama kontrolü yapıldıktan sonra kırık parçalara asit eaching sistem uygulanmıştır. Kırık parçaların kompozit gelecek kısmına dentin bonding ajanı sürülerek ve kompozit dolgu ile kırık parçalar dişe adapte edilmiştir. Kenarlardan taşan dolgu materyal-leri bitirme frezmateryal-leri kaldırılmıştır. Önceden kaldır-lan flebin yerine adaptasyonu sağkaldır-lanmış ve sutüre edilmiştir. Sutürler 1 hafta sonra alınmıştır. Hastaya restore edilen dişin kullanımı ve dişeti sağlığının de-vamı ile ilgili tavsiyelerde bulunulmuştur.
RESİM 2
kontrolle-ÎILT:1, SAYI
RESİM 5
Hastamızın 1 haftalık, 1,2,3, ve 6 aylık kontrolle-rinde ilk 7 gün içerisinde postoperatif ağrı, daha sonraki aylarda kronun yerleştiği sıradaki sert ve yu-muşak doku durumlarında belirgin bir fark buluna-madı.
TARTIŞMA VE SONUÇ
Travma sonucunda pulpayı içerisine alan Klas 3 ve Klas 4 kırıklarında genellikle kırık parçasının bü-yük oluşu, kırık hattının dişeti seviyesi altına İnmesi nedeni ile hekimi ve hastayı zor durumda bırak-maktadır. İyi bir estetik görünüm,yeterli bir fonksi-yon ve İyi bir uyum için hastanın kendi dişini kulla-narak yapılan tedavi aynı zamanda moral ve haşla-nın olayı kabul yönünden de büyük bir kolaylık sağ-lamaktadır.
Bunu göz önünde tutan araştırmacılarda kesici diş kırıklarının restorasyonları konusunda yapılan çeşit-li araştırmalar minede retansiyon sağlamak amacıy-la 'feather-edge, scalloped, shoulder,bevel,sawte-eth,chamfer,butt-joint' gibi teknikler geliştirmişler-dir.'9 Diğer bir protetik uygulama,daha fazla diş kesi-mi gerektiren full-kron yapımıdır. Bütün bunlara karşı farklı bir uygulama tekniğide orjinal bir diş parçası kullanarak dişin daimi restorasyonunun sağ-lanmasıdır1,9,11.
Vakalarımızda rastlanılan kırık tipi A ve B grubu içinde tanımlanması nedeni ile bu bölgeye kanal
te-davisini takiben uygulanacak olan kompozit resto-rasyonların dayanıklığı azalacaktır. Çünkü; fonksi-yonel hareketler sonucu oluşan kuvvet palatinal yü-zeyde stres alanı oluşacaktır.
Yaptığımız bu çalışmada kök kanal tedavisi yapıl-dığı için, kanala uygulanan pinler, oluşacak kuvveti dengeleyici ve dayanıklığı artırıcı etken oluşturmak-tadır. Ayrıca bu vakalarda yapılan protetik yaklaşım-larda kusurlu kron kenarlarıyla oluşabilecek peri-odontal sorunlar ortadan kaldırılmaktadır6.
Orjinal diş parçası kullanıldığı için dişin doğal rengi ve formu korunmaktadır. Kompozit doğular-da görülen zaman içerisindeki renk değişikliği bu teknikte mevcut değildir. Yalnız bu yöntemde dikkat edilmesi gereken bir konu dişte açılan yuvalarda dentin dokusu kaldırılmasıyla kronda oluşabilecek renk değişimine neden olmamak için kompozit dol-gu maddesinin rengi, dentin dokusunun rengine uyum göstermelidir. Vakalarımızda kırılan dişin par-çasının resin bağlanma bölgelerinde sızdırma ve boyama gibi nedenler İle oluşabilecek sorunların gelişebileceğini düşündük.
Bütün bu özellikler sebebiyle uyguladığımız bu teknik ile netice de diğer restorasyon tekniklerine göre daha iyi sonuç alındı. Vaka takibinde , dişlerin özelliklerini dişeti sağlığını koruduğu , ilk restoras-yon ile elde edilen estetik ve bütünlüklerini aynı şekilde korudukları belirlendi.
KAYNAKLAR
1. Alaçam. T.: Travma Sonucu Kırılan Kesicilerin Değişik Bir Yöntemle
Tedavisi. H.Ü.Dişhekimliği Fak. Der.,2{l):7-10,1978.
2. Alaçam. T.:Endodonti.G.Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi. An kara. 1990.
3.Baratieri.L.N.:Monieriro,S..De Andrada, MA.C.:Tooth Fraaure Reattach-ment:Case Report. Quintessence Intemational, 21:261-270.1990.
4. Barber, T.K.:Pediatric Dentistry Postgraduate Dental Hand- book.St.Louis,207,1992.
5. Bayırlı, G.Pulpa Patolojisi ve Tedavisi .İ.Ü.Basımevi,İstanbul, 1992. 6. Cohen,G.G.:Comtemporary Periodontics..Chapter 13. The Mosby Co., St.Louise,l982.
7. Finn,S.B.:Clinical Pedodontics.Philadelphia.224-270,1971 8. Gülhan.A.Pedodonti.İ.Ü.Rektorlüğü Basımevi , İstanbul, 1994. 9. Staffanou.R.S.:Restoration of Fractured Incical Angles,J.A.D.A.,S4:146- 150.1972.
10. Uza.,Uz,H.:On Diş Travmaları-1. D.Ü. Dişhek. Fak.Dergisi,l(3};176- 180:. 1990.
11. Yaman,S.D.,Bala,O,S.:Ön Diş Kırıklarının Orjinal Diş Parçası Kullanarak Yapılan Restorasyonu G.Ü.Dişhek. Kak.Dcr..9(2):199-205,1992.
Yazışma Adresi
Dt. Kerem Engin AKPINAR C.Ü.Dişhekimliği Fakültesi
Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı Kampüs - Sivas
41 RESİM 4
