Bir cumhurbaşkanı nasıl öldü?:Gürsel nasıl Amerika'ya götürüldü, Amerika'da neler oldu, neler yapılması gerekirken yapılmadı

(1)

QU

21 Eylül . 27 Eylül 1966

SEKİZ

¡m

21 Eylül . 27 Eylül 196«

R Ö K Ğ Ş

ım ııım « ı* tt« H itııO H

B ir C u m h u rb a şk a n ı n asıl öldü?

I Ï Æ

m

B

İ

r

IİR devrimin lideri ve halen ^Cumhurbaşkanımız olan Ce mal Gürsel bilindiği gibi 7 Şubat tarihînde, Ankara'nın Esenboğa hava alanından, ile ilet idarecile. ri ve parti liderleri tarafından ıı ğ ıı Handı. Devrim lideri us ur lavı, eıların ellerini sıkarak veda etti Uçak havalandıktan sonra pençe reden, bir gün önce »ezintiye cık. tığı Çankaya sırtlarına baktı. Rü tün anılarını hatırladı. Bir 27 Ma. »ıs sabahı, bir öndörtler olayım, bîr Yassıada problemini, bir A- navasa idealini, ihtilâl teşebbüsle, rîni demokrasi şartlarını. AP.’nin iktidara gelişini. bir müteahhidin Başbakan oluşunu, bu kanaldan gelen akıl almaz kanunları, attığı imzalan göz önünden sinema şe ridi gibi bir bir geçirdi. Her sev çok uzaklardaydı artık, Uçak hıı. 1 utların arasına girip çıktı... Ar- - tık her sev cok uzaklarda olacak,

tı

İK İ SEBEP

Ç

ANKAYA Köşkünde bir ge ce, hiç kimse uyumadı. I. şıklar güneş doğduktan son. »a söndü. Köşk hareketli bir ge. ee yasadı. Ertesi gün bazı gazete ler Gürsel'in istifa ettiğini takal kabul olunmadığını yazıyordu. Malûm ilgililer tarafından habeı yalanlandı. Gürsel'in o gün’ erde istifa niyeti var idiyse bu iki se. herden olabilirdi:

aj Sağlık durumunun çok kö tüleşmesi.

b) tktidardakilerle çalışma im. kânlarının ortadan kalkmış ol ması.

Haberin derhal tekzip edilme. *>ı de şu hususları akla getirebi jj > getirebi

-g-.şiık durumunda geçen günle, re nazaran büyük bir değişiklik olmadığına göre, ortada da istifa sebebi teşkil edecek ikinci husus kalırdı, bu da demokratik düzen için o anda tehlikeli olabilirdi Ayrıca tamamen sağlık durumun dan dolayı istifa ettiği kabul edil se bile, bu halde de efkârı umu- miveyî tatmin güç olacak, yeniden ikinci husus akla gelecekti.

İSUS YILINDAKİ

İLK FELÇ

Gürsel’in istifa haberlerinin ya. yılmasından hemen bir . iki gün sonra Cumhurbaşkanlığı Başta bipliğinden bir ortak sağlık rapo. ri: yayınlanmış, basına intikal et tirilmiştir. Raporda, Cumhurbaş. kanlığı Baştabibi ve dokuz üni versite öğretim üyesi profesörün isim ve imzaları vardı. Bu rapor, dan Gürsel'in istifa dileğinin ta mamen sağlık yönünden geldiği anlaşılabilirdi. Gürsel hasta idi. Rapora göre, devrim liderinde ya zım felç (Hemîparazi) ve seker f Dia bete« Metlîtus) hastalıkları görülmüştü. Rapor av nen söyley.

s*î-1

— Bir süreden beri mevcut olan sol hemîparazi ve dia- bets mellitus’a bağlı bazı fonksiyonel belirtiler tesbit edil miştir.

Bu birinci maddede dikkatle o- kundıığıında Gürsel’in 1958 yılın da, Kara Kuvvetleri Komutanı o- larak muayene için gittiği Mevki Hastanesinden verilen rapordan pek değişik bir taraf görülemez. Mevki Hastanesinin 1938 yılında verdiği raporda da hafif bir felç ve şeker hastalığı olduğu belirtili yordu. Daha sonraki yıllarda ya pılan muayene ve raporlar da bu. ııa paraleldir. 13 Kasım olayların dan sonra daha belirgin hale çı kan yarı felç Ankara’da tamamen tedavi edilmiş, 1963 yalının Mart ayında da yeniden ortaya çıkmış tır. Bu hastalık on . onbeş güıı tedavi edilmiş ve Gürsel bastonla yürümeye başlamıştır. 1964 yazın

da İstanbul'da yarı felç kendini tekrar göstermiştir.

özetle son verilen raporda ili pazarda yeni bir hastalık teşhisi konmamıştır. Gelelim ikinci mad.

deye:

— Bu nöropatolojik deği şiklikler dışında bütün ru. hî ve zihnî fonksiyonlar nor mal bulunmuştur.

J — Şimdiye kadar yapılan w tıbbî müşavereler sonunda bütün tedavi imkânları uygulan, mış olup bir kere de Birleşik A- merika Devletlerinde bu konu ile ilgili bir klinikte tetkik ve tedavi, sinin gerektiğini bildirir müşte rek rapordur.

Raporda anlaşılmayan kısım şu dur: açıklanan hastalıklar 1958 den bu yana Gürsel’de vardır ve Türkiye'de tedavi edilmiştir, ne. den 1958 veya daha sonraki yıl larda Amerika'ya gönderilmesi lüzumlu görülmemiştir. Amerika 1966 Ocak aymı.ı otuzbirinci gii. nü bu hastalıkları tedavi edecek yeni metodlar mı bulmuştur? Yok sa, hasta «Bir de Amerika’da te davi olmak mı?» istemiştir. Bu muhakkak ki hastanın psikolojik bir dayanak noktası olabilir, bak. kidir ve göndermek de kaçınıl - maz bir görevdir. Ancak Gürsel rapordan sonraki demecinde, Iı» Amerika formülünü doktorların faydalı bulduğunu tavsiye ettiğini söylemiştir.

ANLAŞILMAZ

NOKTALAR

Raporun bu anlaşılmayan kı. sanlarının hemen yanında anlaşı lan noktalar ise. şunlardır: a) Gürsel’in yeni ortaya çıkmış bir hastalığı olmadığı, b) Ruhî ve zih. nî yönden sağlamlığı, c ) Bütün bunların yanında Amerika'ya git mesinin şart görüldüğü.

FELÇ NEDİR?

F

ELÇ, beyne giden damarla rın birinin, varı veya tam tıkanıklığından doğan bir hastalıktır. Bu durumda beyinde damarın beslediği kısım vücudun hangi organına emirler veriyorsa bu organ çalışmaz veya yan ça lışır duruma girer. Zira kansız beyiıı bölümünde beslenme ola - maz, yıkıntı vardır Böyle bir du. rumda ilk akla gelen şey damar tıkanıklığını giderecek tedbirleri »İmiktir. Bunun için neler yap mak gerekir. Damarın tıkanan kısmını genişletmek eva bir a- melivatla bu kısmı almak. Da marın tıkanan kısmım genişlet . mek bazı ilâçlarla kısa bir süre için mümkün olmaktadır, ancak devamlı bir tedavi imkânı sağla mamaktadır. îkiııci husus damar, daki bu tıkanıklığın amelivatla a- lınmasıılır ki. bu ila ancak kalır, damarlarda mümkün olmakta, dır. ikinci husus damardaki bu işleme girişmek bugün icın çok tehlikelidir ve valm/ca deney an lamını taşır. Bu sebeplerdendir ki, felç tedavisi, önce istirahat te. mini, hastanın kiil halinde psiko lojik ve sosyal problemlerinin gi, derilmesi. adale redikasyonu ya ni hareket egzersizlerinin vaptırıl. ması ile mümkündür. Ayrıca^ bu tedaviler yalnızca iyileşme süra tini artırır.

ACİL DURUM

VAR MIYDI?

B

U hastalık, tedavisi için bii. vük elektronik cihazlar is teyen. Türkiye’de tedavisi imkânsız bir hastalık değildir. Ruhî ve aklî vöndrn çöküntüsü olmayan bir felçlinin önce vorııl. ması önlenmeli, sonra da düzenli bir hareket tedavisine başlaması sağlanmalıdır. En modern tedavi sekli budıır. Türkiye’de. Türk ve Amerikalı terapistler mevcuttur Bol denebilecek kadar çoktur. Da mar tıkanıklığı bir yaslılık basta, lığıdır, sebepleri henüz kesin oja- rak bulunamamıştır. 50 vasin üs tündeki nisanların “ « 90Ynda bu hastalık görülür. Damarların içi ni döşeyen kısımdaki bir noktaya kanın yığdığı maddeler hazmı ya. rım, bazan da bir kapak şeklinde damarı tam olarak kapatır. De mek oluyor ki. Gürsel’in Ameri, ka’daki hastalığı giderken yoktu ve âcil bir tedavi durumu görül müyordu. Zira 1958 yılındaki bas. talik zaman zaman gelmiş

geçiril-BBwSiHHBfiHBBH mistir. Gitse miydi, gitmese miy. di şeklindeki düşünce tarzı hatalı olabilir, bu bakımdan işin bu kıs mım geçelim. Gîderkenki durum bövleydi, gittikten sonraki durum değişiktir. Şimdi gittikten sonra neler olmuştur bunu inceleyelim. Daha önce beyin konusunda bazı hususları anlatmak faydalıdır. Böylelikle günün konusunu daha rahatlıkla anlayabiliriz.

KARIŞIK BİR

SANTRAL

B

EYİN ana kısım ve soğan, cık olmak üzere iki kısım dır. Ana kısma tıpta cereb rıım, soğancığa bulbu.ş deııir.

Beyin kesitinde iki aııa madde görülür, boz madde ve beyaz mad deler... Bunlara boz cevher ve be yaz cevher isimleri takılmıştır. Bu iki madde boz ve beyaz sinir hücrelerinden meydana gelmiştir. Beynin kabuk kısmı boz cevher, le örtülü olup iç kısmında beyaz cevher doludur. Soğancıkta bu iki madde karışık durumdadır. Be yin içinde yer yer boz cevhere ds rastlanır. Beyin kafatasında bir sıvı içinde bulunur. Bu su beynin çarpmalar sırasında zedelenmesi, ne mani olur. Beyin ayrıca me ninse denilen üç kat zarla koru, nur. En dışta sert zar, ortada ö- rümceksi zar, en altta da inee zar bulunur. Beyin, alın, duvar, art kafa ve şakak, loplarına ayrılmış tır. Bu insanları idare eden san tral yumağının üstünde çeşitli kıv rımlar vardır. Bilginler insanla .

¡ s æ à s i a È É i ... ass ms£&...s a t

■

H

|

rın, hayvanlardan zekâca üstünlü günü bu kıvrımların çokluğuna bağlarlar.

Bu kıvrımlar yoluyla, beynin yüz ölçümünün insan yüz ölçü müne eşit olduğu hesaplanmakta dır. Beyin kabuğu insanda, ana rahmine düştükten altı ay sonra başlar, ceninin ilk kıpırdamaya başladığı an bu oluşum devresi, dir.

İNSANLAR

UÇABİLİR Mİ?

B

EYİN kabuğunun çeşitli kı sımları, tatma, koklama, görme, işitme gibi duygula. rı tesbit eder. Beyin kabuğundaki görme merkezi çalışmaz hale gel diğinde o insanda körlük başlar. Ru nokta arka kafa lobunun ka. buğundadır. Beyin kabuğunun bir bölümü de vücuttaki kaslara emirler verir. Buna motor etkisi denir. Motor merkezi de dokun ma merkezi gibi vücudun çeşitli kısımlarına ayrı noktalardan tali, matlar verir. Bir nokta ayakların bir nokta ellerin hareketini sağ lar.

Beyin kabuğunun hareketlere komut veren kısmı zedelenirse vücudun o kısmı felce uğrar. Be. y’ıncik, insanlarda ve hayvanlarda dengeyi sağlayan merkezdir. Kuş larda bu kısıın insanlara naza, raıı daha büyüktür. Bu bölge ge liştirildiği veya değiştirildiği tak. dirde insanlar uçabilir mi. bu ko nuda da denemeler yapılmakta, dır.

Gürsel nasıl Amerika’ya

götürüldü , Am erika’da

neler oldu,neler yapılması

gerekirken yapılmadı

Beyinde dört boşluk vardır. Bunlara karıncık ismi verilmiştir

OKSİJEN İHTİYACI

B

ÜTÜN duyum merkezlerin, den gelen sinir tellerinin toplandığı dağıtım merkezi (Talamtıs) ve iç organların, dola, şım merkeziyle birlikte çalışma sını sağlayan hipotalamusta bey. nin önemli kısımlarıdır. Beyin bü yük ve çözülmesi giiç bir telefon santralı gibi çalışır. Binlerce e. mir bir anda gelir ve gider.

Beyinin canlılığını devam etti rebilmesi için oksijene biiyiik İh. tiyacı vardır. Vücudun kullandı ğı, oksijenin • ■ 23’i beyin tara, tından harcanır. Oysa ki, beynin ağırlığı insan vücudunun •/• 2’si kadardır.

Beynin oksijensiz kalması ölü me kadar gidebilecek tehlikeleri doğurur, bu sebepledir ki, beyin, de bir atar damar yerine dört a- tar damar vardır. Esasında bir a. tar damar dahi bu bölgeyi besle yebilir. Aynı şekilde toplar da

marlar da ihtiyaçtan fazladır Beyne normal zamanlarda daki- katla 956 santimetre küp oksijen girer.

Normal lıir erkeğin beyni 1356 küllininki 1256 gramdır. Maymun, larda 370 gram olan beyin, fillerde 4.506 gram, balinalarda 9006 gram dır. İnsan beyni viieut ağırlığına göre hayvanlara nazaran büyük tür.

BEYNİNİZ KAÇ

GRAM?

D

OĞUŞTA. insan beyni ağır, lığın onikide biri kadardır, yaş ilerledikçe bu nisbet küçülür ve bir yerde durur. Me selâ 26 yaşındaki bir gencin beyni vücut ağırlığının ellide biri ka. dardır. İnsan beyninden yedi defa dalıa ağır Plan balinanın beyni, vücut ağırlığı göz önüne alındı ğında. balinanın viieut ağırlığının 46.006 de biri kadardır.

2000 santimetre kadar olan in. san beyni de. ağırlık yönünden çe şitli insanlarda değişiktir. Meşe.

lâ şimdiye kadar rastlanmış olan eıı ağır beyin 2231 gramdır ve İn giliz devlet adamı OoıınviU'indir Anatol Franee (ünlü Fransız yaza, rı) ııin beyin ağırlığı ise 1138 gram dır. Bu beyin büyüklüğü ile ze kânın fazlalığı arasında bağ oldu, ğ u iddialarını çürüten bir örnek tir.

Uzun boylu insanlarda beyin kısalara nazaran daha biiyük, fa. kat kısalardaki beyin de daha ağır dır.

O

CAK ayı Amerika için don durucu soğukların geldiği ay oldu. Kar fırtınası uçak, ların inmesine ve kalkmasına mâ ni oluyordu. Buz, hayatı kaskatı hale sokmak üzereydi. Yıllardır biiylesine bir mevsim görmemiş, ti Amerika. Yollar tıkanmış, va sıtalar durmuş, metro deliklerine halk birbirini çîğnercesine dol. muştu. Amerikalılar karşılaştıkla rı bu büyük felâketi yenebilmek için tedbirler düşünürken. Türki. ye Büyükelçiliğinin telsizleri ça lışmaya başladı. Büyükelçiye De. mîrel Hükümetinin bir emri var dı. Telsiz emrine göre. Büyükelçi derhal ilgililerle temasa geçecek, Gürsel’in bir de Amerika’da mu. avene ve tedavisi için imkânlar sağlanacaktı.

DEMİREL'İN

MEMNUNİYETİ

Telsiz emrini alan Büyükelçi, 11. gililerle derhal temas kurdu. Du. rıımu anlattı. İhtilâl lideri için Amerika bir de özel uçak tahsis

edeceğini, derhal buyurmasını bildirdi. Durum telsiz vasıtasıyla Türkiye’ye nakledildi. Demire! A- merika’nın cevabı kendisine iletil, diğinde, tebessüm edip, başını salladı... Gürsel için rapor veren doktorların dileklerini yerine ge tirmekten dolayı bir hayli sevin, diği de her halinden belliydi... Beklenen uçak hava muhalefeti dolayısıyla iki gün gecikti ve iki gün sonra da Gürsel’i alıp gitti. Başkan uzıın bir yolculuk yaptı. Hava boşlukları, alçalmalar, yük selmeler, derken hedefe varıldı. 2 Şubattan itibaren muayene ve ihtilâl liderini tedavi başladı.

COK MEŞHUR

BİR YER

|J| EŞHURLUĞU söylenen ve * * bundan sonra çok daha meş. hur olaeak olan Walt r Reed Has tanesi 8 Şubat tarihinde ilk bil dirisini yayınladı. Ve o tarihten sonra da her seferinde aynı lâfları tekrarlayan, sağlık bildirileri çı kartan bir teksir makinesi gibi ea_ lışmaya haşladı.

Yayınlanan ilk bildiri, biline, rek veya bilinmeyerek bir büyük hata ile çıktı. Bildiride şöyle de. n iliyordu:

«Türkiye Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 2 Şubat 1966 tarihinde Walter Reed Hastanesine girmiş lerdir. Kendileri 71 yaşında olup şeker hastalığından ve daha önce geçirmiş oldukları mükerrer apo. pleksiye bağlı kısmî paralizden mustarip idiler. Walter Reed

Has-i l

« R I S •R

ï

0/0 6 ,5 a kadar faiz 0/0 6 ,5 a kadar fa iz

Konforlu apartman daireleri Konforlu apa

Çeşitli para ikramiyeleri Çeşitli para ikra

0/0 6,5 a kadar faiz 0/0 6,5 a kadar faiz

Konforlu apartman daireleri Konforlu apa

Çeşitli para ikramiyeleri

Çeşitli para ikra

0/0 6,5 a kadar faiz 0/0 6,5 a kadar faiz

Konforlu apartman daireleri Konforlu apa

Çeşitli para ikramiyeleri

Çeşitli para

0/0 6,5 a kadar faiz 0/0 6,5^

Konforlu apartman dai^

Çeşitli para

0 / ü â Î M ?

o^5 a kadar faiz

___

ndaireleri Konforlu apa

^■pm rpara ikramiyeleri

Çeşitli para ikra

0/0 6,5 a kadar faiz 0/0 6,5 a kadar faiz

Konforlu apartman daireleri Konforlu apa

Çeşitli para ikramiyeleri

Çeşitli para ikra

0/0 6,5 a kadar faiz 0/0 6,5 a kadar faiz

Konforlu apartman daireleri Konforlu apa

Çeşitli para ikramiyeleri

Çeşitli para ikra

ffl C C o tz«vrf-ar foÎT __ f i / f i fi fi O lroH«ır -fni-v

TÜRKİYE EMLAK Et KREDİ BANKASI

y u u . î r n nauar

iuiz. ü iuiüüi m u .

Konforlu apartman daireleri Konforlu apa

Çeşitii para ikramiyeleri Çeşitli para İkra

’ (Busin: 1GS23 A. 3222) 305

tanesinde yapılan testler teşhisleri doğrulamış ve tedaviye devam e. itilmişti. Başlangıçta iyileşme gös terdikten sonra 8 Şubat 1966 sa. balu Sayın Gürsel’de yeni bir apopleksi başgöstermiş ve paralizisi artmıştır. Her ne kadar şimdiki halde ciddî surette hasta iseler de, kan basın« normaldir ve rahat bir surette istirahat etmektedir, ler. Hastalığın ilerisi hakkında şimdiden bir şey söylemek kabil değildir.»

HATALI BİR TEŞHİS

Bildirinin ¡kinci cümlesinde «Daha önce geçirmiş oldukları» ibaresiyle efkârı umumiyeye su nulan «Apopleksi» yani beyin ka. naması ifade olunduğu gibi, Tür kiye’de iken, hem de mükerrer şe. kilde vuku bulmamıştır. Gürsel’- in Türkiye'deki durumu beyin ka. naması değil, yarı damar tıkanık, lığı idi. Bu durum Gürsel’i muaye. ne eden ve o devrelerde tedavisi ile meşgul olan Profesör Dr. Ke- rimoğlu tarafından da açıklanmış tır.

BİR TEZAT

Bildirinin son cümlesi de bir hayli ilgi çekicidir. «Her ne kadar şimdiki halde ciddî surette hasta iseler de... rahat bir surette isti, rahat etmektedirler» şeklindeki, ifadede görülen çapraşıklık tercü me hatası olsa gerek Aksi halde hastanenin meşhurluğu insanı bir hayli düşündürür...

C

UMHURBAŞKANIMIZIN her ne şekilde olursa ol. sun, iki hastalıktan ıstı rap içinde olduğu ortaya konmuş, iur:

1 — Şeker.

2 — Beyin kanaması. ^

ŞEKER HASTALIĞI

Şeker hastalığı vücudumuzdaki şeker metabolizmasının bozulma, smdan meydana gelir. Bu hastalık ta kandaki şeker miktarı *• 506 miligram, hazan dalıa fazladır, sağlam insanda hu oran *« 76.116 miligram arasında değişir. •/• 1-16 arasında sekerin idrara karışma, sı da bu hastalığın ortaya çıkart tığı aksaklıklardanldır. Kovııla. şaıı idrarı organizma sulandır mak için çaba sarfeder ve bu viiz den de vücuttaki idrar daima ar. tar. Şeker hastalarının sık sik bo. «altım ihtiva« dııvnıaları bundan dır.

Hastalık pankaı-eas hormonu, mm eksikliğinden ortaya çıkar. I’ ankareas «insiilin» adı verilen bir madde çıkartarak kandaki şe ker oranını ayarlar. Bu eksiklik sonucunda ise kandaki şeker artar ve idrara karışır. Şeker hastalığı, na yakalananlar genellikle, çok su içer, iştahlı ve bol yemek yer, giin de 3-4 litre idrar çıkarır ve devam. Iı surette kilo kaybeder. Zira se ker kanda hol olmasına rağmen biinve tarafından '-akılıp enerjiye çevrilemez, ayrıca idrar yoluyla devamlı suretle enerji maddesi o. lan seker dışarı atılır. Bu sebep, tendir ki. basta devamlı surette halsizlik içindedir, cildi kurudur, ayak tabanlarında varalar çıkar ve saçları çabuk beyazlaşır.

TEHLİKELİ SONUÇLAR

Şeker hastalığı çeşidi tehlikeli sonuçlar doğuran bir hastalıktır, »fandaki seker oranı •/, 306 mili gramın üstüne çıkan hastalar in- sülin isimli ilâç bulunmadan ön. ce. komaya girer "e ölürlerdi.

tnsülin’in bulunmasından son. ra. ölümler azalmıştır. Ancak öl çüsüz olarak kullanılan iıısiilin i- lâvının da kandaki şeker nisbetı. nî çok düşürmesi sonucunda yeni bîr hasta’ığa sebep olacağı da u. nutıılnıamalıdır. şekeı-sizliğiıı te davisi de glikoz verilerek vanılır.

DAMAR T IK A N IK L IĞ I

Damar serdiği şeker hastalığı, mn gctirdiklerindendir. Damar sertleşince kan basıncı (tansiyon) artar. Damarların daralması so. tıucu kalp ağrıları, damar (ika. ılıklıkları, görme bozuklukları or taya çıkar. Sinir sistemi bozukluk lan, verem, deri yaraları şekerin sebep olduğu hastalıklardır. Şe kersiz besinler almak, insülinli veya insü(insiz bir gıda rejimi

tatbik e'm ek, nişastalı maddeler almamak hastalığı giderici ted. birlerdir.

AMERİKADA DEĞİŞEN

DURUM

Anlaşıldığı gibi, şeker hastalığı kesinlikle tesbit olunan Gürsel’in damar tıkanıklığı ve yarı felçli durumu daha ziyade buradan geL mektedir. Türkiye’deki durum bu idi. Aocak Amerika’daki durum değişmiştir. Şeker ve damar tıka nıklığına beyin kanaması ilâve ol muştur.

B

AŞKAN Gürsel gitmeliydi veya gitmemeliydi.. Gitme, mesi halinde, Türkiye’ deki imkânlar tedavisi için yeterdi... Bu tamamen bir politik geziydi... Sonuç, istenildiği gibi veya iste, nileııden değişik oldu... şeklinde ki kanaatleri bir yana bırakıp ih tilâl liderinin bugün Amerika’da bulunduğu durumu inceleyelim. Cumhurbaşkanı Amerika’ya git. tikten sonra beyin kanaması ge. çiımistir.

İnsan vücudunu idare eden hu büyük karışık saııtraldaki o- lav bir ameliyatla, giderilebilinir miydi, beyiıı hastalıkları nelerdir, beyin ameliyatı nasıl yapılır, ön. ce bunları inceleyin sonuca böy.

lece varmak faydalıdır.

BEYİN HASTALIKLARI

Genellikle beyinde görülen has talıklar şunlardır:

1 — Menenjit, 2 — Beyin iltihapları,

3 — Beyin trombo/.u ve ampo- lisi.

4 — Beyin urları, 5 — Hydrocéphalie,

6 — Beyin kanaması.

— Menenjit, beyin zarının (menenj) iltihaplanması de. inektir.

— Zatürree, tifo, çiçek, kı. zamık hastalıktan sırasında mikropların beyne yayılma ları sonucunda beyin iltihabı «- İur. Buna tıpta eneephalite de. ililir. Beyin iltihabının bir başka sebebi de baştaki yaralar, göz. bu run iltihaplarıdır.

— Beyin trombozu ve amo- polisi hastalığı beyin damar larının bozulması ve tıkan, masından doğar. Kan pıhtısının, yağ veya havanın kalpten beyne gelerek tıkanmaya sebep olması, na da «beyin amopoli«-’ » denilir

ki. hıı da felce yol açar.

— Beyin urları, kafatasın da büyüyerek sinir dokusu na baskı yapan organik teşekkül, lerdir. Çeşitli sebeplerle doğan urların türleri çoktur.

5

— Hydrocehalie. Çocuklar, da görülen bu hastalık, be yin . omurilik suyunun faz. lasıyla birikmesi ve akma yolla, rımn tıkanmasından sonra ortaya çıkar.

6

— Beyin kanaması: Genel - likle 56 _ 66 yaşlarından son ra görülen bo hastalıkta be yin damarları patlamalar yapar, besledikleri bölgeyi çalışmaz ha. le sokarlar. Şiddetli kanamalarda hasta birdenbire derin bir ııvku- y» girer. Bu uykuya koma denilir. Beyin kanamasının önemli srbep lerinden bîri fazla heyecan ve yor gunluktur.

B

İLİNDİĞİ gibi va.vınlanan sağlık bildirilerinde sık sık yukarda bahsettiğimiz trom boz ve beyin anıopolisi ile beyin kanaması ifadeleri yer almıştır. Bu duruma göre Gürsel’in A m e. rika’da »eçirdiği safhaları dalıa rahatlıkla izlemek mümkündür.

T A R İH T E B E Y İN A M E LİYA TI

EYIN ameliyatı nasıl yapı lir? Bu işlemi de inceleve. litn Tarih öncesinde beyin ameliyatı vardı. Eldeki tarihî kay naklara göre, o çağlarda insanlar baş ağrılarını, kafatasları içine giren cinler şeklinde düşünür, bu cinleri çıkartıp, baş ağrısından kurtulmak için de ameliyata gi. rişirlerdi. Kazılardan çıkan kafa- tasları üzerinde yapılan inceleme, lerdcn, ameliyatla rın başarılı so nuçlar verdiği anlaşılmıştır. İn.

kaların, Avusturya yerlilerinin, Afrikalıların beyin ameliyatları t çin kullandıkları araçlar keskin taşlar ve sert cisimlerden yapıt mış sivri âletlerdi. Milâttan son-' ra da beyin ameliyatları yapıldığı

bilinmektedir. i

AÇILAN KAFATASI

Bugün ise beyin ameliyatı modern bir şekilde insanlara tat. bik edilmekte, başarılı sonuçlar alınmaktadır. Ameliyatta kafata sında açılan küçük deliklere geçi rilen tel testerelerle, istenilen bü yüklükte kapaklar açılır, daha son ra «sert zar» kesilir ve beyin ®r. taya çıkar. Bu ameliyat beyin ur larını almak, bazı akı] hastalıkla, rıntn ve yaralarının tedavisi için

yapılır. j

NE ZAMAN YAPILIR? |

A

NCAK, beyindeki damar ts kanıklıklarında ve beyin ka. turnalarında bunu tatbik et mek şimdilik imkânsız görülmek, tedir. Zira beyinin iç kısımların da vukubulan bir kaııama bölge.- sini tesbit ve bu bölgeye ulaşmak beyinin içice girmiş olan sinir tellerinin kesilmesini gerektirir ki. hu da istenilen sonucun alın masına mâni olur.

Damar tıkanıklığı, kalın damar, larda olduğu takdirde ve beyinle irtibata geçmediği bölgelerde a- melivatla kesilip atılabilmektcdir. Damar bir plâstik boruyla tek. rar birbirine eklenmektedir.

GÜRSEL’E TATBİK

EDİLEBİLİR MİYDİ?

B

U duruma göre, beyin ka naması ve beyin damarı tı. kanıklığı görülen Başkan Gürsel’e bir ameliyat yapmak miimkun olamaz. Ancak, ilk has talığı sırasında Aııjıyo Grafik de. nilen. ilâç verme usulüyle tık a nıklığın yeri çok daha önce te*, bit olunsa îdi. bir ameliyatla fay dalı sonuç alınabilirdi.

OKSİJEN ÇADIRI

S

ON sağlık bildirilerinde Gürsel'in oksijen çadırin. dan çıkarılı-j, oksijen mas. keşiyle burundan oksijen verildi ği açıklanmaktadır. Oksijen çadı rından çıkartılması bir iyiye gidiş

alâmeti d ığildir, zira oksijen ça dırımla • 4 0 . V 50 nısbetinde ok- sii-ıı verilirken, beyin daha çok oksijene ihtiyaç- gösterdiğinde burun yoluyla 't 60 . *» 76 nisbetinde oksijen verilebilir Bu oksi jen çadırından da Türkiye’mizde, Kızılav cadın gibi boi miktarda vardır. Hastava oksijen verme se. b'-bini daha öneeki -arılarda be lirtmiş ve bevnin oksijene olan hnvük ihtiyacını anlatmıştık. BL. lindiği gibi havada *» 26 nisbetin. de oksîien vardır. Giirsel’e */• 6G . 7U nisbetinde oksijen takviyesi yapılmaktadır.

VE SONUÇ

B

ÜTÜN bunlardan sonra g e- ne! kanaat şudur ki: a — Gürsel’in hastalığı, le. d-ıvisi acilen gerekli bir duriım göstermiyordu.

tı — Damar tıkanıklığı, kısmî feiç daha önce Türkiye’de tedavi edilmişti, böyle hastalar yine Tür kiye'de halen tedavi edilmektedir. İmkânlarımız yelerlidir.

e — Gürsel, doktorlar tarafın, dan Amerika’ya gitmesinin ge rekli olduğunun söylendiğim ifa de etmiştir Kendi ısrarı ve dile ği değildir.

ç — Amerika'ya gitmeden bir giin önce. şehirde gezinti yapmış,

tır. |

d — Amerika'da vuku bulan be yin kanaması hastalığı, heyecan, dan ve orgunlııktan ortaya ç ık mıştır Kanamanın t-ntaki sebep lerinin başında hevecan ve y o r . ! gtmluk çimektedir. , e — Bu hastalıkları ve Ameri ka’daki imkânları bilen Am eri.’ kah profesörler Ankara’da olduğu halde, yolculuğun zararları veya, favdalı sonuçları sorulmamıştır. { Bu tarihî olayla ilgili çeşitli söy lentileri. zaman, bir bir ortaya çıkartacaktır

BEYHAN CENKÇİ...!

1 9 /2/1966, ULUS