Hélène Vacaresco’mm ölümü münasebetile muasır Fransız
biyatında bir hayli Kümen bulun duğunu bir kere daha hatırladım kİ, bunlar arasında Noailles kon. tesi elbette başta gelir. Anne ba bası Osnıanlı İmparatorluğunun Londra büyük elçisi ilk Muzurus paşa olduğuna göre onun üzerin de biz de hak iddia edebiliriz. îs- tanbuldan bahseden şiirleri hâlâ dilimize nakledilmemiş olan bu büyük şaireden başka yine bir kadm, fransızca yazdığı hikâye, seyahat ve hatırat nevinden eser lerle haklı bir şöhret elde etmiş tir ki, o da Bibesco prensesidir. Pek genç iken İrana kadar gitmiş, Trabzon ve İstanbul yolu ile döne. | rek (Yedi Cennet) ismile neşret tiği seyyahatnamede biraz Trab zondan ve uzun uzun Îstanbuîdan hakikaten şairane ve lâtif bir dil le bahsetmiştir. Ve nihayet, onlar gibi aristokrat ve zengin olmıyan,
i
onlar gibi hayattan her türlü lü tuf ve kolaylığı görmeden, türlü mahrumiyet ve sefaletle boğuğa boğuşa yaşamış ve ölüp gitmiş bir Panait Strate vardır ki, andığı mız bu Uç kadm gibi fransızeayı mükemmel mürebbiyelerden öğre nip salonlarda mükemmelleştir, meksizin derbeder ve hakir bir ha yat boyunca elde ederek - içinde e3ki OsmanlI İmparatorluğunun asırları ve kıtaları da canlanan - müteaddit romanlar yazmağa muvaffak olmuştur. Şöhreti he nüz bu derecede yayığın değilken bir iki eserini okumuş ve 1929 da (Hayat) mecmuasında çıkmış bir makale ile kendisinden memleke timizde galiba’ ilk defa ben pek kı saca bahsedip başka bir yazı ile hayat ve sanatım nisbeten etraflı bir şekilde anlatacağımı söylemiş tim. Bu vadi yerine getiremedim. Fakat bütün ömrü boyu huzur ve saadet yüzü göremeden göçüp gi, den bu edip bir tek noktada talihli çıktı ki, o da pek çok eserinin hem de ayni mütercimin kalemile lisa nımıza nakledilmiş bulunmasıdır. Yaşar Nabi onun tercüme edilme miş kitabım hemen hemen bırak madı. Bu tercümeleri okuyama. dım, esasen 1929 dan sonraki e- serlerden çoğunu fransızcalarında okumak da nasip olmadı. Sade li sanın biraz hususî ve ası olduğu nu, şivesi gibi hikâyesinde de âsî olan romancının her istediğini an latmaktan perva etmediğini, dilin de de hayli Rumen kelimesi bulun duğunu hatırlıyorum..$
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
